Morgunblaðið - 21.10.2000, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 21. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
I samræmdum prófum
Vesturbær
BÖRN í 4. og 7. bekk í gmnnskólum landsins
luku við samræmdu prófin sín í gær. Þá var
lagt fyrir stærðfræðipróf en á fimmtudaginn
var prófað í íslcnsku. Skólasysturnar í 7.
bekk í Grandaskóla höfðu um nóg að spjalla á
prófdaginn.
Aðstöðuvandi Skotfélags Reykjavíkur
Fundað með Hafn-
fírðingum á næstunni
Reykjavík
ENN hefur ekki fundist
lausn á aðstöðuvanda
Skotfélags Reykjavíkur,
en byggingarframkvæmdir
í Grafarholti hafa það í för
með sér að félagið missir
æfingaaðstöðu sem það
hefur byggt upp og notað
áratugum saman í Leirdal.
Að því er fram kom í máli
Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur borgarstjóra á
borgarstjórnarfundi í
fyrrakvöld er fyrirhugaður
fundur fulltrúa með Skot-
félagi Reykjavíkur, Skot-
félagi Hafnarfjarðar og
bæjaryfirvöldum í Hafnar-
firði á næstu dögum þar
sem leitað verður leiða til
lausnar vandanum.
Þarf að byggja upp
annars staðar
Borgarstjóri segir ljóst
að nú, þegar Skotfélag
Reykjavíkur þarf að
flytja sig úr Leirdalnum,
þurfi það að byggja starf-
semi sína upp annars
staðar.
Hún kveðst þeirrar
skoðunar að það sé tak-
mörkuð skynsemi í því að
byggja upp svo sérhæfða
starfsemi víða á höfuð-
borgarsvæðinu, uppbygg-
ingin kosti peninga sem
líklegt sé að nýtist betur
ef fleiri sveitarfélög sam-
einist um hana.
Nýlegt svæði í
Kapelluhrauni
Ingibjörg Sólrún benti á
að tiltölulega nýlega hefði
verið byggt upp skotsvæði
í Kapelluhrauni í Hafnar-
firði á vegum Skotfélags
Hafnarfjarðar með styrk
frá Hafnarfjarðarbæ og
því stæði til að ræða við þá
aðila um mögulegt sam-
starf.
Ef til þess kæmi væri
aftur sjálfstætt úrlausnar-
efni hvernig greiða ætti
fyrir þá fjárfestingu sem
leggja þyrfti út í, það hlyti
auðvitað að koma til skoð-
unar í því sambandi
hversu mikið borgaryfir-
völd ættu að leggja þar af
mörkum..
Huga þarf að áhrifum
á umhverfið
Borgarstjóri vakti at-
hygli á því að skotfimi,
eins og hún hefur verið
stunduð hingað til, hefði
mengandi áhrif. Hún sagði
að borgaryfirvöld stæðu
andspænis því í Leirdaln-
um að leggja umtalsverða
fjármuni í að hreinsa
svæðið vegna blýmengun-
ar.
„Það er áhyggjuefni að
að þessu hafi ekki verið
hugað fyrr, hvaða áhrif
þessi starfsemi hefði á um-
hverfi sitt,“ sagði Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir.
Hún sagði að huga þyrfti
að þessu á nýjum stað þar
sem starfsemin byggðist
upp.
Bréf Magnúsar Gunnarssonar, bæjarstjóra í Hafnarfírði, til Sambands íslenskra sveitarfélaga
Kaupskylda andstæð
lögum og jafnræði
Hafnarfjörður
HAFNARFJARÐARBÆR
hefur alfarið fallið frá for-
kaupsrétti á félagslegum
eignaríbúðum og beitir ekki
kaupskylduákvæði nema eig-
endur óski eftir því, sam-
kvæmt einróma ákvörðun
allra bæjarfulltrúa á síðasta
ári. I bréfi til Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga segir
Magnús Gunnarsson bæjar-
stjóri að sú leið að halda
forkaupsskyldu til streitu
gangi gegn jafnræðisreglu
eftir að nýtt húsnæðiskerfi
hefur verið sett á laggirnar
og ákvæði í nýjum húsnæðis-
lögum nái auk þess ekki til-
gangi sínum með því móti.
