Alþýðublaðið - 05.11.1934, Blaðsíða 1

nýja kaupendur fékk
Alpýðublaðið i dag.
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
BLAÐIÐ
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XV. ÁRGANGUR
MÁNUDAGINN 5. NóY. 1934.
318. TÖLUBLAÐ
Nokkrar athugasemdir
vegna matvælarannsóknanna.
Eflir Dr.-Ing. Jón E. Vestdal.
Tj*NDA pótt umræðurnar
¦"-"* um matvælarannsókn-
irnar séu'nú komnar inn á
f>ær brautir, sem ég heið-
urs míns vegna naumast
get elt þær á, sé ég mig
þó knúðan til að gera ör-
fáar athugasemdir við op-
inber ummæli, sem að þeim
lúta, og sérstaklega þau,
sem birzt hafa í Morgun-
blaðinu.
1 Mgbl. 27. okt. er birt viðtal
við kennaranm í lífeðlisfræði við
læknadeild háskoians, hr. Lánus
EinaTssom. Viðtalið við hann smýst
eiingöingu um þau tvö eiturefni,
siem Mgbl. nefnir svo, sem sé
acroiein og banzóiesýriu.
P.essiskal þegar getið, að ég hef
hmrffl minst á benzó<esýru, sem
eituæfni. Hana er samkvænrt
gildandi ís:lenz*kum lögum bamnað
að mota í smjörlíki. Það smjöit-
líki, siem Efnarannsóknastofa rífc-
isins fann benzóesýru í, var því
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
N\ed'mmálsgreinin í dag:
Upton Sinclair.
Kosnimgar fara fram í Bandaf-
ríkjiunium í dag. Þá fer eimmig
fram landstjórakosnimg í Kal>
formílu,
Upton Simclair, sem iesendur
Alþýðuhlaðsiins þekkja vel, 'er í
kjöri við þá kosnimgu siem land-
stjóraefmi Demokrataflokksims,
flokks Roioseveits forseta.
Kosnilngabaráttan hefií verið
geysiliega hörð, og hafa allir auði-
menn Kaliforníu sanneinast gegm
,Si|nclair. Hafa kvikmymdaikóngamn-
ir í Hollywood m. a. hótað að
flytjast burtu til Florida, ef Sinf-
clair mái kosningu, og má gera
Táð fyrir, að sú hótun hafi mikl-
ii áhrif á kosniingaúmlitón í Los
Angeles.
Af tilefni þessaralr, kosmihgabar-
áttu Simclairs hefir Harold Lasfci
pTófessor við Lundúinaháskóla rut-
að greiln í „Daily Herald" um Up-
totn Sinclair og baráttu hans, og
birtfct greirain neðanmáls á þriiðju
.feí(ðtu í blaðitai í dag.
Kosningaúrsiitiin verða að lík-
imdum ekki kunin fyr en á morg-
tum.
athugavert, hvort sem hún er eitr-
uð eða ekki. í þessu sambandi
skiftiT það engu máli, hvorjki mig
né Efnarainnisóknastofu ríkisims,
sem smiörlíkið rannsakaði, hvort
benzóesýra hafi verið. bömnuð' að
óþörfu eða ekki. ;
Það einasta eituTefni, sem ég
hef minist á i sambamdi við pess-
ar matvælaranmsóknir, er acro*-
lein, sem myndast úr glyoerini.
í þessu viðtali viðurkennir hr.
Larus Einarssion,
1) að acrolein myndist úr
glycerSni við bakstur, pegar noti-
aðiT eru. bökunardropar, sem í
er glycerin,
2) að acrolein sé eitrað fyrir
líkamanm.
Þetta er inákvæmleg'a pað sama
og ég hef sagt. _______
Það er pví fullomlega tilæíu-
laus staðhæfing hjá Mbl., að
hr. Lárus Einarsson hafi hrakið
nokkurt pað atriði, sem ég hef
haldið fram.
Það yrði að teljast harila und-
aTliegur, Læknir, sem ekki viidi
hindra notkun piess efnis, til
neyzlu, sem hann sjáifur viðurl-
kennir að sé eitrað, jafnvel þött
líkaminm hafi mögulieika til að
liosa sig við Htinn skamt af þvi,
enda hefir hr. Lárus Einarss.on
hvergi látið í Ijös áliit sitt lum
það atriði.
Til fróðleiks má geta þess, að
í upphafi þessa viðtals eru tvær
miissagnir í sömu setníngunmi.
