Morgunblaðið - 10.10.2000, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 10. OKTÓBER 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
## Forsetakosningar í Póllandi
Orug’g’ur sigur
Kwasniewskis
Reuters
Kwasniewski veifar til stuðningsmanna við höfuðstöðvar flokksins í
Varsjá. Á blómvendinum stendur „01ek“ en það er gælunafn forsetans.
Reuters
Rick Lazio, frambjóðandi Repúblikana, og Hillary Clinon, frambjóðandi
Demókrata, takast í hendur við upphaf kappræðnanna.
Kappræður Hillary og Lazio
Forðuðust
harðar deilur
Varsjá. AP, AFP.
ALEKSANDER Kwasniewski var
endurkjörinn forseti Póllands í for-
setakosningum sem fram fóru á
sunnudag. Sigur Kwasniewskis var
mjög öruggur en hann hafði hlotið
55% atkvæða þegar atkvæði úr 63 af
68 kjördæmum höfðu verið talin í
gær. Talningu lýkur í dag en ekki var
búist við neinum breytingum á niður-
stöðum. Úrslitin þýða að ekki þarf
aðra umferð kosninga, en svo er ef
enginn frambjóðandi hlýtur yfir 50%
atkvæða. Rúmlega 60% þátttaka var í
kosningunum.
Kwasniewski, sem tilheyrir Lýð-
ræðisbandalagi vinstrimanna, arf-
taka kommúnistaflokksins, hefur lagt
áherslu að hann sé fulltrúi hins venju-
lega Pólverja. Forsetaembættið í
Póllandi er ekki valdamikið en forseti
hefur þó neitunarvald gagnvart laga-
breytingum. Því hefur Kwasniewski
beitt nokkrum sinnum, m.a. þegar
hann neitaði að samþykkja lög um
um endurbætur á skattamálum sem
honum þótti bitna á verkamönnum.
Kwasniewski var sigurviss þegar á
sunnudagskvöld og lýsti sér í sjón-
varpsþætti sem eina forsetanum sem
náð hefði endurkjöri í í Póllandi.
Flest benti í gær til að Andrezej
Olechowski, óháður frambjóðandi,
hefði komið næstur með um 17% at-
kvæða. Úrslitin þykja vera mikið
áfall fyrir Marian Krzaklewski, fram-
bjóðanda Samstöðu, sem ekki hlaut
nema um 16% atkvæða. Krzaklewski
var maðurinn á bak við Kosninga-
bandalag Samstöðu, sem er saman-
safn margra flokka, sem varð sigur-
vegari í þingkosningum íyrir þremur
árum. Bandalagið er nú í minnihluta
stjórn í pólska þinginu.
Sigur Kwasniewskis hefur gefið
liðsmönnum Lýðræðisbandalagsins
byr undir báða vængi. Þeir hvöttu í
gær forsætisráðherrann Jerzy Buzek
til að efna til þingkosninga við fyrsta
tækifæri en þær ættu með réttu að
Ncw York, London. AP, Telegraph.
BORIS Jeltsín segir í nýútkomnum
endurminningum sínum að frá
unga aldri hafi hann hallað sér að
flöskunni þegar álag var mikið.
„Frá unga aldri þótti mér drykkja
eina leiðin til að slaka á.“ Jeltsín
rifjar einnig upp heimsókn sína til
Berlínar árið 1994 í tilefni brottfar-
ar síðustu rússnesku hermannanna
þaðan. Frægt varð þegar hann
greip tónsprota og hóf að stjórna
lúðrasveit hersins i beinni út-
sendingu eftir að hafa skálað ótæpi-
lega. „Eg minnist þess að mér
fannst álagið á mér hverfa eftir
nokkur glös. Ég varð svo léttur í
lundu að mér fannst ég geta stjórn-
að hljómsveit."
Eftir atvikið segir Jeltsín að ráð-
gjafar hans hafi skrifað honum og
sagt að hegðun hans hefði skaðleg
áhrif. Hann segir það hvimleitt að
fjölmiðlar hafi síðan þá tengt allt
hans heilsuleysi við drykkjuskap.