I bréfi, sem Magnús
Gunnarsson, bæjarstjóri í
Hafnarfirði, sendi Sambandi
íslenskra sveitarfélaga fyrr í
þessum mánuði, segir að við
gildistöku nýrra laga um
húsnæðismál nr. 44/1998 hafi
komið til ný viðhorf og
lagaákvæði hvað félagslegt
húsnæði varðar sem kalli á
ný viðhorf og úrræði, m.a.
gagnvart kaupskyldu og
forkaupsrétt félagslegs hús-
næðis.
Bæjarstjórinn vitnar til
þess að í 1. mgr. IV. ákvæðis
til bráðabirgða „Sala og ráð-
stöfun eignaríbúða“ í lögum
nr. 44/1998 um húsnæðismál
segi m.a. að eftir gildistöku
laganna geti eigandi félags-
legrar eignaríbúðar hvenær
sem er, að virtum ákvæðum
um forkaupsrétt sveitarfé-
laga, selt íbúð sína á almenn-
um markaði, greiði hann upp
skuld við framkvæmdaraðila
og lán sem veitt hafa verið af
Byggingarsjóði verkamanna.
Forkaupsréttur sveitarfé-
laga skuli aldrei vera lengri
en 30 ár frá útgáfudegi síð-
asta afsals en sveitarstjórn
sé heimilt að stytta þann
tíma hvenær sem er.
Með vísan til þessa
ákvæðis hafi bæjarstjórn
samþykkt samhljóða 1. júní
1999 að falla frá for-
kaupsrétti að öllum félags-
legum eignaríbúðum í Hafn-
arfirði og neyta því eingöngu
forkaupsréttar bæjarfélags-
ins þegar því er það skylt
lögum samkvæmt, sem sé í
þeim tilvikum þegar eigandi
íbúðar, þar sem kaupskylda
varir, krefst innlausnar og
við nauðungarsölu. Eigend-
um félagslegra íbúða í Hafn-
arfirði sé því nú frjálst að
selja íbúðir sínar á almenn-
um fasteignamarkaði, hafi
þeir áður greitt upp áhvíl-
andi lán og skuldir.
Eiganda beri ekki að
taka tillit til kaupskyldu
„I framangreindu IV.
ákvæði til bráðabirgða er
ekkert kveðið á um að eig-
anda félagslegrar eignar-
íbúðar beri að taka tillit til
kaupskyldu sveitarfélags og
því greinilegt að hún skiptir
eiganda/seljanda ekki máli
eftir að forkaupsrétti hefur
verið hafnað nema þá að
seljandi óski eftir innlausn á
íbúðinni með vísan til kaup-
skyldunnar. Væri kaup-
skylda sveitarfélaga skilyrð-
islaus hefði þetta ákvæði í
reynd litla sem enga þýð-
ingu,“ segir í bréfinu.
Þá segir að ljóst sé að vilji
löggjafans hafi staðið til
þess með setningu nýrra
húsnæðislaga að leysa þá,
sem njóta og hafa notið fé-
lagslegrar fyrirgreiðslu til
þess að eignast íbúðir, úr
þeirri spennitreyju sem
gamla kerfið var þeim.
„Með IV. ákvæði til bráða-
birgða er eiganda félagslegr-
ar eignaríbúðar heimilað að
selja hana hvenær sem er að
virtum ákvæðum um for-
kaupsrétt sveitarfélaga og
sveitarstjórnum jafnframt
heimilað að stytta forkaups-
réttartímann hvenær sem
er,‘Vsegir í bréfinu.
„í 1. gr. laga nr. 44/1998
segir að tilgangur laganna
sé að stuðla að því með lán-
veitingum og skipulagi hús-
næðismála að landsmenn
geti búið við öryggi og jafn-
rétti í húsnæðismálum.
Að framanrituðu virtu
verður vart hjá því komist
að draga í efa að það stand-
ist almenna jafnræðisreglu
að halda forkaupsréttinum
gagnvart eldri íbúðum til
streitu eftir að lög nr. 44/
1998 tóku gildi.
