Morgunblaðið - 01.11.2000, Side 42
MORGUNBLAÐIÐ
42 MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 2000
MINNINGAR
VALGARÐ EINAR
BJÖRNSSON
+ Valgarð Einar
Björnsson fædd-
ist að Hellulandi í
Hegranesi 30. nóv-
ember 1918. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Skagfirðinga 15.
október síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Sauðár-
krókskirkju 21. októ-
ber.
' >' Heiður hausthim-
inninn skartar litrófi í
birtuskilum; úr vestri
er nýr dagur á leið yf-
ir vesturfjöllin, niður yfir byggðina
undir Nöfum. Hljóðlaust ganga
þessi átök fyrir sig; dagur ýtir nótt
úr vegi. Héðan af Freyjugötunni er
þetta mikilfengleg sýn út um skjá-
inn. Og þegar dagsbirtan hefur
tekið völdin á myndverkinu nema
augun gulnað grasið í Nöfunum.
Laufin á hríslunum hafa klæðst
tískulitum haustsins. Ut um glugg-
ann, yfir bflskúrinn sést að ljósin
að Skagfirðingabraut 4 hafa verið
kveikt. Þar er mannlífslitrófið ann-
að en fyrir nokkrum dögum; Val-
á garð Björnsson hefur lagt í þá ferð
'sem okkur er öllum búinn.
Samband þess sem hér skrifar
og fjölskyldunnar að Skagfirðinga-
braut 4 er svo náið, svo persónu-
legt, að ekki verður á þann hátt
skrifað. En svo snúið sem það er,
verður ekki undan vikist að skrifa
nokkur orð á blað og þó nema orð
ekki hugsun. Ekki það að vanti
söguefni heldur hitt að sá sem um
er rætt voru ekki öll skrif jafn geð-
felld; las mikið af góðum bókum og
talaði gott mál. Gat í fáum orðum
*'sagt þá meiningu sem aðrir þuftu
lengra mál til og drógu þó ekki.
Brá aldrei fyrir sig uppgerðar há-
tíðleik. Góður vinur verður heldur
aldrei kvaddur í þeim skilningi.
Eða hvenær hljóðnar þér bergmál
góðra minninga?
En því leitar litróf morgunsins á
huga að Valgarð átti auðugt litróf í
samskiptum. Það væri gaman að
skrifa um hversu hænd börn voru
að honum. A leik hans við börn var
gaman að horfa. Hann var einstak-
lega verklaginn maður og er hér
ekki átt við það sem í daglegu tali
er kallað að vera handlaginn. Hann
var meira. Honum sóttist vel verk-
ið og kom þar til góð greind hans.
■-yflann gat allt, sagði maður sem
vann með honum um áratugaskeið.
Aðrir munu skrifa hér betur um.
Valgarð las mikið, var minnugur og
hafsjór af fróðleik og sögum og
skemmtilegum tilsvörum. Frá hon-
um eru kominn nokkur tilsvör sem
undirritaður tók sér til handar-
gangs í leikritinu Sumarið fyrir
stríð. Fyrir það er nú þakkað og
hefði mátt vera fyrr. (Hér hefði
komið góð athugasemd frá þeim
gamla.) Og hvert skal nú leita þeg-
ar upplýsingar vantar um gamlan
Krók? Margt er geymt en ekki allt.
Og þær stundir voru of fáar þegar
farið var yfir sögusvið ævinnar;
gamlan Krók. Sú síðasta ekki fyrir
löngu við eldhúsborðið að Skagfirð-
' ingabraut 4, þegar þau Valgarð og
Jakobína rifjuðu upp fyrir undirrit-
uðum Jjyggingarsögu gamla húss-
ins í Ashildarholti, vegna þess að
einn afkomanda KG hafði lagt fram
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tældfæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sínii 551 9090.
spurnmgu.
Ki’ókurinn eins og
hann var einu sinni.
Þegar Indriði G. Þor-
steinsson skrifar um
vin sinn, Króksmálar-
ánn Jóhannes Geir,
segir svo á einum
stað; „Menn eru sjald-
an nefndir fullum
nöfnum á stað eins og
Sauðárkrók. Annað-
hvort heita þeir Jón
sveitamaður eða Valli-
bjössaskúl. Þetta gef-
ur mannlífinu virðu-
legan og óraunveru-
legan blæ.“ Og fyrr í þessum
tilvitnuðu skrifum hefur Indriði G.
gefið þessa lýsingu á miðbæ Króks-
ins á þeim árum sem Jóhannes
Geir var að vaxa þar út grasi;
„Sauðáin rann þá gegnum miðjan
staðinn og til sjávar norðanvert við
sláturhúsið, sem stóð frammi á
malarkambinum. Hún féll í boga
framhjá blómagarðinum hennar
Hansínu læknisfrúar og þaðan und-
ir brúna, og þegar komið var sunn-
an bæinn í snjó, var brúin og kirkj-
an og áin eins og mynd á
svissnesku jólakorti."
