Morgunblaðið - 09.08.2000, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2000 37
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Arvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FLUGSLYSIÐ í SKERJAFIRÐI
að er engin spurning um, að ör-
yggi í flugi hefur stóraukizt á
allmörgum undanförnum ár-
um. A fyrstu áratugum flugs á ís-
landi urðu nokkur mannskæð flug-
slys en nú er langt um liðið frá því, að
slys hefur orðið í reglulegu áætlun-
arflugi stærri flugfélaga hér.
Á fyrstu árum þyrluflugs hér á
landi urðu einnig mannskæð slys en
svo virðist, sem flugmenn okkar hafi
náð góðum tökum á því að fljúga
þyrlum við þær aðstæður, sem hér
ríkja.
Að mörgu leyti má segja hið sama
um flug á smáflugvélum. Á tímabili
urðu svo mörg slys á litlum flugvél-
um, að fólk hafði við orð að ekki væri
hægt að taka þá áhættu að fljúga í
slíkum vélum hér á landi. Jafnvel
hinir reyndustu flugmenn misstu líf-
ið í flugi á litlum flugvélum.
En einnig á þessu sviði flugsins
hefur orðið breyting. Flug á litlum
flugvélum virðist hafa verið nokkuð
öruggt um alllangt skeið þar til nú,
að þessi sorglegi atburður gerist í
Skerjafirði, í örlítilli fjarlægð frá
Reykjavíkurflugvelli.
Ganga má út frá því sem vísu, að
þessi atburður verði rannsakaður of-
an í kjölinn. Sumir hafa það fyrir
reglu, að fljúga aldrei í eins hreyfils
flugvélum. Er eitthvert vit í því að
fljúga með svo marga farþega í flug-
vél með einum hreyfli? Leikmenn
spyrja slíkra spurninga en vafalaust
hafa sérfræðingar og þeir sem vel
þekkja til skynsamleg svör við slík-
um spurningum.
Hefur velgengni í flugi smáflug-
véla í allmörg ár leitt til þess að
menn gæti ekki að sér? Það er út af
fyrir sig engin ástæða til að ætla það.
Og þeir sem gjarnan segja að það sé
meiri hætta í umferðinni á jörðu
niðri hafa nokkuð til síns máls, ef töl-
urnar eru skoðaðar. Rútuslysin eru
að verða býsna mannskæð bæði hér
og annars staðar.
Þegar við upplifum hverja verzl-
unarmannahelgina á fætur annarri
þannig að einhverjir deyi um þá
helgi, sem ella hefðu haldið lífi, vakn-
ar áreiðanlega sú spurning í hugum
margra hvort það sé þess virði að
stefna hálfri þjóðinni í ferðalög um
eina og sömu helgi. En hver getur
ráðið við það?
Það er í rauninni engin orð hægt
að hafa um flugslysið í fyrrakvöld.
Aðstæður allar eru með þeim hætti,
að mönnum verður orða vant. Örlög
þessa unga fólks réðust á örfáum
augnablikum.
Morgunblaðið sendir þeim sem hér
eiga um sárt að binda innilegar sam-
úðarkveðjur.
SORGLEGIR ATBURÐIR
að sem af er þessu ári hefur um-
ferðin á íslandi hrifsað til sín
sextán mannslíf. Því miður fór svo að
mesta umferðar- og ferðahelgi árs-
ins, verslunarmannahelgin, tók sinn
toll í mannslífum. Þýzk kona lést
norður í landi, eftir harðan árekstur
við fólksflutningabifreið, og lítill
drengur drukknaði í tjörn áustur í
Lóni. Þar að auki urðu nokkur um-
ferðarslys og óhöpp án þess að al-
varleg meiðsl yrðu á mönnum, auk
hins hörmulega flugslyss, sem um er
fjallað hér að ofan.
Það er dapurlegt til þess að vita,
hversu margir eiga um sárt að binda
eftir helgina.