Sú er ekki raunin, segir Jeltsín, sem
segist ekki hafa drukkið sfðan hann
gekkst undir hjartaaðgerð 1995 að
undanskildu einu vínglasi á dag
sem hann drekki að læknisráði. í
endurminningunum segir einnig
frá áformum Jeltsíns 1996. Þá hafi
hann viljað leysa upp þingið og
banna Kommúnistaflokkinn eftir að
hann hafði unnið yfir 40% þing-
sæta. Það var ráðgjafi hans Anatoly
Chubais sem kom honum ofan af
því með því að segja það firru að
reyna að losna við kommúnista með
þessum hætti. „Hugmyndafræði
fara fram eftir ár. Buzek sagði í gær
að ekld ætti að nota úrslit kosning-
anna til að auka á óstöðugleika í land-
inu. Skoðanakannanir hafa sýnt að
færu þingkosningar fram nú myndi
Lýðræðisbandalagið hljóta 40-50%
en Kosningabandalag Samstöðu 15-
20%.
Talsmaður Krzaklewskis sagði að
slakt gengi hans í kosningunum
skýrðist einkum af óvinsælum að-
gerðum ríkisstjómarinnar í mennta-
og heilbrigðismálum. Liðsmenn
Kosningabandalags Samstöðu sögðu
í gær að mikilvægt væri að það klofn-
aði ekki í framhaldi af úrslitum for-
setakosninganna.
Öruggur sigur Kwasniewskis þyk-
ir einnig sýna að kaþólska kirkjan
hafi ekki mikið að segja í pólskum
stjómmálum, þrátt fyrir styrka stöðu
í þjóðfélaginu. Myndband sem sýndi
Kwasniewski hæðast að páfanum
kommúnismans er hluti þanka-
gangs fólks. Tilskipun forseta
breytir því ekki. Eingöngu þegar
við höfum byggt upp venjulegt,
sterkt, ríkt land losnum við við
kommúnismann,“ sagði Chubais,
segir í endurminningunum. Jeltsín
segist hafa mótmælt þessum skoð-
unum hástöfum en síðan skipt um
skoðun.
Jeltsín segir í bókinni einnig frá
því að hann, Helmut Kohl, kanslari
Þýskalands, og Jacques Chirac
Frakklandsforseti hafi hist á
óformlegum fundi árið 1998 og
rætt um að mynda bandalag sem
væri mótvægi við Bandaríkin.
„Augu þeirra voru full af skilningi
en því miður var enskumælandi
hluti heimsins ekki á sama máli.“
Jeltsín lýsir því einnig þegar
hann valdi Pútín sem arftaka sinn.
Hann segist hafa tekið eftir Pútín
vegna þess að ólíkt öðrum aðstoð-
armönnum sínum hafi hann skrifað
kjarnyrtar skýrslur og ekki eytt
ti'manum í óþarfa spjall. „Allir aðrir
voru alltaf að lýsa lyrir mér fram-
tíðarsýn sinni á Rússlandi og heim-
inum. Pútín reyndi hins vegar
aldrei að hefja samræður við mig
og þess vegna vildi ég einmitt tala
meira við hann.“
Jeltsín segir að hann hafi séð að
Pútín hafi verið sá eini sem kom til
greina sem arftaki sinn og hann
hafi verið sá fyrsti sem fékk að
heyra um þau áform sín að segja af
sér.
hafði t.d. ekki þau áhrif sem andstæð-
ingur hans, Krzaklewski, hafði von-
ast til og dró lítið úr vinsældum for-
setans.
Pútín í heimsókn til Póllands
Vladimir Pútín, forseti Rússlands,
hringdi í Kwasniewski í gær til að
óska honum til hamingju með sigur-
inn. Kwasniewski bauð honum í
heimsókn til Póllands sem hann og
þáði og ræddu þeir um að bæta þyrfti
tengsl Póllands og Rússlands. Stirt
samband hefur verið á milli ríkjanna
allar götur síðan Pólland braust und-
an oki kommúnismans áriðl989. Ekki
bætti innganga Pólverja í NATO úr
skák en að sögn kosningastjóra
Kwasniewskis sagði forseti Rúss-
lands að gott samstarf á sviði stjórn-
mála sem og efnahagsmála væri
framundan. Dagsetning heimsóknar
Pútíns heíur ekki verið ákveðin.
Reuters
Borís Jeltsín
New York. AFP, AP, Telegraph.
HILLARY Rodham Clinton, fram-
bjóðandi Demókrata, og Rick Lazio,
frambjóðandi Repúblikana, er bæði
sækjast eftir sæti New York í öld-
ungadeildinni, mættust í annað sinn
í sjónvarpskappræðum á sunnudag.
Frambjóðendurnir tókust á um
mörg málefni, allt frá fóstureyðing-
um til fjárframlaga í kosingasjóði
sem hefur verið eitt af helstu deilu-
málunum í kosningabaráttunni.
