Morgunblaðið - 01.11.2000, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ
26 MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 2000
ERLENT
Israelar gera loftárásir
á byggingar Fatah
Jerúsalem, Gaza. Reuters, AP.
Palestínumaður heldur á mynd af Yasser Arafat í byggingu Fatah í
bænum Nablus á Vesturbakkanum eftir að ísraelskar herþyrlur skutu
flugskeytum á hana í fyrrakvöld.
YASSER Ai-afat, leiðtogi Palestínu-
manna, hét því í gær að halda áfram
baráttu sinni fyrir sjálfstæðu Palest-
ínuríki eftir að ísraelskar herþyrlur
skutu flugskeytum á þrjár af bygg-
ingum hreyfingar hans, Fatah, seint
í fyrrakvöld. Ekkert manntjón varð
og óverulegar skemmdir urðu á
byggingunum en ísraelsher sagði að
loftárásirnar væru liður í nýrri bar-
áttuaðferð gegn skæruhernaði Pal-
estínumanna.
Talsmaður hersins sagði að árás-
irnar hefðu verið gerðar til að hefna
drápa á þremur ísraelum síðustu
fjóra daga, meðal annars á ísraelsk-
um öryggisverði sem var skotinn til
bana í Austur-Jerúsalem nokkrum
klukkustundum fyrir loftárásirnar.
Hann bætti við að þær væru einnig
liður í nýrri baráttuaðferð sem fælist
í því að gera „nákvæmar loftárásir" á
skotmörk sem tengdust skæruhern-
aði Palestínumanna.
„Við vitum hverjir árásarmennirn-
ir eru. Við vitum um bækistöðvar
þeirra sem sendu þá. Og við segjum
við þá: varið ykkur,“ sagði ísraelski
ofurstinn Raanan Gissin.
Saka Fatah um skotárásir
Flugskeytum var skotið á bygg-
ingar Fatah í Nablus og Ramallah á
Vesturbakkanum og höfuðstöðvar
öryggissveita hreyfingarinnar á
Gazasvæðinu. Ephraim Sneh, að-
stoðarvarnarmálaráðherra Israels,
lýsti árásunum sem „viðvörun" og
sagði að ísraelar myndu ekki láta
það viðgangast að Palestínumenn
héldu uppi skæruhemaði á Vestur-
bakkanum og Gazasvæðinu líkt og
Hizbollah-skæraliðar í Líbanon áður
en ísraelar fluttu hersveitir sínar frá
suðurhluta landsins í maí eftir 22 ára
hemám.
ísraelar saka Fatah um að hafa
staðið íýrir skotárásum á varðstöðv-
ar ísraelskra hermanna og byggðir
gyðinga á Vesturbakkanum. Palest-
ínumenn segja þær aðeins svar við
óhóflegri valdbeitingu ísraela.
ísraelsher sagði að Palestínu-
menn hefðu haldið áfram skotárás-
um á varðstöðvar nálægt Nablus,
Jeríkó og Tulkarm og byggð gyðinga
nálægt Ramallah í fyiTinótt.
ísraelskur öryggisvörður var
skotinn til bana í Austur-Jerúsalem í
fyrradag og lögreglan sagði að Pal-
estínumaður hefði verið að verki. Lík
tveggja Israela, sem höfðu verið
vegnir, fundust einnig á Vesturbakk-
anum um helgina.
Alls hafa a.m.k. 152, þar af ellefu
Israelar, beðið bana í átökunum sem
hófust fyrir rúmum mánuði.
Arafat lætur engan
bilbug á sér finna
Leiðtogar Palestínumanna gagn-
rýndu ^Ehud Barak, forsætisráð-
hema ísraels, harðlega eftir flug-
skeytaárásirnar. ,Árásirnar á þjóð
okkar hafa magnast í samræmi við
stefnu Baraks," sagði Tayeb Abdel-
Rahims, einn af helstu ráðgjöfum
Arafats. „Þessi ögran verður aðeins
til að auka staðfestu okkar í barátt-
unni við þessa árásarmenn."
Arafat lét engan bilbug á sér finna
þegar hann skoðaði byggingu örygg-
issveita Fatah á Gazasvæðinu og
benti á sprengju sem lenti á stól yfir-
manns þeirra án þess að springa.
,Allt þetta bærir ekki eitt einasta
augnhár barns sem heldur á palest-
ínsku grjóti til að verja hina helgu
Jerúsalem, höfuðborg Palestínurík-
is,“ sagði hann. „Og hver sá sem
þykkist við skal fá að drekka sjó
Gaza.“
Reuters
Schröder í
Jerúsalem
GERHARD Schröder, kanzlari
Þýzkalands, teygir sig hér að hand-
fanginu sem stýrir eldsneytisflæð-
inu að hinum eilífa eldi sem logar í
helfararminnismerkinu Yad Vash-
em í Jerúsalem, en kanzlarinn er nú
á ferðalagi um Miðausturlönd og
átti viðræður við ísraelska ráða-
menn í gær.
