Morgunblaðið - 07.10.2000, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 2000 33
Y eröldin lif-
andi komin
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
„Burt úr minni augsýn.“ Pdtur Einarsson og Hlín Diego Hjálmarsdóttir í hlutverkum sinum.
LEIKLIST
Leikfélag
Reykjavfkni'
LÉRKONUNGUR
Höfundur: William Shakespeare.
Þýðing: Steingrímur Thorsteins-
son. Endurskoðun þýðingar: Hrafn-
hildur Hagalín Guðmundsdóttir.
Leikstjóri: Guðjón Pedersen. Leik-
mynd: Gretar Reynisson. Búningar:
Stefama Adolfsdóttir. Lýsing:
Lárus Björnsson. Hljóð: Baldur Már
Arngrímsson. Leikarar: Friðrik
Friðriksson, Guðmundur Ólafsson,
Guðmundur Ingi Þorvaldsson, Hall-
dór Gylfason, Iialldóra Geirharðs-
dóttir, Hlín Diego Hjálmarsdóttir,
Jóhanna Vigdís Arnardóttir,
Krislján Franklín Magnús, Nanna
Kristín Magnúsdóttir, Pétur Ein-
arsson, Sigurður Karlsson og Valur
Freyr Einarsson. Föstudagur 6.
október.
ÞAÐ er ekki annað hægt að segja
en að þetta leikrit eigi erindi við nú-
tímamenn. Einmitt í dag fréttist að
einræðisherra sá sem stóð að baki
mestu fjöldamorðum Evrópu um ára-
tugaskeið hefði hrakist frá völdum og
færi huldu höfði. Einræðisherra þessi
og hinn goðsagnakenndi fornkonung-
ur, sem leikritið fjallar um, eiga það
sameiginlegt að eftir að hafa gefið
eftir nokkuð af völdum sínum missa
þeir þau öll, það lið sem þeir héldu
eftir og töldu traust hverfur eins og
dögg fyrir sólu og allt er glatað.
Hjá Shakespeare gerist sagan á
óákveðnum fomsögulegum tíma.
Haft var eftir Guðjóni Pedersen leik-
stjóra í blaðinu í gær að segja mætti
„að sýningin sé tímasett í kringum
heimsstyrjöldina síðari". Þó þessa
sjái stað í hljóðhönnun virðist bún-
ingahönnuður leita nokkuð aftar í
tíma að fyrirmyndum og margt í sýn-
ingunni vísar til fyrsta áratugar þess-
arai’ aldar og áranna fram að lokum
fyrri heimsstyijaldarinnar. Þetta á
vel við það sem breski leikstjórinn
Trevor Nunn sagði er hann setti leik-
inn á svið og valdi sér árið 1914 sem
útgangspunkt því eftir þetta ártal
gæti hann ekki hugsað sér að krýnd-
ur þjóðhöfðingi gæfi cinhverjum ríki
sitt.
Búningarnir mynda sannfærandi
stílheild. Stefanía Adolfsdóttir er svo
frjáls innan þessara marka til að
sníða hverri persónu stakk eftir vexti,
ýta undir sérkenni þeirra eða sam-
ræma eftir því sem hennar hugsýn
býðm-. Gervi og búningar Regan og
Góneríl em dæmi um einstaklega vel
heppnaðan leik að persónueinkenn-
um, skapgerð og skyldleika, auk þess
að vera glæsilegur klæðnaður. Þarna
er á ferðinni heilsteypt og öguð sköp-
un sem gefur verkinu öllu viðeigandi
umbúnað í samleik við stórkarlalega
heimsendahugsýn Gretars Reynis-
sonar leikmyndahönnuðar og Lárus-
ar Bjömssonar, sem hannar lýsing-
una. Fyrirfólkið býr í
þunglyndislegum turnbyggingum
sem gætu jafnt verið frá steinöld og
nasistatímanum. Utan dyra ríkir for,
eðja og vatnssull í bland við kassa-
fjalabrýr sem allt minnir á hörmung-
ar skotgrafahemaðarins. Yfir grúfir
þoka og myrkur og persónm-nar era
gjarnan lýstar upp af leitarljósi of-
sækjendanna. Þegar yfirgefnum
valdastólum aðalsins er steypt mynd-
ast hugrenningatengsl við önnur
tímamót, borgarastríð og byltingu
þar sem öll gömlu gildin víkja íyrir
óöld og tómi vonleysisins.