Önnmr er':sú, að ég hafi minst
á tvö eitunefni; ég hef að eihs
getið um eitt. Hiin er sú, að ég
hafi fiundið þau bæði; Efnaramni-
sóknastofa ríkisins fanin annað
þiessara eitnriefna, sem Mgbl.
nefmiT svo.
1 Mgbl. 2. nóv. er birt griein,
sem fjallar um þessar ranmsóknir
og viTðist vera rituð af ritstjórf.
um blaðsins. Nokkuð af þeim
missögnium, siem ég mú mun leið-
rétta, erju endur'tekmair í Mgbl. 4.
nóv. Árásarefninu á matvælaranm'-
sóknirnaii er skift í sjö flokka.
Sá fyrsti er ætlaður landlasfkni,
hinum sex, 2.-7., er beint gegn
mér. Hirði ég ekki að táka upp
hanzkann fyrir landlækini, erada
þess áreiðanlega ekki þörf. Hims
vegar vil ég svara hintum siex at-
riðunum og fylgja þeirri flokkal-
skiftingu, siem notuð er í Mgbl.
2) Ég á að hafa sagt, að skýrsla
mín hafi ekki verið birtingarhæf.
í Alþbl. 26. okt. sagði ég þetta:
„Rannsóknir þessar áttu að vera
grundvöllur við samming væmtamf
iiegis iagafrumvarps um eftirlit á
matvæl'um:, og þiegar ég samdi
skyrsliu mina, bjóst ég ekki við
að húm færi langna en til iand!-
læknis eða hieiIbri|gc|3S*jórmarilmrir
ar, í mesitja lagi til alþingis. Með
tiliitá til þiessa voru ýms atriiðfc
iekki eins nákvæmlega útskýrð
eims óg nauðsynlegt hefði verið,
út þvi að skýrslan var birt al-
memmingi."
Hver trteystir sér :til að lesa
út úr þessmn orðum:, að ég hafi
©kki talið skýrslnna . birtingarr
hœfa?
. 3) Þar er haldið fram,.að ég
sé.farinm að draga úr einhverju
af þvíj, sem ég hefi sagt um það
leina hættiulega efni, æm ég gat
lum í skýrsiu minmi. Þar, er svo
sagt:
ilv . . og þar sem acroleinið
v'eldur eymslum og bólgu í
húðinni og slímhúðinni og
minnsti vottur pess er eitraður,
verður að teljast mjög óheppir
legt og hættulegt að nota í bökf-
lunardiopa glyoerin."
Það, sem feitletrað er, er orði-
Tétt þýðimg úr Ullmann: Enzykk>
padie der technischen Chemiie, 2.
Auflage, Bd. I, 171,*) svo það
væri harla undarJiegt, ef égþyrfti
að draga eitthvað úr því, sem
þar esri sagt. Ég hefi leitað mér
þeirra heztu upplýsinga, sem hér
eru fáanlegaT um það efni, semi
til ath'ugunar var. Ég hefi tekið
upp úr bók, sem er viðurkend
af alheimi, það, siem um þetta
efni var sagt. Og hvi skyldi ég
taka eitthvað af því aftuT? Til
þiess hefi ég ekkert leyfi.
4) Hér iqr sagt, að ég hafi í
fyrstu haldið fram, að öll hin
svikwu matvæli væru innlemd
framleiðsiia, en síðar upplýst, að
smjöTÍfdð, sem Mgbl. kallar eitr-
að, þ. e, a. s. sem benzóesyran
fanst í, hafi veriö af erlendurrí
uppruna.
Hér eT visvitandi farið með ó-
sannimdi.
Ritstj. Morgunblaðsins, hr. Val-
týr Stefánisson, befir séð skýísíu
mína og veit, að henni er skift í
tvo kafla. Fyrri kaflinn fjallar
um þær 28 vörutegundir, sem ég
rannsiakaði. Af þeim voru 12 teg-
umdÍT eða 43°/0 falsaðaT, og allax
þiessar Í5 tegundir voru ílslenzk
framleiðsla.
Síðari kaflinm er útdráttmr úr
skýrslum Efnarannsóknastofu rík-
isinis. Engar af þeim rannsókm-
'um hefi ég 'framkvæmt. I þess-
um kafla er sérstaklega getið um
smjöTlíkið, þar á meðal leru líka
smjörlíkistegundiT þær, sem; ben-
zóesýran fanst í. Þar er eimungis
sagt, að 27o/o af þeim sm,jörlfki&-
tqgundum, sem ramnsakaðar hafa
verið hefðu fylgt fyrirmælum
gildandi laga.
Hins er hvergi getið, hvort
hin 73°/o sem ekki fullnægðu
fyrirmælum gildandi laga, hefðu
verið islenzk eða ekki.