Þrátt fyrir afar öflugt og vel skipu-
lagt forvarnarstarf lögreglu, umferð-
arráðs og annarra þeirra, sem að
skipulagi og eftirliti með umferð
koma, tókst ekki að koma í veg fyrir
dauðaslys.
Það eru gömul sannindi og ný, að
slysin gera ekki boð á undan sér, eins
og glöggt sést þegar gætt er að því
með hvaða hætti hið hörmulega
banaslys varð í Eyjafirði á sunnudag.
Þýzk kona, íjörutíu og fjögurra ára
gömul, var ökumaður bíls sem lenti í
hörðum árekstri við rútu sem kom úr
gagnstæðri átt. Ökumaður rútunnar,
sem var einn á ferð, hafði hemlað og
sveigt yfir á vinstri vegarhelming
þegar bíll fyrir framan hægði ferðina
til að aka inn á afleggjarann að Þela-
mörk, skammt norður af Akureyri.
Að sjálfsögðu átti þýzka konan sér
einskis ills von, þar sem hún ók bif-
reið sinni, á réttum vegarhelmingi.
Hver og einn hefði getað verið í spor-
um þessarar þýzku konu og sam-
ferðakonu hennar. Þær gerðu ekkert
af sér í umferðinni. Þetta hörmulega
slys er skýrt dæmi um að það eitt
dugar ekki til að hugsa um sjálfan
sig og eigið aksturslag. Þeir sem
fylgja öllum reglum geta orðið fórn-
arlömb aðstæðna, sem skapast í um-
ferðinni, eins og gerðist í þessu til-
viki. Þetta er mikið umhugsunarefni
fyrir fólk. Er ástæða til að vera
svona mikið á ferðinni um eina og
sömu helgi sumarsins? Er ekki ör-
uggara að fara sér hægt um einmitt
þessa helgi?
Með því að gæta ávallt að um-
hverfinu og aðstæðum, horfa fram á
veginn, halda sig innan leyfilegs
hámarkshraða og hafa bílbeltin
spennt geta ökumenn dregið úr lík-
um á því að slys verði. En eins og
dæmin sanna er slíkt engin trygging
fyrir því, að ekki geti farið illa.
Margir munu hugsa sem svo, að
ekki tjói að játa sig sigraðan fyrir
einhverju ofurefli umferðarinnar á
álagstímum, eins og þeim sem voru
nú um helgina. Þjóðin megi ekki
leggja árar í bát og gefast upp og
sætta sig við, að það sé eitthvert
náttúrulögmál, að umferðarhelgi
eins og verslunarmannahelgin kosti
Islendinga svo og svo mörg mannslíf.
En sannleikurinn er sá, að dauðsföll-
in eru sá veruleiki, sem að okkur
snýr.
Aðstandendur þýzku konunnar,
sem lézt í bílslysinu fyrir norðan,
eiga samúð okkar. Það er of mikið
um, að útlendingar snúi ekki heim úr
ferð til íslands, og verulegt umhugs-
unarefni fyrir okkur hvað valdi því.
Hugur þjóðarinnar er hjá foreldr-
um og öðrum aðstandendum litla sex
ára drengsins, sem dó um helgina
fyrir austan. Slys á börnum eru svo
þungbær að engin orð megna að lina
þjáningar þeirra, sem þar eiga hlut
að máli.
Ekkert vitað um ástæðu bess að eins hreyfils flugvél fórst í Skerjafírði á mánudagskvöld
Morgunblaðið/Kristinn Morgunblaðið/Baldur Sveinsson
Björgunarmenn bera einn hinna slösuðu upp úr fjörunni í Skerjafirði. TF-GTI á flugi yfir Reykjavíkurflugvelli fyrir skemmstu. Vélin var af Cessna-gerð, 210 Centaurion II.
Missti skyndilega afi
og hrapaði í sjóinn
Þrír menn fórust og þrennt liggur þunfft
haldið á sjúkrahúsi og er í lífshættu eftir
að TF-GTI, eins hreyfíls flugvél af gerð-
inni Cessna 210 Centaurion II, brotlenti í
Skerjafírði, skammt undan landi, kl. 20:36
á mánudagskvöld. Vélin var að koma með
fímm farþega frá Vestmannaeyjum.
