Alþýðublaðið - 15.11.1934, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 15. NÓV. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
OTGEFANDI :
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. V ALDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8—10.
SIMAR :
4900—4906. '
4900: Afgreiðsla, auglýsinger.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima).
4905: Prentsmiðjan.
4P06: Afgreiðsla.
Hvers vegna
er stolið?
HVERS VEGNA er stolið? Það
væri sannarLega vel af sér
vikið að svara pessaiii spurningu
á tæmandi hátt. Til piess verður
engLn tilráun gierð hér.
En úr pví að miinst er á pjóftr-
að, verður ekki komist hjá pví
að minnast á pá staðreynd, að
margria alda predikun og ströng
lagaákvæði gegn pjófnaði hafa
alil,s ekki náð peim tiigangi sín,-
um, að k'oma í veg fyrir pann
verknað. Ai.lir efu pó sammála
urn pað, að rétt sé að halda á-
fram á fressari bráut, að pre-
dika giegln pjóínaði og að nefsa
fýrir pjófnað.
Þetta er sagt til uppörvunar
peim, sem vitja vinna að siðbót-
um á öðrum sviðum mannli’fsinS
með sömu aðferðum, prjedikun og
Jögum. Þessum mönnum er pörf
á uppörvun, pví oft sýnir pað
sjg, að ferðalagiði gengur gratilega
seint. Og pá vantar lekki heimsku-
hróp um að stefnt sé út i ó«-
göngur '0,g öfigar, og pað vantar
heldur ekki .löðurmenni og lydd-
ur, sem Leggja eyrun við hrópum
heimskingjanna og gefast Upp.
Þannig hefir petta gengið í bar-
áttunni fyrir sigri socialismians.
Af pví að ekki hefir íengiist ait
pað, siem um var beðið og fyrir
barist, hafa ýmsir látið' ginnast
til hægri eða vi'nstri, hafa fallið
i! hendur íhaldi eða kommum.
Þaninig hefir petta og gengið í
bai’áttunni fyrir bindindismieinnr
ingunni. Þar hefir verið beitt pre-
dikun og lögum. Mikið hefir á-
unnist, ien ekki alt, og brenini-j
vínsfíflin hafa hrópað: Þið eruð
á rangri leið, og margir hafia lát-
ið giepjast og veldi Bakk'usar
hefir vaxið.
Þfátt fyr,ir alt petta vierður
þeirri stefnu haldið áfilam, að
bei'ta orðsins og íaganna aðhaidi
til p'ess að venja mannikynið af
1 östum og temja pví dygðir, og
pannig á páð að vera.
Eftir pennan útúrdúr ier svo
bezt að koma aftur að iefni;nu,
iog takmarka nú spurninguna við
pað hveirniíg á pví standi, að eins
óhemjulega margir ísienzkir emb-
æ'ttismenn stela eins og raun ber
vitni um.
Sennilega finst mörgum auð-
velt að afgneiða piessa spurningu
með pessu ei'nfalda svari: Það
er af pví, að pieir eru misiindisi-
mienin.
En almenningsálitið mótimiæUr
piessu. Það heldur pví blákalt
fram, iað rnargir pessiara manrna
séu mestu hieiðursmienn.
Orsakarininar getur pvi eikki ven-
Ið að Iiaita í pví, að hinir brotliegu
embættismienn séu öllu verri mienn
en gengur og gerist.
Þá væri hugsanlegt að ieita
fcennajr í 'pví, að piessir miemn ættu
við svo bág kjör að búa, að neyð-
in væri sá tyftarj, sem knúðfi
pá út á pessar brautir.
Ef svo væri, mætti búast við
Samtðk ungra jafnaðarmanna
og verklýðsæskan.
Hvar em synir og dætur verkah
mannanna? Hvert fara pau, pegar
fullior'ðinsárin færast yfir? Við
höfum tilhine'igiinigu til að ætla, að
peir for|eIdrar, sem byggja upp
verklýðshreyfinguna og Alpýðu-
flokkiinn, beini börnlum sínum
á sömu braut. Við ætlum enn
frem'ur, að vterkaimannaböm.in vilji
af sjálfsdáðum halda uppi peirri
baráttu, sem foreldrarnir hafa
háð, baráttunni fýrir bættum
lífskjörum, að pau vilji helga iíf
sitt hugsjón smælingjanna, stefna
hærra og bærra á braut mennl-;
iingarliegs og efnalegs sjálfsitæðis
peirra lumdinokuðu.
