Alþýðublaðið - 16.11.1934, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
FÖSTUDAGINN 16. NÓV. 1934.
Laidssamband iAnaðarmanna.
Eftir Emii Jónsson.
Inngangur.
Þ,aö er nú -orðið almient viðurí-
kent, að máiiefnu'm iðnaðarins og
iðnaðarmanna hafi yfirleitt venið
minni gaumur gefinn hér á landi
en efni standa til. Það má heita
undantekning, að dagblöðiin minn-
ist á pesBa hluti, og að „íslienzku
vikunnii" undantekilnni 'Og tímariti
iðnaÖ.annahna, eru engin séristök
málgögn til, sem beita sér fyrir
áhugamálum iðnaðai'manna. Það
er því út af fyrir sig þakklætis/-
vert þegar Pétur G. Guðmunds_
son tekur sig til og fier að skýra
frá stofnun og starfsiemi Lands<-
sambands iðnaðarmianna í Al-
þýðublaðinu 31. okt. og 1. nóv.
s. 1. En því miður er sú frásögn
á þaun veg, að ókunnugur lesandi
fær alveg ranga hugmynd um
þennan félagsskap, enda virðist
greinin skrifuð í þeim tilgangi
leinium, að gera hann tórtryggileg-
an, sérstakl'ega í aúgúm starfandi
sveina og sveinafélaga og vara
þau við bonum. Það verðúr því
ekki hjá því kornist að lieiðrétta
þær missagnir, sem í gneininni
eru, iog skýra nokkru fœkar en
þar ©r gert ýms atriði, sem veruf-
legu máli skifta í þessu sam|’
bandi.
Stofnunfsambandsins.
Frá aðdragandanum að stofnun
sambandsins er yfirlieitt rétt skýrt
í grieininni. Það var fyiir frum-
kvæði frá iönaðannönnum á Ak-
uneyri, að iðnráð Reykjavikur
kalilaði saman fyrs'ta iðnþingið í
(Rieykjaví)k í 'júní 1932, til að ræða
um ýms sameiginJeg áhugamá!
iðinaðarmanna, og þar á meðal
um stofnun landssambands fyrir
starfandi iðnaðarmannafélög og
iðnféiög í Jandinu. Þetta þing á-
kvað að stofna sambandið og
ikauis í því skyni 5 manna bráða-
birgðastjörn til aö undirbúa lög
þiess, fundarsköp o. fI., er síðan
skyldi iagt fyrir næsta iðnþing,
sem ákveðið var að haldið yrði
að ári liðnu. Þetta síðara iðnþing
kom síðan saman á tilskiidum
tíma, 1. júlí 1933, og gekk formf
lega frá stofnun sambandsins og
samþykfi lög þess. En hér kernur
fyns'ta vililan í frásögin P. G. Hann
segir að á þessu þingi hafi kveðí-
ið við annan tón en á hinu fyrra.
„Þar hafi komið Þorsteinn mat-
gogigur, þótt eigi væri honmn
hoðið," og á hann þar við að
iðjurekendiim hafi þar tekist að
koma svo ár sinni fyrir borð, að
þejm hafi í lögum sambandsins
verið gert hærra undir höfði en
S'tarfa'ndi iðnaðarmönnum. Inn í
lög sambandsins hafi á þessu
þiingi verið smeygt litila orðinu
„iðja“, alils staðar við hliðina á
iðinaði, „en iðja þýðir,“ segir P.
G. „atviinnurekstur, stern er rekinn
i fjáriaflaskyni, þar sem iðinaðari
menn eru notaðir, á sama hátt og
vélar.“ —
Um þetta er nú það fyrst að
siegja, að tii beggja þiessara iðrf
þiinga var boöað á sama hát't. Á
þe,im áttu sæti allir iðnráðsfuJl-
trúar þieirira iðnráða, er til voru
út um landið, og stjórinir iðnaði-
armannafélaganna. Þar semkoan-
iingar höfðu nú ekki farið frarn í
iðnráðin miUi þiinga, voru því
sömu 'inemn boðaðir á þau bæði,
og að mestu leyti voru þau ilíka
skipuð sömu mönnunr, nema að
því leyti, sem 'nokkrir fulltrúar
utan a;f landi voni hindnaíðir í áð
rnæta á báðium þingum, líjtils hátt-
ar á vixl.
Yfirleitt voru því alveg sömu
menin á báðúm þingum, og ég
þori að ffullyrða, að skoðanir
þeirra á skipun sambandsins og
lögum þess voru mjög á einn
veg á þeim báðunr. Þar sem P.
G. flullyrðir, að fyrra þingið hafi
verið hugheiit í málinu, en það
síðara horfið frá hinum góða á-
setningi, þá fullyrði ég að það
sé rangt frá skýrt, að minsta
kosti varð ég þar ekki var við
neiinn stiefnumuin.
Eins og allir vita, sem nokkuð
þekkja til þessara rnála, og P.
