Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 4

1 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2000
FRETTIR
MORGUNB LAÐIÐ
VIKAN 8/10-13/10
► HALLDÓR Björnsson,
fyrrverandi formaður Efl-
ingar, var kjörinn fyrsti
formaður Starfsgreina-
sambands Islands á stofn-
fundi sambandsins á
föstudag en það er nýtt
landssamband verkafólks.
► HÖRÐUR Sigurgests-
son lét af störfum scm
forstjóri Eimskipafélags-
ins á fimmtudag eftir 21
árs starf. Við starfi hans
tekur Ingimundur Sigur-
pálsson en við embætti
hans sem bæjarstjóri í
Garðabæ tekur Ásdís
Halla Bragadóttir, fyrrv.
aðstoðarmaður mennta-
málaráðherra.
► ÁRNI M. Mathiesen
sjávarútvegsráðherra vill
herða eftirlit um borð í
fiskiskipum með það að
markmiði að draga úr
brottkasti á afla. Þá vill
hann þrengja ákvæði til
laga um tegundatilfærslu
til að koina í veg fyrir
brottkast. Hann kynnti á
mánudag frumvörp til
breytinga á lögum sem
miða í þessa átt.
► HÆSTIRÉTTUR hefur
staðfest dóm Héraðsdóms
Reykjavíkur og sýknað ís-
lenska ríkið af 27 milljóna
króna skaðabótakröfu
Bretans Kio Alexander
Briggs.
► INGIMUNDUR gamli
HU 65 sökk í mynni
Húnaflóa skömmu eftir
hádegi á sunuudag. Tveir
skipverjar komust um
borð í björgunarbát og
var bjargað en Friðriks
Jóns Friðrikssonar skip-
stjóra er saknað og er
hann talinn af.
Stefnt að sameiningii
ríkisbankanna
RÍKISSTJÓRNIN hefur beint þeim
tilmælum til bankaráða Landsbanka
Islands hf. og Búnaðarbanka Islands
hf. að hefja viðræður um samruna
bankanna. Jafnframt verði óskað for-
úrskurðar samkeppnisráðs á því
hvort samruninn samrýmist sam-
keppnislögum. Vonast stjórnvöld til
að nýi bankinn geti orðið til um ára-
mót.
Sameinaður banki yrði með um
44% hlutdeild af heildarinnlánum
innlánsstofnana og 40% af lánum til
einstaklinga. Valgerður Sverrisdóttir
viðskiptaráðherra sagði á föstudag að
hinn sameinaði banki yrði það stór að
líklegt væri að eitthvað þyrfti að taka
út úr honum. Sagði hún m.a. augljóst
að ekki gengi að nýi bankinn yrði með
meirihluta í Visa Island. Ráðherra
gerir ráð fyrir að stöðugildum fækki
á fyrstu rekstrarárum sameinaðs
banka. Er hins vegar stefnt að því að
með starfsmannaveltu og starfsloka-
samningum verði komist hjá því að
grípa til fjöldauppsagna.
Vilja stækka álverið
á Grundartanga
FORSVARSMENN Norðuráls hf.
hafa farið þess bréflega á leit við ís-
lensk stjórnvöld að hafnar verði við-
ræður um þriðja áfanga álverksmiðj-
unnar á Grundartanga, en nú stendur
yfir vinna við annan áfanga
verksmiðjunnar. Verði af áætlunum
Norðuráls þýðir það fimmföldun á
núverandi framleiðslugetu fyrirtæk-
isins og risavaxið álver með allt að
300 þúsund tonna framleiðslugetu á
ári. Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra segir að áhugi Norðuráls á
stækkun ætti að vera hvatning fyrir
Norsk Hydro og þá íslensku fjárfesta
sem unnið hafa með þeim að komast
sem fyrst að niðurstöðu um uppbygg-
ingu álvers á Austurlandi.
ísraelar gera loftárásir
á palestínsk skotmörk
ÍSRAELSKAR herþyrlur skutu flug-
skeytum á nokkur skotmörk á yfirráða-
svæðum Palestínumanna á fimmtudag
til að heftia hrottalegra drápa á ísra-
elskum hermönnum í borginni Ramall-
ah á Vesturbakkanum. Tveir hermenn
voru í haldi í palestínskri lögreglustöð í
borginni þegar palestínskur múgur
réðst inn í hana og myrti þá. Þriðji her-
maðurinn er sagður hafa verið brennd-
ur inni í bíl í borginni.
Herþyrlur ísraela skutu flugskeyt-
um á byggingu við bústað Yassers Ara-
fats, leiðtoga Palestínumanna, í Gaza-
borg og lögreglustöðin í Ramallah var
einnig á meðal skotmarkanna. Að
minnsta kosti 30 manns særðust.
