Morgunblaðið - 13.10.2000, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Heildarkostnaður við ríkisstyrktar hafnarframkvæmdir um 2,1 milljarður á næsta ári
Framkvæmdaþörf í höfn-
um landsins feikimikil
Morgunblaðið/Kristján
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra kynnti tillögur um framlög til
hafnarmannvirlga á fundi á Akureyri í gær, en þar stendur yfir árs-
fundur Hafnasamlags sveitarfélaga. Hermann Guðjónsson siglinga-
málastjóri er honum á hægri hönd og Jón Birgir Jónsson, ráðuneytis-
stjóri í samgönguráðuneytinu, er til vinstri.
HEILDARKOSTNAÐUR við ríkis-
styrktar hafnarframkvæmdir á næsta
ári nema um 2,1 milljarði króna og
segir Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra að þetta sé hæsta upphæð
sem sést hafi.
Verið er að leggja síðustu hönd á
hafnaáætlun og mun samgönguráð-
herra leggja hana fyrir Alþingi í
haust. „Það er feikilega mikií fram-
kvæmdaþörf í höfnurn landsins en ef
allar óskir um framkvæmdir við hafn-
ir hringinn í kringum landið á næstu
fjómm árum gengju eftir nemur
heildarkostnaðurinn um 17,5 milljörð-
um króna, þar af er hlutur ríkissjóðs
10,4 milljarðar. Þegar litið er á þessar
tölur er augljóst að forgangsraða þarf
verkefnum," sagði Sturla.
Samgönguráðherra kynnti tillögur
samgönguráðuneytisins um framlög
til hafnarmannvirkja og sjóvamar-
garða í frumvarpi til fjárlaga fyrir
næsta ár á fundi á Akureyri í gær en
þar stendur nú yfir ársfundur Hafna-
sambands sveitarfélaga.
Tillögumar gera ráð íyrir að fram-
lög til hafnarmannvirkja nemi 1.157,2
milljónum króna árið 2001 og er það
hækkun um 744,8 milljónir króna frá
gildandi íjárlögum. Þá er einnig gert
ráð fyrir 120,3 milljóna ki-óna fjárveit-
ingu til uppgjörs eldri framkvæmda.
Tillögumar byggja á þingsáætlun um
hafnaáætlun fyrir áiin 1999 til 2002.
Hækkunin nú á sér þá skýringu að við
gerð fjárlaga fyrir þetta ár var ákveð-
ið að fresta framlögum að upphæð
tæplega 300 milljónir til næsta árs.
Hlutur ríkissjóðs í þeim fram-
kvæmdum sem ráðist verður í á
næsta ári er 1.455 milljónir króna og
sveitarfélaganna 635 milljónir. Áætl-
að er að hlutur ríkissjóðs verði fjár-
magnaður með fyrrgreindu 1.157
milljóna króna framlagi. Þá verði
leyfð lántaka að hluta vegna fram-
kvæmda á Húsavík, Grindavík og
Sandgerði.
Stærsta verkefnið á Húsavík
Stærstu ríkisstyrktu hafnargerð-
arverkefnin 2001 em framkvæmdir
sem ráðist verður í á Húsavík með
byggingu brimvamargarðs við Böku.
í hann fara um 300 þúsund rúmmetr-
ar af grjóti og er áætlaður kostnaður
um 500 milljónir króna. Garðinum er
ætlað að skapa skjól í núverandi höfn
og gera kleift að reisa nýjan viðleguk-
ant fyrir stór skip utan gömlu hafnar-
innar án þess að þurfi að dýpka.
Þá er áformað að dýpka innan
hafnar í Sandgerði og lengja stálþil
við Norðurgarð um 50 metra en
kostnaður er áætlaður rúmar 200
milljónir króna. Nú í haust verður
hafist handa við að lengja Stóra-
bryggju á Grandarfirði um 100 metra
og verður því haldið áfram á næsta
ári. Kostnaður er áætlaður um 190
milljónir króna. Bryggjan við nýja
fiskiðjuverið í Neskaupstað verðui-
lengd um 70 metra og hluti núverandi
skjólgarðs fjarlægður og í hans stað
byggður nýr skjólgarður austan við
viðlegukantinn við bræðsluna. Kostn-
aður er áætlaður um 230 milljónir.
