Morgunblaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 37

MORGÚNBLAÐIÐ
HUGVEKJA

3
Kirkjugarður
við Aðalstræti
í átta aldir vóru Reykvikingar lagðir til
hinztu hvílu þar nærri sem nú eru gatna-
mót Aðalstrætis og Kirkjustrætis.
Stefán Friðbjarnarson staldrar við þann
þjónustuþátt kirkjunnar þegar fólk er
kvatt hinzta sinni.
ÞEGAR kristni var lögtekin á Al-
þingi árið 1000 bjó Þormóður
allsherjargoði, sonur Þorkels
mána, á ættaróðali sínu, Reykja-
vík. Ætla verður að þessi æðsti
„embættismaður" þjóðarinnar,
sem sá um helgun Alþingis, hafi
fylgt þjóðarsátt kristnitökunnar
eftir með því að reisa kirkju á bæ
sínum. Árni Óla gerir því skóna í
bók sinni, Reykjavík fyrri tíma (3.
bindi, 1986), að kirkja hafi verið
reist i Reykjavík „sama sumarið
og kristni var lögtekin". Hann
segir ennfremur:
„Það var ófrávíkjanlegur siður
frá upphafi að hafa grafreit um-
hverfis kirkju. En hvergi í landi
Reykjavíkur vottar fyrir fornum
grafreit, nema syðst í Aðalstræti,
og það er sönnun þess, að þar hafi
kirkjan staðið frá öndverðu. Hún
hefur verið reist gegnt bæjarhús-
unum og hlað verið haft á milli
bæjarins og grafreitsins.“
Síðan fjallar þessi kunni fræða-
þulur, Árni Óla, um stærð graf-
reitsins og líklegar stækkanir
hans í tímans rás, en á þessum
stað vóru Reykvíkingar lagðir til
hinztu hvílu allar götur til ársins
1838. Þá var fyrst greftrað í
grafreit „suður á Melum“, þ.e.
grafreitnum við Suðurgötu.
Árni Óla staldrar við heimildir,
þessefnis, að hinir fyrstu kirkju-
eigendur hér á landi hafi, sumir
hverjir a.m.k., látið rjúfa kuml
forfeðra sinna og fært bein þeirra
til krirkju. „Svo segir umEgil
Skallagrímsson,“ segir Árni, „að
hann var fyrst heygður í Tjalda-
nesi neðst í Mosfellsdal. En er
Grímur Svertingsson reisti kirkju
á Hrísbrú lét hann taka upp bein
Egils og flytja í kirkjugarðinn.
Og seinna, er kirkjan var flutt frá
Hrísbrú að Mosfelli, þá voru bein
þeirra, er grafin höfðu verið í
kirkjugarðinum að Hrísbrú, graf-
in upp og flutt í kirkjugarðinn
nýja að Mosfelli." Enn segir Árni
Óla: „En hitt þykir mér líklegt, að
bein Hallveigar Fróðadóttur,
Þorsteins Ingólfssonar og Þor-
kels mána og kvenna þeirra, hafi
verið flutt í kirkjugarðinn í Aðal-
stræti í upphafi, og síðan voru all-
ir Reykvíkingar jarðsettir þar um
rúmlega 800 ára skeið.“
Samfélag fólks á því svæði þar
sem nú stendur Reykjavík var fá-
mennt á fyrstu öldum íslands
byggðar, miðað við það sem nú
er, og reyndar allar götur fram á
19. öldina, er byggð þar fór að
þéttast. Það er engu að síður ljóst
að fjöldi fólks hvílir í kirkjugarð-
inum við Aðalstræti, sem var
grafreitur Reykvíkinga í 8 af 11
öldum byggðar í landinu. Þar
kann að hvíla landnámskonan
Hallveig Fróðadóttir - og með
nokkurri vissu kynslóðir niðja
hennar. Þessa mættum við öll
minnast, ung sem aldin, er við
leggjum leið okkar um þennan
skika höfuðborgarinnar, þar sem
Aðalstræti og Kirkjustræti mæt-
ast. Slíkum stöðum ber að sýna
umhyggju og virðingu.
Samkvæmt stjórnarskrá lýð-
veldisins íslands og landslögum
er lúthersk kirkja í landi okkar
ekki ríkiskirkja, eins og stundum
er haldið fram, heldur þjóðkirkja,
sem axlar víðfeðma þjónustu-
skyldu við alla landsmenn, hvar
sem þeir búa á landinu. Þessi
Áskirkja í Reykjavík.
þjónusta er okkur öllum mikils
virði. Við eigum flest samleið með
kirkjunni frá vöggu til grafar
(skírn, ferming, gifting, safnaðar-
þjónusta, útför). Þjóðkirkjan lýt-
ur ekki ríkisforsjár, í þröngri
merkingu þess orðs, heldur nýtur
víðtæks sjálfstæðis í eigin málum.