Börn félagsbundinnia verka-
manna eiga að verða í fylkingah-
brjósti alpýðusamtakanna. Þau
eiga að mynda kjarnann í sami-
takaheild íislenzkrar alpýðu, og
sém bietur fer ieru mörg peirra á ■
peirri lieið'. En hversu mörg eru
pau ekki, vierkamainnabömin, sem
standa utanvið ve,rklýðshreyfing-
una? Þau eru ait of mörg. Hvað
gera foreldrar pessara. barna til
að fá pau til páttt'öku í tverkliýðsi-
breyfinguoni ? Hafa peir reynt að
gefa barninu verklýðsuppel'di?
Eða horfa. peir aögeröaiausir á,
að börnin peirra séu óvilrk eða
jafnvel fjandsamleg? Ekki mun
pað vera vilji peirra ,sem fylgja
A1 pýðUf.liokknum og staffa í verkL
að fiest væni afbnotin meðai
peirra. siem lægst værlu launaðir.
En ireynslan mótmælir og bendir
okklur á, ,að pað em fremurpeir,
sem hafa bjafgálnalaun og par
yfiir, heldiur en hinir, sem ekkj,
hafa bjargál'naláuin, sem stela.
Þegar alls pessa er gætt, verðr
ur naumast hægt að finna aðra
skýringu en að pjóðfélag okkar
hafi skapað meiiningu eða öllii
héldur ómenningu, sem í skjóli
síinlu elur upp hvers konar svik-
semi opiinb'erra starfsmanna.
islendingar hafa frá ómunatíð
verið févana pjóð, en hefiir drieymt
um auð' og all.snægtir. Barátta
eiinstakliínigsiinB frá fátækt köt-
ungisins til auð.íegðiar konungsims
er luppistuðán í flestum pei'm æf-
intýnum, sem speglað hafa prá
fslienzkrar æsku.
Og æfintýradraumurinn um auð-
legð varð fyrir slumum að veru-
leika á striðsárunum.
Einkabraskið konist í algleymt-
in|g, og siiðleysi p'ess um meðferð)
fjár ibirtijst í ölliu síuu veldi. Gen-
spilt ílhaldshugsun læsir sig um
pjóðfélagið, að græða og sóa f
heimiskulegar nautnir virðist vera
eina mark -og mið imikiis fjölda
manina.
Þeir óiánsmenn, hvort sem peir
hafia verið sýslumenn eða bankal-
pjónar, sem stolið hafa sjóðuri-
um úr sjálfs hendi, 'eru fórnari-
. lömb piess hugs'unai’háttar, peir
eru hvorki verri né betri ien ali-
ur fjöldi peirra, sem tilbiðja gullr.
kálf hinnar frjálsiu samkeppni, og
eiga ekkert mark í lífinu annað
en að græða og sóa.
En hvað sem veldur sekthinna
bnotlegu embættism,a:nina, pá er
pað víist, að á afbrotum peirra
verðiur að taka vægðarlaust, og
pað verður að ganiga úr skugga
um pað nú pegar, hverjir kunna
enin að leynast sekir. Það verðiur
að flara fram nákvæm endurskoði-
un hjá öllum peim starfsni'önniu'm,
piess iopinbera, sem fjárrtriður
hafia með hönduim, og koma svik
(sienfil í ]jós,.verð,a pieir tafarlaust
að víkjia. Þetta er krafa piesisnýja
hu;gisun;arháttar, sem á æörimark-
mlð en söfnun og sóun einkaauðis-,
pað ejr kilafa peir.ra:r menningar,
siem fordæmir alt einlnabrasik og
heimskulega siamkeppni, ein vinnur
að uppbyggingu nýs pjóðskipu-
lags.
lýðisfélögunum, að sú starfsemi
falli niður innan þjóðfélags,iin;s.
Hver værj pá-'Ifka ætlun þeiroa
með starfi sinu, og hver væri þá
trú þeir.ra á hugsjónina? Enda
hefir það lí,ka komið glöggt í
Ijós, að sitór hluti verkalýðsins
skiliur ,að starf hans er ekki að
eins. bundið við dægurkröfurnar
heldur stelnir lengra, út fyrir
kvöldmatiinm og atvinnulna á
miorgun. Þessi kjarni verkalýðsi-
ins myndar forystuna í alþýðu1-
samtökunum og heldur uppi bar-
áttuinini við íhaldið og afturhald.-
fð í landinu.
