Morgunblaðið - 03.10.2000, Blaðsíða 52

Morgunblaðið - 03.10.2000, Blaðsíða 52
MORGUNBLAÐIÐ 52 ÞRIÐJUDAGUR 3. OKTÓBER 2000 UMRÆÐAN -Vafasöm 1‘jár- málastjórn HUGSANDI Hafn- íirðingar hafa í vaxandi mæli áhyggjur af fjár- málum bæjarins. Skuldir eru miklar og halda áfram að vaxa. Hafnarfjörður er ^fjórða skuldugasta sveitarfélag landsins í hlutfalli af skatttekj- um, skuldar nálega tvöfaldar árstekjur bæjarsjóðs. Skuldir hækkuðu á annan milljarð 1999 og er útlit fyrir svipaða aukningu á árinu 2000. Nú nýlega var tekið erlent lán, svokallað kúlulán, það er að lánið er afborgunarlaust en á að greiðast í einu lagi eftir 10 ár. M.ö.o. að núverandi bæjarstjórn ætlar ekki að koma nálægt því að greiða afborg- anir af þessu láni heldur er því sópað undir teppið til 10 ára geymslu. Það sýnir að bæjarstjórn hefur gefist upp •^v’ið að takast á við fjármál bæjarins, það er öðrum ætlað. Einkaframkvæmdir En ekki er látið nægja að safna skuldum heldur er nú samið um stór verk í einkaframkvæmdum. Það get- ur verið réttlætanlegt ef sérstaklega þarf að ílýta framkvæmdum en alger forsenda fyrir slíku er að auka ekki skuldir heldur lækka þær þar sem einkaframkvæmd þjónustufjárfest- ingar er ávísun á tekjur fram í tí- __jinann á sama hátt og lántökur. Þær tekjur sem í framtíðinni fara til greiðslu á einkaframkvæmdasamn- ingum og til greiðslu vaxta og af- borgana lána eru bundnar. Það getur valdið því að ekki verði hægt að veita bæjarbúum ungum og öldnum nauð- synlega og lögbundna þjónustu. Allt fram til síðasta kjörtímabils var það yf- irlýst stefna sjálfstæð- ismanna að komast út úr skuldabyrðinni. Sú stefna flokksins hefur verið algerlega svikin. Hvort það er vegna þess að bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins hafí það ógnarvald yfir Sjálfstæðisflokknum að hann ráði för eða orsak- anna sé annars staðar að leita skal ósagt látið. En hvað sem því líður stefnir í það að slegin verði öll fyrri met í upphæðum skulda og skuld- Bæjarmál Vinna verður að því föstum skrefum, segir Páll V. Daníelsson, að létta skuldabaggana. bindinga í lok þessa kjörtímabils. Má í þessu sambandi benda á beinskeytt ummæli forsætisráð- herra, Davíðs Oddsonar, um skort á festu í fjármálum sveitarfélaga sem hljóta að hitta Sjálfstæðismenn í Hafnarfirði illa og þetta gerist á tím- um mikillar þenslu sem veldur því að allar framkvæmdir verða miklu dýr- ari en ella. Sjálfstæðisflokkurinn hér í bæ ber ábyrgð á stjórn bæjarmálanna og ætti því að taka slíkt stórmál eins og fjármál bæjarins til opinnar umræðu innan flokksins. Pólitískur bæjarstjóri Ef litið er yfir stjómmálasögu Hafnarfjarðarbæjar koma fram skýr einkenni og skiptist þar i tvö hom. Það hefur alltaf reynst bænum illa að vera með bæjarstjóra sem vom jafn- framt bæjarfulltrúar eða mjög tengdir bæjarpólitíkinni. Hins vegar hefur það reynst mjög vel að ráða menn í stöðu bæjarstjóra sem em embættismenn og standa ekki í póli- tískum slagsmálum. Þeir hafa undantekningarlaust komið festu á fjármálin og lækkað uppsafnaðar skuldir pólitísku bæjar- stjóranna. Það er eins og pólitísku bæjar- stjóramir eigi erfitt með að halda að- skildum persónu- og flokkshagsmun- um frá almannahagsmunum. Hvað er til ráða? Nú er málum svo komið að tekjum bæjarins er ráðstafað áratugi fram í tímann. Jafnframt em lántökur auknar. Kúlulán tekið í erlendri mynt og enginn veit hvað það lán kostar eftir 10 ára geymslu. Það kemur til með að