Alþýðublaðið - 02.11.1934, Síða 1
42
nýja kaupendur fékk
Alþýðublaðið í gær
XV. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGINN 2. nóv. 1934.
315. TÖLUBLAÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
AlpPnflokkurlnn vill aö bærlnn byoQi
100 nýjar íbáðlr i Reykjavik*
íhaldlð berst fyrir kiallaraibúðnm.
Bærinn grelðir 128 þúsnnd krénnr
á ári fi husaleigu vegna fátæklinga.
mannabústaði, sem nú hafa náð
Alþýðuflokkurinn enskl vann
stórsignrviðbæjarstjórnarkosning*
arnar í Englandi i gær,
Aillr aðrir flokkar hafa tapað.
1 /ið bæjar- og sveitar-stjórnarkosninguna, sem fór fram á öllu
V Englandi í gær, hefir Alpýðuflokkurinn enski unnið einhvern
glæsilegesta kosningasigur, sem
dæmi eru til i Englandi.
Alþýðuflokkurinn hefir þegarunnið
500 ný sæti.
Allir aðrir flokkar hafa tapað og
íhaldsflokkurinn mest.
Kosinn var þriðji hluti allra bæjar-
stjórna á Englandi.
Alþýðuflokkurinn hefir enn aukið
hinn hreina meirihluta sinn i Lond-
on og náð meirihluta i öðrum horg-
um.
Úrslií þessara kosninga sýna all-
ar líkur til pess, að Alþýðuflokkur-
inn nái hieinum meirihluta við
næstu þingkosningar i Englandi.
LONDON í mörgun. (FB.)
Bæjar- og sveitar-stjórnarkosu-
Abæjarstjórnarfundi í
gær kom til um-
ræðu tillaga Jóns Axels
Péturssonar í bæjarráði,
sem áður hefir verið
skýrt frá í blaðinu, um
að bærinn léti á næsta
ári byggja 100 nýjar í-
búðir.
Jóin Axel Pétursson hóf mn-
ræður og lýsti rannsólrn þeirri,
siem farið hafði fram á kjallanaí-
fbúðum árið 1933, og sem leitt
hafðii í Ijós, að mikill fjöldi þess-
ara ílbúða væm með öllu óhæf-
ar, enda hefði heilbrigðisnefnd
þiegar dæmt 50 slíkar íbúðir ó-
hæfar og bannað að leigja þær
til fbúðar. Sagði hann, að hús-
næðisvandræðin væm svo mikil
í bænum, að þrátt fyrir það, þó
að búið væri að banna þessar í-
búðir, væri þó emn búið i þeim.
Bærinn á að sjá um þá,
sem verst eru staddir.
Jóin Axel Pétursson sagði m. a.:
Löggjaíarvaldið hefir mieð lög-
unum um verkamannabústaði og
lögunum um byggingarsamvinnu-
félög séð fyrir húsnæðjsþörf
þeirria, sem eitthvað eiga, en því
miður er þá eftir jað hjálpá
þeim ,sem engin tök hafa á að
kaupa sér i)búð;ir og em því langl-
verst stæðir. Þiessir mienn þarfn-
ast hollra íbúða ekki síður en
aðrir, og ber bænum skylda til
að veita þeim aðstoð með öflun
heilsusamlegs húsmæðis.
Af þiessum ástæðum er tillaga
mín komin fram, um að bærinn
byggi 100 nýjar íbúðir þegar á
næsta ári.
Hvernig á að láta
íbúðirnar af hendi?
Sfðar er hægt að taka ákvarði-
anir um það, hvernig bærinn
ráðstafi þessum íbúðum. En ég
get vel hugsað mér að bærinn
geti bæði ledgt íbúðirniar og einn-
ig selt án útborgunar, en með
því að viss hluti leigunnar gangi
Upp í söluverðið.
Loks er hægt að geria ráð fyrir
að bæriinn notaði þetta húsnæði
fyrí'r þvá anenn, sem nú njóta
húsaleigustyrks.
í því sambandi þykir mér
rétt að upplýsit, að árið 1932
greiddi bærinn húsaleigu fyrir
1229 manns, kr. 128 594,00 — eitt
hundrað tuttugu og átta þús-
und fimm hundruð níutiu og
fjórar krónur.
Af pessari upphæð voru ein-
staklingum greiddar kr. 103
þúsund.
Sést af þessu, hvort ekki myndi
borga sig fyrir bæinn að koma
upp hiollum íbúðum fyrir þá, sem
hann verður hvort siem er að sjá
fyrir húsnæði, ef þiessi leið væri
valin.
