Morgunblaðið - 07.10.2000, Blaðsíða 65

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 2000 65
UMRÆÐAN
Láttu drauminn rætast...
Tökum til hendinni
VINNA og geðheil-
brigði er þema alþjóða
geðheilbrigðisdagsins
að þessu sinni og á það
vel við. Áætlað er að
geðraskanir kosti
samfélagið á bilinu
átján til tuttugu millj-
arða króna á ári í töp-
uðum vinnustundum,
lyfja- og umönnunar-
kostnaði. Ríflega
fimmtíu þúsund
manns á íslandi þjást
af geðröskunum. Það
er í ljósi þessa sem
Geðhjálp í samvinnu
við Landlæknisemb-
ættið og Landsspítala
hrindir af stað umfangsmesta
fræðslu- og forvarnarátaki í geð-
heilbrigðismálum sem um getur á
íslandi, Geðrækt. Hver milljón sem
fer í fræðslu og forvarnir á að skila
sér margfalt til baka.
Það er mikilvægt að stjórnvöld
og almenningur geri sér gi-ein fyrir
þessu.
En við getum heldur ekki mælt
geðheilbrigðismál svo vel sé á vog-
arskál kostnaðar og innkomu.
Geðraskanir og sjúkdómar taka
gríðarlegan tilfinningalegan toll af
þeim sem veikjast og aðstandend-
um þeirra. Þær þjáningar verða
ekki mældar í peningum. Undir-
búningur að geðræktinni hefur
staðið yfir í hartnær ár og hefur
hann tekist mjög vel. Ég vænti
mikils af framhaldinu og að fyrir-
tæki og stofnanir auk skóla nýti sér
þá fræðslu sem stendur til boða. Á
þessum tímamótum þarf líka að
huga að öðrum málum.
Umönnun geðfatlaðra á íslandi er
mjög ábótavant. Víða er húsnæði
sem þeim er útvegað
slæmt og geðdeildir
Landspítala eru
kuldalegar. Ég minn-
ist þess þegar ég sjálf-
ur þurfti að leggjast
inn á deild 33C í októ-
ber 1996 að þá var
mikið rætt um
nauðsýn þess að verja
x-mörgum milljónum í
að gera fæðingardeild-
ina huggulega. Ekki
vil ég gera lítið úr
mikilvægi þess en sér-
kennileg áhersla þeg-
ar enn þann dag í dag
hafa sjúklingar á geð-
deildum ekki annað að
líta á en kuldalega hraunveggi sem
eru þó hluti af dvalarstað fólks, vik-
um og stundum mánuðum saman
en ekki í örfáa daga. Annað í um-
önnuninni þarf að endurskoða og
nægir oft að líta til þess sem Danir
eru að gera. Meira um það síðar.
Stundum heyrist kvartað yfir of há-
um lyfjakostnaði ríkisins vegna
geðraskana en sá kostnaður mun
vera einn hinn hæsti í heimi. Það er
kannski það jákvæðasta við geð-
heilbrigðiskerfið á íslandi vegna
þess að það segir mér að fleiri en
áður séu farnir að taka á vandamál-
inu enda fleiri lyfjaúiTæði í boði.
Við skulum bara horfast í augu við
að það er ekki heiglum hent að búa
í þessu landi fámennis þar sem
myrkrið grúfir sig yfir okkur hálft
árið í mesta veðravíti Evrópu. Enn
búum við við eitt af hæstu hlutföll-
um sjálfsvíga hjá ungum mönnum í
heiminum og er það verkefni okkar
allra að snúa þeirri þróun við. Nú
þegar vinna og geðheilbrigði er
þema nýs geðheilbrigðisárs er full
Geðheilbrigði
Til að sigrast á
fordómunum, segir
Sigursteinn Másson,
verðum við að byrja á
fordómunum í sjálfum
okkur.
ástæða til að brýna fyrir almenn-
ingi og vinnuveitendum að gefa
geðheilbrigðinu sérstakan gaum.
Einkunnarorð geðræktarinnar
eru „engin heilsa án geðheilsu" og
vill þetta oft gleymast. Geðraskanir
og geðsjúkdómar eru nú í ald-
arbyrjun ennþá verulegt feimnis-
mál. Ef ég brýt á mér handlegginn
eða fótinn í íþróttum þarf ég ekkert
að skammast mín en ef ég verð fyr-
ir miklu tilfinningalegu áreiti á
vinnustað sem leiðir til geðraskana,
þarf að fara með það eins og
mannsmorð. Líkamshlutar láta
undan miklu álagi og alveg eins er
það með blessaðan heilann. Við sem
höfum greinst með geðsjúkdóma
höfum enga ástæðu til að skammast
okkar fyrir það. Þvert á móti búum
við yfir reynslu sem væri mörgum
tilfinningaheftum og sjálfumglöð-
um mönnum hollt að kynnast. Til að
sigrast á fordómunum verðum við
að byrja á fordómunum í sjálfum
okkur, vera ófeimin að stíga fram
og viðurkenna veikleika okkar. I
því felst framtíðin okkar og ykkar.
Höfundur er varaformaður
Geðlýálpar.
Sigursteinn
Másson
5.-8. OKTÓBER
Til sölu einbýlishúsalóðir í
Reykholti, Biskupstungum.
Hér er um að ræða
18 einbýlishúsalóðir, 1500-5000
m2 á góðu byggingarlandi þar
sem náttúrufegurðin blasir við.
Lóðirnar eru tilbúnar til
afhendingar nú þegar.
Haustið er komið!
Nýjar haustvörur eru nú í öllum
verslunum Kringlunnar.
Komdu og skoðaðu,
gæddu þér á girnilegum réttum
og geröu góð kaup
á nýjum vörum á Kringlukasti.
Opió til kl. 18:00 í dag.
Kemdu f Kringluna
og nióttu haustsins
f hlýlegu umhverfi.
NÝJAR VÖRUR
með sérstökum afslætti
20%-50%
Upplýsingar i sima 588 7788
• Grunnskóll og leikskóli
• Sundlaug, íþróttahús og íþróttavellir
• Verslun, banki og veitingahús
• Hitaveita
• Náttúrufegurð
• Vöntun á iðnaðarmönnum og öðru starfsfólki
• Mikil uppbygging íbúðar- og atvinnuhúsnæðis
• 90 km frá Reykjavík
• Heilsugæslustöð
• Fjölbreytt menningarlíf
Ef þú og þín fjölskylda
eígíð ykkur draum þá er
þetta rétti tíminn til að
láta hann rætast
Opinn kynningardagur verður í dag,
laugardaginn
7. október, frá kl. 14:00-17:00 í
Félagsheimilinu Aratungu, Reykholti,
Biskupstungum.
Líttu við - allar nánari upplýsingar veittar
á staðnum.
Biskupstungnahreppur I
k _____________r