FJÖLMARGIR urðu vitni
að slysinu og því þegar
flugvélin lenti í sjónum,
bæði gangandi og akandi
vegfarendur og einnig íbúar í Kópa-
vogi og við Skerjafjörð í Reykjavík.
Slysið varð um kl. 20:36, skv. upp-
lýsingum Flugmálastjómar. Fimm
farþegar vom í vélinni ásamt flug-
manni, en vélin var í eigu Leigu-
flugs Isleifs Ottesen og var í far-
þegaflugi að ferja gesti Þjóðhátíðar
í Vestmannaeyjum heim eftir versl-
unarmannahelgina.
Flugvélin sem fórst var á lokast-
efnu yfir Tjöminni fyrir lendingu á
braut 20 að Reykjavíkurflugvelli
þegar flugmaðurinn fékk fyrirmæli
um að hætta við lendingu og fara
hring, þar sem önnur flugvél væri á
flugbrautinni. Var þar um að ræða
Dornier-flugvél Islandsflugs, sem
var í leiguflugi fyrir Flugleiðir á
mánudag. Flugvélin flaug því yfir
brautina, hækkaði flugið og tók síð-
an hægri beygju er hún kom að
Skerjafirði.
Þegar hún var komin yfir fjörð-
inn, tilkynnti flugmaðurinn um vél-
arbilun og skömmu síðar, eða kl.
20:36, lenti hún í sjónum. Virðist
sem vélin hafí skyndilega misst afl
og hrapað við það í sjóinn.
Björgunarmenn
skjótt á vettvang
Björgunarsveitir vom þegar
sendar á vettvang og komu fyrstu
björgunarmenn að í gúmbjörgunar-
bátum aðeins örfáum mínútum eftir
að flugvélin lenti í sjónum. í sama
mund kom á vettvang Kjartan J.
Hauksson, kafari í Kópavogi, en
hann rekur fyrirtækið Sjóverk ehf.,
á prammanum Fjölva sem er með
aðsetur í Kópavogshöfn.
Allt tiltækt lið Slökkviliðs höfuð-
borgarsvæðisins var sent strax á
vettvang af þremur stöðvum, Skóg-
arhlíð, Tunguhálsi og Reykjavíkur-
flugvelli. Auk þess kom sjúkrabíll
frá stöðinni í Hafnarfirði. Alls vora
þetta sautján menn, þar af fjórir
kafarar. Klukkan 20:39 vora alls 45
menn frá slökkviliðinu kallaðir út til
aðstoðar og mönnuðu þeir m.a.
slökkvistöð Reykjavíkurflugvallar,
þar sem brýnt var að halda flugvell-
inum opnum vegna mikillar flugum-
ferðar.
Hjá Slökkviliðinu fengust þær
upplýsingar að sjósettur hefði verið
bátur sem staðsettur er á Reykja-
víkurflugvelli og fóra kafarai' slökk-
viliðsins strax með honum á slys-
stað. Annar vængur vélarinnar stóð
þá enn upp úr sjó og var hún á um
sex metra dýpi. Hófst köfun kl.
20:48, en að sögn slökkviliðsins kom
pramminn Fjölvi sér mjög vel við
alla björgun á staðnum - gegndi þar
lykilhlutverki.
Greiðlega gekk að kafa niður að
vélinni og fýrstu sjúklingarnir vora
komnir á land kl. 20:57, eða ríflega
tuttugu mínútum eftir að fyrsta til-
kynning barst. Fimm af sex sjúkl-
ingum vora komnir í land kl. 21:05.
I landi biðu læknar og sjúkra-
flutningamenn sem hófu þegar lífg-
unartilraunir. Einn af öðram var
síðan fluttur á sjúkrahús. Eftir stóð
að einn var enn fastur í flaki vélar-
innar og náðist ekki úr því fyrr en
búið var að lyfta því af hafsbotni.
Var hann þá úrskurðaður látinn.
