Morgunblaðið - 08.10.2000, Blaðsíða 64

www.varda.is
A
VÍ/
m}ii* :4 »/iti
Alvöru þjónusta
fyrir alvöru fólk
Landsbankinn
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI1,103 REYKJAVÍK, SÍMI6691100, SÍMBRÉF5691181,PÓSTHÓLF3040, ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 6691122, NETFANG: R1TSTJ@MBLJS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTl 1 SUNNUDAGUR 8. OKTÓBER 2000 VERÐ í LAUSASÖLU 150 KR. MEÐ VSK.

Hauststemmning hjá fuglunum á Snæfellsnesi
Morgunblaðið/Rax
Tíðni fóstureyðinga vaxandi hér en dregst saman á öðrum Norðurlöndum
V erð á getnaðarvörnum
hærra hér en víða erlendis
HÉR á landi hefur ekki verið sam-
bærileg vakning um að fyrirbyggja
óvelkomnar og ótímabærar þung-
anir eins og annars staðar á Norð-
urlöndum á síðastliðnum áratugum,
segir í skýrslu starfshóps á vegum
heilbrigðisráðuneytisins, sem fjall-
aði m.a. um fóstureyðingar og að-
gengi að getnaðarvörnum. Fram
kom í Morgunblaðinu í gær að tíðni
fóstureyðinga meðal ungra stúlkna
er hærri hér á landi en á öðrum
Norðurlöndum og fer munurinn
^vaxandi.
Fullt gjald fyrir getnaðarvarn-
ir þrátt fyrir markmið laga
í skýrslunni er fjallað um fjöl-
margar leiðir til úrbóta. Par kemur
fram að ekki hefur verið komið á
niðurgreiðslum getnaðarvarna hér
á landi eins og stefnt var að með
lögum um fóstureyðingar, sem sett
voru 1975, en í 5. grein þeirra segir
að unnið skuli að því að auðvelda al-
menningi útvegun getnaðarvarna,
m.a. með því að sjúkrasamlög taki
þátt í kostnaði þeirra.
„Greiða þarf fullt gjald fyrir allar
getnaðarvarnir. Þetta er væntan-
lega einkum erfitt fyrir ungt fólk
tog þá sem búa við erfiða fjárhags-
hega og félagslega stöðu,“ segir í
skýrslunni.
Fram kemur að árið 1998 var
árskostnaður við getnaðarvarna-
pillu hérlendis að meðaltali 6.676
kr. en á sama tíma kostaði árs-
Tíðni fóstureyðinga á hverjar 1000 konur
15-19 ára á Norðurlöndum 1976-98
.. eftir
aldurs-
hópum á
0,2 íslandi 1998
20-24
ára
15-19
ára
-80
-85 -90
-95
skammtur af pillunni um 2.700 ísl.
kr. í Svíþjóð. „Víða erlendis er
kostnaður neytenda getnaðarvarna
ýmist enginn eða mun minni en hér
gerist," segir í skýrslunni og er
bent á að í Bretlandi séu getnaðar-
varnir afhentar án endurgjalds og í
Finnlandi fær viðkomandi fyrstu
getnaðarvörn án endurgjalds og
þar til viðunandi getnaðarvörn er
fundin.
„Oft er það svo hér á landi að
ungar stúlkur hafa ekki peninga
þegar þær eru að byrja að nota pill-
una en eftir að þær eru byrjaðar
hafa þær meira svigrúm til að finna
lausn á kostnaðarhliðinni, t.d. með
því að strákurinn greiði helminginn
eða meira,“ segir í skýrslunni.
Rúmlega tvöfalt fleiri fóstur-
eyðingar hér en í Finnlandi
I samanburði á tíðni fóstureyð-
inga á Norðurlöndum kemur fram
að tíðni þeirra meðal íslenskra
stúlkna undir 20 ára aldri hefur
aukist á tímabilinu frá 1976 og er
hærri en annars staðar á Norður-
löndunum. Hefur tíðni fóstureyð-
inga farið lækkandi undanfarin ár á
öðrum Norðurlöndum. Tíðni fóstur-
eyðinga á 1.000 konur meðal
stúlkna yngri en 20 ára var 10,2 í
Finnlandi 1997, 15,9 í Danmörku
1996, 17,8 í Svíþjóð 1997, 18,7 í
Noregi en 24,1 á Islandi árið 1998,
að því er fram kemur í skýrslunni.