Á Djúpavogi er áformað að byggja
75 metra langan viðlegukant við
loðnuverksmiðjuna í Gleðivík en stál-
þilið var keypt nú í ár. Kostnaður við
þessa framkvæmd er um 230 milljónir
króna. Áætlað er að ljúka endurbygg-
ingu Nausthamarsbryggju í Vest-
mannaeyjum og dýpka einnig en
verkefnið kostar um 135 milljónn
króna. Unnið verður fyrir um 100
milljónir í Grindavík en þar er ætlun-
in að byggja skjólgarð vestan innsigl-
ingarinnar á næsta ári en árið þar á f.
eftir verður ráðist í garð að austan-
verðu. Á næstu tveimur árum verður m
130 metra stálþil rekið niður á Sauð- P
árkróki og kemur það í stað eldra þils
við Norðurgai’ð en áætlaður kostnað-
ur er um 130 milljónir króna
Ráðist verður í annan áfanga Fiski-
hafnarinnar á Akureyri og stálþil
lengt um 70 metra og dýpkað en
kostnaður nemur um 90 milljónum
króna. Óskarsbi-yggja á Siglufirði
verður lengd um 75 metra og dýpkað k
við hana en þetta verkefni kostar ft
rúmar 80 miljjónir króna. Fram- ||
kvæmdir við Amarstapa kosta um 77 Jf
milljónir en þar á að lengja grjótgarð
og dýpka, ráðist verður í dýpkun
hafnarinnar á Þórshöfn fyrir um 75
milljónir króna og á Seyðisfirði fyiir
50 milljónir. Þá verður lokið við ýmis
verkefni í ísafjarðarbæ sem unnið
hefur verið að síðastliðin ár.
Um 74 milljónir í sjóvarnir
Fjárveiting til sjóvamargai'ða
nemur um 74 milljónum króna en fc
stærstu verkefnin era að styrkja fS
Oddann á Patreksfirði, vinna við
Brimnesveg á Flateyri, Sundstræti á
Isafirði og við rækjuverksmiðjuna í
Hnífsdal, þá verða byggðar upp vam-
ir norðan við ósinn á Blönduósi. Á
Grenivík verður unnið sunnan gömlu
bryggjunnar með Höfðavegi og er
sjóvörnum þá lokið í bili þar.
Guðjón A. Krist]ánsson mælir fyrir tillögu um grundvöll nýrrar fískveiðistjórnunar
Segir fjölmargt við skýrslu
auðlindanefndar að athuga
Þrír nýlið-
ar á þingi
ÞRÍR varamenn tóku sæti á Alþingi í
gær. Era þeir allir að setjast inn á þing
í fyrsta sinn og þurftu því að undirrita
drengskaparheit að stjómarskránni.
Hólmfríðui- Sveinsdóttir deildarstjóri
kemur inn á þing fyrir Samíylkingu í
Vesturlandskjördæmi í stað Gísla S.
Einarssonar, Ragnheiður Hákonar-
dóttir bæjarfulltrúi sest á þing fyrir
Einar K. Guðfinnsson, fyrsta þing-
mann Sjálfstæðisflokksins á Vestr
fjörðum, og loks kemur Stefanía Ósk-
arsdóttir stjórnmálafræðingur nú inn
á þing íyrir Ástu Möller, þingmann
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
ALÞINGI
GUÐJÓN A. Kristjánsson, þing-
maður Frjálslynda flokksins, mælti
á Alþingi í gær fyrir þingsályktun-
artillögu um grandvöll nýrrar fisk-
veiðistjómar en að henni stendur
Vinstrihreyfingin - grænt framboð,
auk Fijálslynda flokksins. Umræð-
um um málið vai* hins vegai* fljót-
lega frestað enda gerðu fiutnings-
menn athugasemd við fjarvera
sjávarútvegsráðherra og vildu þeir
bíða með umræðuna þar til hann
væri á landinu.