En þið foreidrar í alpýöustétt,
hafið pið öll gért skyldu ykkar
gágnvart ykkar eigin böruum ?
Haifið pið reynt að opna augu
barnia ykkar fyrir þjóðfelagslegri
að’stöðu peirra? Hafið pið reynt
að hafa áhrif á þau um að ger-
ast þátttakendur í starfsemi
uugra jafnað annain na- ?
Þið, sem ekki getið svarað
þessiu játandi, ættuð strax í dag
að hug'leiða, hvað bíður barnanna.
Hvora framtíðina kjósið pið böru-
um ykkar, framtfð auðvaldspjóðl-
félagsins með vaxandi eymd og
hungur, vaxaindi atvinnuleysi,
hrömandi menniinigu, grimdaræði
nazismans, eða framtið verkalýðjs-
ins, menningarliega og fjárhags-
lega viðreisn hinna vininandi
stétta undir eigin forystu, soch
iaiistiskt pjóðfélag, brauð og
vinnu handa öllum, fulJkomið lýð-
ræði.
Mun ekki fliest alþýðufólk velja
síðara hlutskiftið til handa sér
oig síinum? Þess vil ég vænta.
Sé svo, sem mig grunar, að flieiri
foreldrar úr alþýðustétt vilji
rétta hlut þeirra fátæku og smáu,
vilji efila sanina mienningu í laindj-
iinu, viiji glæða atvinnuna, stækka,
brauðskamtana og auka lýðræðið,
þ. e. í'hlutunarrétt íólksins sjálfs,
pá munu þeir foneldrar leiðbeina
börnium síjnum í valinu milli
tveggja stlefna. Þá munu fleiri
foreldrar en áður veita athygli
starfsemi ungra jafnaðarmanna,
fleiri forieldrar eiiga börn sín í
peirra félaigsskap vegna þ'ess, að
par er unnið að menningarstarfi
mieðal uppvaxandi æsku. Þar eru
rædd áhugamál vinnandi stétt-
an,na, par fer fram undirbúninig-
ur fyrjr starf fullorðinsáranna,
þar er reynt að gefa æskupni :rót-
fetstu og ákveð'ið innihaid og tak-
márk í istarfi hiennar, og er efcki
einmitt pörf á pvi nú á piess'um
tírnum, pegar öfgar til beggja
handa gera alt til að driepa von
og trú æskulýðsims á sjálfan sig
og lífið.
Getið pið vinnandi menin og
koniur hugsað ykkur betra vega-
nasti fyrir baraið ykkar, er pað'
peggar út' í lífið, en örugga trú á
fagra hugsjón, trú á sjálft sig
og samtök sinnar stéttar? Hvað
gefiur lí;fiinu innihald, naunveruleg.t
gildi, ief ekki, jafmréttis- og
bræ ðra 1 ags -hug sj ó n jaf.naðar.3tefn-
unnar? Það er pví heilög skylda
i/kkw, fioœldrar, að stuðla að
pví, að börnin ykkar séu pátt-
(takenduir í baráttunni fyrir fram-
kvæmd socialismanS á íslandi,
ekki aðeins vegna ykkar ieigi:n
stéttar, heldur engu síður vegína
barnianna sjálfra.
Foreldrar .og börn úr ailþýðu,-i
stétt, munið petta!
Munið F. U. J„ Rvík.
Gnbjón B. Baldvinsson.
Sjðmem setja taxt;
á (sflskvelðsm og fsflskflntniosnm.
Á F U N D 1 Sjómannafélags
’*"*• Reykjavíkur, siem hajdinn
var 'nýiega, var ákveðið, að kaiup
'b'g kjör á togurum, er gerðir
ieiiu út á saltfiskveiðar á næstu
vertíð, Sikuli vera þau sömu og
verið hafa undanfarin ár.
