Morgunblaðið - 03.10.2000, Síða 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 3. OKTÓBER 2000
MENNTUN
MORGUNBLAÐIÐ
Töffari
deyr

„Ríkið á ekkert erindi inn í svefnher-
bergi þjóðarinnar. “
VIÐHORF
ÞAÐ VAR eins og
kóngurinn hefði dáið.
Hvert einasta dag-
blað lagði alla for-
síðuna undir fréttina:
Pierre Trudeau látinn. The Globe
and Mail sagði í fyrirsögn: Hann
heillaði okkur öll. Undanfarna
daga hafa fjölmiðlar fjallað um
lítið annað en ævi forsætis-
ráðherrans fyrrverandi, og end-
urminningar vina, pólitískra and-
stæðinga, almennings - allra -
um kynnin af Trudeau og áhrifin
sem hann hafði.
Pierre Elliott Trudeau var
forsætisráðherra Kanada frá
1968 til 1979, og svo aftur frá
1980 til 1984. Þeir eru ger-
samlega óteljandi sem hafa talað
um hann í fjölmiðlum síðan hann
dó á heimili sínu í Montréal á
fimmtudaginn var. En allir, sama
hvaða orð þeir hafa notað, hafa í
rauninni sagt
það sama:
„ , ... _ Kanada, eins
EftirKristjanG. þ
Arngrimsson =1
nuna, var
hugmynd Trudeaus.
Þar skiptir sennilega mestu að
hugmyndin um fjölmenningar-
samfélag þar sem ólíkum þjóðum
og einstaklingum ægir saman
undir einum fána var frá Trud-
eau komin. I öllum endur-
minningaflaumnum hefur mátt
heyra raddir innflytjenda hvað-
anæva sem halda því fram að
hann hafi gert þeim mögulegt að
setjast að í þessu ljúfa landi.
Þessi hugmynd, um fjölmenn-
ingarsamfélagið, er þó enn um-
deild og sumir telja hana aldrei
ganga upp.
Annað sem Trudeaus er
minnst fyrir er kanadíska stjórn-
arskráin (sem Québec-fylki er þó
ekki aðili að) sem hann gekkst
fyrir að yrði löggilt 1982 - og um-
fram allt réttindaskráin í henni,
sem veitir Hæstarétti möguleika
á að fella úr gildi lög sem þingið
setur, en rétturinn telur ekki
samræmast réttindaskránni.
En þrátt fyrir allt þetta eru
það þó fyrst og fremst þeir pers-
ónutöfrar sem Trudeau bjó yfir
sem halda minningu hans svo
bráðlifandi að ekki er við neitt
saman að jafna í vestrænni
stjórnmálasögu, nema ef vera
skyldi John F. Kennedy.
Trudeau var töffari, í bestu
merkingu þess orðs. Hann var
ókurteis við Margaret Thatcher,
dansaði pírúettu þar sem hann
gekk í virðulegu föruneyti Breta-
drottningar, og þegar hann var
einu sinni spurður hvernig það
væri fyrir land að liggja við hlið
Bandaríkjanna sagði hann að það
væri eins og að sofa hjá fíl - þótt
skepnan væri friðsamleg yrði
maður áþreifanlega var við
hverja minnstu hreyfingu henn-
ar. Og einhverju sinni lauk hann
fréttamannafundi með þessum
orðum: „Veriði sælir, þjálfuðu
selir!“
„ Tilsvör hans voru svo bein-
skeytt og listilega orðuð, að þau
lifa sem máltæki í kanadísku
samfélagi. Þegar hann var dóms-
málaráðherra 1967 felldi hann úr
gildi lög sem kváðu á um að sam-
kynhneigð væri glæpur, og sagði
af því tilefni: „Ríkið á ekkert er-
indi inn í svefnherbergi þjóðar-
í Jnnar.“ í október 1970 var hann
Pierre ElliottTrudeau, fyrrverandi
forsætisráðherra Kanada.
spurður hversu langt hann myndi
ganga til þess að stemma stigu
við uppgangi herskárra aðskiln-
aðarsinna í Québec, og hann
svaraði án þess að depla auga:
„Bíddu bara.“ Og úr varð að hann
lýsti yfir hernaðarástandi eftir að
hryðjuverkamenn höfðu framið
mannrán og morð.
Margir hafa þó orðið til að
gagnrýna Trudeau, og segja
hann hafa verið algerlega
ábyrgðarlausan í efnahagsmál-
um, og að kanadíski ríkissjóður-
inn standi enn í basli við að losna
úr heljargreipum þeirra stjarn-
fræðilegu skulda sem hann hafi
steypt ríkinu í. Allt var það gert í
nafni þeirrar áherslu sem Trud-
eau - sem sannur krati - lagði á
réttlæti og jöfnuð.
