Morgunblaðið - 21.10.2000, Blaðsíða 66

66 LAUGARDAGUR 21. OKTÓBER 2000
5*--------------------------
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Uppsagnir hjá Kvenna-
kór Reykjavíkur
UNDANFARNAR
vikur hefur birst og
heyrst 1 fjölmiðlum
hvert viðtalið á fætur
öðru við Margréti J.
Pálmadóttur, kórstjóra.
Kjami þess sem hún
segir í þessum viðtölum
er að ákveðinn einstakl-
ingur hafi náð völdum í
-!§fyennakór Reykjavík-
ur með það að markmiði
að reka Margréti frá
kómum og eyðileggja
hugsjón hennar um
kvennakórasöng. Hún
hefur nafngreint undir-
ritaða í því sambandi.
Upphafið
Til þess að eyða þeim misskilningi
sem málflutningur Margrétar kann
að hafa valdið er rétt að eftirfarandi
komi fram. Kvennakór Reykjavíkur
var stofnaður í janúar 1993. Fljótlega
spruttu út úr honum litiir hópar
kvenna sem ýmist vildu syngja meira
en kórinn bauð upp á eða öðruvísi
ijénlist. Þessir hópar þróuðust yfir í
sérstakan kór, Vox Feminae. Auk
þess var stofnaður kór eldri kvenna,
Senjorítumar. Kvennakór Reykja-
víkur rak einnig kórskóla og var að-
sókn geysilega mikil. Námsmeyjar
kórskólans vildu gjaman halda áfram
að syngja þegar skólanum lauk og var
þá stofnaður nýr kór, Léttsveit
Kvennakórs Reykjavík-
ur, árið 1995 sem Jó-
hanna Þórhallsdóttir
hefúr stjómað frá upp-
hafi.
Margrét sagði upp
Margrét Pálmadóttir
stjómaði Kvennakór
Reykjavíkur til vors
1997, en þá sagði hún
upp störfum. Þrátt fyrir
að maður gengi undir
manns hönd að fá hana
til að hætta við varð
henni ekki hnikað.
Henni var haldið veg-
legt kveðjuhóf vorið
1997 þar sem hún var
leyst út með gjöfum. Kórinn réð sér
nýjan kórstjóra, Sigrúnu Þorgeirs-
dóttur, sem hefúr stjómað kómum
síðan. Margrét kenndi áfram við kór-
skóla Kvennakórs Reykjavíkur. Eins
og áður var mikil aðsókn, svo að efni
var komið í nýjan kór í byrjun árs
1998. Þá urðu Gospelsystur Kvenna-
kórs Reykjavíkur til og stjórnar Mar-
grét þeim enn þann dag í dag. Saman-
lagt eru það um 450 konur sem
syngja í öllum kómnum.
Rekstur og ábyrgð
Kvennakór Reykjavíkur sá um
rekstur og fjármál allra þessara kóra,
réð kórstjóra og undirleikara og inn-
heimti kórgjöld. Svo sem nærri má
Kórar
Margrét sagði upp
störfum, segir Þuríður
E. Pétursdóttir, en var
ekki rekin.
geta voru fjármálin flókin og mikill
tími fór í rekstur og umsýslu. Undan-
farin tvö ár hefur orðið vart óánægju
með þetta fyrirkomulag. Byggðist sú
óánægja bæði á því að konur vom
komnar í kór fyrst og fremst til að
syngja en ekki að standa í erfiðum
rekstri og á samstarfsörðugleikum
milli kóranna í tengslum við skipulag
tónleika. Við þetta bættist óánægja
með að kóramir lögðu ekki hlutfalls-
lega jafnt til rekstursins. Bar þar
hæst að einn af kóranum stóð ekki
undir sér fjárhagslega og virtist ekki
vera neinn vilji til að bæta úr því.
Lausnin
Síðastliðinn vetur komust konum-
ar í Kvennakór Reykjavíkur að þeirri
niðurstöðu að engin nauðsyn væri á
því að kórinn bæri ábyrgð á og sæi
um rekstur og fjármál annarra kóra.
Þar væra fullorðnar konur sem gætu
vel séð um þessi mál sjálfar. Niður-
staðan varð sú að fulltrúar fjöguira
kóra unnu í sumar að sameiginlegri
Þuríður E.
Pétursdóttir
Fyrir hvern er menntun
í ferðaþjónustu?