í tillögunni er lagt til að Alþingi
hlutist til um verkefni sem lúta að
gagnasöfnun, tillögugerð og undir-
búningi fyrir framtíðarstefnumótun
sem sátt geti orðið um, en jafnframt
er lögð áhersla á að tryggt sé að
fiskveiðilöggjöfin sé í samræmi við
ákvæði stjómarskrár. Loks felur
hún í sér skipun 17 manna ráðgjafa-
nefndar sem væri ætlað að vera
samráðsvettvangur allra hagsmuna-
aðila í sjávarútvegi, og Alþingi og
ríkisstjóm til aðstoðar og ráðgjafar
um vinnu og stefnumótun í sjávar-
útvegsmálum.
Guðjón sagði í framsöguræðu
sinni í gær að ýmislegt hefði gerst
frá því sams konar tillaga var flutt
síðastliðinn vetur, m.a. hefði hæsta-
réttardómur fallið í Vatneyrarmál-
inu svokallaða og nú hefði svonefnd
auðlindanefnd skilað sinni skýrslu.
„Okkur finnst að grandvöllur fisk-
veiðistjórnunarkerfisins sé í upp-
námi. Þar stendur ekki steinn yfir
steini og því er sama hvaða sýndar-
veraleiki er í raun og vera skrifaður
í áliti auðlindanefndar um ágæti
framsalsins og kvótabrasksins,“
sagði Guðjón. Hafði hann fjölda-
margt við skýrslu auðlindanefndar
að athuga. Þar væri m.a. fullyrt að
íslendingar væru á réttri leið varð-
andi nýtingu fiskistofna, auk þess
sem gengið væri út frá því að for-
senda framhaldsuppbyggingar á
fiskstofnum væri sú að hinu frjálsa
aflamarkskerfi væri viðhaldið.
Fiskveiðistjórnunarkerfið alls
ekki eins gott og af er látið
Guðjón sagði það í raun ósannindi
að halda því fram að fiskveiði-
stjórnunarkerfið íslenska hefði
stuðlað að uppbyggingu fiskistofna
og væri það besta í heimi. Meðalárs-
afli helstu botnfisktegundanna hefði
verið mun minni undanfarin ár en
hann var í hálfa öld þar á undan auk
þess sem skuldir sjávarútvegsins
hefðu vaxið mjög.
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur VG, sagði þær aðgerðir sem lagð-
ar væra til í þingsályktunartillög-
unni mjög brýnar. Hann taldi það
vissulega skref í rétta átt að skýrsla
auðlindanefndar fæli í sér gjaldtöku
fyrir aðgang að auðlindinni en það
væra bara svo margir aðiir þættir í
fiskveiðistjórnunarkerfinu sem
þyrftu breytinga við.
I andsvari við ft*amsöguræðu
Guðjóns hafði Svanfríður Jónas-
dóttir, Samfylkingu, varið skýrslu
auðlindanefndar og minnt á það
stjómarskrárákvæði sem lagt er til í
skýrslunni að verði tekið upp.
Svenir Hermannsson, formaðut*
FF, sagði það svo sem gott og
blessað að leggja til stjórnarskrár-
ákvæði um að auðlindin væri í eigu
þjóðarinnar en minnti á að sam-
bærilegt orðalag væri í lögunum um
stjórn fiskveiða. Það hefði ekki haft
tilætluð áhrif.
Samfylking vill rýmka heimild erlendra aðila til fjárfestingar í fískiðnaði
Gæti skapað nýja
möguleika og sóknar-
færi fyrir fiskvinnsluna
SÖMU reglur munu gilda um fjárfestingar er-
lendra aðila í fiskiðnaði og í öðrum iðnaði verði
lagafrumvarp sem Svanfríður Jónasdóttir,
þingmaður Samfylkingar, mælti fyrir í gær.