Skólahjúkrunarfræðingar geti
afhent neyðargetnaðarvörn
Leggur starfshópurinn mikla
áherslu á margs konar tillögur um
aukna fræðslu til úrbóta og leggur
jafnframt til m.a. að fyrsta getnað-
arvörn sé án endurgjalds, neyðar-
getnaðarvörn sé á kostnaðarverði
fyrir ungt fólk, smokkum sé dreift
án endurgjalds til þeirra sem leita
eftir fræðslu og ráðgjöf og að verð
á smokkum sem eru til sölu fyrir
almenning verði lækkað um helm-
ing með niðurgreiðslum hins opin-
bera.
Huga þarf að sveigjanlegri af-
greiðslutíma varðandi þjónustu um
getnaðarvarnir og að hjúkrunar-
fræðingar í skólum fái leyfi til að
gefa neyðargetnaðarvörn að undan-
gengnu námskeiði, er meðal til-
lagna starfshópsins.
Netverslun
með matvör-
ur opnuð um
miðja viku
NETVERSLUNUM fer sífellt
fjölgandi, nýjungar koma stöðugt
fram og viðskiptin aukast dag frá
degi með almennari netaðgangi.
Hagkaup opnar nýja netverslun
með matvörur hagkaup.is - mat-
vara um miðja vikuna.
Þór Curtis, verkefnisstjóri raf-
rænna viðskipta hjá Hagkaupi, seg-
ir að boðið verði upp á rúmlega
5.000 vörutegundir. „Verðið verður
eins og í Hagkaupsverslununum og
verður viðskiptavinunum boðið að
sækja vörurnar í afgreiðslu net-
verslunarinnar í Hagkaupi við
Smáratorg. Fyrst um sinn verður
aðeins heimsendingarþjónusta í
Kópavog. Fljótlega verður hægt að
bjóða upp á heimsendingarþjónustu
á öllu höfuðborgarsvæðinu," sagði
Þór og fram kom að heimsendingin
kostaði 500 kr. á pósthús eins og
verið hefur.
Sigmundur Halldórsson, vef-
stjóri Flugleiða, segir að ýmislegt
sé á döfinni til hagræðis fyrir við-
skiptavini, t.d. í tengslum við breyt-
ingar á bókunum. Viðskiptavinur
geti í nánustu framtíð setið á fundi í
Kaupmannahöfn og breytt bókun-
inni á fluginu heim í gegnum WAP-
símann sinn um leið og hann áttar
sig á því að fundurinn er að dragast
á langinn.
■ Vefverslun /10
Geisladiskataska / Skipulagsmappa / Penni
Námsmannalínudebetkort / Bílprófsstyrkir
Námsmannalínureikningur / Netklúbbur
Framfærslulán / Lægriyfirdráttarvextir
Námsstyrkir / Námslokalán / Tölvukaupalán
ISIC afsláttarkort / Heimilisbankinn
Bestu ár lífs þíns...
www.namsmannalinan.is
®B0NAЫtMNKINN
Troustur bonki
Afkastageta ferðaþjón-
ustunnar flöskuháls
ÞJÓÐHAGSSTOFNUN telur að
vart sé hægt að reikna með jafn mik-
illi fjölgun erlendra ferðamanna á
komandi árum og verið hefur að und-
anfömu. Afkastageta ferðaþjónust-
unnar á háannatíma sé sá flöskuháls
sem takmarki að óbreyttu áfram-
haldandi fjölgun erlendra ferða-
manna og vandséð sé að afkastaget-
an aukist til muna nema með betri
nýtingu fjármuna í greininni utan há-
annatímans.
Spáð er 17% fjölgun erlendra
ferðamanna á þessu ári frá fyrra ári
en 9% aukningu á árinu 2001 þegar
von er á um 335 þúsund erlendum
ferðamönnum til Islands, að því er
fram kemur í Þjóðhagsáætlun fyrir
árið 2001.
Heildartekjur tæpir
28 milljarðar
Reiknað er með að erlendir ferða-
menn sem koma til íslands verði um
307 þúsund á yfirstandandi ári. A
seinasta ári voru heildartekjur af er-
lendum ferðamönnum 27,9 milljarðar
króna.
„Erlendum ferðamönnum, sem
koma utan háannatíma, hefur fjölgað
verulega á undanfömum áratug og
má gera ráð fyrir að svo verði áfram.
Þrátt fyrir þetta komu 56% ferða-
manna á tímabilinu maí til ágúst í
fyrra.
Það er vart hægt að reikna með
jafn mikilli fjölgun ferðamanna á
komandi árum og verið hefur,“ segir í
þjóðhagsáætlun Þjóðhagsstofnunar.