Á ísfiskveiðum gildi sömu kjör
oig haf;a verið frá 1928 og fielast
i sammimgi milli Sjóimannafélaga
Reykjaviikur ,og Hafnarfjaröair
anníars vegar og Félags íslenzkra
botnvörpuskipaeigenda hins veg-
ar dagsettium 18. febr. 1929 ad
pví víðbœlffj, að hver maður, sem
er lögskráður á ísfiskveiðar,
skal haída kaupi, p.a:r til skipið
kemjur úr söluferð sinni frá út-
löindum. Hið samua gildir, þótt
keyptur hafi verið farmur í ski'p-
ið til viðbótar v.eið'i þess.
Lágmarkstaja skipverja sé sú
sama og verið hiefir. (Minst 12
á lifiur.)
Lifrarhlut skal greiða úr keypti-
jum fílski í hlutfalli við pann lifr-
arhliut, er fengist hefir úr pví;
sem veiðsit hefir.
Á isfiskflutningum skulu kjörin
vera piessi:
Að togarar, sem einigöingu
kaupa fisk eða flytja fyrir önnur
skip 'Og fiy'tja til útlanda, hafi að
staðaldri 6 háseta að bátsmammii
meðtöldum,. Gangi skipstjóri ekki
á vörð á móti stýrimanni', þá sé
einum manni fleira.
Lágmarksikanp háseta sé 300 kr.
á máinuði, matsveins 300 kr„
bátsmiannis 330 kr„ kyndara 310
kr„ og hafi .allir frftt fæði.
Ctgerðarmönnum sé skylt að
giefa skipvierjuni kost á aliri viin;nu
við hrieimsun og viðhald skipsins,
að svo miklu. Iieyti seim ekki brýt!-
íur í bága við giídandi löig.
T,axti pessi gen'gur í gildi 1.
janúar 1935. — Þessi ákvæð'i eru
iný O’g fela í sér hækkun á ka;upi
og ákvéða lágmarkstöilu s;kip-
’verja.
Verklýðsfélag Patreksfjarðar
'hefir sagit upp vinnu- og kaup-
gjalds-s!amni;n;gum við ÓJaf Jó-
haniniesson, útgerðarman'n á Vatn-
eyri. Núgildandi samningur renin-
lur út um áramót. Ólafur hefir
sagt 'upp öllu starfsfólki síuu frá
áramótum og látið í veðri vaka,
að hanin’ ætli að hætta öllum at-
vinnurekstri. Ójafur þiessi er mjög
samn'ingastirður og hefir ýmsar
(,kún|sítir“ í frammii, pegar stiend-
ur t'i.l að semja við hann. Hótanir
hans ;nú erlu ein af þessum
„kúns'tum“ hanis.
Framkvæmdir í Norður-ísafjarð-
arsýslu.
Blaðið SkUitU'll skýrir frá því
26. f. m„ að1 6. okt. hafi Símaiínan
út á Langadalsströmd til Mel-
graseyrar verið opmuð. Þegar Ijn-
an var opnuð, sendu Lanjgstnend'-
ingar Vilmnndi Jómssynii ianid-
læknii svohiljóðandi sikeyti: „Vér
I vottum pér pakkir fyrir Mel-
g.raseyrarsíman:n, Hvan'niadalsár-
brúna, áhrif pí|n og stuðning við
! Reykjaniessskólann og allar hiniar
| margþættu og frjóu framikvæ,mdl-:
' i.r, sem Niorður'-ísfirðiilngar hafa
haft nneð höndumi í sunnar. Þiing-
störf þí|n 1933 slá Ijóma á hér-
aðið.“
Fiá Rafaseyri
ler símað, að lík Gunnars BeneF
difctissonar, siem fórst í snjóflóð:'-
inu á Sauðanesi, hafi fundist í
gær. (FO.)
Sturla Sigiirðsson
tiefldi 20 samtímisskákir ' á
snnnudaginn við félaga úr Taíl
félagi Vífilisstaða. Vann hann 15,
2 urðu jafntefli og hann tapaði 3.
Gjaldejfrisbömlornar
immdar Ar oiidi i Bandarihj-
imum.
WASHINGTON, 13. nóv. (FB.)
Rí'kisstjórnin hefir numáð úr
gildi gjaldmiðjlshömlur og bann
það, siem 1933 var sett til þess
að koma í veg fyrir að mienn
flytt'u fé sitt úr landi. (United
Press.)
Kanpkágun
gðzistastjórnar»n»ar
fi Aœstarrfibi,
BERLIN í gær. V(FÚ.)