Guðjóni er mikið niðri fyiir. Þetta
er á engan hátt hefðbundin Shake-
speare-sýning heldur er myrkasta
verk höfundarins tekið og sýnt fram á
gildi þess fyrir nútímann. I þessu
augnamiði velur Guðjón þýðingu
Steingríms Thorsteinssonar sem
hvorttveggja á vel við þann tíðaranda
sem sýna skal og auk þess er þeim
kostum búin að hún er tOtölulega
auðskilin nútímaáhorfanda. Hrafn-
hildur Hagalín Guðmundsdóttir hef-
ur fært nítjándualdarprósann enn
meira í átt að okkar tíma og skOningi
og síðan er hafist handa við að stytta
verkið í þrennum tOgangi: tO að skilja
hismið frá kjarnanum, til að gefa færi
á að auka inn atriðum sem renna
stoðum undii' túlkun leikstjórans á
leiknum og til þess að sundra þeim
litlu tengslum sem í leiknum era við
giftusamleg endalok og auka þannig
á tilgangslaust grimmdaræðið.
Mesta nýmælið hjá leikstjóranum
er hlutur Kordelíu. I hlutverk hennar
skipar hann dansara og í stað fárra
orða tjáir hún sig í tilftnningaþrangn-
um dansi. Kordelía verður tákn hins
góða og sanna sem þaggað er niður í
að lokum. Hlín Diego Hjálmarsdóttur
túlkar persónuna auðveldlega í glæsi-
legum dansi, en hennar þáttur í sýn-
ingunni er ekki nógu afmarkaður og
afgerandi tO að vega upp á móti
eymdinni. Vonin um batnandi tíð
verður hér of óraunveruleg og
draumkennd til að mark sé á takandi.
Frakkakonungur, eiginmaður Kor-
delíu, er þurrkaður gjörsamlega út úr
þessu verki og þar með ástæðan fyrir
innrás Frakka. Innrásin verður þess í
stað enn ein ástæðulaus hörmungin
sem dynur yfir landið þar sem flótta-
fólkið eigrar í tílgangslausu vonleysi.
í leikskrá er birt viðtal við breska
leikhúsmanninn Peter Brook. Þai’
segir hann að „ákvörðunin um upp-
setningu Shakespeare-verks getur
aðeins tekið mið af ... þeirri fullvissu
að loksins séu leikaramir fundnir
sem eru í stakk búnir til að umbreyta
hinum skrifaða texta í líf á leiksviði."
Frá þessum útgangspunkti tekst
Guðjón á við leikinn. Hann ákveður
að leyfa leikurunum að njóta sín á
eigin forsendum - ákvörðun sem
veldur því að innan sömu sýningar
skiptist á áhrifamikil heimssýn og at-
riði sem era skopstæling af sjálfum
sér. Að gefa leikuranum lausan taum-
inn, ef svo má að orði komast, dregur
fram það besta í þeim sem fara
fremst í flokki, hinir draga þá aldrei
uppi. Þannig vill t.d. til um þá Glost-
erfeðga. Annars vegar eru Kristján
Franklín Magnús sem er tOkomu-
mikill sem erkibófinn Játmundur og
Játgeir, sem Friðrik Friðriksson leik-
ur af næmleika og tækni, og fær í
þessari uppfærslu aldrei færi á að
gleðja foður sinn með því að gefa upp
nafn sitt sem endapunktinn á píslar-
göngu þeirra. Hins vegar er faðir
þeirra sem er í höndum Sigurðar
Karlssonar ósannfærandi og mátth't-
01, svo að sum atriðin, eins og augn-
stungan fræga, snúast upp í áhrifa-
litla andhverfu sína.
Nanna Kristín Magnúsdóttir á
stórkostlegan leik sem Gónerfl, hún
hefur átt skjótan frama og tekst á við
hvert stórhlutverkið á fætur öðra. Jó-
hanna Vigdís Arnardóttir gefur henni
lítið eftir sem Regan, systir hennar.