taka í einu lagi um 1/4 hluta af árstekjum bæjarsjóðs. Greiðsluþol hans er því spennt til hins ítrasta langt fram í tímann og sú hætta vofir yfir að það geti brostið. Það leiðir til lakari þjónustu fyrir bæjarbúa. Þegar svona stendur á verða bæjafulltrúar að láta af inn- byrðis átökum og sameinast um að bjarga bænum út úr ógöngunum. Núverandi meirihluti fékk saman- lagt 37,4% atkvæða af kjósendum á kjörskrá og með tilliti til þess er óeðlilegt að beita það veiku valdi af mikilli hörku. Ef vel á að fara verður að grípa til róttækra aðgerða. Það getur kostað sársauka og það kostar mikla vinnu. Það verður að draga úr stjórnunarkostnaði, stöðva skulda- söfnun og koma festu á fjármálin. Síðan verður að vinna föstum skref- um að því að létta skuldabaggana sem búið er að binda fæddum og ófæddum um áratugi. Höfundur er viðskiptafræðingur. Er aðkoma að skólum al- mennt örugg fyrir börn? VEGNA afskipta minna af öryggismál- '*r um barna í lengri tíma hef ég komið í flesta grunnskóla landsins í þeim erindum að at- huga hvernig öryggis- málum þeirra er hátt- að. Eitt af því sem skoð- að hefur verið er að- koma barna að skólan- um og ætla ég að gera hana að umfjöllunar- efni í þessari grein. Aðkoma gangandi eða akandi að skólum er mjög misjöfn um landið. Sumstaðar er aðkoman til fyrirmyndar en annars staðar er ^►ástandið afar slæmt. Mikilvægt er að gerð sé könnun á því með hvaða hætti nemendur koma í skólann en í kjölfar hennar sé gerð úttekt á því hvort aðstæður fyrir akandi og gangandi séu full- nægjandi. Lausleg könnun sem gerð var fyrir nokkru meðal nemenda víðs vegar á landinu leiddi í Ijós að flest- um nemendum er ekið í skólann jafnvel þó um stutta gönguleið sé að ræða. Margir af skólum landsins voru byggðir á þeim tíma þegar að bílaeign landsmanna var minni. Það %iá því leiða að því hugann hvort aðkoma við suma skóla þoli þá miklu umferð sem getur myndast við þá og hvort ekki þurfi að gera i breytingar i takt við þann fjölda í bíla sem þangað kemur daglega. Til að skipuleggja örugga að- komu barna að skólum er mikil- ».vægt að taka eftirtalda þætti til greina. Góð lýsing þarf að vera í kringum skóla. Aðskilja þarf um- ferð gangandi og ak- andi vegfarenda. Fyrir þá foreldra sem aka börnum sínum í skól- ann er nauðsynlegt að koma upp merktu svæði sem foreldrar geta stöðvað bílinn meðan barninu er hleypt út. Til að slíkt fyrirkomulag komi að gagni er mikilvægt að foreldrar hleypi börn- unum einungis út á þessum stöðum. Þar sem slíkt eða svipað fyrirkomulag er við skóla er aðkoman ekki vandamál því að umferðin rennur létt og örugglega í gegn. Þar sem ástandið er slæmt blandast umferð gangandi og ak- andi saman. Við suma skóla aka for- eldrar inn á lóð skólans eða að um- ferðinni er beint inn á bílastæðin við skólann. Slíkt er mjög hættu- legt. Lítil börn eru oft að skjótast innan um bíla sem eru að bakka eða aka í burtu og oftar en ekki er lýs- ing einnig bágborin. Við svona að- stæður er óhætt að segja að börnin séu í bráðri lífshættu. Annað dæmi um slæma aðkomu er þegar að foreldrar stoppa nánast hvar sem er nálægt skólanum, börnunum er hleypt út á umferðar- götu eða þegar að bíl er lagt er upp á gangstétt þannig að gangandi börn þurfa að fara út á götuna til að komast fram hjá honum. Foreldrar þurfa að gefa sér góð- an tíma þegar að börnum er ekið í skólann og sjá til þess að börnin komist á sem öruggastan hátt að byggingunni. Fyrir þau börn