Þegar Indriði nefnir til þessa
heiðursmenn, gerir hann það ekki
af handahófi; þeir voru honum báð-
ir kunnir. Vissi að þeir stæðu undir
stflnum ef svo má að orði komast.
En sú mynd sem þarna er dregin
upp af liðnum Krók; þetta sviss-
neska jólakort er í raun ævistaður
Valla; þar stóð heimili hans og þar
var starfsdagur hans.
Gamla sláturhúsið á malarkamb-
inum á sérstaka sögu. Ekki endi-
lega í atvinnusögulegu tilliti heldur
vegna þess fjölbreytta og skemmti-
lega mannlífs sem þar hefur verið
frá upphafí og til þessa dags. Hér
skal brugðið upp einni mynd, þeirri
að þarna unnu þeir saman á gólfi,
sósinn Valii, kratinn Friðrik og
frammarinn Ýtu-Keli og gengu oft í
pólitískt eldhús. Og voru þá stund-
um verkfærin lögð til hliðar. Og
urðu oft heit kolin. En þessir þrír
heiðursmenn tilheyrðu þeirri kyn-
slóð Króksara sem lagði pólitísk
dægurmál til hliðar þegar hags-
munir byggðarlagsins kölluðu og
gengu samstilltir að stóru tökun-
um. Á verkstæðum KS vann Valli í
rúm þrjátíu ár. Það sýnir vel hæfni
hans og góðar gáfur, að þegar hann
gerðist leiður á vélaviðgerðum,
kominn vel á miðjan aldur, sneri
hann sér að viðgerðum á frystivél-
um og raftækjum. Hann var enda
eftirsóttur starfsmaður og þegar
almanak sagði að nú væri lokið
starfsdegi vann hann um nokkurn
tíma hjá Tengli.
Framan af starfsævi vann Valli
sem bílstjóri, hjá BSA og Haraldi
Júlíussyni en gerði síðan út eigin
bíla. Þeir áttu báðir Gemsa Valli og
Indriði G. Ekki þess konar sem
menn ganga með á sér þá sjaldan
þessi verkfæri liggja ekki að eyrum
hvort heldur menn sitja undir stýri,
á gangi á götum úti eða á skemmti-
stöðum. Dæmi um tæknivædda lífs-
fyrringu. Þeir Gemsar sem hér eru
nefndir til voru annarar gerðar.
Þetta voru verkfæri, GMC tíu hjóla
trukkar með spili. Komu með Kan-
anum þegar hann var á leiðinni til
Þýzkalands að berja á þarlendum.
Vegakerfið var frumstætt á þess-
um árum og Gemsarnir fóru veg-
leysur og ófærð. Menn spiluðu sig
áfram. Miklar svaðilfarir og nú til
dags hefðu björgunarsveitir oft
verið kallaðar til. En þær höfðu þá
ekki verið fundnar upp í þeim
skilningi sem nú er. Þá rötuðu
menn heim af sjálfsdáðum. Á
Gemsanum flutti Valli vörur á milli
Króksins og höfuðborgarinnar. En
hlutverkin voru fleiri. Oft mun
Torfi læknir hafa leitað til þeirra
Valla og Gemsans þegar ófærð var
og erfið ferð fyrir höndum. Þær
ferðir gátu dregið í tímann. Og enn
eitt. Á þessum árum var Kirkju-
klaufin í sinni upprunalegu mynd,
hafði ekki verið breikkuð og ekki
alltaf mokuð þótt snjóaði á vetrum
þá ekki síður en nú. En fólk lét sig
nú hafa það að deyja við þessar að-
stæður og þurfti upp á Nafir. Þá
var gripið til Gemsans og frá þeim
tíma lifir þessi setning; Valli minn,
heldurðu að þú skutlir ekki líkinu
af honum pabba upp í garð!
Og núna bergmálar minning.
Valli var góður söngmaður og hafði
yndi af söng. Á fallegu vorkveldi
skömmu fyrir kosningar 1967 ekur
undirritaður á hvítri Ford Cortina
upp Kirkjuklauf og upp á Nafir og
Móa. I aftursæti sitja þeir mágur
bílstjórans og Valli. Og þeir syngja.
Glaðir Skagfirðingar á ferð við
söng og vín. Milli söngnúmera
skiptast þeir á pólitískum skotum,
annar blár, hinn rauður. Þetta voru
vel hlaðin skot og föst. Báðir hægir
húmoristar og þurftu ekki mörg
orð til að ná meiningunni. Ekki ein-
asta voru þeir ósammála í pólitík-
inni heldur notuðu þeir hvor sinn
tónstigann til söngsins. Og að einu
söngnúmeri loknu kom frá Valla:
Halldór minn, ég kann betur við
þig í pólitíkinni en söngnum. Valli
hafði fastmótuð pólitísk lífsviðhorf.