Flugvélin var flutt með pramm-
anum Fjölva til hafnar í Kópavogi
og þangað var hún komin um fimm
tímum eftir að tilkynnt var um slys-
ið. Þar tók rannsóknarnefnd flug-
slysa við rannsókn málsins.
Samkvæmt upplýsingum frá
Slysavarnafélaginu Landsbjörg,
vora margar björgunarsveitir kall-
aðar til vegna slyssins, björgunar-
sveitin Ársæll í Reykjavík með þrjá
kafara og nokkra félaga, Flug-
björgunarsveitin í Reykjavík með
bíl og nokkra félaga til aðstoðar í
fjöranni, Hjálparsveit skáta í Kópa-
vogi með bát Hjálparsveitar skáta í
Garðabæ, Björgunarsveit Hafnar-
fjarðar með báta og svæðisstjórn
björgunarsveita með stjórnstöðvar-
bfl. Þá vora fleiri í viðbragðsstöðu,
en þeirra reyndist ekki vera þörf.
Vegna framkvæmda á Reykja-
víkurflugvelli er aðeins ein flug-
braut í notkun, norður- og suður-
brautin (02-20). Eftir að
flugmaðurinn hætti við lendingu,
þurfti hann að hækka flugið, en
1.000 feta hæð er lágmarkshæð við
þessar aðstæður.
Þrennt tókst
að lífga við
Þrír létust í flugslysinu. Staðfest
var um miðnætti á mánudagskvöld,
að tveir væra látnir, en hinn þriðji
var úrskurðaður látinn um kl. 2 að-
faranótt þriðjudags eftir að lífgun-
artilraunir bára ekki árangur.
Þrennt tókst hins vegar að lífga við
og liggja þau á gjörgæsludeild
Landspítalans í Fossvogi og við
Hringbraut.
Fólkið er allt enn án meðvitundar
og alvarlega slasað, að sögn vakt-
hafandi lækna í gærkvöldi, og er því
haldið í öndunarvélum.
Þeir tveir sem fyrst létust voru
flugmaðurinn, karlmaður fæddur
árið 1971, og farþegi, karlmaður
fæddur árið 1965. Þá lést karlmað-
ur fæddur árið 1977.
Aðrir farþegar flugvélarinnar
vora tveir piltar, fæddir árið 1983,
og stúlka fædd 1980, skv. upplýs-
ingum lögreglu.
Yfírlýsing’
flugfélagsins
Leiguflug ísleifs Ottesen sendi í
gær frá sér yfirlýsingu, sem undir-
rituð var af Isleifi Ottesen, þar sem
fram kom að fyrirtækið harmaði
andlát farþega og flugmanns í slys-
inu. Af virðingu fyrir þeim sem látn-
ir væra og þeim sem nú liggja
þungt haldnir hefði verið ákveðið að
hafa enga starfsemi hjá fyrirtækinu
ígær.
„Leiguflug hefur fengið rann-
sóknanefnd flugslysa öll gögn varð-
andi flugvélina og mun kappkosta
að styðja rannsókn slyssins á hvern
þann veg sem því er unnt,“ sagði
ennfremur í yfirlýsingunni.
Sýndi mikið snarræði er flugslysið varð
/
„Eg hugsaði aðeins um
að fiýta mér á vettvang“
BJÖRGUNARAÐILUM ber sam-
an um að Kjartan J. Hauksson,
kafari í Kópavogi, hafi sýnt mik-
ið snarræði er hann kom á köf-
unarpramma sínum, Fjölva, sem
staðsettur er í Kópavogshöfn, að
slysstaðnum. Pramminn var
kominn að flaki flugvélarinnar
aðeins örfáum mmútum eftir að
hún féll í sjóinn og gegndi hann
lykilhlutverki í björgunarað-
gerðum á vettvangi.
Kjartan rekur fyrirtækið Sjó-
verk ehf., og býr nánast við
Kópavogshöfn.