G. Ifka, þá er alls staðar út um
land mjög óljós aðgreining á
,,sveini“ og „mieistaria". Einn og
sami iðnaðarmaðurinn getur þar
i dag unnið sem sveinn og á
morgun sem meistari. Það er að>-
leins í Reykjavík eiuni, að . þessi
skifti'ng er orðin nokkuð skýr, en
þó hvergi nærri fullkomin. Öll-
urn, sem um þessi mál hugsuðu,
var því Ijóst, að um landssam(-
band gat ekki verið að :ræða
nema með því að taka nreistan-
ama með. Söimuleiðis var það
miei'ni'ng allna þerrra, er ég átti
tal við um þessa hluti á báðum
þingunr, að iðjustarfseminni í
landinu yrði á einhvern hátt gef-
inin kostur á þátttöku í þessum
samtökum, auðvitað þó án þess
að hún gleypti iðnaðarrnennina
með húð og hári, eins og P. G.
vill vera láta. Að þ-etta var ekki
beint fram tekið í s'amþyktum
hins fyrrá þings kemur til af
þéirri málvenju, að í venjulegu
dagiegu tali ier orðið „iðnaður"
notað yfix bæði iðjiað og iðju, þö
að það kanske í strangajsta skilib-
ingi sé ekki rétt. Þegar talað er
um fslenzkan iðnað er ekki einl-
göngu átt við handiðnað, heldur
kan'ske miklu fnernur við alla þá
iðjiustarfsemi, sem hér er ti.l í
landinu, og unniin er rneð vélum.
Svo rijk er þessi málvienja, að
sjáifur P. G. hefir í gnein, senr
hanin 'ritiar í 2. hefti Tfmarits iðcní-
aðarmanna þ. á., ekkert veigrað
sér við því að nota orðið „iðnað“
á þeninan hátt, þ. ie. a. s. eininig
um iðjustarfsemina. —
Ég þykist nú hafa sýrit franr á
það, að ekkert ósamræmi hafi
verið milli ályktana hinna tveggja
þinga. Hafi Þorsteinn matgoggur
komið á hið síðara, hefir hann
líka verið á hinu fyrra.
Af því sem áður er sagt um
hiin ógloggu takmörk milli sveina
og ímeistara, sérstaklega út urn
land, þar sem, að ég ætla, hvorki
sveina- né rneistara-félög eru nú
til starfaindi, leiðir það, að um
landssamband sveinafélaga einna
gat ekki verið að ræða, það hefði
þá orðið að vera Rieykjaví'kurl-
samband, eða eitthvað þess hátt-
ar. Þetta atriði varð grundvallar1-
atriði unr stefnu og starf Lands-
sanrbands iðnaðarmanna.
Félagsskapur, sem hafði innan
siinna vébainda bæði atvininu'rek-
endur, meistarana, annars vegar,
og starfandi sveiina hinis viegar,
gat ek'ki unnið á sanra grundveili
sféttabaráttunnar, e'ns og til dæm-
is Alþýðusamband íslands og
verkalýðsfélögin. Þetta er og
sikýrf tekið frarn í lögum samy-
bandsins, 21. gr., þar sem beint
er tekið' fram, að sambandið hafi
engiji afskifti af kaupdeiJumál-
urn félaganna innbyrðjs, en tryggi-
ir hins vegar, að samþyktir kaup-
taxtar sambandsfélaga séu haldn-
ir af meðlimiu'm þess öi'um.
Verkefni sambandsins lig'gja því
j alt öðnu:
1. að fá fuilkomna löggjöf um
iðju- og iðnaðar-málefni,
2. að tryggja það, að réttur iðn-
aðarmanna sé ekki fyrir borð
borinn af ófaglærðum mönnr
um,
3. að fylgjast með framkvæmd
laga um iðju og iðnað,
4. að grieiða fyrir stofnun ið,n'-
og iðju-félaga,
5. að vinna að sýningum á ís-
lenzkri framleiðslu og stvðja
að sölu hennar,
6. fræðslustarfsemi, með blöðum,
bókum og erindum, bæði með-
al iðnnerna og eins meðal full-
lærðra iðnaðarmanna, 'og auka
þannig verkþiekkingu þeirra.
I öllu þessu starfi geta sveimar
og meistarar eða iðnriekiendur
umnið' sarnan og eiga að vinína
saman. Kaupsamningar geta aft-
ur á móti samkvæmt eðii samt-
bandsins ekki heyrt undir það og
verða þvj að fara fram á öörum
vettvangi, og sá vettvangur er
Alþýðusamband íslands. Þar eiga
þau mál réttilega hieima, enda
eru þiegar allmörg sveinafélög i
því.
En Landssamband iðnaðar-
man,na hefir nóg starf samt til
að réttlætia tilveru síúa, og nneir.
en það. En þeim tilgangi getur
það lekki fylliliega náð nema með'
aðstoð bæði sveina- og mieiistara-
eða iðjuriekenda-félaga, þ. ie. a. s.
allra starfandi félaga innain þessa'
atvinnuvegar, sem er það áhuga-
mái, að iðinaðurinn í landinu fáj
dafnað og þroskast, eins og allir
eru sammála um að hatrn eigi að
gera.
Starfsemi sambandsins.