5) Þetta atriði fjallar um hr.
Láíus Einarsson og mig. Þvi er
svarað hér að framan, og ætti
það að nægja.
6) Skýrsla mí!n var ætluð heil-
brigðisstjóiininni og alþinjgi. Það
væri þvf harla undarlegt, ef ég
í henmi hefði farið að upplýsa
löggjaíann, hvers vegna hanm set-
ur si[n ákvæíðii í lögin. Samt sem
áðiuT getur, hver sá, sem hef ir opf
in augun, liesið út úr skýrsJunni,
að sieisamiolía eða sterkja er sett
í smjörlíkið, svo að auðvelt sé
að sanina, hvofít í smjör sé bland^
að smjöriíki. I þeim kafla, siem
*) Þýzki textinn er þessi: ,.Acro-
lejn neizt und lentzilndet Haut
und Schleimhaute und ist schon
in geringsten Mengein stark gif-
tig." .'• ; '
Félog Lútherstrúnr-
manna boða frið
og sðtt við Hitler,
BERLÍN1, "í moTgum. (FO.)
¦ Evangelisk trúaTfélög og sam-
(bömd í jÞýzkalandi biiirtjn í gær á-
varp til allra Lútherstrúarmanna
um að Sitarfa að því, að friður
og sáitt komist á innan kÍTkjt-
unnar aftur.
1 ávarpinu se,gir, að _stjórni!r
félaganna séu sannfærðar um, að
eins og nú standi sakir sé auðf-
velt að koma á friði, og það velti
aðeins á þvi, áð ,forvígismen»
tve,ggja andstöðuflokkanna inman
kirkjunnar vilji ræða málið af
fullri einlægni og af sáttfúsum
hug.
Meiser biskupi fagnað
í Nurnfoerg.
LONDON í gærkveldi. (FO.)
Meiser biskupi vaT tekið með
afaT-miklum f&gnuði af tugum
þúsunda mótmælemda í Nurmberg
í| dag er hann kom þar opinberl-
lega fram; í fynsta sinn siðan hanm
tók við embætti s|nu aftur eftir
sigurinn í viðurleágminmi við dr.
Mailer.
Einnig var Worms biskupi tek-
ið með kositum og kynjum er
hann tók aftur víð störfum símv-
fum í StuttgaTt í dag.
um sesamolíu eða sterkju ræðir,
segir svo:
„Og hver getur svo vitað, nema
mikið af þeirrj feiti, sem seld
er umdiTi nafninu smjör („íslenzkt
smjör"), sé blönduð smjörlíki."
En þetta virðist grieimarhöfundr
ur Miorgunblaðsiins ekki hafa skil-
ið.
7) Að smjöTlíkið, aemi í fund-
ust 24,8 o/o af vatni, hafi verið
fjögra ára, það upplýsti ég strax
í skýrslu minni, því þar stöð, að
sú smiörlíkistegund hafi verið
ranmsökuð 10. júní 1930. Það er
því algeriega rangt, að ég hafi
síjdfar upplýst, að hún væri fjögra
ára.
Alt það, sem hér er; sagt, má
sjá í Alþýðublaðinu 22. og 24
okt. þ. á., en það hefir birt öll
aðalatriðin úr skýrsiu minni, orðt-
rétt. Sú afsökun kemur. því ekki
til gneina, að vanþekking á henmii
hafi getað valdið öllum þessum,
missögnum.
SíðaT í þessaíi Mo>rgumblaðsi-
greim segir, að rannsókniinnar hafi
varið „igerðar af handahófi" og
skýrslan „ekki œynst allskostar
áreiðanleg".
Þær vörutegundir, sem ég rámi'
sakaði, voru KEYPTAR af
handahófi hér i verzlunum. Hvort
rannsöknirnar hafi verið „gerðar
af handahófi" hafa iðnrekendur
sjálfir skorið úr, þar sem þeir
hafa viðurkent allar pær falsanir,
sem ég gat um, sumpart í grein i
Mgbl. 26. okt. og bumpart i aug-
lýsingum i dagblöðunum.
Hvað pvi viðvíkur,g að Jskýrslan
hafi „ekki reynst alls kostar á-
reiðanleg", pá vita það allir, að
ean hefir ekki tekist að hrekja
eina einustu setningu henn-
ar, þrátt fyrir ákafa viðleitni i
þá átt, að fá menn, sem skyn bera
á þessi mál, til að véfengja eitt-
hvert atriði hennar.
Jón E. VestdalA
Ofriðarhættan vex í Evrópn.