„Mágkona mín sá vélina skella
í sjónum og gerði mér strax við-
vart. Ég stökk strax upp í pram-
mann og var kominn á staðinn
Iiklega um fímm mínútum eftir
að vélin fór í sjóinn,“ sagði
Kjartan við Morgunblaðið.
Hann telur að vélin hafí Iegið
á fimm til sjö metra dýpi í sjón-
um þegar að var komið og segir
að nokkuð vel hafí sést til botns
ofan úr prammanum. Ekki var
tekið að skyggja að ráði er slys-
ið varð.
Flugvélin
sökk strax
„Ég hugsaði aðeins um það að
flýta mér á vettvang, enda getur
tíminn skipt miklu máli þegar
slys ber að höndum. Vélin sökk
strax í sjóinn og hún var greini-
lega mjög illa farin. Björgunar-
menn á gúmbátum komu að um
MorgunDiaðio/svemr
Kjartan J. Hauksson kafari, eigandi prammans Fjölva.
leið og ég og við hófumst þegar
handa að koma fólkinu upp úr
vélinni og um borð í pram-
mann,“ segir Kjartan, en allir,
sem í vélinni voru, voru án með-
vitundar þegar að var komið.
Kraninn nýttist vel við
bj örgunaraðgerðir
Krani er um borð í köfunar-
prammanum og nýttist hann vel
við björgunarstörfin.
Kjartan telur að þeir fímm
sem náðust strax úr flaki vélar-
innar hafí verið í kafi átta til
tólf mínútur.
„Ég tel að sérlega vel hafí
verið staðið að björgunarmálum
og aðgerðin gekk fljótt og vel
fyrir sig. Efst í huga nú er hins
vegar virðing fyrir hinum látnu
og aðstandendum þeirra, en um
leið ánægja með að einhverjir
hafí komist lífs af,“ bætir Kjart-
an við.
Sjónarvottur að flugslysinu
Fannst eins
og reynt
væri að
ræsa vélina
HJÖRDÍS Thors, sem býr í Skild-
inganesi, sá þegar flugvélin flaug út
á hlið og lenti síðan í sjónum skammt
undan ströndinni.
Hjördís sat inni í stofu sinni og var
að horfa út um gluggann er hún varð
flugvélarinnar vör. „Eg sá út um
gluggann að vélin kom í mjög ein-
kennilegri stefnu yfir þveran end-
ann á flugbrautinni þar sem verið er
að gera við, yfir húsin hérna í Skild-
inganesi, og þegar ég sé hana er hún
þannig að vinstri vængurinn snýr al-
veg niður og sá hægri alveg upp í
loft. Hún var sumsé alveg á hliðinni.
Síðan fer hún fram á nefið og þannig
skall hún beint ofan í sjóinn."
Hjördís segir að flugvélin hafi
sokkið þegar í sjóinn, en ekld hafi orð-
ið mikill hávaði við brotlendinguna.
„Það komu torkennileg hljóð frá
vélinni áður en hún fór í sjóinn," seg-
ir Hjördís. „Mér fannst eins og það
væri jafnvel verið að reyna að ræsa
vélina, en er þó ekld viss. Síðan varð
ekkert hljóð - eins og það væri
hreinlega dautt á mótornum. Það fór
ekkert á milli mála með þessa flug-
vél að það var eitthvað mikið að.“
Að sögn Hjördísar sá hún glitta í
stélið þegar hún stökk út í garð og
einnig annan vænginn. Aukinheldur
hafi eitthvað annað flotið upp, en
hún hafi þó ekki séð hvað það var. Þá
hafi strax myndast bensínrák á haf-
fletinum.
„Örstuttu síðar var þessi prammi
kominn. Það kom einnig gúmmíbát-
ur, en það var alveg með ólíkindum
hvað pramminn var íljótur á stað-
inn,“ bætti hún við.
