Alþýðublaðið - 02.11.1934, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGINN 2. okt 1934.
ALPÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
OTGEFANDI :
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÖRI:
F. R. V ALDEM ARSSON
Ritstiórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8—10.
SIMAR :
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingrr.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima).
4905: Prentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
Atvinausjðkdómar
og slysahætta.
Aheilsufræðisýningu
þeirri, sem Læknaféíagið
hélt nú fyrir skömmu, var m'eö-
al annars athygli sýningargesta
beint að atvinn'usjúkdómum og
slysahættu, en atvinnusjúkdómar
eru pieir sjúkdómar nefndir, siem
eiga rætur sínar að rekja til
þeirrar vinnu, sem sjúklingurinin
hefir stundað.
Flestir er'u pessir sjúkdómar
fylgifitskar iðnaðaránis. I öllum
meniningarlöndum eru tM strömg
ákvæði í lögum, sem eiga að
miða að því að draga úr hættunni
við iönsjúkdómana.
Þnátt fyrir það þó iðnaðiur vor
sé uugur og smár, er einnig hér
til nokkur vísir að löggjöf um
þessi lefni, en sú löggjöf er því
miður naumast til nema á papp-
írnum. Það sýnir sig líka, að út-
búnaður í mön»um verksmiðjum
er langit frá því að uppfylla þær
kröfur, sem gera ber til þess
að fyrirbyggja slys og sjúkdóma.
Sýning Læknafélagsins er því
þörf áminning um það, að hefjast
beri handa og sjá svo til, að all'-
iur aðbúnað'uT í verksmiðjum verði
svo góður, að fyrirbygð séu eftir
því sem föng eru á, siys ogsjúk-
dómar.
Verkafólkið verður að vera á
verði.
Reynsla allra landa sýnir það,
að þessi mál komast aldrei <í
giortrt horf, nema verkafólkið sjálft
sé á verði og heimti valt það
öryggi, sem ytri útbúnaður getr
ur í fé látið. Iðinaðiarverkafólk
Jxér í borginni er nú að mynda
stéttarfélag. Eitt fyrsta oghelzta
verkefni þess er að veria á verði
á þessu sviði. Enginn verkamað-
ur eða verkak'ona í verksmiðjum
má láta sig vanta í félagið. Því
krafan um vernd lífs og lima
hinnar vinnandi stéttar verður að
vera fram borin af öllum, sem
hlut eiga að máli.
; ' ] ; !:, j
Slysahætta og atvinnusjúk-
dómar sjómarna.
En væri ekki vert að líta ögn
á fiskveiðarnar í J^ssu samr
bandi? Margir virðast halda, að
þar sé ekki um atvinnusjúkdóma
að ræða.
Ætli þeir séu mú samt ekki
býsna margir sjómeninirnir, siem
mist hafa heilsu sína vegna þess,
að vinnuþneki þeirra hefir verið
ofboðið1. Það er að minsta kosti
víst, að áður en togaravökulögin
komu, var það næstum dagleg-
ur viðburður, að togarahásetum
var ofboðið með vinnu. Á þessu
fékst nokkur bót fyrir mjögharðr
vítuga baráttu Alþýðuflokksins og
þrátt fyrir grimmúðuga andstöðu
fhaldsins. Þq mikið hafi unn'st á,
er það víst, að enn skortir mikið
á að sjómenn hafi þá vernd, sem
vera ætti, gegn slysum ogheiilsu-
tjóni.
Fiskvinna og atvinnusjúkdómar.
Þá er að athuga aðbúnað kven-
fó/ksins, siem vinnur við fiskþvott.
Rangfærslur og vitleysa
í grein dr. Pernice.
Menn eru orðnir því svo vanir,
að sjá þess gieinileg merki í
Morgunblaðinu að það hefir ekki
almenna þekkingu á einu eða
neinu, að enginn kippir sér upp
við það. En þegar í því birtast
greinar frá nafnkendum mömnum,
siem að óreyndu mætti ætla að
meiri þiekikingu hefðu, og þær
greinar. úa og grúa af þekkingaif
skorti, verður varla fram hjá þvf
gengið.
Þýzkur læknir, dr. Pernice, var
hér fyrir skemstu í sam'bandi við
hei lsufræðisýninguná. Hanin hélt
fyrirlestur í Læknafélaginu um
„þjóðarvernd“ nazista, þ. e. a. s.