Hildur Sigríður Þrúður
Jónsdóttir Stefánsdóttir
FERÐAÞJÓNUSTA á ís-
landi eflist með hverju árinu
sem líður. Samkvæmt nýjustu
tölulegu upplýsingum hefur
fjöldi ferðamanna til landsins
aukist um 18% frá áramótum,
sem þýðir að 150 fleiri ferða-
menn koma til íslands á
hveijum degi. Fjöldi ársverka
í ferðaþjónustu er nú rúmlega
7.000 og stór hluti þeirra era
störf við undirbúning og mót-
0$ku erlendra gesta. Menntun
og þjálfun starfsmanna í
ferðaþjónustu hefur verið
misjöfn enda hefur framboð
af námsleiðum ekki verið mik-
ið. í Ferðamálaskólanum í
Kópavogi hefur byggst upp
öflugt nám á sviði ferðaþjónustu sem
er í sífelldri þróun og endurskoðun.
Starfstengt nám
I janúar á þessu ári var gerð veiga-
mikil breyting á námsleiðúm, en þá
Ferðaþjónusta
Með þátttöku í starfs-
náminu, segja Híldur
Jónsdóttir og Sigriður
Þrúður Stefánsdóttir,
fá fyrirtækin tækifæri
til að koma sér á
framfæri.
hófst nýtt nám við skólann sem kall-
ast starfstengt ferðamálanám. Nám-
ið er bæði bóklegt og verklegt og er
J«rklegi þátturinn unninn í samstarfi
við fyrirtæki í ferðaþjónustu.
Ferðamálaskólinn í Kópavogi hef-
ur allt frá upphafi lagt mikla áherslu
á gott samstarf við atvinnulífið. Stór
hluti fyrirlesara kemur úr atvinnu-
lífinu auk þess sem margir af leið-
beinendum skólans era einstakling-
ar, sem hafa góða reynslu og
•Mfcnntun í ferðamálum. Starfstengda
ferðamálanámið var byggt á eins árs
námi sem fyrir var í skólanum, með
breytingunum var námið hinsvegar
lengt í 2ja ára nám, þar af er starfs-
þjálfun þrír mánuðir. A fyrstu önn
námsins hófu 40 nýnemar nám.
Hvað er í boði?
Starfstengda námið er tvískipt.
Annarsvegar er um að ræða ferða-
fræðinám þar sem unnið er að því að
búa nemendur undir starf á ferða-
skrifstofum, hjá flugfélögum, í af-
þreyingarfyrirtækjum og öðram
ferðaþjónustufyrirtækjum. Hinsveg-
ar er boðið upp á hótel- og gestamót-
tökunám þar sem námsgreinar era
sérstaklega sniðnar að starfssviði
hótela. Námslínan er skipulögð í
samvinnu við Hótel- og matvælaskól-
ann og koma einstakir leiðbeinendur
einnig þaðan. Markmið starfstengda
ferðamálanámsins er að búa nem-
endur undir störf á sviði ferðaþjón-
ustu, í utanlands- og í innanlan-
dsdeildum. Meginþungi námsins
liggur þó á fræðslu á sviði ferðaþjón-
ustu innanlands og kynningar á Is-
landi sem ferðamannalandi. Á öðram
námssviðum skólans er boðið upp á
alþjóðlegt farseðlaútgáfunám frá
Iata-Uftaa, ferðabraut í menntaskól-
anum og nám í Leiðsöguskóla ís-
lands. Hafin er skipulagning náms á
sviði flugþjónustu og er það unnið í
samstarfi við flugfélögin á íslandi.
Á því rúma ári sem undir-
búningurinn fyrir breyting-
arnar stóð var haft samráð við
atvinnugreinina. Fyrirtækin í
ferðaþjónustu era mjög
áhugasöm og samstarfið hefur
gengið vel, það þykir fram-
faraskref að bjóða upp á beina
tengingu milli skólans og fyr-
irtækja í greininni.
Samstarfssamningar
við VR-fyrirtæki
Ferðamálaskólinn hefur
haft milligöngu um gerð
starfssamnings við fyrirtækin
en einnig leita fyrirtæki til
skólans. Nemum er frjálst að
finna sér starfsþjálfunarpláss
svo lengi sem það er samþykkt af
skólanum. Hingað til hafa samningar
fyrst og fremst verið gerðir við fyrir-
tæki í VR enda er nú í kjarasamning-
um sérstakt ákvæði er snýr að
starfsnámi í ferðaþjónustufyrirtækj-
umsemeraíVR.
Hver er reynslan?