Schröder hugðist skerpa á eldin-
um en ekki vildi betur til en svo að
hann sneri handfanginu í ranga átt
og loginn slokknaði. Israelskur
starfsmaður þurfti að nota kveikj-
ara til að kveikja hinn eilífa eld á ný
og athöfnin hélt áfram samkvæmt
áætlun.
Meintir
barna-
níðingar
teknir
LÖGREGLAN í Kaupmanna-
höfn hafði ekki erindi sem erfiði
þegar hún í gær reyndi að fá 61
árs gamlan mann, sem var
handtekinn vegna gruns um að
hafa gerzt sekur um kynferðis-
lega misnotkun á börnum,
dæmdan í gæzluvarðhald. Mað-
urinn var handtekinn eftir að
rannsóknarblaðamennskuþátt-
ur um lögleg samtök dansks
áhugafólks um barnaklám,
„Pædofílgrappen1^ var sýndur
á sjónvarpsstöðinni TV2 í
fyrrakvöld, en í honum talar
hann fyrir falinni myndavél um
kynferðislegt samneyti sitt við
drengi undir 15 ára aldri. Hann
var látinn laus eftir að dómari
úrskurðaði að forsendur væra
ekki nægar til að fallast á
gæzluvarðhaldsbeiðnina, að því
er segir í netútgáfu Politiken.
Hinn 19. október handtók
lögreglan í Lyngby mann, sem
fram kemur í þættinum, fyrir
að hafa barnaklám í fórum sín-
um. Hann var líka látinn laus.
Farið fram á bann
Nokkrir danskir þingmenn,
þar á meðal Peter Skaarup úr
Danska þjóðarflokknum,
hvöttu strax að lokinni útsend-
ingu þáttarins til þess að
„Pædofilgi-uppen“ skyldi bönn-
uð, en dómsmálaráðherrann
Frank Jensen tók ekki undir
slíkt. Hann fól hins vegar lög-
reglustjóranum í Kaupmanna-
höfn, Hanne Bech Hansen, að
hefja rannsókn á umræddum
samtökum og á öllu athæfi
meintra barnaníðinga í landinu.
Frakkar sakaðir um eiginhagsmunapot 1 lokalotu ríkjaráðstefnu ESB
Smærri aðildarríkin fylkja
liði gegn hinum stærri
Frakkar, sem gegna formennsku í ESB út árið, sæta nú
gagnrýni fyrir verkstjórn sína á ríkjaráðstefnunni um
breytingar þær, sem gera þarf á ESB fyrir stækkun þess.
Auðunn Arnórsson skoðaði hvar vígiínan liggur.
VÍGLÍNAN í deUu aðildarríkja Evrópusambands-
ins (ESB) um endurskoðunina á stofnanakerfi þess
og fyrirkomulagi ákvarðanatöku, sem hin væntan-
lega fjölgun aðildarríkja útheimtir, er skýrari nú en
nokkra sinni áður, eftir því sem fullyrt er í þýzka
blaðinu Die Welt. Þegar aðeins sex vikur eru til leið-
togafundarins í Nice, þai- sem til stendur að ganga
frá samkomulagi um hinar fyrirhuguðu breytingar,
era smærri aðildarríkin tíu að stUla saman strengi
sína í slagnum við stóra ríkin fimm um það hvers
konar breytingar verði gerðar á framkvæmda-
stjóminni og ráðherraráðinu.
Á óformlega leiðtogafundinum í BiaiTÍtz fyrir
rúmum hálfum mánuði skýrðust h'nur í deilunni
þannig, að stóra ríkin fimm - Frakkland, Þýzka-
land, Bretland, Ítalía og Spánn - vilja minnka fram-
kvæmdastjómina sjálfa, þannig að eftir fjölgun að-
ildarríkja muni ekki lengur hvert þeirra hafa alltaf
a.m.k. einn fulltrúa í henni. Þessi tillaga, sem Ger-
hard Schröder, kanzlari Þýzkalands, bar fram, fór
„mjög íyrir brjóstið á minni ríkjunum", eftir því
sem haft er eftir Kimmo Sasi, Evrópumálaráðherra
Finnlands. Smærri ríkin era öll á einu máli um að
það komi ekki til greina að sætta sig við annað en að
hafa áfram eigin fulltrúa í framkvæmdastjórninni.
Fram að þessu hafa þau haft einn fulltrúa í henni en
stærri ríldn tvo hvert.
Hætta talin á hraðsoðinni málamiðlun
Fyrir lok þessarar viku hyggst franska stjómin,
sem gegnir formennsku í ESB þetta misserið,
leggja fram fyrstu drög að niðurstöðu ríkjaráð-
stefnunnar um breytingar á stofnanalegri upp-
byggingu sambandsins. Frakkamir ætla hins vegar
að fresta því að leggja nokkuð fram um helztu deilu-
málin sem eftir er að útkljá, þ.e. hvemig fram-
kvæmdastjórnin skuli skipuð og hvemig atkvæða-
vægi aðildarríkjanna í ráðherraráðinu verður
endurskoðað.
