Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
VEÐJAÐ
ÁSTAFR
PRENTV
vmsnpn/AiviNNULíF
Á SUIMIMUDEGI
► Kristján Ingi Einarsson er fæddur 15. október árið 1952 í
Reykjavík. Kristján Ingi er gagnfræðingur frá Hagaskóla
og prentari frá Iðnskólanum í Reykjavík árið 1972. Eftir að
hafa lokið prentnámi stundaði hann ljósmyndun í lausa-
mennsku um 15 ára skeið. Hann tók við framkvæmdasljórn
Leturprents af föður sínum Einari Inga Jónssyni árið 1985.
Fyrirtækið er einkahlutafélag í eigu Kristjáns Inga og eig-
inkonu hans Ásdísar Lilju Emilsdóttur hjúkrunarfræðings á
Landspítalanum. Þau eiga þrjár dætur, Rósu Hrund, 20 ára
starfsmann fyrirtækisins, Hildi Helgu, 16 ára mennta-
skólanema, og Lilju, 10 ára grunnskólanema.
eftir Önnu G. Ólafsdóttur
RÓUN prentsmiðjunnar
Leturprents hefur verið
undraverð frá því Einar
Ingi Jónsson hófst handa
við að raða saman lausaletri í bíl-
skúr við heimili fjölskyldunnar á
Víðimelnum árið 1954. Engar ýkur
eru að segja að framfarir í prent-
tækni fyrirtækisins endurspegli
helstu breytingar á því sviði á heim-
svísu fram til okkar daga. Fyrstu
tækninýjungarinnar var heldur ekki
langt að bíða því að fljótlega eftir að
starfseminni var ýtt úr vör var farið
að vélsetja letrið. Næsta skrefíð
fólst í offset-prentun og enn var
stigið stórt skref fram á við með
kaupum á stafrænni prentvél árið
1999.
Reksturinn upp í sveit
Kristján Inga Einarsson, núver-
andi framkvæmdastjóra, rekur tæp-
ast minnið til upphafsdaga fyrir-
tækisins enda aðeins tveggja ára
gamall. A hinn bóginn leið ekki á
löngu þar til hann fór að rétta föður
sínum hjálparhönd við prentverkið.
Fljótlega óx starfsemi fyrirtækisins
uppúr bílskúrnum og fluttist í
stærra húsnæði við Ægisgötu árið
1960. Ekki leið heldur á löngu þar
til aftur var orðið tímabært að huga
að stækkun húsnæðisins. „Pabbi
var framsýnn og hófst handa við
byggingu núverandi húsnæðis fyrir-
tækisins í Síðumúla 22 árið 1970.
Hann ákvað að byggja rúmgott hús
á tveimur hæðum enda taldi hann
að þægilegt gæti verið að búa með
fjölskyldunni á efri hæðinni. Hins
vegar varð ekkert úr því enda vildi
mamma alls ekki'ala okkur upp hlið-
ina á Síðumúlafangelsinu. Annars
er hægt að segja að reksturinn hafi
nánast verið fluttur upp í sveit.“
Ljósmyndun Iögð á hilluna
Kristján hafði lært prentiðn og
tók við rekstri fyrirtækisins árið
1985. „Að ég tæki við rekstrinum
var ekki endilega sjálfgefíð,“ segir
hann og vekur athygli á því að hann
hafi verið búin að hasla sér völl í
ljósmyndun. „Ég starfaði sjálfstætt
og myndaði fyrir dagblöð, fyrirtæki
og stofnanir. Fastir samningar voru
við suma viðskiptavinana eins og Al-
þingi. Sú staðreynd held ég að hafa
haft mestu áhrifín á að Ljósmynd-
arafélagið valdi mig úr hópi annarra
ófaglærðra ljósmyndara til að kæra
fyrir að vinna við ljósmyndun án til-
skilinnar menntunar í faginu.
Skemmst er frá því að segja að und-
irréttur dæmdi mig til greiðslu
12.000 kr. sektar vegna brots á
löngu úreltum lögum um iðnám frá
árinu 1927. Hins vegar var deilan
ekki að fullu til lykta leidd fyrr en
Hæstiréttur dæmdi mig saklausan
árið 1985 eða sama ár og ég þurfti
að taka ákvörðun um hvort ég vildi
taka við fyrirtækinu. Gaman er að
segja frá því að fyrsti maðurinn til
að biðja mig um að taka mynd af sér
eftir að dómur Hæsaréttar féll var
dómarinn í undirrétti. Skömmu síð-
ar fékk ég það verkefni að taka
mynd af iögreglustjóranum í
Reykjavík."
Bylting í prenttækni
Kristján fór fljótlega að velta fyr-
ir sér áframhaldandi þróun í rekstr-
inum. „Minni prentsmiðjurnar hafa
óneitanlega átt í vök að verjast fyrir
hinum stærri. Þróunin hefur verið
sú að minni prentsmiðjurnar hafa
verið yfirteknar af stærri prentsm-
iðjum, lagt upp laupana eða samein-
ast til að standast samkeppnina.
