Morgunblaðið - 21.10.2000, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 21. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Inga Sólveig Friðjónsddttir: Gullskipið,
ljósmynd með rissi, 2000.
Inga Hlöðversdóttir: Leiðarljós, olía á striga, 2000.
ECHO
MYNDLIST
IláAhús Reykjavíkur
MYNDVERK-
INGA SÓLVEIG
FRIÐJÓNSDÓTTIR,
INGA HLÖÐVERSDÓTTIR
Opin alla daga á tima Ráðhússins.
Til 23. október.
Aðgangur ókeypis.
Sýningarskrá 500 krónur.
ÞAÐ virðist ekki hafa farið hátt, að
í þró Ráðhússins hefur síðustu vikur
staðið yfir sýning sem verð er fyllstu
athygli. Að vísu eru Ráðhússýningar
víðast hvar sérfyrirbæri sem stíla
meira á kynningargildið en að um al-
varlega og gilda viðburði á mynd-
listarsviði sé að ræða sem kalla á
reglulega umfjöllun. A stundum jafn-
vei langtífrá ástæða til að rýna í þær,
engan veginn um skipulagða starf-
semi að ræða líkt og í listhúsum, hins
vegar hafa framningamir iðulega
nokkuð og á stundum mikið frétta-
gildi.
A sumrin taka gagnrýnendur sér
eðlilega frí eins og aðrar starfsstéttir,
þótt öllu minna sé um það hérlendis
en gengur og gerist vegna óskipu-
legrar sýningastarsemi listhúsa, en
þessi íslenzka síbylja tíðkast hvergi
annars staðar á Norðurlöndum, alls
ekki yfir sumarmánuðina og því alltaf
hætta á að eitthvað kunni að fara úr-
skeiðis hjá okkur.
Nöfnurnar tvær sem standa að
sýningunni í Ráðhúsinu eru báðar al-
varlegar listakonur sem um árabil
hafa verið virkar á vettvanginum
heima og erlendis. Inga Sólveig
menntuð í San Francisco en Inga
Hlöðversdóttir í MHÍ og Rotterdam
og hefur að mér skilst ílenst þar. Sýn-
ingin er í tengslum við Reykjavík -
menningarborg Evrópu
2000, og verður einnig sett
upp í tengslum við Rotter-
dam - menningarborg
Evrópu 2001 og mun
styrkt af Centrum Beeld-
ende Kunst, Rotterdam.
Framkvæmdinni íylgir
líka vönduð og skilvirk
sýningarskrá með upplýs-
andi skrifum eftir Jón
Proppé myndlistargagn-
rýnanda og Ralp van
Mejgaard listmálara.
Það sem helst má telja
eftirtektarvert við sýning-
una er að báðar leita lista-
konurnar til minna úr ís-
lenzkri sögu, en slíkt
virðist mjög hafa færst í
vöxt á undanfömum árum
og er væn þróun. Islenzkir
myndiistarmenn hafa aUt-
of lengi einblínt til útlands-
ins og viðhorfa sem spretta
upp í allt öðru umhverfi,og
er spegUmynd þess, en
kemur okkur á útskerinu
minna við. Landið og sagan
býður nefnilega upp á ótæmandi og
gild viðfangsefni, þótt listamenn
þurfi ekki endilega að klæðast bún-
ingi fjósamannsins tíl að miðla þeim
til umheimsins. Öll mikU list sprettur
vel að merkja upp fyrir áhrif næsta
umhverfis og víxlverkun við heims-
Ustina...
Hið fyrsta sem kom upp í hugann
við skoðun sýningarinnar var að hún
er á röngum stað þrátt fyrir að lífga
mjög upp á stemmninguna í kaldri
þrónni, hefði i öllu falli þurft vandaðri
búning á staðnum. Slíkur framningur
kallar einfaldlega á mjög yfirvegaða
innsetningu í rými tU að myndverkin
njóti sín til fulls og í þessu tilviki eru
möguleikamir óþrjótandi.
Það var þannig ekki fyrr en við
aðra skoðun að ég fór að átta mig á
málverkum Ingu Hlöðversdóttur,
sem komu mér spánskt fyrir sjónir í
fyrstu enda um umtalsverða breyt-
ingu frá fyrri stfibrögðum að ræða.