Guðmundur Ingi Þoi’valdsson og Val-
ur Freyr Einarsson era full litlausir
sem eiginmenn þeirra í samanburði
við þær stöOur. Guðmundur Ólafsson
er uppfullur af tregablöndnu fjöri í
hlutverki Kent en Halldór Gylfason
finnur skjól í ódýra skopi sem á illa
við harmleikinn sem aðrir leikarar
era að kljást við.
Fremstur allra er að sjálfsögðu
Pétur Einarsson sem með tilþrifa-
mikilli raddbeitingu og öguðum leik
kemur þessu erfiðasta hlutverki leik-
sögunnar fallega tO skila.
Leikstfll Halldóra Geirharðsdóttur
er kapítuli út af fyrir sig. Hún fær
ekki einungis sama frelsi og hinir
leikaramir heldur kemur hún inn í
hlutverk fíflsins með persónur sem
hún hefur þróað með sér á löngum
tíma, trúðinn Barböra og konuna á
bak við hana. Á sinn sérstaka hátt
nær Halldóra að koma miklu meiri
sannleika og þjáningu til skila en
nokkur annar, nema ef vera skyldi
Björk í Dancer in the Dark.
Þetta er athyglisverðasta tilraun tO
að nálgast Shakespeare sem undirrit-
aður hefur séð í íslensku leikhúsi. Sú
staðreynd að verkið gengur ekki að
öllu leyti upp - er í ákveðnum skOn-
ingi ringulreið þar sem persónumar
þjást fullvissar um að þær hafa misst
allt og engin von er í augsýn - virðist í
sjálfu sér ákvörðun sem tekin er af
leikstjóranum vitandi vits. Hann þarf
ekki að leita lengra en í síðustu sjón-
varpsfréttir að fyrirmynd: Lífið sjálft
er uppfullt af óútreiknanlegri neyð og
niðurlægingu - við fæðumst með
hljóðum og það endar með pínu og
dauða.
Sveinn Haraldsson
o
C-
9
£
Q
Develop 10
NAGLAVÖRUR
KYNNING
í Lyfju
Laugavegi
dag kl. 12-16
NYTT A MARKAÐINUM
naglaherðir án formalíns
KYNNINGARTILBOÐ
Þú kaupir tvennt og færð naglalakk í
kaupbæti.
Handáburður fylgir naglabandanæringu.
DEVELOP 10 fæst í öllum verslunum Lyfju.
LYFJA
Islensk-ítalska
ö
m
o
“O
O
§
5
o
m
tr
O
-o
O
-o
C-
9
I
Q DEVELOP 10 DEVELOP 10 DEVELOP 10 o
ö
§
I
Ársfundur Samtaka atvinnulífsins 11. o k t ó b e r 2 0 0 0 S ú 1 n a s a 1 - H ó t e 1 S ö g u
D a gskrá.

Ávörp
14:00 Fundarsetning
Ræóa: Finnur Geirsson, formaður SA.
14:30 Ávarp: Davíð Oddsson, forsætisráðherra.
14:50 Kaffihlé
Nýja hagkerfið
15:10 „Áhrif upplýsinga- og fjarskiptatækni á hagvöxt";
Nicholas Vanston, forstöðumaður rannsóknarsviós
hagfræðideildar OECD.
Umsögn 1 - Nýja hagkerfið og íslenskt efnahagslíf;
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóóhagsstofnunar.
Umsögn 2 - Nýja hagkerfið, nýir viðskiptahættir;
Hannes G. Sigurósson, aðstoðarframkv.stj. SA.
Fyrirspurnir
Almenn fúndarstörf
16:00 \ 1. Skýrsla framkvæmdastjóra fyrir liðið starfsár;
Ari Edwald, framkvæmdastjóri SA.
2. Ályktun ársfundarSA.
3. Önnur mál.
„ 16:30 s Áætluó fundarslit.
JÉ JC Fundarstjóri: Valur Valsson, forstjóri
® E Islandsbanka-FBA hf.
; :

l J SAMTÖK ATVINNULÍFSINS