Til að skýra þann ójöfnuð
sem eigandi í félagslegri
eignaríbúð, sem beittur er
kaupskyldunni gegn vilja
hans, verður fyrir samanbor-
ið við þann sem kaupir íbúð
með félagslegri fyrirgreiðslu
í formi viðbótarláns skal hér
tekið eitt dæmi:
Hinn 21. janúar 1999 fékk
íbúðarkaupandi viðbótarlán
til kaupa á íbúð í Hafnar-
firði. Kaupverð íbúðarinnar
var kr. 5.700.000,- og útborg-
un samkvæmt því kr.
570.000,-.
Þann 5. apríl 2000 er íbúð
þessi seld á kr. 8.400.000,-.
Við sölu þessa fær selj-
andinn til baka útborgun
sína með 374% ávöxtun. A
sama tíma hækkar vísitala
neysluverðs, sem er til við-
miðunar um verðmyndun í
félagslegu húsnæði, um 6,9%
Tvöfalt fleiri Hafnfirð-
ingar í eigið húsnæði
Hvernig á að skýra þetta
fyrir eiganda að félagslegri
eignaríbúð, sem fékk íbúð
samkv. eldri lögum e.t.v.
mánuði fyrr, sem beittur
væri ákvæði um forkaups-
rétt?“
Þá segir að Hafnarfjarðar-
kaupstaður hafi lagt ríka
áherslu á að geta orðið við
umsóknum um viðbótarlán
með þeim árangri að dregið
hafi úr eftirspurn eftir fé-
lagslegu leiguhúsnæði.
„Nýju lögin hafa skapað
svigrúm til þess að gera
tvöfalt fleiri bæjarbúum
kleift að eignast eigið hús-
næði heldur en unnt hefði
verið að óbreyttum lögum.
Ljóst er að þeir sem fyrir-
greiðslu njóta samkv. nýju
lögunum eru mun sáttari við
þá fyrirgreiðslu sem þeir nú
fá heldur en var þegar unnið
var eftir eldri lögum. Þeir
sem fyrirgreiðslu njóta fá
núna að velja sér sjálfir það
húsnæði sem þeir kaupa og
eru ekki lengur flokkaðir í
sérstakt „félagslegt“ hús-
næði. Ekki er lengur um það
að ræða að verið sé að halda
að fólki lausnum sem því
hentar ekki, t.d. vegna
verðs, staðsetningar o.íl.
eins og oft vildi verða áður.
Þar sem engar kvaðir fylgja
eignum sem viðbótarlán
hvíla á aðrar en að greiða
lánið upp við sölu, fær fólk
tilfinningu fyrir því að það
eigi húsnæðið gagnstætt því
sem áður var þegar fólk fann
sig njörfað niður af lögum og
reglugerðum og leit oft á tíð-
um ekki á íbúðirnar sem sína
eign.“
Þá segir að ákvörðun
Hafnarfjarðarkaupstaðar
um að falla frá forkaupsrétti
hafi mælst mjög vel fyrir á
meðal eigenda félagslegs
húsnæðis og í mörgum til-
vikum gjörbreytt viðhorfi
þeirra til eigna sinna og opn-
að útgönguleið fyrir þá sem
óánægðir hafa verið og gert
þeim kleift að eignast annað
húsnæði án annarrar félags-
legrar fyrirgreiðslu, nema
þá e.t.v. viðbótarlána. Þá séu
dæmi þess að þetta hafi
bjargað fólki frá því að
missa íbúð á nauðungarsölu.
„Það að falla frá forkaups-
réttinum samhliða tilkomu
viðbótarlána hefur dregið úr
þeirri flokkun sem var áður í
þjóðfélaginu í félagslegar
íbúðar og annað húsnæði og
þar með dregið úr þeim for-
dómum sem verið hafa í
samfélaginu gagnvart íbúum
í slíku húsnæði.