sem ganga í skól- Umferð Börnin, segir Herdfs L. Storgaard, ráða einfald- lega ekki við óvæntar aðstæður í umferðinni. ann er mikilvægt að foreldrar séu búnir að kanna öruggustu leiðina fyrir börn sín og að þeim sé kennt að fara yfir örugglega yfir göturn- ar. Nýlega var gerð rannsókn í Kanada á gönguleiðum skólabarna og hegðun þeirra í umferðinni. Nið- urstöður rannsóknarinnar leiddu í Ijós að ekki var óhætt að láta börn undir níu ára aldri ganga ein í skól- ann ef þau þurftu að fara yfir fleiri en þrjár fjölfarnar umferðargötur. Börnin réðu einfaldlega ekki við óvæntar aðstæður í umferðinni. Sjálfsagt er að íslenskir foreldrar geri sér grein fyrir því að sama get- ur átt við um íslensk börn. Ekki er úr vegi að minna á notk- un endurskinsmerkja, þó að hún sé þokkaleg hjá yngstu börnunum mættu þau eldri vera sýnilegri í umferðinni. Að lokum vil ég hvetja sveitar- félög, skólayfirvöld og foreldra sem kannast við þær slæmu aðstæður sem lýst hefur verið hér að framan að gera eitthvað í málinu sem fyrst. Það er engin ástæða að sannreyna að aðkoman að skólanum sé hættu- leg með því að bíða eftir að barn verði fyrir alvarlegu umferðarslysi. Höfundur er framkvæmdastjóri Árvekni - átaksverkefnis um slysavamir barna og unglinga. Herdís L. Storgaard Lögheimili garðyrkj unnar er ódýrt í rekstri í GREIN Árna Her- mannssonar, kennara við Verslunarskólann, í Mbl. 1. okt. sl. er vikið að fjárveitingum í skóla landbúnaðarins og garðyrkjunnar í land- inu. Hvað snertir Garð- yrkjuskólann á Reykj- um veður Árni í djúpum misskilningi sem mér er bæði ljúft og skylt að leiðrétta. Ami segir útgjöld til Garðyrkjuskólans „hlutfallslega þau hæstu á framhalds- skólastiginu í landinu". Þetta er ekki rétt. Það er að vísu rétt að Garðyrkjuskólinn er formlega á framhaldsskólastigi enn sem komið er, líkt og Hólaskóli og hluti náms við Landbúnaðarhá- skólann á Hvanneyri. Garðyrkju- skólinn, líkt og Hólaskóli, er þó í reynd á milli háskólastigs og fram- haldsskólastigs sé litið til eðlis náms- ins og undirbúnings og reynslu nem- enda. Margir nemendur eru með stúdentspróf er þeir hefja nám, nám- ið er mjög sérhæft og krefst víðtæks verklegs og bóklegs undirbúnings. Báðir skólarnir undirbúa námsfram- boð á háskólastigi og Hólaskóli er nú þegar með námsbraut sem metin er inn í háskóla. Þetta er þó ekki versti misskilningur Áma Hermannsson- ar. Hitt er verra að hann freistast til að taka heildarframlög ríkisins til viðkomandi stofnunar og deila ein- faldlega með nemendafjöldanum. Án tillits til þess að þessar stofnanir era með umfangsmikla starfsemi og skyldur á sínum herðum þar sem skólahald er einungis hluti af þeirri starfsemi. Vonandi kennir Árni ekki nemendum sínum slíka útreikninga í Verslunarskólanum. Garðyrkjuskólinn er lögheimili garðyrkjunnar í landinu og hefur verið það allt frá árinu 1939. Skólinn er mennta- og þróunarstofnun ís- lenskrar garðyrkju, atvinnugreinar sem veltir u.