Nú þegar hafa sex nemendur lokið
starfsnámi með góðum árangri. Þeir
störfuðu ýmist hjá ferðaskrifstofum,
hótelum, afþreyingarfyrirtækjum
eða upplýsingamiðstöðvum. Næsti
hópur fer í starfsþjálfun í nóvember í
3-6 mánuði. Viðtökurnar við nemum
vora góðar og stóðu þeir sig greini-
lega vel, nokkrir era þegar búnir að
ráða sig í vinnu að námi loknu. Það er
afar mikilvægt að vel gangi að koma
nemendum í starfsnám. Við teljum
þetta vera leiðina til að efla fagþekk-
ingu og gæði í þessari sívaxandi at-
vinnugrein. Með þátttöku í starfs-
náminu fá fyrirtækin tækifæri til að
koma sér á framfæri, og það sem er
mikilvægast er að taka þátt í að móta
það sem fram fer í skólanum. Með
auknum áhuga fyrirtækjanna á
menntun taka þau sjálf þátt í að und-
irbúa starfsmenn fyrir ferðaþjónustu
framtíðarinnar.
Sigríður er forstöðumaður Ferða-
málaskólans i Kópavogi og Hildur
verkefn is s íjóri starfsþjálfunar.
samþykkt að nýju skipulagi, þar sem
hver kór ber ábyrgð á og sér um
rekstur sinn og fjármál.
Uppsagnir og endurráðning
Allir stjómendur og undirleikarar
kóranna vora á launaskrá Kvenna-
kórs Reykjavíkur, en ekld hjá þeim
kóram sem þeir stjómuðu. Vegna
ákvæða um gildistíma var nauðsyn-
legt að segja samningunum lausum í
vor þegar hafist var handa við skipu-
lagsbreytingamar. Kórstjóram og
undirleikurum var því öllum sagt upp
í maí sl. Undirrituð hringdi í alla hlut-
aðeigandi og sagði þeim frá væntan-
legri bréflegri uppsögn. Kórstjóram-
ir hafa allir verið ráðnir á ný tii fyrri
starfa, það er til að stjórna þeim kór-
um sem þeir stjómuðu áður. Þar með
talin mai'gumrædd Margrét.
Staðan í dag
Kóramir æfa allir í sama húsnæð-
inu, Ymi, tónlistarhúsi við Skógarhlíð.
Þeir hafa allir sömu stjórnendur og
áður og starfsemin er óbreytt. Eina
breytingin sem hefur orðið á rekstri
kóranna er sú, að í stað þess að fimm
stjórnarkonur í Kvennakór Reykja-
víkur beri alla ábyrgð og hafi öll völd
era það nú tuttugu stjómarkonur í
fjórum kóram sem bera ábyrgð og
hafa völd.
Ekki einstaklingar
Málið snýst þvi ekki um einstakl-
inga, hvorki Margréti Pálmadóttui-
né undirritaða. Heldm- snýst málið
um að leyfa sönggleði kvenna að njóta
sín og öflugum kvennakóram að
blómstra og þróast í friði.
Ein af þeim reglum sem prentaðar
hafa verið á símaskrá Kvennakórs
Reykjavíkur í gegnum tíðina er:
Við tölum ekki hver um aðra held-
ur hvervið aðra.
Vonandi verður þessi regla höfð í
heiðri í íramtíðinni.
Höfundur er formaður Kvennakórs
Reykjavíkur.
Ævisparnaður
aldraðra
ELDRI borgarar
verðskulda virðingu.
Þessi grein er skrifuð af
virðingu fyrir þeim og
lífsreynslu þeirra. I við-
ræðum við eldri borg-
ara leiðist talið fljótlega
að kjörum þessa hóps
og sýnist sitt hverjum.
Þar sem ég er spural að
eðlisfari inni ég yfirleitt
viðkomandi eftir hvem-
ig högum hans er hátt-
að. Svörin era margvís-
leg. Ýmsir svara því til
að þeir sjálfir komist
vel af, þeir hafi lagt til
hliðar til elliáranna. Á
langri starfsævi hafi þeir greitt ið-
gjöld til lífeyrissjóðanna, sem tryggi
þeim nú ágæt kjör. Aðrir segjast hafa
það ágætt þótt þeir hafi að vísu ekki
greitt í lífeyrissjóð (eða eigi þar lítinn
rétt). I stað þess að greiða í lífeyris-
sjóð hafa þeir lagt fyrir á annan hátt
Aldraðir
Grípa þarf til sérstakra
ráðstafana, segír Ásta
Möller, vegna þeirra
öldruðu sem bera lítið
úr býtum.
og eiga nú ævispai'nað sem þeir nota
til framfærslu. Þetta fólk telur sig
komast þokkalega af, en kvartar fyrir
hönd hinna sem búa við bág kjör. Þó
bæta þeir oft við að skattar mættu
vera lægri. Aðrir era reiðir, þeir bera
allt of lítið úr býtum og hver króna
sem þeir afla sér sérstaklega er tekin
af þeim með lækkun bóta frá al-
mannatryggingakerfinu. Þetta er
hópurinn sem af ýmsum ástæðum á
lítinn rétt til eftirlauna úr lífeyris-
sjóðum. Þetta era t.d. konur sem hafa
verið heimavinnandi, þeir sem not-
uðu sér heimild til að leysa til sín líf-
eyrissjóðsiðgjöldin og þeir sem kusu
að greiða ekki iðgjald til h'feyrissjóðs,
t.d. sjálfstætt starfandi einstaklingai'
sem eiga margir hveijir litlar eignir.
