Morgunblaðið - 21.10.2000, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 21. OKTÓBER 2000
UMRÆÐAN
Fj ölbrautaskólahugsj ónin
SKÓLAR eru í eðli
sínu íhaldssamar stofn-
anir og endurspegla þá
þjóðfélagsgerð sem
þeir eru hluti af. Þetta
helgast af að hlutverk
þeirra hefur fyrst og
fremst verið að miðla
arfi kynslóðanna.
Hraðfara breytingar
tuttugustu aldarinnar
hafa sett strik í reikn-
inginn og gert nýjar
kröfur til skólastarf-
semi. Krafan um fram-
haldsmenntun öllum til
handa er orðin hið nýja
viðmið. Gömlu stóls-
skólarnir, í Skálholti og á Hólum,
þjónuðu fyrst og fremst embættis-
mannakerfínu, veittu menntun til
prestsstarfa. Lítil breyting verður
þegar þessir skólar sameinuðust í
Reykjavík undfr lok átjándu ald-
arinnar. Skólahaldið á Hólavöllum
þótti alla tíð með endemum og mikil
framför þegar skólinn flutti að
Bessastöðum enda piltar og kennar-
ar þá fjarri bæjarsollinum. Samt var
Menntun
Skólinn verður að koma
til móts við þarfir fólks-
ins og samfélagsins,
segir Asgeir Sigurðs-
son, hafa sveigjanleika
Ásgeir Sigurðsson
og umfram allt bjóða
upp á mikla fjölbreytni.
brugðið á það ráð að fytja skólann
aftur til Reykjavíkur 1846. Hér gætti
aðdráttarafls hins vaxandi höfuð-
staðar. Ári síðar var prestaskóli
stofnaður og starfaði hann fyrst í
einni stofu hinnar nýju Latínuskóla-
byggingar. Læknaskólinn var settur
á stofn 1876 og Lagaskólinn 1908.
Þessfr þrír skólar sameinuðust við
stofnun Háskóla íslands 1911, að við-
bættri heimspekideild. Nám á fram-
haldsskólastigi hélst lítið breytt til
heimastjómar 1904 þegar Latínu-
skólanum er breytt í almennan
menntaskóla. Eftir þær breytingar
má segja að veruleg stöðnun hafi ríkt
meira en hálfa öld í framhaldsskóla-
menntun landsins. Nýii- framhalds-
skólar komu að vísu til sögunnar, MA
1927, ML 1953 og MH 1966.
Stofnun Fjölbrautaskólans í
Breiðholti 1975 var svar við kalli hins
nýja tíma. Víðsýnir skólamenn sáu að
ekki var við það unandi öllu lengur að
útiloka um 90% af ungu fólki frá
framhaldsmenntun enda þjóðfélags-
gerðin að verða öll önnur. Hinar
þröngu dyr framhaldsmenntunar,
landsprófið, var lagt niður til að
greiða þessari þróun braut. Hið fjöl-
breytilegasta nám skyldi sameinað
undir einu þaki og ekki gert upp á
milli bóklegra, verklegra og Úst-
rænna greina. Frum-
heijinn, séra Guð-
mundur Sveinsson,
lagði alla tíð sérstaka
áherslu á þetta. Guð-
mundur hafði verið ráð-
inn skólameistari hins
nýja skóla tveimur ár-
um fyrr og taldi það
vera hið rétta stofnár.
Ásamt Guðmundi komu
að stofnun skólans Jó-
hann S. Hannesson
skólameistari og
fræðslustjórarnir
Kristján J. Gunnarsson
og Jónas B. Jónsson.
Stofnun skólans hafði
verið samþykkt í borgarstjóm þegar
1971 og sem lög frá Alþingi 1973,
samvinnuverkefni ríkis og borgar. I
þessum lögum er gert ráð fyrir að
skólinn verði tilraunaskóli á fram-
haldsskólastigi. Guðmundur Sveins-
son og Jónas B. Jónsson kynntu sér
það framsæknasta í skólamálum
annarra þjóða, einkum í Bandaríkj-
unum og Svíþjóð. Skólanum var það
mikið lán að fá þennan reynda skóla-
mann og eldhuga til að stýra honum
fyrstu sporin en heilsubrestur varð
honum of fljótt fjötur um fót. Hann
bjó yfir styrkri skaphöfn og hafði
virðingu til að bera. Hann var frjór
að umbótatillögum og kunni að fylgja
þeim eftfr. Húmanískur andi sveif yf-
ir vötnunum. Sú þróun síðustu árin,
að skólinn missir frá sér verklegar
brautir og tónlistarbraut hefði verið
Guðmundi lítt að skapi.