Ekki er hins vegar gert ráð fyrir breytingum á
gildandi lögum um útgerð, að því er fram kom
í máli Svanfríðar í gær. Sagði hún að hér væri
því einungis verið að leggja til lítið skref, skref
sem hins vegar miðaði í þá átt að auka mögu-
leika útlendinga til fjárfestinga í þessum geira.
Svanfríður sagði í framsöguræðu sinni að
hún teldi litla ástæðu til að óttast yfirtöku er-
lendra aðila í sjávarútveginum þó að lög og
reglur um fjárfestingar þeirra yrðu rýmkaðar.
íslendingar væru færastir til þess að reka
fiskvinnslufyrirtækin með arðbærum hætti.
Sagði hún ennfremur að með heimild tfi
beinna fjárfestinga erlendra aðila í íslenskum
fiskiðnaði eins og í öðrum matvælaiðnaði gætu
skapast ýmsir nýir möguleikar og sóknarfæri
fyrir fiskvinnsluna.
Valgerður Sverrisdóttir, viðskipta- og iðn-
aðarráðherra, tók framvarpinu vel og sagði al-
veg mega skoða málin á grundvelli þess. Kom
fram í máli hennar að hún teldi í það minnsta
að breyta þyrfti lagatextanum um þessi mál og
boðaði hún frumvarp af sinni hálfu síðar í vet-
ur. Hún rifjaði upp að undanfarið hefði verið
nokkur umræða um hvort ekki væri rétt að
leyfa fjárfestingar erlendra aðila í útgerðinni
sjálfri en sagði að ekki væri tímabært fyrir sitt
ráðuneyti að hugsa sér til hreyfings í þeim efn-
um þar sem þess mætti vænta að nefnd sjáv-
arútvegsráðherra sem nú vinnur að endur-
skoðun á fiskveiðilöggjöfinni tæki á því máli.
Sighvatur Björgvinsson, Samfylkingu, sagði
núverandi lög um fjárfestingu útlendinga í at-
vinnurekstri því marki brennd að tíðarandinn
hefði verið annar þegar þau vora sett árið
1991. Það hefði verið í aðdraganda EES-samn-
ingsins og andrúmsloftið hefði verið með þeim
hætti að margir hefðu talið að erlendir auð-
jöfrar biðu handan múranna og hygðust kom-
ast yfir allar auðlindir íslendinga. Kom fram í
máli Sighvats að hann hefði staðið að gerð lag-
anna í þessari mynd gegn betri vitund, það
hefði hins vegar verið fórnarkostnaður til að
hægt væri að koma EES-samningunum í
gegn. Nú væri tímabært að létta hömlum af
þessum fjáifestingum. Steingrímur J. Sigfús-
son, formaður Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs, kvaðst ekki kannast við þá þjóðlífs-
mynd sem Sighvatur málaði. Sagði hann ræðu
Sighvats, sem hann kallaði „iðrunatræðu",
gefa tilefni til þess að menn veltu því fyrir sér
hvort þingmaðurinn skammaðist sín fyrir lög-
in og lágkúruhátt íslendinga. Steingiímur
sagði að lögin frá 1991 hefðu verið hugsuð sem
fyrirbyggjandi aðgerð, til að tryggja forræði
yfir auðlindinni. Hann sæi ekki neina knýjandi
þörf núna til að fara út í einhliða tilslakanir af
þessu tagi, a.m.k. vissi hann ekki til að þess
hefði verið krafist af stofnunum eins og
Evrópusambandinu eða Heimsviðskiptastofn-
uninni.
Stefanía Óskarsdóttir, Sjálfstæðisflokki,
sagði sjónarmið Steingríms í þessum efnum
forneskjuleg og lýsti sig í megindráttum fylgj-
andi frumvarpinu. Flokksbróðir hennar, Pétur
H. Blöndal, tók í svipaðan streng og sagði
flóknar reglur takmarka og minnka arð í sjáv-
arútvegi. Sagði hann nauðsynlegt að slaka á
reglunum fyrst nú ætti að fara að rukka út-
gerðina um gjald fyrir aðgang að auðlindinni.