Myndföng hennar eru sótt til sögunn-
ar af Jóni Hreggviðssyni og hinnar
þrískiptu skáldsögu Halldórs Lax-
ness, einkum þeim kafla hennar sem
segir af kynnum Jóns af Hollending-
um, en hann dvaldi upp undir 20 vik-
ur í landinu. Langstærsta myndin á
sýningunni og sú sem mest er borið í
er einmitt byggð á frásögninni af því
er hann kveður bændafjölskyldu sem
hann hefur unnið hjá í nokra daga í
skiptum fyrir mat og gistingu. „Öll
fjölskyldan grét við tilhugsunina að
sjá á bak þessum tvífætta málleys-
ingja. Jón Hreggviðsson grét svolítið
á móti af kurteisi, kysti síðan fólkið að
skilnaði. Maðurinn gaf honum tréskó,
konan gaf honum sokka og barnið gaf
honum bláa perlu.“
Málverkið sem nefnist Leiðarljós
hefur undirfurðulegan svip af ýmsu í
hollensku málverki og íslenzkri sveit
á árum áður þar sem fólk var jafnvel
svo feimið að líkast var sem það
blygðaðist sín fyrir að vera til. Það er
afar vel málað og útfært og trúlega
nokkuð í anda hollensks postmódern-
isma dagsins þótt ég viti á augnablik-
inu minna um þróunina á þeim slóð-
um síðustu árin. Við seinni yfirferð
rann ýmislegt upp fyrir mér sem ég
hafði ekki alveg melt við íyrstu sýn
og það er alveg víst að málverkið
vinnur á við nánari kynni og er alveg
jafngilt þótt ekki sé það af helgu né
prúðbúnu fólki, segi það hér vegna
þess að myndin ber nokkum svip af
íkonalist, en hér er hvunndagur í
mannheimi sjálfur guðdómurinn. Um
leið kemur málverkið ýmsu af þeirri
kostulegu kímni til skila sem ein-
kennir sögu Laxness, án þess að vera
bókmenntalegt. Fleiri eftirtektar-
verð málverk á Inga á sýningunni, en
ljósið í salnum fer ekki alítof vel með
þær né andrúmið sjálft.
Hvað ljósmyndir Ingu Sólveigar
snertir eru þær hinar athyglisverð-
ustu og fara mun betur í rýminu en
málverk nöfnu hennar. Listakonan
sækir föng sín í söguna af hollenska
gullskipinu, Het Wapen van Amster-
dam, sem strandaði í Meðallands-
ijöra, en hana þekkja allir Islending-
ar í bak og fyrir og ítrekaðar tilraunir
vaskra að grafa það upp hér um árið.
Ekkert framlag Ingu Sólveigar til
þessa hefur gripið mig jafnsterkum
tökum, einkum fyrir yfirbragðið og
þá tímalegu kynngi sem er höfuð-
einkenni ljósmyndanna. Inn í þær
hefur Inga rissað líki draugaskipsins,
ævintýraborg, kynjafiska o.fl., sem
virka bæði sem útópíur og ógn úr for-
tíð. Það sem helst kom upp í hugann
við fyrstu sýn var sögnin um Hollend-
inginn fljúgandi í bókinni um Persival
Keene, sem ungir lásu með áfergju á
árum áður og gera vafalítið enn.
Afar vel útfærðar og kynngi-
magnaðar ljósmyndir þegar best læt-
ur, einnig þær sem era hreinar
náttúrastemmur svo sem hin drauga-
lega og magnþrungna mynd af
Skollamel, sem situr í heilakirnunni
löngu eftir að maður er horfinn af
vettvangi.
Dregið saman í hnotskurn er þetta
í senn sterk og óvenjuleg sýning og
rétt að minna hér á að henni lýkur á
mánudag.
Bragi Asgeirsson
Dominique Ambroise: Hrafn við Hrútfell.
Kerfíð bak við
tilveruna
Tilveru-
land
MYIVÍDLIST
L i s t h ú s i ð F o I d
MÁLVERK-
DOMINIQUE AMBROSIE
Opið virka daga frá 10-16.
LaugardagalO-17.
Sunnudaga 14-17.
Til 22. oktúber.
Aðgangur ókeypis.
MÁLARINN Dominique Ambr-
oise er frönsk að uppruna, en með
meistaragráðu í myndlist frá York
háskóla í Toronto, áður hafði hún
numið við einn háskóla í París,
einn í Marseilles og einn í Kanada.
Námsferillinn segir manni að hún
hafi vísast verið við grunnnám í
heimalandi sínu, en aflað sér allra
framhaldsáfanga til meistaragráðu
í Kanada.
Það er hins vegar erfitt að sjá
þetta mikla og í sjálfu sér staðgóða
nám að baki myndanna í baksal
listhússins. Upplýsir aftur á móti
hve nám í myndlist er margvíslegt
í heimi hér, gildin mörg og ólík.
En satt að segja á það að vera
þannig, þótt enginn verði sleginn
til riddara í listinni í skóla, slíkt er
seinni tíma miskilningur, allt lífið
eftir er skólanámi sleppir og leiðin
að markinu löng.