Þessir atburðir virtust ætla að gera út
um vonir manna um að ráðamönnum
Israela og Palestínumanna tækist á
næstunni að ná samningum um að binda
enda á ofbeldishrinu síðustu tveggja
vikna sem hefur skilið að minnsta kosti
98 eftir í valnum, þar af 91 araba. Palest-
ínumenn lýstu aðgerðum Israela sem
„stríðsyiirlýsingu" en Ehud Barak, for-
sætisráðherra Israels, vísaði því á bug.
Þjóðarleiðtogar víðs vegar um heims-
byggðina hörmuðu atburðina og hvöttu
Barak og Arafat til að gera allt sem í
þeirra valdistæði til að leita friðar.
Mannskæð
sprengjuárás á
bandarískt herskip
ÖFLUG sprenging varð í bandaríska
tundurspillinum Cole á fimmtudag þegar
báti, hlöðnum sprengiefiii, var siglt á
hann í höfninni í Aden í Jemen. 17 sjó-
liðar biðu bana eða voru taldir af og um
35 særðusL Bandaríkjaforseti hét því að
refsa þeim sem stóðu íyrir tilræðinu. Tal-
ið var iíklegt að hryðjuverkamaðurinn
Osama bin Laden væri viðriðinn tilræðið.
► BANDAMENN Vojisl-
avs Kostunica, forseta
Júgóslavíu, tilkynntu á
föstudag að fulltrúar flokks
Slobodans Milosevic, fyrr-
verandi forseta, hefðu fall-
ist á þingkosningar í Serbíu
24. desember. Þeir áttu þó
efitir að ráðfæra sig við
flokksforystuna en þar eru
nú uppi kröfur um að Milos-
evic verði bolað burt.
► TILKYNNT var á föstu-
dag að Kim Dae-jung, for-
seti Suður-Kóreu, fengi
friðarverðlaun Nóbels í ár
fyrir að vinna að sáttum við
Norður-Kóreu og koma á
friði áþessum síðustu víg-
stöðvum kalda stríðsins.
Var tiðindunum ákafit fagn-
að í landi hans.
► BANDARÍSK stjórnvöld
tilkynntu á fímmtudag að
hugsanlegt væri að BiII
Clinton forseti færi f opin-
bera heimsókn til Norður-
Kóreu áður en hann Iéti af
embætti í janúar. Þegar
hefúr verið ákveðið að
Madeleine Albright utan-
ríkisráðherra fari til við-
ræðna við ráðamenn í
Pyongyang síðar f þessum
mánuði.
► DONALD Dewar, for-
sætisráðherra skosku
heimastjórnarinnar, lést af
völdum heiiablæðingar á
miðvikudag, 63 ára að
aldri. Tony Blair, for-
sætisráðherra Bretlands,
vottaði minningu Dewars
virðingu sma og sagði að
hann hefði gert stofnun
skoska þingsins í fyrra
mögulega.
Sl
Kálið er kjarngott
KÁLIÐ er kjarngott og því er um að gera að nota tím- í Austur-Húnavatnssýslu hafa gert í góðviðrinu sem
ann vel þegar tækifæri gefst eins og kýrnar í Langadal hefur verið undanfarna daga um Iand allt.
Forstjóri BM Vallár telur að kerfísbreyting á þunga-
skatti hafí verið notuð til hækkunar gjalda
Stefnir í 5-600 millj-
óna tekjuaukningu
ÚTLIT er fyrir að innheimta þunga-
skatts af díselbílum skili vegasjóði
mun meiri tekjum í ár en reiknað
var með, eða 500-600 milljónum kr.
umfram það sem gert er ráð fyrir í
fjárlögum. Samkvæmt útreikning-
um BM Vallár var kílómetragjald
hækkað meira en þurfti til að eyða
áhrifum fastagjalds við lagabreyt-
ingu í vor. Breytingin átti ekki að
leiða til hækkunar heildartekna
þungaskatts og segir skrifstofustjóri
í fjármálaráðuneytinu að enn bendi
ekkert til annars en að það standist.
Hækkun tekna í ár stafi væntanlega
af fjölgun dísilbfla og auknum akstri.
Lögum um fjáröflun til vegagerð-
ar hefur verið breytt oft á undan-
fömum árum. Síðast var þeim
breytt síðastliðið vor vegna athuga-
semda samkeppnisyfirvalda sem
töldu að 100 þúsund kr. fast árgjald
þungaskatts af bifreiðum yfir 14
tonn að þyngd, auk mælagjalds á
hvem kílómetra, leiddi til sam-
keppnislegrar mismununar. Auk
annarra breytinga var fastagjaldið
afnumið en kílómetragjaldið hækkað
en það er stighækkandi eftir þyngd
ökutækja.