Gyðingaofsðknirnar í Þýzkalandi.
Kaflar úr þessum fyrirliestri hans
birtust í „íslenzkri" þýðingu í
Lesbók Mgbl. fyrra sunnudag og
er trúlegast að ætla, að Læknat-
félagið eigi einhvern þátt í því.
Dr. Pennice hrósar vitanlega
ráðstöfunum nazista til þjóð-
verndar, og er út áf fyrir sig
ekkert við því að segja. En vanc-
þekking hans á einfaldasta barmai-
lærdómi ex svo mikil, að fulli-
komin ósvinna er að setja það
á prent sem fræðimiensku. Skulu
hér tekin nokkur dæmi um sögui-
þekkiinguna:
1) „Ríki Babylons stóð í mest-
um blóma 2000 árum fyrir Krists
bufð. Þúsund ántm seinna (þ. e.
,um 1000 f. Kr.) voru hjarðir á
beit, þar siem áður voru hin rami
gerðustu bongarvirki.“
Þetta er endileysa. NeOukad,n\es~
ai' Babyl'oníukomingur, sem allir
kaninast við úr biblíusögunum,
var uppi um 600 f. Kr,, og var
rfki Babyloníumanna þá mildð og
víðlent. Kyros lagði undir sig Ba;-
bylon árið 538 f. Kr. Hér skakfc-
ar því litlum 500 árum.
2) „1700 árum fyrir Kristsburð
voru Egyptar á tindi valda sinna
og menningar. Fjórum öldum
seinna voru borgir þieirra í rúst-
um og um 1000 áruom f. Kr, hafði
framandi þjóð tekið landið her-
skildi."
Alt er þetta vitleysa, sem.hvert
barnr veit. Persakonungur lagði
Egyptaland undir sig áiið 525 /.
Kr., svo að hér skakkar aftur 500
árum.
3) „Kringum 800 í. Kr. réðu
Grikkir yfir öllum hiinum kunna
heimi. Þegar Rómverjar lögðu
Grikkland undir sig 250 árum síð-
ar (þ. e. a. s. 550 f. Kr.), voriu
yfirstétt þjóðarinnar og akur-
yrkjubændastéttin útdauðar."
Hér tekur vitleysan og fáfræö-
in þó út yfir allan þjófabálk. Hér
eru fjögur atriði fullyrt og öll
röng. Blómatíma Grikkja má telja
milli 500 og 400 f. Kr„ en ekki
800. Þar skakkar því 300—400 ár-
um. Grikkir réðu ALDREI yfir
öllum hinum kunna hsimi, nema
ef vera skyldi þau tíu ár, er ríki
Alexanders mikla va(r í blóma frá
Vininan fer franr í húsum þar
sem kiuldi er jafn eins og ú.ti.
Oft er unnið í fnosti, og ræður
þá af líkum hversu notajegt muni
vera að stancla við þvottakerin,
enda mun það ósjaldan koma fyrv-
ir að stúlkur bíða heilsutjón af.
Því hefir verið haldið fram, að
atvinmusjúkdómar væru lítt þekt-
ir á Islandi. Sanni nær er að
segja, að þeim hafi lítill gairmur
verið gefinn, en á því þarf að
verða breyting. Nákvæm rann-
sókn þarf að fara fram á því,
hvaða atvinna hér er stunduð,
sem verður að' teljast beilsuspiil-
andi, og við hvaða vinnu ermiei'rii
slysahætta en þörf krefur, og úr
göflunum verður að bæta. Um
þá kröfu verður verkalýðm’inn að
standa sameinaður.
330 f. Kr. Rómverjar lögðu Grikk-
land undir sig um miðja aðra
öld f. Kr„ en ekki urn 550 f. Kr.
Þar skakkar því enn 400 árum.
Þetta um yfirstéttina er fráleit
vitleysa.
4) Þá er fullyrt, að Japanir
hafi lagt Koreu undir sig með
hervaldi, ÞRÁTT FYRIR f>JÓÐA-
BANDALAGIÐ! Japanar lögðu
Koreu undir sig mn 1905, en
Þjóðabandalagið var stofnað eft-
ir heimsstyrjöldina!
5) „Fyrir utanaðkomandi áhrif
og umbyltingar ails konar líður
engi,n þjóð undir lok.“ Og söninu'n
þiess, siegir dr. Pernioe, 'er: „því
ef svo væri, þá væri Kínverjar
löngu búnir að vera“!