Það þarf ekki að deila um það,
að það er hagsmunalega rétt aj
bærnun að byggja góðar íbúðir til
eigin nota, leigu eða sölu, enda
er þetta gent í öllum nágranna-
löndum okkar með góðum áriangri.
íhaldið er á móti
tillögunni.
Aðrir hæjarfulltrúar Alþýðu-
flokksins, Aðalbjörg Sigurðar-
döttirogfuUtrúi kommúnista tóku
i sama streng og Jón Axel Pét-
urssion, en fulltrúar íhaldsins voru
andvijgir benni og vildu láta
frieista henni ienn oig samþyktu
það.
Bar i því mjög á hinum ill-
næmda fátækrafulltrúa, Ragnari j
Lárussyni, sem taldi sdg fulltrúa ;
þeirna ;,sem vænu í hinu bro,s- !
l'Óga félagi, sem kallast Bygging- j
arfélag sjálfstæðra verkamanna. j
Á ummiælum borgarstjóm !
mátti jafnvel béyra, að Sjálf- '
PRÓFESSORARNIR við Há-
skólann hafa nýlega snúið
sér til alþin'gis og riikisstjórinaii-
iinnar nneð ítarlegu erindi um
launakjör sí|n, þar sem kvartað
er yfir því, hve lágt þeir séu
launaðir og hverju misrétti þeir
eéu beittqir í samanburði við aðra
starfsmenn rikisins.
Er þar sýnt fram á, að hagur
Háskólaprófessoranna hafi hin
síðari ár stöðugt verið aðversna,
þannig að til vandræða horfi, ef
ekki verðli bót á ráðin nú á þessu
jþingi. Fliestallir prófessorarnir
hafi verið til þess neyddir að
leita sér að fleiri og fleiri aukat
störfum til þess að geta séð fyrí-
ir daglegum þörfum lífsins. En
það gari þeim ómögulegt að gefa
sig svo við aðalstarfi sínu, við
Háskólann, sem nauðsynlegt sé
við svo þýðingannikla stofnun.
Erindinu fylgir grieinargerð,
sem nektor Háskóians lagði í ufn>-
boði Háskólaráðsins fyrir millií-
þinganiefnd í launamáium þ. 31.
janúar síðastliðinn, og sýnir hún
glögglega, að umkvartanir pró-
fess'Oranna eru alt annað ©n á-
stæðulausar. Fer hér á eftir of-
urlítJI útdráttur úr greinargerð-
inni:
Fyrstu árin eftir að háskól-
inn var stofnaður, 1911, höfðu
prófessoramir að byrjunarlaun-
um 3000 kr„ sem hækkuðu upp
i 4800 kr. Það voru á þeim árum
engan veginn óviðunanleg laun.
En samkvæmt launalögunum frá
1919, sem nú gilda, fá prófessor-
arnir 4500 kr. byrjunarlaun og
6000 kr. lokálaun, en dósentar
3500 kr. byrjunarlaun, sem síð-
an hækka upp í 4500 kr. Hins
vegar var visitala friamfærslu-
samþykki í neðri deild.
Af þessu tilefni bar Jón Axel
Pétursson fram fyrirspum til
borgaristjöra, hvort ummæli hans
hæri að skilja sem hótanir.
En borgarstjóri sá þann kost
vænstan að svara ekki þeirri fyr-
irspurn.
Tillögur Jóns Axels Péturssonar
um að bærinn byggi 100 nýjar
ífbúðir á næsta ári hafa vakið
mikla athygii og mun almenning-
ur fylgjast vei með í afstöðu
ihaldsins tiil þeirria og yfirleitt
afstöðu fess til byggi' ga, milarna
í Reykjavík.
Hin njja síídarveik-
smiðja er nú fnlireist
EINKASKEYTÍ TIL ALÞÝÐUBL.
SIGLUFIRÐ(I| í giær.
Hiin nýja sildarverksmiðja rík-
isins á Siglufirði er nú fullneist.
Við bygginguna hafa fiest unn-
ið 87 menn. En nú vinna við
kostnaðar í Reykjavik í október
1933 226»/o miðað við 1914 og
mun heldur hafa farið hækkandi
en lækkandi síðan. Ættu laun
háskólaprófessiora í efsta launa-
flokki með sömu hækkun því að
vera 10 840 kr„ en þau nema
nú með dýrtíðamppbót ekki
meiru en 6690 kr. Þessi saman-
burður sýnir, að launakjör há-
skólaprófessoranna em í dag
mjög miklu lakari heldur en þau
voru á fyrstu ámm háskólans.