Var sósíalisti af eldri gerðinni.
Valli átti tvö skystkini, Hafstein
og Guðrúnu. Mjög voru þau mótuð
í sama mót; greind, myndarleg og
skemmtileg í viðkynningu. Guðrún
var yngst og lifir bræður sína. Með
þessum orðum eru henni sendar
hlýjar kveðjur austur yfir Trölla-
skagann.
Á gömlum ljósmyndum af
Króknum má sjá lítið hús rétt
sunnan við Bifröst. Ekki langt frá
Sauðánni þar sem hún er að hjala
sig í gegnum bæinn. Það hús heitir
Bægisá en var stækkað og er nú
Skagfirðingabraut 4. Þar hafa þau
búið lengst af sinn búskap Valgarð
og Jakobína. Fara þessi nöfn sam-
an í munni Króksara, Valli og Bína.
Valli var góður fjölskyldufaðir.
Heimilið var honum mest þess sem
hann átti. Það var helgireitur hans
ef svo fátæklega má komast að
orði. Við þessi tímamót sendi ég
Bínu minni og börnunum og barna-
börnunum samúðarkveðjur mínar
en umfram allt annað þakklæti mitt
og ég hef mikið að þakka.
Litróf mannlífsins er alltaf að
breytast. Ut um gluggann minn
mun ég ekki lengur sjá Valla ganga
suður götu - rétt uppúr hádegi -
einbeittan og ákveðinn á göngunni,
berhöfðaðan, jafnvel í aftökum. Á
þessum gönguferðum hitti Valli
marga að máli. Spurði frétta. Vissi
hvað fólki leið. Vissi hvað var að
gerast. Valli lifði lífinu.
Valli tók síðustu dögum sínum af
sama æðruleysi sem hann hafði
tekið öðrum dögum ævi sinnar. Ég
veit að honum var ljóst hvert
stefndi. Ég veit hvaða augum hann
leit dauðann. Ég veit að þegar hon-
um hljómaði það kall sem okkur er
öllum boðið að nema, þá gekk hann
óhræddur sitt hinsta skref vitandi
að hann var í fylgd þess sem gerir
alla hluti nýja.
Jón Ormar.
Legsteinar
Vönduð íslensk framleiðsla
Fáið sendan myndalista
MOSAIK
Marmari
Granít
Blágrýti
Gabbró
Líparít
Hamarshöfði 4, 110 Reykjavík
sími: 587 1960, fax: 587 1986
SIGURÐUR
EINARSSON
+ Sigurður Einars-
son fæddist í
Reykjavík 1. nóvem-
ber 1950. Hann lést
úr krabbameini í
Vestmannaeyjum 4.
október síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Landa-
kirkju í Vestmanna-
eyjum 14. október.
Og því varð allt svo hljótt
viðhelfregnþína,sem
hefði klökkur gígju-
strengurbrostið.
(Tómas Guðm.)
Á fimmtíu ára afmælisdegi vinar
míns, Sigurðar Einarssonar, sem lést
4. október sl., langai’ mig að minnast
hans.
Fyrsta minningin er 40 ára gömul
um lítinn dreng sem gekk um bryggj-
ur með fóður sínum, báðir dálítið álút-
ir með hendur íyrir aftan bak að fylgj-
ast með afla bátanna. Seinna
kynntumst við vel vegna samstarfs að
sveitarstjórnarmálum, ég fann svo vel
heilindi hans og umhyggju fyrir litla
bæjarfélaginu okkar, Vestmannaeyj-
um. Sigurður virti skoðanir annarra
betur en flestir aðrir og var sáttfús til
lausnar vandamála.
Mér er sérstaklega minnisstætt at-
vik þegar ég kom fyrst í bæjarstjóm
og skildi hvorki upp né niður í öllum
þessum tölum í fjárhagsáætlun bæj-
arins. Sigurður leit til mín, næstum
feimnislega, og sagði „ég skal aðstoða
þig við þetta ef þú vilt Kristjana mín,“
vorum við þó í sitt hvorum flokki þá.
Seinna, þegar ég hafði sagt mig úr
mínum ílokki, bað Sigurður mig að
setjast í heiðurssæti bæjarstjómar-
lista Sjálfstæðisflokksins í Vest-
mannaeyjum, kannski í óþökk ein-
hverra en hann skynjaði réttilega að
fulltrúi eldra fólksins ætti erindi líka.