Hvað á Jrá að segja um Húna,
Vandala, Amtgota, sem Rómverj-
ar útrýmdiu, Inkana í Peru, sem
ekki voru síður „kynbornir og
ættarstoltir en Japanir, sem dokt-
orinn hrósar mest, en voru þó
brytjaðir niður og afmáSir að
mestu af Spánverjum? Og hvern-
ig var með Azteka í Mexioo, Pún-
verja í Norður-Afriku, Galla í
Frakklandi, Keltana í Englandi,
Vindur í Þýzkalandi, Vestgota á
Spáni, Márana á Spáni, Ainoa í
Japan og fleiri og flieiri þjóðir,
siem allar liðu undir lok að öllu
eða mestu leyti, einmitt „fyrir
utanaðkomandi áhrif og byltingar
alls konar“.
Slfik „vísiindi“ geta ef til vil.1
þótt góð við þýzka nazistahjá-
skóla, en þau þykja það ekki í
bamasikólum hér.
Þetta eru aðeins fimrn dæmi úr
byrjun greinarinnar í Mgbl., en
eftir þessu eru svo öll hin „vfs-
indin“, sem dr. Pernioe hefir bon
ið á borð fyrir þá lærðu menn
í Læknafélagi Reykjavíkur, og
hafa þót-t þar svo mikils vi'rðii
fyrir almenning, að Mghl. er feng-
ið til að birta þau.
Það er i raun og veru reginí-
hneyksli, að bera silíka fáfræði
og rangfærslur á sögulegum stað-
reyndum á borð fyrir almenning.
En dr. Pernice hefir sína afsökun,
hami \er naztsti. Morgunblaðið
hefir líka sína afsökun / heimsku
sinni úg fáfrœlt En hver er af-
sökun Læknafélags Reykjavíkur,
ef það á þátt í þvi, að greinin
birtist?
/4.
Mótmæli aep mjólknr-
Iækkaninnl
frá Nautgnparæktarfélagi
ReykjavíKar
•Á stjórnarfundi Nautgriparæktr
ar og mjólkursölufélags Reykja-
ví'kur, 1. nóv. 1934, var samþykt
eftirfarandi:
Með tilliti til fjárhagsierfiðleika
bænda og hækkandi verðlags á
fóðurvörum, mótmælir stjórn
Nautgriparæktar og mjólkursölu-
félags Reykvíkinga þeirrj verði-
lækfcun á mjólk, sem orðin er,
oig teiur hana eigi bygða á þeim
gmndvelli, sem sjálfsagður var,
en það er rannsókn á fjárhags-
aíkomu og framleiðslukostnaði
bænda.
Um leið og stjórnin viðurkennir
þörfina á skipulagningu mjólkuri-
sölunnar, lætur- hún þá skoðun
ótvirætt í Ijós, að sparnaðurinn,
sem af henni getur leitt, þarf að
fcoma næ.r eingöngu í hlut fram-
leiðendanna.
Reykjavík, 1. nóv. 1934.
Eimr ólafsson,
Kristófer. Grímsson,
Georg Jónsson,
Eimr Þórdamon,
Si0rd\ur Þorstieinsson.
itviBnleysi kvenna.
Margir villast á því, þegar þeir
sjá auglýst eftir stúlkum íblöð-
unum, að mikið er til af atvinnui-
lausu og atvinnulitiu kvenfólki,
þó skortur sé á vinnukonum.
Einkum er stór flokkur kvenna,
sem ait af eru vinnuþurfi, og
það eru konur, sem einar sjá
fyrir heimilum. Mæðrastyrks-
nefndin tók í vor skýrislu.r af
250 slíikum mæðrum, sem höfðu
um 600 börn á framfæri sínu, en
vitanlegt var að margar konur
gáfu leltki skýrslu, siem iíkt var
ástatt fyrir og hinum, og hafði
M.æðrastyrksnefndi;n tal af um
500 mæðrum.. Skýnsiur barnaskói-
anna sýna, að ca. tíunda hvert
barn. er á fxamfæri ei:nstæðin.gs
móður, ekkju eða ógiftrar konu.