Fyrsti gjalddagi þungaskatts
samkvæmt nýju reglunum var í vik-
unni. Samkvæmt útreikningum sem
starfsmenn BM Vallár hafa nú gert
hefur kílómetragjaldið verið hækkað
langt umfram það sem þurfti til að
eyða áhrifum fastagjaldsins. Sam-
kvæmt upplýsingum Samtaka iðnað-
arins vora tekjur vegasjóðs af kíló-
metragjaldi mælabíla liðlega 2,6
milljarðar á síðasta ári og fasta-
gjaldið liðlega 300 milljónir þar til
viðbótar. Hefði því þurft, samkvæmt
útreikningum BM Vallár, að hækka
kílómetragjaldið um rúm 12% til að
vinna upp missi tekna af fastagjald-
inu. Hækkunin var um það bil tvö-
falt meiri.
10-20% raunhækkun
Víglundur Þorsteinsson, forstjóri
BM Vallár, segir að eins og inn-
heimtu þungaskattsins sé háttað
nemi raunhækkun þungaskatts á
mælagjaldsbíla í meðalakstri um 10-
12% og um og yfir 20% á bílum sem
mikið sé ekið. Hann segir að því hafi
verið lýst yfir að kerfisbreytingin
ætti að vera hlutlaus en ekki íþyngj-
andi. „Það nær engri átt að ofan á
miklar olíuverðshækkanir sé ríkið að
laumast til að taka sérstaka hækkun
á kostnað þessarra tækja,“ segir
Víglundur og áætlar að hún nemi að
minnsta kosti 350 milljónum kr.
„Það þýðir lítið fyrir svona fjármála-
ráðuneyti að hvetja til aðhalds í
verðlagsmálum,“ segir hann.
Fjármálaráðuneytið hefur verið
að skoða þessi mál undanfarna daga
vegna fyrirspurnar Morgunblaðsins
og ábendinga frá fleiri aðilum. Mar-
íanna Jónasdóttir skrifstofustjóri
segir að athuguninni sé ekki lokið en
fyrstu niðurstöður bendi til að upp-
haflegir útreikningar ráðuneytisins
stæðust, það er að segja að breyt-
ingin hefði ekki haft teljandi áhrif á
tekjur vegasjóðs af þungaskattinum.
Hún sagði ljóst að breytingin kæmi
misjafnlega niður enda hefði hún
verið gerð til þess að leiðrétta mis-
munun sem samkeppnisyfirvöld
hefðu gert athugasemdir við. Þannig
hækkaði þungaskatturinn á þungum
bílum sem mikið væri ekið en lækk-
aði á léttari bílum.
Stórauknar tekjur í ár
í fjárlagafrumvarpi íyrir næsta ár
kemm- fram að tekjur af þungaskatti
námu 3,5 milljörðum á árinu 1998,
rúmum 4 milljörðum á síðasta ári og
áætlað er að skatturinn verði um 4
milljarðar í ár og liðlega 4,2 milljarð-
ar á næsta ári. Tekið er fram í skýr-
ingum að hækkunin á næsta ári sé
áætluð vegna fjölgunar díselbíla og
meiri aksturs. Ólafur Jónsson,
starfsmaður Skeljungs, vakti athygli
á því í erindi á ráðstefnu FIB um
innheimtu olíugjalds í stað þunga-
skatts að þessar tölur gæfu ekki
rétta mynd af raunveraleikanum.
Fyrstu átta mánuði þessa árs hefði
innheimta þungaskatts numið hátt í
3,3 milljörðum, 435 milljónum meira
en á síðasta ári. Það benti til þess að
þungaskattur ársins yrði 4,5 til 4,6
milljai'ðar króna og gæti stefnt í 5
milljarða á því næsta.
Maríanna Jónasdóttir telur að
fjölgun dísilbíla til einkanota og auk-
inn akstur, meðal annars vegna auk-
inna landflutninga, skýri auknar
tekjur af þungaskatti í ár. Hún segir
að þessar auknu tekjur geti ekki
hafa orðið til við lagabreytinguna í
vor því áhrif þeirra væra að svo litlu
leyti komin fram. Fyrir nokkrum ár-
um var áformað að taka upp olíu-
gjald í stað þungaskatts en frá því
var fallið. Fjármálaráðherra hefur
nú skipað nýja nefnd til að endur-
skoða innheimtu þungaskatts og
hún á að athuga sérstaklega mögu-
leikana á að taka upp olíugjald.
rft!
Til hamingju!
Sigurður Flosason með tilnefninguna
til Norrænu tónlistarverðlaunanna
og hinar frábæru viðtökur sem geisLadiskarnir
Himnastiginn
og Sálmar lífsins
hafa hlotið.
Mál og menningl
malogmenning.isl
Laugavegi 18 • Sími 515 2500 • Síöumúla 7 • Sími 510 2500