Samkvæmt nýjustu skoðanakönn-
unum hefur Hillary Clinton örlítið
forskot á og fátt bendir til að kapp-
ræðurnar breyti nokkru þar um.
Virðast fréttaskýrendur sammála
um að Clinton hafi staðið sig betur
eða þau skilið nokkuð jöfn.
Frambjóðendurnir þóttu báðir
hafa nokkum hemil á sér en skoð-
anakannanir sýndu að íbúum New
York þótti nóg um hamaganginn í
fyrstu umræðunum. Lazio var gagn-
rýndur eftir þær fyrir að vera helst
til aðgangsharður við Hillary þegar
samband eiginmanns hennar og
Monicu Lewinsky var rætt. í kapp-
ræðunum á sunnudag var Hillary
Clinton aftur spurð um hvers vegna
hún hefði ekki yfirgefið eiginmann
sinn í kjölfar hneykslisins. Hún
svaraði því til að sú ákvörðun ætti
rætur sínar í trúarskoðunum og trú
á fjölskylduna. Þegar Lazio var
spurður álits sagði hann einungis að
hann virti ákvarðanir Hillary Clint-
on og framboðsslagurinn snerist
eingöngu um hvor yrði hæfari þing-
maður fyrir New York.
Mesta harkan hljóp í umræðurnar
þegar talið barst að fjárframlögum í
kosningasjóði en Hillary Clinton
sakaði Lazio um að hafa svikið sam-
komulag þeirra sem snerist um
takmarkanir á fjárframlögum.
Þessu neitaði Lazio og frábað sér
gagnrýni frá „gistihúsinu 1600“ og
vísaði þar með til heimilisfangs
Hvíta hússins sem liggur við Penn-
sylvaníu-breiðgötu númer 1600 og
þeirrar umræðu sem hefur verið um
hvort stuðningsmenn Hillary Clint-
on hafi fengið að gista í Hvíta hús-
inu.
En Clinton og Lazio voru ekki á
öndverðum meiði þegar ályktun ör-
yggisráðs Sameinuðu þjóðanna er
samþykkt var sl. laugardag bar á
góma. í henni er ástandið í Mið-
Austurlöndum fordæmt og hlutur
Israels gagnrýndur. Bandaríkin
sátu hjá við samþykkt ályktunarinn-
ar og það gagnrýndu Clinton og
Lazio en báðum fannst að Banda-
ríkin hefðu átt að beita neitunarvaldi
til að koma í veg fyrir samþykktina.
Atök í Ramall-
ah og Nasaret
Jerúsalem, Ramallah. AFP, AP, Reuters.
KYRRT var í Jerúsalem í gær,
þegar gyðingar héldu upp á helsta
hátíðisdag sinn, yom kippur. Átök
héldu þó áfram á sjálfstjómar-
svæðum Palestínumanna og ann-
ars staðar í ísrael, meðal annars í
Ramallah og Nasaret. Talið er að
fjöldi látinna eftir átök síðustu
daga sé orðinn um 90 og að um
2000 manns hafi særst. Flest fóm-
arlömbin eru Palestínumenn.
Óeirðir brutust út í Ramallah í
gær eftir að lík fertugs Palestínu-
manns fannst illa leikið og bmnnið,
en fullyrt var að hann hefði verið
handtekinn af ísraelskum her-
mönnum daginn áður. Palestínu-
menn mótmæltu með því að kasta
steinum og heimatilbúnum eld-
sprengjum að ísraelskum her-
mönnum og fregnir bárust af því
að þeir hefðu einnig beitt skot-
vopnum. Hermennimir svöruðu
með táragasi og gúmmíkúlum.
Israelskur maður af arabískum
uppruna lét lífið í átökum ísr-
aelskra landnema og ísraelskra ar-
aba í Nasaret, en talið er að um 4
þúsund manns hafi tekist þar á.
Einnig kom til átaka í borgunum
Nablus og Hebron í gær.
Lík rabbína, sem hafði verið
saknað síðan á laugardag, fannst í
helli nálægt Nablus á Vesturbakk-
anum á sunnudag. Maðurinn hét
Hillel Lieberman og hann hafði
flutt til ísraels frá Bandaríkjunum
fyrir 14 árum. Gyðingaleiðtogar í
New York sögðu í gær að hann
hefði verið fjarskyldur ættingi Jos-
ephs Liebermans, varaforsetaefnis
bandaríska Demókrataflokksins.
Endurminningar Jeltsíns
Drakk til að slaka á