Þá sýmir og annar samanburð-
ur, að próf'essorarnir eru mun
lakar launað'ir en fjöldinn aliur
af öðrum starfsmönnum ríkisins.
Þannig hefir forstjóri Tóbaks-
einkasöluninar 1000 kr. mánaðan-
laun, útvarpsstjóri' 849 kr„ for-
stjóri Ríkisprentsmiðjunnar 833
kr„ fonstjóri Skipaútgerðar rik-
isins 814 kr„ forstjóri Viðtækjar
verzlunarinnar 750 kr„ vegamála-
sjóri 699 kr. og fræðsiumáia-
stjóri 600 kr„ en prófessorar í
hæsta launaíiokki 'ekki raema 528
kr. og í lægsta launaflokki ekki
nema 406 kr. Hve langt þetta
misrétti gengur má sjá á því,
að einn af prófessorum háskól-
a-ns, sem áður var fulltrúi hjá
lögmanni og fékk þar tæp 600
kr. máinaðarlaun, fær nú sem pró-
'fessor ekki nema 406 kr. á máni-
uði, enda þótt hann hafi í millil-
tíðinni orðið að verja tvemur ár-
mn til framhaldsináms í útlönd-
Um til þ'ess að búa sig undir
kenslustarf sitt við háskólann.
Að endingu giera prófessorarn-
ir þá kröfu til aiþingis, sem í
ljósi gneinargiarðaiinnar ekki get-
Þrjú hundruð
jafnaðarmenn
teknir fastir
t Wien,
EINKASKEYTI TIL ALÞÝÐUBL.
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
RÁ WIEN er sírnað, að lög-
reglan þar hafi tekið 300
jafnaðarmenn fasta.
Em þeir ákærðir fyrir það, að
hafa dreáft út ávarpi, sem -samið
er af sameiginiegri byltingan-
nefnd jafnaðarmanna og komm-
únista.
Ávarpið skoraöi á verkamenn,
að halda 12. nóvember, afmæilisr
dag lýðveldisins, hátíðlegan.
Stjórnin hefir bannað öll hátíð-
arhöld þann dag. STAMPEN.
Kona deyp
at brunasáram.
EINKASKEYTI TIL ALÞÝÐUBL.
SIGLUFIRÐ’I í gær.
í gær lézt hér í bænum öidn-
uð kora, S guriaug Sigvaldadóttir;.
Hún dó af biunasárum.
Hún hafði verið með logandi
'kerti í hendinmi, og hafði kviknað
í fötum bennar. Henni tókst ekki
að slökkva eldinn fyr en hún
hafði skaðbrenzt og enginn var
viðstaddur til að hjálpa henni.
Siguriaug var móðir Sveins
Jónssionar smiðs frá Steánaflöt-
um.
Síldarfarmmum
úr Kongshauo er nú
verið að bjarga
EINKASKEYTl TIL ALÞÝÐUBL.
SIGLUFIRÐI í gær.
Viðrei&narstaríið er nú í fullr
mn gangi hér á Siglufirði.
Danska eftirlitsskiþið „Hvid-
björnen" og togarinn Hafsteiinn
eru nú að reyna að ná út línu-
veiðaranum Bjarka, sem rak upp
í ofviðrinu.
! dpg var einnig byrjað að
reyna að bjarga síldirmi úr
Komgshaug. Allar líkur eru tald-
ar til þ'ess, að skipið sé eyðqi-
lagt, og margir óttast, að töiuh
vert af síldinni muni skemmast.
,Weserk bjargar
hollenskri skipshöfn.
BERLIN í morgun. (FtJ.)
Þýzka varðskipið „Weser“ kom
til hafnar í Hfollandi í gær með
sjö hollenzka sjómenn, sem það
hafði bjargað úti í hafi. Skip
þeirna, hollenzk vélskonnorta,
hafði sokkið á leiði tii Nonegs, en
skipshöfniin komist með naiuhind-
um í skipsbátinn, og hafðist við
1 honium á aiman sölarhr'ng, unz
henni varð bjarigað.
injgar fónu fram í Englandi og
Wales í gær og eru fullnaðar-
úrslit enn ekki kunn.
Samkvæmt seinustu úrslitum
hefir verkalýðsflO'kkurinn imnið
mikinn íigur, því hann he.'ir unntð
487 sæti, en tapað að eins 24.
íhaldsmenn hafa unnið 30 sæti,
en tapað 357, frjálslyndir hafa
unini'ð 7 sæti og tapað 57.