Var mér mjög ljúft að verða við þess-
ari ósk hans. Sigurður var mjög
áhugasamur um starf-
semi Félags eldri borg-
ara. Fyrir nokkrum ár-
um afhenti hann
félaginu stóran sal til af-
nota sem púttsal, lét
endurbyggja á eigin
kostnað og lét það
fylgja með að ekki
þyrftum við að greiða
fyrir ljós og hita. Var ég
mjög stolt sem formað-
ur Félags eldri borgara
við afhendingu. Er þessi
rausnarlegi stuðningur
Sigurðar áreiðanlega
einsdæmi og enginn var
glaðari en hann þegar hann fylgdist
með hve salurinn nýttist okkur vel.
Sigurður var, eins og þeir vita sem
til þekktu, mjög önnum kafinn at-
hafnamaður og mikilhæfur leiðtogi en
svo skipulagður að hann virtist alltaf
hafa nægan tíma. Hann var einnig
hinn trausti umhyggjusami heimilis-
faðir sem unni fjölskyldu sinni mjög
og lærdómsríkt var að sjá hve sam-
rýndir feðgarnir voru sem fylgdust
svo oft að í leik og starfi og bera
drengimir kærleiksríku uppeldi for-
eldra sinna fagurt vitni, góðar minn-
ingar munu gefa þeim styrk til að tak-
ast á við sorgina og lífið framundan.
En meðan árin þreyta hjörtu hinna,
sem horfðu eftir þér í sárum trega,
þá blómgast enn, og blómgast ævinlega,
þitt hjarta vor í hugum vina þinna.
Og skín ei ljúfast ævi þeirri yfir,
sem ung á morgni lífsins staðar nemur,
og eilíflega, óháð því, sem kemur,
í æsku sinnar tignu fegurð lifir?
Sem sjálfur Drottinn mildum lófum lyki
um lífsins perlu í gullnu augnabliki.
(Tómas Guðm.)
Fjölskyldu Sigurðar sendi ég sam-
úðarkveðjur mínar og kveð kæran vin
með söknuði og virðingu.
Kristjana Þorfínnsdóttir.
ANNA
BJÖRNSDÓTTIR
+ Anna Björnsdóttir
fæddist á Brekku,
Seyluhreppi í Skaga-
fírði, 23. febrúar 1903.
Hún lést á dvalarheim-
ili aldraðra í Borgar-
nesi 13. október síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá Borg-
arneskirkju 28. októ-
ber.
Vertuyfirogalltum
kring
með eilífri blessun þinni,
sitji guðs englar saman
íhring
sænginnijfirminni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Elsku langamma, það var alltaf svo
gaman að koma í heimsókn til þín í
Borgarnes, en nú verður það tómlegt
því þú ert þar ekki lengur.
Þú varst alltaf svo góð og hugsaðir
svo vel um alla. Þegar ég var þriggja
ára og átti heima í Danmörku, sendir
þú Bjöm afa með pening og baðst
mömmu að kaupa eitt-
hvað fallegt handa mér.
Ég keypti mér fyrsta
hjólið mitt sem ég á
ennþá, þótt ég sé orðin
10 ára.
Það var gaman hvað
þú kunnir mikið af vís-
um og sögum, alltaf
gast þú sest niður með
okkur systkinunum og
sagt okkur eina vísu eða
sögu. Þegar við komum
í heimsókn til þín þá
áttir þú alltaf smán-
ammi í boxinu þínu til
að stinga upp í okkur.
Þú varst búin að lifa lengi í þessum
heimi og vona ég að þú sért núna búin
að' hitta langafa. Þér mun örugglega
líða vel hjá honum og hann glaður að
fá þig aftur til sín. Guð hugsaðu vel
um langömmu mína, við systkinin
eigum eftir að sakna hennar mikið.
Bless, elsku langamma, nú getur
þú hvilt þig.
Þín
Anna María.
Frágangur afmælis-
og minningargreina
MIKIL áhersla er lögð á, að hand-
rit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er
æskilegt, að disklingur fylgi út-
prentuninni. Það eykur öryggi í
textameðferð og kemur í veg fyrir
tvíverknað. Þá er enn fremur unnt
að senda greinarnar í símbréfi
(569 1115) og í tölvupósti (minn-
ing@mbl.is). Nauðsynlegt er, að
símanúmer höfundar/sendanda
fylgi. Um hvern látinn einstakling
birtist fonnáli, ein uppistöðugrein
af hæfilegri lengd, en aðrar grein-
ar um sama einstakling takmar-
kast við eina örk, A-4, miðað við
meðallínubil og hæfilega línu-
lengd, - eða 2.200 slög (um 25 dá-
lksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir
í sálma eða ljóð takmarkast við eitt
til þrjú erindi. Greinarhöfundar
eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín
en ekki stuttnefni undir greinun-
um.