í ræðu, sem hinn kuinni aust-
urríski stjórnm á I amáður Leopold
Komzák,ein:n af foringjum flokks-
ins er studdi Doilfuiss, hélt í Wien j
í gær, sagði hann, að samkvæjnt
hagskýrislum hefðu kaupgreiðsl ur
í Austurríki verið einum miUjarð
schillinga lægri í ár en fyrir 5
árum.
Hár.
Hefi alt af fyrirliggjandi
hár við íslenzkan bún-
ing. — Verð við allra
hæfi.
Verzlnnln Gotlafoss,
Laugavegi 5. Sími 3436.
Málverkasýning
Svei'ns Þórarinssoniar og komu
hans verður opin al.la pessa viku
oig næsta suinnudag. Á sýniimgunni
hafa selst 8 máhærk. Vígabjargai-
foss, Haust í Ásbyi’gi, Flúðir í
Öxnadalsá, Tvær andlitsmyndir,
Frá Ljósavatnsskarði, Heiðahær
og frá Akuneyri.
Sjómannafélag ísfirðinga
hélt aðalfund sinin rétt fyrir
mánaðamótin. ÖIl stjórnin var
endurliosin og skipa hana: EhtfW-
u:r Finnb'Ogason formaður, Bjamá
Hansson varaformaður, Guðm.
Jónsson ritari, Siguijgieár Sigurðsl-
son féhirðir og Jóm Sjgurgeirsson
fjármálaritatí.
Alt sama stað.
Bílakeðjur, allar stærðir.
450 X 17—18
475 X 18—20
550 X 19—20
600 X 19—20
700 X 19—20
30 X 5, 32 X 6
34 X 7, 36 X 8
Hlehkir, lásar, Strekhjarar.
Egiii ViihjálmssoD,
Laugavegi 118.
Sími 1717.
KJólasaumur!
Tökum nú að okkur kjólasaum Einungis fyrsta
flokks vinna. — Sanagjarnt verð. Pantið tíman-
lega pað sem pér purfið að fá fyrir jól.
Smart,
Kirkjustræti 8 B (áður verzl. Sveins Jónssonar). Sími 1927.
Kjotverö.
Heildsöluverð á nýju og frystu sauðfjárkjöti er
ákveðið frá og með fimtudeginum 15. nóvember
þannig:
í. verðflokkur.
Kjöt af dilkum með kroppþyngd 10 kg. eða meira,
holdgóðum sauðum, ungum algeldum ám með 20 kg.
kroppp'mga og yfir, og veturgömlu fé 15 kg. og yfir.
Á 1. verðlagssvæði: kr. 1,17 kg. nema í Reykja-
vík, Hafnarfirði, Keflavík og Vestmannaeyjum, par kr.
1,22 kg.
Á 2. og 4. verðlagssvæði: kr. 1,12 kg. nema á
Akureyri og Siglufirði kr. 1,17 kg.
Á 3. og 5. verðlagssvæði: kr. 1,07.
II. verðflokkur:
Kjöt af dilkum undir 10 kg. og af rosknu fé, sem
ekki er í 1. verðflokki. Verð á þessu kjöti sé á hverj-
um stað 20 aurum lægra pr. kg. en fyrsta verðflokks-
líjöt.
Kjöt af mylkum ám, verðleggur nefndin ekki.
Smásöluákvæði sarnkv. augl. nefndarinnar, 23.
sept. síðastl. haldast óbreytt,
Saltkjöt: Verðákvæði um saltkjöt samkv. nefndri
augl. gilda áfram, með þeirri breytingu að heimilt er
að veita 5 króna afslátt á heiltunnuverði, séu 5 tunnur
keyptar í einu, og hámark smásöluálagningar má vera
15% ákaupverð.
Nefndin ítrekar fyrri áskorun sína til allra, sem
selja kjöt í smásölu, að álagning sé hvergi hærri,
en brýn nauðsyn krefur.
Reykjavík, 14 nóv. 1934.
K j » f v e >■ ð I a g s n ** f nd 1 n.
L e i t i ð
upplýsinga um hin ágætu kjör á
fjölskyldu" og eftirlaana- (Pension) tryggingum,
sem SVEA veitir yður. Þér munið
sannfærast imi ágæti pessara trygginga.
Aðalumboð fyrir ísland:
C *. SBOiEaG,
Lækjartorgi 1. Siml 312j.