íslenska lífeyrissjóðakerfið hefur
verið að byggjast upp á síðustu ára-
tugum. Lífeyrissjóðir era samtrygg-
ingarkerfi, sem gefur rétt til örorku-
lífeyris, makalífeyris, bamalífeyris
og ellilífeyris og tryggir viðkomandi
traustar greiðslur til framfærslu í
samræmi við áunninn rétt, óháð því
hve lengi hann lifir, því enginn veit
sína ævilengd. Innan fárra ára mun
lífeyriskerfið nær alfarið taka við af
almannatryggingakerfinu og tryggja
öldraðum góð eftirlaun og áhyggju-
laust ævikvöld í efnalegum gæðum.
Margir eftirlaunaþegar er þegar
famir að upplifa þennan veruleika.
Uppbygging íslenska lífeyrissjóða-
kerfisins er talið það besta í heimin-
um og er horft til þess sem fyrir-
myndar í öðram
löndum. Þau sjónarmið
hafa heyrst meðal eldri
borgara að þeir telji sig
eiga rétt á því að fá ósk-
ertan lífeyri úr al-
mannatryggingum,
burtséð frá öðram
tekjum sínum, hvort
sem þeirra er aflað með
greiðslum úr lífeyris-
sjóði, með öðrum sparn-
aði eða launaðri vinnu.
Þeir hafi greitt skatta
sína alla tíð og þetta sé
þeirra réttur. I þessu
felst að mínu mati
ákveðinn misskilning-
ur. Almannatryggingakerfið er ná-
kvæmlega það sem nafnið gefur til
kynna, tryggingakerfi, sem er ætlað
að koma til skjalanna þegar heilsu-
brestur, bág kjör, elli eða ungur aldur
kemur í veg fyrir að viðkomandi geti
framfleytt sér. Greiðslur ellilífeyris
hafa að undanskildu tólf ára tímabili
frá 1960-1972 verið telqutengdar
með einum eða öðram hætti og þann-
ig heíúr almannatryggingakerfið
verið notað sem tæki til tekjujöfnun-
ar. Eg hef ekki trú á því að það sé
raunveralegur vilji þorra eldri borg-
ara að ellilífeyrir verði ekki tekju-
tengdur, með öðram orðum, að þeir
eigi rétt á föstum mánaðarlegum
tekjum frá almannatryggingum þeg-
ar þeir hafa náð ákveðnum aldri og sú
upphæð verði óháð því hvaða aðrar
tekjur þeir hafa. Ég tel víst að aldrað-
ir vilji ekki íþyngja börnum sínum og
bamabörnum með hærri sköttum til
að standa undir slikum greiðslum.
Þangað til lífeyriskerfíð hefur tekið
yfir greiðslur eftirlauna verður hins
vegar að grípa til sérstakra ráðstaf-
ana vegna þeirra öldraðu sem bera
lítið úr býtum og þurfa að reiða sig á
almannatryggingakerfið um fram-
færslueyri. Það þarf að brúa ákveðið
bfl og það þarf að skapa sátt um þá
leið sem valin verður. Ég er sammála
talsmönnum aldraðra um að bæta
þarf kjör þeirra sem verst era settir,
endurskoða tekjutengingu og lækka
skatta. Það þarf að leggja niður eign-
arskatta, sérstaklega þá sem lagðir
era á íbúðarhúsnæði, sem koma
einna verst niður á eldri borguram
sem búa í skuldlausu eða skuldlitlu
húsnæði. Það er markmið þeirrar rík-
isstjómar sem nú situr að tryggja
sérstaklega hag þeirra öryrkja, fatl-
aðra og aldraðra sem lægstar tekjur
hafa. I því skyni stendur m.a. yfir
endurskoðun á almannatrygginga-
kerfinu og sérstaklega er skoðað
samspil þess við skattkerfið og lífeyr-
issjóðakerfíð. Niðurstöðu þeirrar
vinnu er að vænta innan tíðar og bind
ég miklar vonir við hún leiði til þeirr-
ar sáttar sem þörf er á. Sáttar sem
gerir öllum eldri borguram kleift að
eiga áhyggjulaust ævikvöld.
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins i lievkjavík.
Ásta Möller