Stjómarerindrekar annaiTa ríkja en Frakklands
era ekki sáttir við þetta, eftir því sem fram kemur í
nýjasta hefti vikuritsins European Voice, sem gefið
er út í Brassel. Þar sem svo lítill tími sé til stefnu til
að finna lendingu í báðum þessum deilumálum sé
með þessu stóraukin hætta á að niðurstaðan í Nice
verði hraðsoðin málamiðlun, svipað og gerðist á
leiðtogafundinum í Amsterdam 1997, þegar síðustu
ríkjaráðstefnu lauk formlega.
Einkum eru það erindrekar smærri ríkjanna sem
gagnrýna vinnubrögð frönsku fonnennskunnar. Þá
grunar að Frökkum gangi það til með þessu að ætla
að þrýsta smærri ríkjunum til að sætta sig við
lausn, sem felur í sér minnkuð áhrif þeirra. „Það er
greinilegt að þeir era að þrýsta á smærri ríkin. Ef
þeir viðurkenndu núna að lendingin í framkvæmda-
stjómarmálinu gæti orðið sú að hvert ríki héldi ein-
um fulltrúa, þá gætu þeir ekki þvingað þau til að
gefa eftir hvað varðar uppstokkun atkvæðavægis-
ins í ráðherraráðinu,“ hefur European Voice eftir
einum erindrekanum.
Þó hefur aðalsamningamaður Þjóðverja á ríkja-
ráðstefnunni, Giinter Pleuger, sagzt gera ráð fyrir
að lendingin í Nice verði sú, að hvert aðildarríki
haldi einum fulltrúa í framkvæmdastjóminni. Inn-
an hennar verði hins vegar greinileg goggunarröð,
sem ekki hefur verið fram að þessu.
Aðrir telja sig sjá í þessu spili Frakka tilraun til
að hafa sitt í gegn í deilunni við Þjóðverja um
endurvigtun atkvæða í ráðherraráðinu. Þjóðverjar
sælga það fast að við endurskoðun atkvæðavægis-
ins verði í ríkari mæli tekið tillit til fjölda íbúa að
baki hverju atkvæði.
Prodi tekur undir málstað smærri ríkjanna
Að minnsta kosti út á við hefur franska stjórnin
ekki viljað sýna neinn vilja til að láta undan neinum
kröfum smærri ríkjanna. Hubert Vedrine utanrík-
isráðherra hefur sagt að sambandið haldi þá aðeins
skilvirkni sinni ef stærð framkvæmdastjómarinnar
verður takmörkuð. Að baki þessu telja minni ríkin
að liggi tilraun til að minnka vægi framkvæmda-
stjómarinnar í stofnanakerfi ESB og þar með áhrif
minni ríkjanna, sem þyrftu þá í ríkari mæli að selja
sig undir ákvarðanir sem teknar væru í ráðherra-
ráðinu með atkvæðum stærri ríkjanna.
Smærri ríkin hafa lengi álitið hina yfirþjóðlegu
Romano Prodi, forseti framkvæmdastjdrnar
ESB, á blaðamannafundi í Brussel í gær, þar
sem hann lýsti því áliti sínu að sum aðildar-
ríkin drægju lappirnar í ríkjaráðstefnu-við-
ræðunum um stofnanabreytingar ESB.
framkvæmdastjórn sem virkan gæzluaðila hags-
muna sinna í hagsmunapóker aðildaníkjanna.
Meðal sáttmálabundinna hlutverka fram-
kvæmdastjómaiánnar er að gæta hagsmuna heild-
arinnar og sem slík hefur hún oft þurft að beita sér
gegn yfirgangstilraunum stóra aðildaníkjanna í
einstaka málum.
Romano Prodi, forseti framkvæmdastjórnarinn-
ar, kom enda málstað smærri ríkjanna til hjálpar á
blaðamannafundi í Brussel í gær, þar sem hann
lýsti eindregnum stuðningi sínum við að hvert að-
ildamki héldi einum fulltrúa í framkvæmdastjóm-
inni, þótt þeim fjölgaði. „Framkvæmdastjórnin
styður heils hugar að hvert aðildamTd hafi einn full-
trúa í henni;“ aðeins með þvi móti yrði tryggt, að
raddir jafnvel minnstu aðildaiTÍkja heyrðust á vett-
vangi ákvarðanatökunnar. Þetta útheimti hins veg-
ar aðrar breytingar, í því skyni að viðhalda skil-
virkni stofnunarinnar. Þar á meðal kalli þetta á að
valdsvið forseta framkvæmdastjórnarinnar verði
aukið.
Prodi ítrekaði fyrri áskoranir til fulltrúa aðildar-
ríkjanna um að virða áfram það kerfi valdajafnvæg-
is milli hinna yfirþjóðlegu stofnana sambandsins,
sem koma að mótun ákvarðana - framkvæmda-
stjómarinnar og Evrópuþingsins - og ráðherra- og
leiðtogaráðsins hins vegar, þar sem hefðbundin
milliríkjasamskipti era ráðandi. „Við munum ekki
sætta okkur við útvötnun valds og ábyrgðar [hinna
yfirþjóðlegu stofnana],“ sagði Prodi.