Hitlerstjórnin hefir í hygglu að seg^a
upp Vernalafriðarsamningununir
HITLER talar i þýzka Tikisþi'nginu.
SÍÐAN Sovjet-Rússland gekk
i Þjóðabandalagið, er á
meðal þeirra, sem hlut eiga að
máli, mjög mikið talað um það,
hvort Þýzkaland muni eftir sem
áður halda við úrsögn sina.
Fréttaritari franska stóTblaðsims
„Le, Tiemps" í Genf tilkynnt-
ir nú, með ölíum hugsanlegum
fyrÍTvörium þó, að Þýzkaland hafi
Í hyggju, að segja strax þegaT
þjóðaratkvæðagreiðslan % Saar-
héraði er um garð gengin 13. janl-
úar upp óMlum þieim ákvæðum
friðarsiam'ningsins í Versölum,
sem lúta að herbúnaði Þjóðverja,
og ganga siðan aftur í Þjóðaf
bandalagið og senda fulltrua á
afvopnunarráðstefnuna til þess
að. geta, sem jafnréttháT aðili
hinum ríkjunum;, gert samning um
takmarkanii! á víjgbúnaði á sjó,
landi og í lofti.
Þrátt fyrir alla fyriTvara fréttar
ritarians, er í öllum aðalbliöðumi
Evr6pu talað mjög mikið um
þiessa frétt, hvað í henni sé aðali-
atriðið, hvort heldur það, að
Þýzkaland ætii sér að ganga afí-
ut í Þjóðabandalagið, eða hitt,
að það hafi í hyggju, að segja
upp vígbúnaðarákvæðum Veif
salasam'ningsins.
Og þar sem Þjóðverjar hafa
©ngan rétt til þess að segja þeim
ákvæðum friðarsamningsins upp,
er um fram, alt annað deilt um
það', hvort þessi frétt þýðd' fr|ð
eða ófrið.
STAMPEN.
ViðsiárogðvissafFrakklandi
Orðrómur gengur um að faerllð
hafi verið kvatt til Parísar.
LONDON, í gærkveldi. (F0.)
r
/^kVlSSA er enn um framtið
Banatilræðí
við Gðrinp
og Gobbels
Þýzka stjórnin heldur öllu
strangliega lieyndu, sem sýnir
hatrið gegn henni meðal þjóðl-
arinnar.
Þesis vegna hafa ekki borist
fregniT um banatilræði, siem
framið var gegn Görimg og
íGöbbels fyr en mú.
Ellefu ára gömul stúlka
skaut á Göring um dagimn
tweimur skotum og særði
hann lítils háttar.
Var sitúlkan fHænka von
Schleichers hiershöfðingja, sem
nazistar myrtu í sumar.
Um sama leyti skaut verka-
maður á Göbbels, þar siem
hann var i fylgd með konu
siinni, og særðiist hún lttilis
háttar, en Göbbels siapp ó-
meiddur. En síðan þorir Göb-
bels ekki að aka í bíl öðru
vísi en snúa baki að bílstjór-
anum og horfa aftur.
Hitler hefir faráð þiess á leit
wið frú Göbbels, að hún sýni
sig ekki í Berlín nema að
brynasia nauðsyn krefji.
frönsku stjórnarinnaT. Dou-
mer,guié flutti í gærkveldi útvarps-
ræðu, og iýsti þar þeirri ákvöTð-
un sinni, að koma fram umframj
alt stjórnlagabiieytingum símum.
Orðrómur hefir gengið um
pað, að herlið hafi verið kvatt
til jþess að halda uppi reglu i
Paris, en pessari fregn var
opinberlega mótmælt i kvöld.
Á miðvikudag mun fara fram
atkvæðajgreiðsla í þinginu, sem
sýnir styiik stjórnarinnar.
I i ! (
£Hægri blöðin styðja
Doumerguestjórnina.
BERLIN í morgun. (FO.)
Þrátt fyrir yfirlýsingu ráðbeiTa*-
fundar í Par^s í fyrra dag og
útvarpsræðu Doumiergue, eru
frömsku blöðin ekki vongðð um
að þjóðstjórnimni takist að festa
sig í sessi.
Hægri blöðin eru öll samhent ;'
að skora á menn að sameinast
undir mierikjum DoumergUiestjórn-
arimnar, em vinstri blöðin virðast
æ fjarlæg'a.t sameliningaKstefnUnía
mieir ög meir. Þó eru öU blöðin
sammála um, að innanríkisástand-
ið sé ískyggilegt, og erfitt að vita
hvár lendi!