Þetta er þó fyrst og fremst til
marks um breytta tíma og
breyttar áherslur í pólitík. Sá
tími þegar jöfnuður og réttlæti
voru mikilvægust dyggða er lið-
inn, og dyggðir samtímans eru
einkavæðing og gróði. Það er
auðvelt, frá gróðasjónarhorni
samtímans, að sjá jafnaðar- og
réttlætissjónarmiðin sem giltu
um miðbik aldarinnar sem
óábyrgt flan.
En staða Trudeaus sem stjórn-
málamanns, og arfleifðar hans, er
ekki aðeins sérstök i heimalandi
hans, Kanada, heldur að öllum
líkindum einnig í gervallri stjórn-
málasögunni. Þeir eru áreiðan-
lega teljandi á fingrum annarrar
handar stjórnmálamennirnir sem
hafa haft þau mótunaráhrif á
samfélag sitt sem Trudeau tví-
mælalaust hafði á kanadískt sam-
félag. Grundvallarþættirnir í
kanadískri nútímasjálfsmynd eru
komnir beint frá honum.
Hér skiptir auðvitað miklu að
staða stjórnmálamanna er senni-
lega öðru vísi í Norður-Ameríku
en í Evrópu. Kanada sem ríki er
grundvallað á pólitískum hug-
myndum, en til samanburðar er
menning og saga - þá einkum
tungumálið - undirstaða ís-
lenskrar sjálfsmyndar, og það
sama má segja um flest Evrópu-
ríki. (Það er þess vegna sem
Evrópusambandið mun aldrei
geta jafnast á við Bandaríkin eða
kanadíska fylkjasambandið.)
Þess vegna geta íslenskir
stjórnmálamenn aldrei haft þau
áhrif og skipt eins miklu máli í ís-
lensku samfélagi og Trudeau
gerði í Kanada. Virðingin og
væntumþykjan sem minningu
Trudeaus er sýnd í Kanada er af
sömu rótum runnin og sú virðing
og væntumþykja sem Islending-
ar létu í ljósi þegar Halldór Lax-
ness lést. Þetta er sú virðing sem
maður ber fyrir raunverulegu yf-
irvaldi sem sækir umboð sitt ann-
að en í eitthvert embætti.
Því er það, að tuttugu árum
eftir að hann lét af embætti og
hætti í stjórnmálum er Trudeau
enn (samkvæmt könnunum) sá
stjórnmálamaður sem Kanda-
menn treysta best. Og það sem
meira er, svona löngu eftir að
hann hætti var hann efstur á lista
sem kanadískir táningar settu
saman yfir „kanadískar hetjur".
Þó eru yfirleitt engir eins
óáhugasamir um pólitíkusa og
einmitt táningar.
Þessi kanadíska hetja verður
borin til grafar í Montréal í dag.
Menntaskólinn á Ísafirði/V estfírðingar fagna í dag 30 ára afmæli
MI sem hefur haft góð áhrif á atvinnulífið. Gunnar Hersveinn var á
Isafírði og spurði um starf og gildi þessarar stofnunar.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjöms
Formaður skólanefndar, Ólafur Helgi Kjartansson, situr hér fremstur á afmælishátíð MÍ. Við hlið hans er Björn
Teitsson skólameistari. Fyrir ofan þá í rúskinnsjakkanum er Skúli Þórðarson, formaður nemendaráðs.
N ytsemd mennta-
skólans óumdeild
• Samfélagið fylgist mjög vel með
starfsemi menntaskólans
• Metnaður kennara og nemenda
staðfestur í nýrri matsskýrslu
s
DAG gera nemendur og
starfsmenn Menntaskólans á
Isafirði sér dagamun, m.a.
með því að fara í skrúðgöngu
um bæinn. Ástæðan er sú að fyrir
nákvæmlega 30 árum var skólinn
þeirra settur í fyrsta sinn. Það gerði
Jón Baldvin Hannibalsson, þá ný-
ráðinn skólameistari, í Alþýðuhús-
inu. Jón Baldvin var skólameistari
til 1979 og átti hann ásamt Bryndísi
Schram, eiginkonu sinni, stóran
þátt í að skapa skólanum fastar
hefðir.
Kennsla fór fyrst fram í gamla
barnaskólahúsinu við Aðalstræti 34
og voru fyrstu stúdentamir braut-
skráðir árið 1974. I janúar 1984
fluttist kennslan í nýtt bóknámshús
(formlega opnað 1987) á Torfnesi
þar sem heimavistin var fyrir og nú
einnig glæsilegt íþróttahús (1993)
og verknámshús (1995). En MÍ hef-
ur sameinast Iðnskólanum, Vél-
skólanumog Húsmæðraskólanum á
ísafirði. Árin 1992-2000 bar hann
nafnið Framhaldsskóli Vestfjarða
en heitir nú aftur Menntaskólinn á
Isafirði.