Óháðir og aðrir flokkar hafa
unnið 24 sæti, en tapað um 100.
Virðiist verkalýðsfloikkurinn
VerzÍiioarsamaiDgar
mllli Breta og ÞJóðve.Ja.
LONDON i gær. (FB.)
Runciman vcrzl umwúoher:. a
skýrcii frá pvl í nec<nl málsíofimni
í dag, dð' lokid hefði ve- tð við að
ganga fm nýjum viðskiftasamnr
ingl millt Bnetlands og Þýzka-
lcrnds.
Samkvæmt viðskiftasamningn-
um undirgangast Þjóðverjar, að
55% af verðmæti útflutnings frá
Þýzkalandi til Bretlands gangi til'
greiðsiu á þeim vörum, sem
fluttar eru frá Bnetlandi til Þýzka-
lands.
Ríkisbankinn þýzki á þegar í
stað að leggja fram 400 000 ster-
lingspund til greiðslu verzlunarw
skulda, sem fallnar eru í gjaldr
daga. Einnig er geri ráð fyrir,
að Þjóðverjar hraði skuldajöfn-
uði roeð því að fá greiddar við-
skiítaskuldalcröfur sínar í Bret-
landi, hvort sem um iáns- eða
önnur viðskiíti er að ræða. (Uni-
ted Pness).
Kosn nyasvlk
fi Noregi.
OSLO í gær. (FB.)
Lögreglustjórinn í Bodö hefir
hafið rannsókn á Sörfold út af
kærum um kosningasvik í síð-
ustu bæjar- og sveitar-stjórnar-
kosningum.
Á einum kjörstað, Megaarden,
hefir formaður kjörstjórrar j .t-
að að hafa „búið til“ atkvæði,
eftir að kosningin fór fram.
Kjörstjómaríormaður þessi er
kommúnistj.
HERÖERT MORRISON
leiðtogi Alþýðuflokksins
enska.
hafa náð aftur því fylgi eða vel
það, sem hann hafði fyfir kosn-
ingaóslgurinn 1931.
Auk þessa hefir flokkurinn bor-
ið sfgur úr býtumi í viðuneigninni
við íhaldsmenn og kommúnista í
London, þar sem hann befir feng
ið meárihluta í sjö borgarihlútum
um fram. það, sem hann hafði
1931.
' \ i • i ' l ' l I í !
Alþýðuflokkurinn fær
hreinan meiri hluta við
næstu þingkosningar.
Aðálleiðtogi verkalýðlsflokksins
befir spáð því, að flokkúrinn
muni ná meirfhluta þingsæta
næst er almennar þingkosmingar
fara fram og þá verði mynduð
verkalýðsstjórn í Bietlandi.
(United Press)
‘ 1 L J i I I i t—UJ
Kröfugöngur
bannaðar
i Frakklandi
á vopnah ésdaginn.
EINKASKEYTI TIL ALÞÝÐUBL.
KAUPMANNAHÖFN 1 morgum.
RÁ PARIS er símað, að inn-
anrikisráðherrann hafi banm-
að allar pólltískar kröfugöngur
á vopnah 1 és daginn.
I hinum venjulegu skrúðgöng-
um fá engir aðrir að vera, en
þeár, sem tóku þátt í beimsstyT^-
öldinni. STAMPEN.
Ráð Þjóðabandalags*
ins heldur fund um
Saa'-hér*ð ð
EINKASKEYTI TIL ALÞÝÐUBL.
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
RÁ GENF er símað, að forr
seti Þjóðabandalagsins, Ben-
es, hafi kallað ráðið saman á
skyndifund 21. nóvember.
ÞjóðaiatkvæðagpeiðGÍan í Saiaírt-
héraði er eina málið, Siem er á
dagskrá.
Það vekur m'kla undriin á með-
al stjórnmálamanna, að ekkiert á
að ræða um afvopnunarmálin.
STAMPEN.
ur talist ósanngjörn, að laun kveðin 8000 kr., en lokalaun 10700
þeirra verði hækkuð þannig, að. i kr„ og að laun dósenta veriðii
byrjunariaun prófessora verði á- | hækkuð í samræmi við það.
stæðisflokkurinn hugsaði sér að
leggja steina í götu „Byggingar-
félags verkamanna“, ef breytingar j
þær yrðu á iögunum um verka- ;
hana 30 manns.
Byggingarmeistari er Einar Jó-
hannsaon.
Prófessorarnir við Háskól-
ann kvarta um iaunakjör sin