Fliestar þessar mæður eru í stöð-
Ugri viinnuleit, og margar þeirra
koma á Vmnumióstöó kuetvr.a og
biðja einkum um dagvinnu: hrein-
gerningar, þvotta, þjónustumenin
og þjónustubrögð yfirleitt, að-
gerðir og einfaldari saumaskap,
yfirlieitt hvers konar heimilisverk,
sem hægt er að vinna nokkra
tima á dag, eða dag og dag.
Einkum er alt af eftirspum eft-
ir hneingerningum á skrifstofum
og einstökum herbergjum, sem er
þægileg viinna fyrir siikar konur.
Hjálpió peim til pess ad bfa-ga
sér mpó' pví aó veUa pefán vtmu,
Vinnumiðstöð kvenna getur alt af
víjsað á þessar vinnuþurfa kon-
íur. Stöðim er opin daglega frá 3
—6 í Þinghoitestræti 18. Sími
4349.
Island hylt
í Sí kkhólmi.
STOKKHÓLMI, 30. okt (FB.)
Félagið Sverige—Isiand hélt
aðalfund sinn 20. þ. m. Meðal
fundargesta var Sandler, utarn-
ríkismálaráðherra Svíþjóðar, og
fjöldamargir Istendingar. SveSnn
Björnsson sendiberra fiutti fróð1-
legí erindi á fundinum um þróun
fjárhags- og viðs'kiftalifsins á Is-
landi. Var ísland hylt af öllúm
viðstöddum að erindinu loknu. —
Félagsstjórnin var, endurkosin:
Wessen prófessor, Stokkhólmi,
form., Lindroth prófessor, Gauta-
borg, varjafomr., og gjaldkeri
Helge Wedin skrifstofusíjór|,
Stokkh'ólmi.
Meiri signingar.
Prestur á Vesturiandi skrifar í
heimiliisiðnaðarthnaritið; Hlín og
vill að menn hefjist handa urn
meiri.signin,gar. Eins og skyldast
er, byrjar hanin heima fyrir. „Ég
befi að venju að signa konuna
mfna og börnin á kvöldin.--------
,Auk þess signi ég mig oft, morgf
uns og kvölds, en það er þó
of strjált enn þá.“ Hann gerir og
krossmörk hiingað og þangað við
ýms tækifæri. Þetta nrnti gefast
honum vel.
Beztu
ralcblöðnl,
þunn, flugbíta.
Raka hina
skeggsáru til-
finningarlaust.
Kosta að eins
25 aura. Fást
í nær ölium
verzlunum
bæjarins
Lager sími 2628 Pósíhólf 373
Lifor og bjð tn.
KLEIN,
BaldorsgStn 14. Simi 3073.
£ Betri vernd
H Meirl endir.g
0 Minnl sétnn
d Aaðiieldðri ganfsetning
® Lengra á milli olíuskifta
® Fæst slls steðar
Jafnöðum og pörf hefir krafið vegna nýrra vagna-
gerða eða breyttra akstursskilyrða, hefir Gargoyle
Mobiloil verið bætt eða endurnýjuð. Ekkert hefir
verið sparað til pess að Gargoyle Mobiloil gæti
fullnægt öllum kröfum nútimans um smurning. Verk-
fræðingar Vacuum Oil Co. fylgjast nákvæmlega með
öllum framförum bifreiðagerðarinnar og standa henni
hvarvetna á sporði, að sínu leyti. Hin nýju viðfangs-
efni smurningstækninnar, sem koma fram á hverju
ári eru leyst með Gargoyle Mobiloil, sem er olían
með 6 atbrags kostum, olian, sem alt af er ný.
Jafn-gömul fyrstu bifreiðinni,
jafn-ný síðustu geröinni.
Gargoyle
Vacuum Oil Company A/S.
Mobiloil.
Aðalsalar á íslandi:
Olíaverzlun íslands h. f.
Bezta
Munntóbakið
er frá
Brödrene Braun,
KAUPMANNAHÖFN.
Bið] ð kaupmami yðar um
B. B. munntóbak.
Fæst aii stkð jr,
ilcttttsk fat \irein?ua og (iftttt
34 JL i 43 00 2$
Býður ekki viðskiftavinum sinum annað en fullkomna kemisk3
hreinsun, litun og pressun. (Notar eingöngu beztu efni og vélar.)
Komið þvi þangað með fatnað yðar og annað tau, er þarf
þessarar meðhöndlunar við, sem skilyrðin eru bezt og
íeynslan mest.
Sækjum og sendutn.