Hjördís segir að fjölskylda hennar
og íbúar í nærliggjandi húsum heyri
jafnan í flugumferð í kringum
Reykjavíkurflugvöll, en þó aldrei yf-
ir húsunum. „Þetta hefur aldrei
traflað mig, enda umferðin verið'
langt fyrir austan okkur og hins veg-
ar langt fyrir norðan okkur. I ljósi
þessa slyss horfa málin hins vegar
allt öðravísi við. Það mætti gjarnan
athuga þessi mál.“
Niðurstöðu rann-
sóknar ekki að
vænta fyrr en eftir
nokkrar vikur
RANNSÓKNARNEFND flugs-
lysa sendi síðdegis í gær frá sér eft-
irfarandi tilkynningu:
„Rannsóknai’nefnd flugslysa
vinnur að rannsókn flugslyssins
sem varð í Skerjafirði, mánudaginn
7. ágúst sl.
Flugvélin TF-GTI var af gerðinni
Cessna 210L Centaurion II. Hún
var eins hreyfils háþekja, búin 285
ha. bulluhreyfli og bar fimm farþega
auk flugmanns og farangurs. Flug-
vélin var smíðuð í Bandaríkjunum
árið 1974 og keypt nýlega hingað til
lands og skráð TF-GTI, eign LÍO/
Air Charter Iceland, Reykjavíkur-
flugvelli, hinn 14. júní sl. Hún var
notuð til farþegaflugs af Leiguflugi
ísleifs Ottesen á Reykjavíkurflug-
velli. Um kl. 20.40 barst Rannsókn-
arnefnd flugslysa tilkynning um að
flugslys hefði orðið og að TF-GTI
hefði farið í Skerjafjörðinn kl. 20:36.
Rannsakendur nefndarinnar fóra
strax á vettvang og hófu gagnasöfn-
un. Gúmmíbátur frá slökkviliði
Reykjavíkur var kominn á slysstað
kl. 20.44. Pramminn Fjölvi kom
fljótt á slysstað og kl. 20.57 var bát-
ur frá slökkviliðinu á leið í land með
tvo menn úr flugvélinni. Kl. 21.05
höfðu fimm náðst í land, en ekki
tókst að losa einn farþegann úr flak-
inu á sjávarbotni.
Rannsakendur fylgdust með þeg-
ar flakinu var lyft af botninum um
borð í prammann, sem flutti það síð-
an að landi í Kópavogshöfn, þar sem
unnt var að ná líki farþegans úr
flakinu með því að nota klippur.
Flakið var síðan tekið í vörslu
Rannsóknarnefndai- flugslysa, þar
sem rannsakendur hafa unnið við
rannsókn þess í dag. Rannsókninni
verður haldið áfram næstu daga, en
hún er tímafrek og tekur til margra
þátta.
Niðurstöðu rannsóknarinnar er
ekki að vænta fyrr en eftir nokkrar
vikur.“
Atburðarásin í Skerjafirði
20:36 Flugmaður vélarinnar til-
kynnir vélarbilun og örskömmu
síðar skellur vélin í sjóinn. Allt
tiltækt lið Slökkviliðs höfuðborg-
arsvæðisins sent af stað. Lög-
reglan stjórnaði aðgerðum.
20:44 Fyrstu björgunarmenn
koma á vettvang í gúmbjörgun-
arbát. Stél vélarinnar og annar
vængur mara þá í kafi.
20:48 Köfun hefst niður á flak
vélarinnar sem liggur á botni
Skerjafjarðar, á sex metra dýpi
vestan við Nauthólsvík. Pramm-
inn Fjölvi er kominn á staðinn
litlu síðar.
20:50 Björgunarsveitir í
Reykjavík, Kópavogi og Gai’ða-
bæ kallaðar til aðstoðar.
20:57 Fyrstu tveir úr vélinni
komnir á land, báðir eru þeir án
meðvitundar. Lífgunartilraunir
þegar hafnar.
21:05 Fimm af sex komnir á
land, en einn er fastur í vélinni og
ekki unnt að losa hann í kafi.
23:21 Flugvélin hífð um borð í
prammann, sjötti farþeginn úr-
skurðaður látinn.
00:05 Komið með flakið í Kópa-
vogshöfn og það afhent rann-
sóknarnefnd flugslysa til rann-
sóknar.