þ.b. 7-10 milljörðum ár- lega, veitir um 2.000 störf og með gríðarleg sóknarfæri. Garðyrkju- skólanum er ætlað að bjóða upp á sérhæft nám á sem flestum sviðum garðyrkju - í fögum eins ólíkum og skrúðgarðyrkju og blómaskreyting- um svo dæmi séu tekin. Skólanum er jafnframt ætlað að stunda rannsókn- ir og tilraunir í garðyrkju og bjóða upp á endurmenntunarnámskeið fyrir fagfólk og áhugafólk. Skólanum er einnig ætlað að viðhalda sögu- og ferðamannastaðnum Reykjum sem nær yfir 550 ha lands auk annarra jarða sem heyra undir skólann. Árið 1999 fékk skólinn 71,2 milljónir á fjárlögum til rekstrar stofnunarinn- ar. Af því fóm um 33,9 milljónir í sjálft skólahaldið og bókasafn sem nýtist heilli atvinnugrein. Afgang- inum var varið í rannsóknir, rekstur tilraunastöðvar, viðhald bygginga og véla, nýbyggingar, endurmenntun- amámskeið og fræðslufundi hvers konar, rekstur útisvæða og önnur þau verkefni sem skólanum er ætlað að sinna samkvæmt lögum og reglu- gerðum. Skólinn hafði um 40 nem- endur að jafnaði árið 1999 auk um 700 nemenda á endurmenntunar- námskeiðum skólans. Sérfræðingar með kennsluskyldu vom fjórir, fjöldi annarra stöðugilda var um fimmtán. Fjöldi stundakennara er ráðinn tímabundið eins og vera ber í sér- hæfðu námi. Ég fæ því út að kostn- aður á nemenda hafi verið um 848 þúsund krónur árið 1999 og em þá 700 nemendur á endurmenntunar- námskeiðum skólans ekki taldir. Þetta kann að vera há tala ef menn kjósa samanburð við framhaldsskóla en ekki háskóla eða ýmsa sérskóla. Hins vegar má færa sterk rök fyrir því að þessi upphæð ætti að vera enn hærri þar sem hluti námsins er verklegur og verknám kostar, eðli sínu samkvæmt, mun meira en bóknám. Þessi staðreynd er flestum ljós. Þess ber einnig að geta að ég tók við rekstri skólans í ársbyrjun 1999 og rekstrarkostnaður skólahaldsins á eftir að lækka í framtíðinni, m.a. vegna nýrrar nám- skrár. Það er hins vegar rétt að Garð- yrkjuskólinn verður að bjóða sam- keppnishæf laun þar sem sérfræð- ingar með háskólamenntun í garðyrkju og skyldum greinum em fáir. Samkeppnin um góða starfs- menn er hörð á þessu sviði sem öðr- um. Skólinn er þar að auki staðsettur úti á landsbyggðinni og verður að keppa við aðdráttarafl Reykjavík- ursvæðisins. Stéttarfélag náttúm- Garðyrkjuskólinn í stað þess að sjá ofsjón- um yfír viðunandi kjör- um náttúrufræðinga og rangtúlka opinberar tölur, segir Sveinn Aðalsteinsson, ætti Arni Hermannsson að gera mikilvægi starfs síns enn sýnilegra almenningi. fræðinga þ.m.t. sérfræðinga (kenn- ara) skólans, Félag íslenskra náttúrufræðinga (FÍN), hefur lyft grettistaki í samningum sínum við ríkið og einkaaðila og félagsmenn njóta nú viðunandi kjara fyrir störf sín. Eimreiðin, sem knýr það launa- skrið, em einkafyrirtæki eins og Is- lensk erfðagreining sem hefur breytt launalandslaginu hjá íslensk- um náttúmfræðingum, þökk sé þeim. Kannski ættu Árni og félagar að fara á endurmenntunarnámskeið hjá FÍN? Garðyrkjan er ein af fáum grein- um landbúnaðarins sem vaxa að um- fangi á ári hverju og það algerlega án ríkisstyrkja. Nokkrar greinar garðyrkjunnar njóta tollaverndar hluta ársins, aftur á móti er annar innflutningur landbúnaðarvara óheimill ef frá em talin nokkur kíló af osti og fáeinar jógúrtdollur. Árni kýs þó af einhverjum ástæðum að gera árstíðabundna tollavernd inn- lendrar grænmetisframleiðslu að skotmarki í grein sinni. Er þá mála- tilbúnaður allur, þar sem verið er að- ræða slök kjör kennara, orðinn ærið langsóttur. Framhalds- og grunnskólakenn- arar eiga allan stuðning skilinn í viðj leitni sinni fyrir bættum kjömm. I stað þess að sjá ofsjónum yfir viðun- andi kjöram náttúmfræðinga og rangtúlka opinberar tölur ætti Árni Hermannsson að gera mikilvægi starfs síns enn sýnilegra almenningi. Og fá einhvern annan til að sjá um útreikningana. Höfundur er skólameistari Garðyrkjuskólans. Sveinn Aðalsteinsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.