Sérhver einstaklingur getur og
tekið þátt í ákvöðunum hennar og
starfi innan sinnar sóknar, ef
hann svo kýs, eða valið fríkirkjur
eða aðrar trúarleiðir, standi hug-
ur til þess. En skrifandi um elzta
kirkjugarð Reykvíkinga, kirkju-
garð átta alda, er við hæfi að
minna á þjónustuþætti kirkjunn-
ar, ekki sízt þann, er tengizt
hinztu kveðju við ástvini okkar og
samferðafólk.
Sá háttur sem hefð er fyrir
þegar við kveðjum ástvini okkar
og annað samferðafólk er hluti af
menningar- og trúararfleifð okk-
ar. Þessi þjónustuþáttur er okkur
mikils virði, huggandi og styrkj-
andi. Það gildir raunar einnig um
aðrar skyldur og þjónustuþætti
kirkjunnar. Þeirra vegna þarf
hún að starfrækja „þéttriðið net
sókna og prestakalla sem nær til
landsins alls,“ svo notuð séu orð
Hjalta Hugasonar, prófessors í
kirkjusögu. Kirkjan á að vera all-
staðar nálæg í gleði, sorgum og
önnum hins daglega lífs. Henni er
jafnframt ætlað að standa vörð
um ýmis grundvallaratriði þjóð-
félagsins. Það er okkar allra að
gera henni þetta kleift.
Kirkjugarðurinn við Aðalstræti
er merkur kapítuli í sögu Reykja-
víkur - í sögu þjóðarinnar. Hon-
um var ekki alltaf sýnd sú rækt-
arsemi sem vera bar. Sem betur
fer er viðhorf fólks til kirkju-
garða, víðs vegar um landið,
breytt til hins betra. Þeir njóta
nær hvarvetna góðrar umhirðu.
Til þess liggja sögu- og trúarleg-
ar ástæður. Þannig viljum við og
heiðra minningu þeirra sem farn-
ir eru á undan okkur yfir móðuna
miklu.
Glæsilegir
stálbakkar
Mörkinni 3, sími 588 0640
Opið mán.-fös. frá kl. 12-18.
Lau.frákl. 11-14
_______________SUNNUDÁGUR15. OKTÓBER 2000 37
Fyrirtæki til sölu
Einstakt tækifæri
Til sölu er innflutningsfyrirtæki með mjög sérhæfða vöru og
þjónustu henni tengdri, með mikla markaðshlutdeild á sínu
sviði. Góð velta. Hagnaður síðasta árs eftir skatta ca 12
millj. Fyrirtækið er rekið í eigin húsnæði.
Upplýsingar eru einungis veittar á skrifstofu
Til leigu - Síðurnúli 24-2Ó
Nýtt og glæsilegt verslunar- og skrifstofuhúsnæði, alls 2.100
fm. Til afhendingar strax tilbúið til innréttinga.
Jarðhæð þegar leigð.
Allar nánari upplýsingar veitir:
ÁRSALIR FASTEIGNAMIÐLUN s. 533 4200
Opið í dag sunnudag frá kl. 13-17
TIL SÖLU 1
HÚSEIGNIR JAPIS EHF.
VIÐ BRAUTARHOLT 2 ( REYKJAVÍK
OG AUÐBREKKU 1 í KÓPAVOGI.
Brautarholt 2, Reykjavík.
Um er að ræða verslunar-, skrifstofu- og lagerhús-
næði samtals að gólffleti 1.367 fm. Húsnæðið, sem
er á þremur hæðum, skiptist þannig: Verslunarhús-
næði á jarðhæð að gólffleti 417 fm, skrifstofuhús-
næði á 2. hæð að gólffleti 475 fm og skrifstofuhús-
næði á 3. hæð að gólffleti 475 fm. Hlaupaköttur er á
milli jarðhæðar og 2. hæðar og getur því 2. hæðin
nýst auðveldlega sem lager. Mögulegur byggingar-
réttur á allt að 474 fm (4. hæð). Gert ráð fyrir lyftu. Húseignin, sem er byggð árið 1958,
er í góðu ásigkomulagi. Góð staðsetning á horni Brautarholts og Stórholts. Tilvalið að
breyta í íbúðir eða íbúðarhótel. Laust til afhendingar fljótlega.
Auðbrekka 1, Kópavogi.
Um er að ræða atvinnuhúsnæði, lager- og geymslu-
rými, samtals að gólffleti 713 fm. Húsnæðið er á
jarðhæð með góðum innkeyrsludyrum og skiptist í
anddyri, afgreiðslu, eitt stórt skrifstofuherbergi og
stóran lager. Aðkoma að húsnæðinu er í vesturenda
hússins.
Húseignin er byggð árið 1970 og er í góðu ásig-
komulagi. Malbikuð lóð og gott athafnarými.
Teikningar og allar
nánari upplýsingar
veittar á skrifstofu
ÓÐINSGÖTU 4. SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9-17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.