Metnaður nemenda og kennara
Fyrsta ár skólans voru 35 nem-
endur skráðir en núna eru þeir 345
og hafa aldrei verið fleiri. Af þess-
um fjölda eru 65 í öldungadeild, sem
stofnuð var árið 1981. Tæplega 97%
nemenda í MÍ eiga lögheimili á
Vestfjörðum, rúmlega 63% þeirra
eru úr Skutulsfirði að Hnífsdal
meðtöldum, en 13% koma úr hinni
fornu Vestur-ísafjarðarsýslu og
nærri 15% úr Bolungarvík.
Eins og sagt var frá í Morgun-
MÍ í hnotskurn
í MÍ eru eftirtaldar stúdents-
brautir skólaárið 2000-2001:
► Mála- og samfélagsbraut.
► Náttúrufræðibraut.
► Hagfi’æði- og tölvubraut.
Iðn- og verknám
Til að afla sér starfsréttinda í
iðngreinum hafa nemendur MI um
þrjárleiðiraðvelja:
► Grunndeildir: Grunndeildir
eru tveggja anna nám og veita
undirstöðu í viðkomandi greinum,
eins árs styttingu á námssamningi
og aðgang að verknámsbrautum. í
MÍ er nú boðið upp á giunndeild
rafiðna.
► Verknámsdeildir: Eftir eitt
ár í grunndeild rafíðna býður MI
upp á fyrri hluta náms í rafeinda-
virkjun, sem er tveggja anna nám.
Tveggja ára málmiðnbraut er
einnig rekin við skólann.
► Samningsbundið iðnnám er
fyrir þá sem vilja fara á náms-
samning hjá meistara og stunda
fag-bóklegt iðnnám innan skólans.
Námstími á samningi er yfirleitt 4
ár. í MÍ er boðið upp á samnings-
bundið nám eftir grunndeild
tréiðna: húsasmíði, málaraiðn og
múrsmíði. Eftir grunndeild málm-
iðna er boðið upp á nám í blikk-
smíði, pípulögnum, rennismíði,
stálskipasmíði, stál-
virkjagerð og vél-
smíði. Efth' grunn-
deild rafíðna er boðið
upp á rafvirkjun og
rafvélavirkjun.
Aðrar brautir
► Starfsbraut:
Brautin er ætluð þeim
sem hafa náð tilskildum aldri, en
ekki lokið grunnskólaprófi og vilja
bæta við sig þekkingu og kynna
sér ákveðin störf á vinnustöðum.
Námið er bæði bóklegt og verk-
legt.
► Almenn námsbraut (for-
námsbraut): Brautin er ætluð
þeim sem hafa ekki náð viðunandi
ái-angri á grunnskólaprófi. Kennt
er námsefni 10. bekkjar gninn-
skóla.
► Matartæknibraut: Námið
veitir góðan undirbúning til starfa
í eldhúsum bæði til sjós og lands.
Grundvallaratriði matreiðslu og
framreiðslu eru kennd. Námið er
tvær annir.
► Meistaranám: Námið er ætl-
uð þeim sem hafa lokið sveinsprófi
og vilja afla sér meistararéttinda í
sinni iðngrein.
► Sjúkraliðabraut: Brautinni er
ætlað að búa nemendur undir störf
við aðhlynningu
sjúkra. Meðalnáms-
tími er sex annir. Til
viðbótar bóknámi á
brautinni þurfa nem-
endur að stunda verk-
legt nám í 16 vikur á
viðurkenndri sjúkra-
stofnun og geta að því
loknu sótt um löggild-
ingu stari'sheitisins.
► Vélstjómarbraut 1. stig (véla-
vörður): Sá sem hefur lokið 1. stigi
í vélstjórnarnámi hefur öðlast rétt
til þess að annast gæslu véla allt að
300 hö. Námstími er ein önn. Nám-
ið er að mestu verklegt.
► Vélstjómarbraut 2. stig
(námið tekur 3 annir af loknu 1.
stígi): Námið veitir vélstjómar-
réttindi á skipum með vélum allt
að 1019 hö að loknum tilskildum
starfstíma á skipi.
Fullorðinsfræðsla
Öldungadeild er heiti á kvöld-
kennslu fyrir nemendur sem eru
tvítugir eða eldri og hafa ekki farið
í framhaldsnám strax eftir grunn-
skóla. Kenndar eru mun færri
stundir en í dagskóla. Námið veitir
einingar til stúdentsprófs. Öld-
ungadeild var stofnuð á Isafirði
haustið 1981.