Skal nú vikið stuttlega að upp-
byggingu skólans. í upphafi vom
nemendur um 220 og kennarar um
20. Síðan hefur skólinn lengst af haft
um 1.500 dagskólanemendur og um
800 í öldungadeild og kennarar verið
um 130. Þegar frá árinu 1979 bauð
skólinn upp á sjö námssvið: 1. Al-
mennt bóknámssvið (menntaskóli)
sem skiptist í: tungumálabraut, tón-
listarbraut, félagsfræðibraut, eðlis-
fræðibraut, náttúrufræðibraut og
tæknibraut. 2. Heilbrigðissvið sem
skiptist í: heilsugæslubraut, sjúkra-
liðanám, framhaldsbraut og snyrti-
braut. 3. Hússtjórnarsvið sem skipt-
ist í: matvælatæknibraut og
framhaldsbraut. 4. Listasvið sem
skipist í: grunnnámsbraut og fram-
haldsbraut. 5. Tæknisvið sem skipt-
ist í: húsasmíðabraut, málmiðna-
braut, rafvirkjabraut, vélsmíðabraut,
tréiðnabraut og rafiðnabraut. 6.
Uppeldissvið sem skiptist í: fóstur-
og þroskaþjálfabraut, félags- og
íþróttabraut. 7. Viðskiptasvið sem
skiptist í: samskipta- og málabraut,
skrifstofu- og stjómunai-braut, versl-
unar- og sölufræðibraut, tölvufræði-
braut, sérhæft verslunarpróf, stjórn-
unar- og skipulagsbraut og markaðs-
og sölufræðabraut.
Þessi upptalning ætti að nægja til
að gefa hugmynd um það fjölbreyti-
lega námsframboð sem skólinn gat
boðið fáum áium eftir stofnun. Eng-
ar blindgötur eru í kerfrnu. Af öllum
brautum er hægt að Ijúka stúdents-
prófi. Áfangakerfið hefur þann mikla
kost, fram yfir bekkjarkerfið, að
nemendum gefst kostur á að haga
námshraða sínum eftir námsgetu.
Þeir dugmestu ljúka stúdentsprófi
jafnvel á þremur árum. Sumarskóli
hefur verið starfræktur við FB í
rnörg ár og gefur nemendum enn
aukna möguleika á hraðara námi.
Þannig hefur FB þegar svarað kalli
tímans um skjótari námsframvindu.
FB reynir einnig að koma til móts við
þá sem búa við skerta námsgetu með
því að veita þeim sérhæfða kennslu.
Félagslífið hefur lengst af staðið með
blóma enda uppeldislegt gildi þess
ótvírætt. Starfandi hafa verið fjölm-
argir klúbbar við skólann og allir
fundið eitthvað við hæfi þótt íþrótta-
staifið, leiklistina og tónlistina hafi
borið hæst.
Miðlun þekkingar er vissulega enn
mikilvægasta hlutverk framhalds-
skóla. Hinar hraðfara þjóðfélags-
breytinar gera samt stöðugt auknar
kröfur til skólanna, ekki aðeins þekk-
ingarlegar heldur og þjóðfélagslegar
og sálfræðilegar. Kennarar vinna
undir stöðugt vaxandi þrýstingi
gæðaeftirlits, samstarfs, stjórnunar,
viðveru, breyttra kennsluhátta,
tæknikrafna og nemenda með væg-
ast sagt mismunandi þekkingarlegan
og uppeldislegan bakgrunn. Stjóm-
völd og almenningur mættu vera sér
þessa betur meðvituð og gefa kenn-
urum oftar tækifæri til endurmenn-
tunar en einu sinni á starfsferlinum.
Án þess er vart hægt að gera kröfur
um að þeir hafi tíma eða efni á að til-
einka sér allt það nýjasta í fræðun-
um. Þegar á heildina er litið er ekki
ósennilegt, að sagan muni dæma
stofnun fjölbrautaskólanna eitt
merkilegasta framarasporið í skóla-
sögu landsins síðan skólahald hófst
hér á elleftu öld. Krafa tímans er að
framhaldsnám sé ekki aðeins fyrir
hina útvöldu. Skólinn verður að koma
til móts við þarfir fólksins og samfé-
lagsins, hafa sveigjanleika og um
fram allt að bjóða upp á mikla fjöl-
breytni. Á sínum skamma ferli hefur
FB tekist allvel að koma til móts við
þessar þarfir samfélagsins að
margra mati. Námsframboð á yfir
fimmtíu brautum ber því glöggt vitni.
Á aldarfjórðungsafmælinu er því yfir
nokkru að gleðjast. Snorri Sturluson
hafði þau fleygu orð um Erling
Skjálgsson, að hann kæmi öllum til
nokkurs þroska. Væri sá mæti maður
uppi nú er ekki ósennilegt að hann
teldi fjölbrautaskólana verðskulda
þau fögru ummæli.
Höfundur erkenaari við FB.
1 ÖOD. í
4x6 1
Ácidophilus 1
4 safton Potency *
6 Probiolic Straim »
Dairy Fmc
Bjóðum upp á 3 tegundir:
2 billj., 4 billj. og 8 billj.
APÓTEKIN
FRÍHÖFNIN
Uppl. í síma 567 3534
' '* i fÆ ’ Wm %
_____________
Maesm
f-serin
BETRA MINNI - SKARPARI HUGSUN
BRAINB0W er fæðubótarefni sem eflir startsemi
heilans og talið er bæta vemlega minnið með því
að hjálpa taugaboðum að berast á milli taugamóta.
ÞITT FE
HVAR SEM
ÞÚ ERT