Kannski hefur Dominique tekið
skólafræðin full alvarlega og
háskólanám með ritgerðum, fyrir-
lestrum, prófum og lokahnykk iðu-
lega öllu grunnristara akademískri
þjálfun sem varað getur í 10-15 ár
án lokaprófs. Einkum hvað verk-
legu hliðina snertir, í öllu falli eru
vinnubrögð listakonunnar mjög
einhæf, og hvað byggingu mynd-
heilda á grunnfleti áhrærir virðist
þjálfun ábótavant og henni ósýnt
um að tengja saman innri lífæðir
myndflatarins. Myndefnið er yfir-
leitt landslag að viðbættri mann-
veru inni í því, sem þó liggur ein-
hvern veginn svo ofan á fletinum
og án innra samhengis, til viðbótar
er líkast sem hætt hafi verið við
mannverurnar í miðju kafi jafn
lausformaðar og þær jafnaðarlega
eru.
Framandlegur grænn og gullinn
litaskalinn gefur til kynna að lista-
konan hafi haft mikið af skóglendi
og frjósömum grómögnum í kring-
um sig, eigi erfitt með að tileinka
sér litbrigði norræns jarðarmött-
uls, hinar miklu andstæður, brigði
og kláru birtumögn.
Kannski er henni farið líkt og
norðlenzka listmálaranum sem
fann sig fyrst í listinni eftir að
hafa dottið í kaldan marinn á veið-
um á Barentshafi, en slík lífs-
reynsla getur verið á við margra
ára listnám. Og þótt ég mæli sístur
manna með viðlíkri eldskírn gefur
það auga leið að stundum þarf
djúpa lifun til að höndla neistann
og samsamast umhverfi sínu í lífi
og list. Einhvern veginn er lista-
konan Dominique Ambroise hálf
úti í víðáttum skóglendis í útland-
inu og hálf uppi á Islandi beran-
gursins, og slíkt tvítyngi í listinni
gengur ekki upp, hér þarf djúp-
stæð og hrásölt lifun að koma til.
Bragi Ásgeirsson
MYNDLIST
M o k k a,
S k «I a v ii r ú u s 1 f g
VATNSLITAMYNDIR -
KATHLEENSCHULTZ
Til 22. október. Opið daglega frá kl.
10-23:30, en sunnudaga frá kl.
14-23:30.
KATHLEEN Schultz er fyrrver-
andi meistaranemi frá HdK - Lista-
háskólanum í Berlín. Hingað er hún
svo komin á styrk frá Daad - Þýsku
styrktarstofnuninni fyrir erlend
samskipti - og dvelst að því er best
verður séð í Borgarfirði eystra.
Það er ekki verra fyrir listamann
sem er að fást við rannsóknir á skynj-
un í tengslum við dularfullar breyt-
ingar alheimsins og þróun hans frá
hinu smæsta til hins stærsta. Það
munu einmitt vera þessar breytingar
sem Kathleen Schultz er að skrásetja
með hjálp vatnslitanna.
Eitt er víst, að vangaveltur af þess-
um toga, væntanlega byggðar á
raunhæfri skynjun, en tengdar fram-
spekilegum niðurstöðum, verða
hvergi betur útfærðar en austan
Dyrfjalla, þar sem allt er á sveimi eft-
ir því sem sagt er og Kjarval upplifði
þegar hann málaði sína forkunnai'-
fögru altarismynd fyrir kirkjuna á
staðnum.
Það er einmitt eins og maður finni
eiminn af hinum löngu látna meistara
í laufléttum og ofurfínlegum vatns-
litamyndum Schultz á Mokka. Auð-
vitað málar hún ekki eins og Kjarval,
það er af og frá. En í þeim fáeinu
vatnslitamyndum sem hún sýnir og
virðast snúast um annars vegar föl-
tónaðan pappírinn og hringlaga blett
á miðju blaðinu, lánast henni að miðla
einhveiri dulúð í ætt við álfaminni
þau sem lifa svo góðu lífi í Borgarfirði
eystra. Á þeim bænum birtast fyrir-
bærin og hverfa líkt og risasólir al-
heimsins.
Þeir sem trúa á tilvist huldufólks
skýra opinberan þess og hvarf gjarn-
an með því að vísa til ólíkra vídda sem
hegði sér líkt og mismunandi tíðnis-
við. Hvort vatnslitamyndir Kathleen
Schultz hverfast um slík hjásannindi
skal ósagt látið því þótt myndirnar
séu málaðar af næmri skynjun skort-
ir því miður töluvert á skýringai' á
því kerfi sem listakonan segir að liggi
til grandvallai- myndum hennar.
Halldór Björn Runólfsson

Sérmerktar
gjafavörur
r
Okeypis
bækiingur
Islenski Postlistinn
SÉi 507 1960
www.postlistinn.is
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfs
Tvö verkanna á Mokka.