Fullyrða má að framan-
greindar breytingar hafa eflt
sjálfsímynd og sjálfsbjarg-
arviðleitni margra og án efa
gert ýmsa að nýtari þjóðfé-
lagsþegnum en ella,“ segir
bæjarstjóri.
Ibúðalánasjóður hagnast
Ennfremur segir að stjórn
Varasjóðs viðbótarlána hafi
sett sig á móti ákvörðun
Hafnarfjarðarbæjar og hald-
ið því fram að hún sé óheimil
og byggi þá skoðun sína á
því kaupskyldan sé fortaks-
laus og að henni beri að
breyta þótt í óþökk eiganda/
seljanda sé.
„Stjórn Varasjóðsins telur
að sjóðurinn verði fyrir
tekjutapi vegna þessa sem
er rétt miðað við þann skiln-
ing sjóðstjórnarinnar að
hægt sé að beita eiganda
kaupskyldu gegn vilja hans.
Til þessa hafa verið seldar
frjálsri sölu út úr kerfínu 36
íbúðir í Hafnarfirði og sam-
hliða verið greidd upp lán
hjá íbúðalánasjóði að fjár-
hæð samtals kr. 192.306.380.
Ef frjáls sala hefði ekki ver-
ið leyfð má ætla að af þess-
um 36 íbúðum hefðu 10-12
íbúðir komið til innlausnar
eða verið seldar nauðungar-
sölu og uppgreidd lán þá
numið ca. kr. 70.000.000,- og
er þá tekið tillit til þess að
fyrst og fremst þeir sem sáu
fram ámestan hagnað af söl-
unni hefðu hætt við hana og
beðið þess að kaupskyldan
rynni út. Ætla má að hagn-
aður Varasjóðsins af inn-
lausn 10-12 íbúða hefði num-
ið 3-5 millj. kr.
Enginn vafi er á því að
Ibúðalánasjóður hagnast
verulega á því að fá þessi fé-
lagslegu lán gi-eidd upp að
fullu.
Mismunur á ávöxtun lána
annars vegar með 2,4% vöxt-
um og hins vegar 5,1% vöxt-
um m.v. 35 ára lánstíma er
um 667.000,- á hverja lánaða
milljón.
Miðað við uppgreidd lán af
félagslegum íbúðum, sem
seldar hafa verið frjálsri sölu
í Hafnarfirði eftir gildistöku
1. 44/1998 nemur hagnaður
Ibúðalánasjóðs af breyttri
ávöxtun samtals um
128.000.000,-.
Hefði frjáls sala ekki verið
heimiluð væri hagnaður
Ibúðalánasjóðs vegna vaxta-
munar ca. kr. 46.200.000,-,
þ.e. „Hafnarfjarðaraðferðin"
hefur fært Ibúðalánasjóði í
hagnað ca. kr. 81.800.000,-
umfram það sem annars
hefði verið.
Samkvæmt þessu er ljóst
að ávinningur Ibúðalána-
sjóðs af „Hafnaríjarðarað-
ferðinni" er mun meiri en
hagnaður Varasjóðsins væri
af sölu innlausnaríbúða þótt
forkaupsréttinum væri beitt
að fullu í Hafnarfirði sam-
kvæmt skilningi stjórnar
Varasjóðsins."
Þá segir Magnús það
skoðun sína að eðlilegt sé að
hagnaður vegna uppgreiðslu
lána á félagslegum eignar-
íbúðum verði færður frá
Ibúðalánasjóði og látinn
renna í Varasjóðinn.
„Til að taka af öll tvímæli
skorar undirritaður því á
stjórn Sambands íslenskra
sveitarfélaga að beita sér
fyrir nauðsynlegum breyt-
ingum á lögum og reglugerð-
um til þess að svo megi
verða.
Ég tel að þetta sé farsælli
leið til þess að leysa upp
gamla félagslega íbúðarkerf-
ið, sem allir eru sammála um
að sé meginmarkmið nýju
húsnæðislaganna, en að
halda til streitu því viðhorfi
sem viðhaldið er innan
stjórnar Varasjóðs viðbótar-
lána í dag hvað kaupskyld-
una varðar," segir loks í
bréfi bæjarstjórans.