Hið sama hefði blasað við Letur-
prenti ef ekki hefði tekist að efla
reksturinn með nýrri fjárfestingu,“
segir hann og viðurkennir að hafa
haldið að sér höndum um hríð,
minnugur orða föður síns um að ný
prentbylting væri á næsta leiti. „Ég
áttaði mig á því að sú spá væri að
rætast þegar ég sá fyrstu stafrænu
prentvélina á Ipex-prentsýningunni
í Birmingham árið 1993. Engu að
síður ákvað ég að doka við til að sjá
hverju fram yndi í stafrænni prent-
un. Tæknin var ekki orðin nægilega
fullkomin og enn bar talsvert á
byrj unarerfiðleikum.“
Sumir hálfgáttaðir
Kristján segist hafa gert sér
grein fyrir því að stafræn prentun
væri orðin raunæfur og hagkvæmur
kostur á Ipex-sýningunni haustið
1998. „Eftir að hafa kynnt mér
framvindu stafrænnar prentunar á
meðal frumkvöðlanna á hinum
Norðurlöndunum ákvað ég að lok-
um að slá til og festa kaup á staf-
rænni Indigo Turbo Stream-prent-
vél frá ísrael síðla ársins 1998.
Prentvélin kostaði um 30 milljónir
króna og því var um talsverða fjár-
festingu að ræða. Ekki er því nema
von að sumir í faginu hafi verið hálf-
gáttaðir og talið mig tefla djarft,"
segir Kristján og tekur fram að
prentvélin hafi reynst mjög vel.
Afgreiðsla samdægurs
I ljós kemur að önnur stafræn
prentvél sömu gerðar var keypt til
fyrirtækisins i júlí í sumar. „Með
því móti aukum við afköst, hraða og
öryggi. Meginkostur stafrænnar
prentunar er stuttur framleiðslu-
tími því ekki fer tími í filmu- og/eða
prentplötugerð eins og í hefðbund-
inni ofsett-prentun. Ef prentgripur-
inn er sendur hingað uppsettur fer
hann beint í prentun og kemur þurr
út skömmu síðar. Eftirvinnsla eins
og felling, brot og skurður getur því
hafist um leið og prentuninni lýkur.
Oft er hægt að afgreiða pantanir
samdægurs og veldur tölvutæknin
Morgunblaðið/Golli
Elsta dóttir Kristjáns, Rósa Hrund, vinnur tímabundið hjá fyrirtækinu.
Rögnvaldur við aðra stafrænu prentvélina. Eins og sjá má er prentvélin
afar nett og umhverfið snyrtilegt.
því að ekki skiptir lengur máli hvað-
an pöntunin kemur af landinu.Við
höfum jafnvel hafist handa við að af-
greiða pöntun frá auglýsingastofu
vegna blaðamannafundar 30 mínút-
um síðar. Með samstilltu átaki voru
gögnin komin á fundinn i tæka tíð,“
segir Kristján. „Eins og allir vita er
alls ekki einsdæmi að verið sé að
vinna verkið á síðustu stundu á Is-
landi. Slík vinnubrögð eru sem bet-
ur fer ekki algeng enda dýrara þeg-
ar brjóta þarf upp vinnuferlið sem
fyrir er.“
Hentugt fyrir smærri upplög
Einfalt vinnsluferli veldur því að
stafræn prentun hentar ákaflega
vel til prentunar smærri upplaga af
hvers kyns prentverki. „Vegna und-
irbúningsins hefur verið hlutfalls-
lega dýrt að prenta smærri upplög
með offset-prentun. Aðeins pruf-
urnar til að stilla vélarnar geta
skipt tugum. Hins vegar skiptir
minna máli hvort að prentuð eru
500 eða 1.000 eintök af sama verk-
inu. Stafræna prentunin veldur því
að ekki er lengur prentað fyrir
ruslaföturnar," sagði Kristján og
lagði áherslu á að með stafrænni
prentun væri hægt að prenta ná-
kvæmlega það upplag sem þörf
væri á hverju sinni.
„Smám saman eru fyrirtæki að
átta sig á því hversu hagkvæmt get-
ur verið að koma til okkar með
pantanir allt niður í örfá eintök.
Með sama hætti getur hver sem er
komið hingað og beðið okkur um að
prenta nafnspjöld, boðskort, póst-
kort, jólakort og áfram væri hægt
að telja,“ heldur Kristján áfram og
tekur fram að enn sem komið sé
hafi aðeins verið nýttir hluti af þeim
möguleikum sem stafræn prentun
býður upp á. „Einn ónýttur mögu-
leiki er að prenta stök persónuleg
bréf. Víða erlendis gera fyrirtæki
talsvert af því að senda svokölluð
one to one bréf til viðskiptavina. Ég
get nefnt dæmi um að maður komi á
pitsustað og panti sér uppáhalds
pitsuna sína. Á pitsustaðnum er
nafn mannsins tekið niður og hvaða
álegg hann hefur pantað sér. Ef
hann hefur ekki komið aftur á pits-
ustaðinn í ákveðinn tíma getur hann
átt von á því að fá one to one skila-
boð frá veitingahúsinu. í bréfinu er
hann ávarpaður með nafni og hon-
um boðinn afsláttur af uppáhald-
spitsunni sinni með eftirfarandi
áleggstegundum... Hver sem er get-
ur sett sig í hans spor. Auðvitað fer
hann og kaupir sér pitsu,“ segir
Kristján. „Af öðrum möguleikum
get ég nefnt að ótrúlega auðvelt er
að prenta sama bæklinginn í litlu
upplagi á mismunandi tungumálum
eins og oft kemur sér vel í alþjóð-
legu viðskiptaumhverfi fyrirtækja."
Nánast ljósmyndagæði
Kristján sýnir blaðamanni dæmi
um stafræna litaprentun og ekki er
um að villast að gæðin eru ótrúleg.
„Tvær meginástæður eru fyrir því
að Indigo stafræn prentun stendur
ótrúlega nærri ljósmyndagæðum.