Eitt hielzta ádeiluatriði P. G. á
Landssamband iðnaðarmanina er
það, að félagsskapur þessi sigli
undir fölsku flaggi. Þetta sé fé-
lagsskapur atvinnurekenda og
iðjuhölda, en ekki landssamtök
^mógrmmna. —
Mér þykir leittt: að þurfa að
segja það1, en lrér fer P. G. vís-
vitandi rneð rangt mál.
í sanrbamdinu geta verið bæði
sveina- og meiístara-félög, og er
þeim í lögum sambandsiins giert
alveg jafnhátt undir höfði. Auk
þess geta verið í sambandiuu
önnur félög, sem vinna að inálum
iðju og iðnaðar, og ætla ég að
iðnaðarmannafélögin í kaupstöð-
um landsins, sem að meiri hluta
éru áreiðanlega öll skipuð mönn-
um, sem hafa sörnu hagsmuna að
gæta og sveinar yfirlieitt, vegi
þar þyngra á metunum en félög
iðnnekenda, því að þau hafa' víði-
ast hvar utan Reykjavíkur lítil
lífsskilyrði, senr komið er. —
Enn má benda á það, að æðsta
vald í iSiambandinu hefir iðnþing-
ið. Rétt til þingsetu hafa, sam-
kvæmt lögum sambandsins: 1)
Fulltrúar iðnráðanna, sem allir
enu fulltrúar sveina-, íneistara-
eða iðinaðannanna-félaga. Þetta
verÖur langsamlega stænsti hluti
iðnþingsins. 2) Einin fulltrúi fyr'ir
hvert iðnaðarmannafélag í sami-
baindinu. 2) Einn fulltrúi fýri.r
-hvei't það félag í sanrbandinu,
siem tekki á fulltrúa í iðnráði.
Með þess'u er fuilkomlega trygt,
að iðinaðarmenn sjálfir ráði lög-
um og lofumi í samband'nu.
Til enn frekara öryggis er þó
það skilyrði sett fyrir kjörgengii
á iðmþing, að fuiitrúannir hafi
eiiphver neðanskráðna réttinda:
1) Iðnpróf eða iðinrétti'ndi.
2) PróÆ í .einhverri „tekniskri"
fræðigrejn, er sambandsstjórn
tekur gilt, eða
3) verkfræðapróf.
Með þiessunr ákvæðum er loku
skotið fyrir það að nokkur geti
setið á iðnþingi, sienr ekki hefir
fengið1 nægilega tekniska þekk-
ingu til að Ijúka í henni ei.n-
hverju viðurkendu prófi. —
Enn er það ákvæði í lögum
sanrbiandsins, að iðnþing verður
að l'eggja á fullnaðarúrTskurð um
það', hvort eitthvert félag skuli
te,kið í sarubandið. —
Ef það skyldi sýna sig, að iðju-
rekendur ætluðu að hrifsa til sin
yfirráð í isambandinu með því að
stofna mörg smærri félög, þá er
hæguriun á að neita þeim upp-
töku, á meðan þeir eiga mgan
fulltrúa í stjórn samhandsins eða
á iðnþimgi, eins og nú er.
Alt ber þetta að sama brunni.
Sambandið á að vera landssam-
band „allra iðnaðarmanna“ og er
það', en ekki málsvari neins á-
kveðins flokks úr þeirra hópi,. —
Þar með orr í riaun og veru einniig
hrundið' þeirri ásökun, að sam-
bandið sigli undir fölsku flaggi,
því að samkvæmt almennri mál-
vqnju nær orðið iðnaður leininig
til iðjustarfsemi, eins og P. G.
hefir bezt sannað sjálfuir í 2. hefti
Timarits iðmaðarmanna þ. á., ejn-s
og áður er getið.
Alt t-al P. G. um að Landssam,-
band iðnaðarmanna sigli uindir
fölsku flaggi og sé landssamband
iðjuhölda, e,r því staðJaust skraf
út í ioftið. —
Pétur Guðmundss'on minnjst á
það í iiok greiinar sinnar, að hainin
hafi „getað laumað“ inn á iðm-
þingið síðasta fullgerðu frum-
varpi, sem hafi átt að tryggja
öllum iðnaðarmönnum í landiinu
nokkra þátttöku í samstarfi um
iðínaðarmáliin, og bæ-tir því við,
að þiessa góðu við-lieitni hans hafi
þiingjð ekki kunnað að' mieta. Ég
skal því( fyrst geta þiess, að hér
var um ekkert laumuspi.1 að ræða.
Frumvarp þetta var rætt og at-
hugað eiins og önnur mál, er fyrv
ir lágu, með þeim árangri, sem
hann lýsir sjálfur. Ég skal ekki
fara langt út í að ræða þetta
friumvarp, e.n að eins geta þess,
hverjir áttu að mynda sambandið
samkvæmt því, en það voru þess-
ir aðilar:
1. Sériðnfélög (sveina og mefct
ajvi). 1
2. Samið'nfélög (sambönd sériðn-
félaga og iðnaðarmainna).
3. Félög áhugamanna í iðinaði.
4. Heimilisiðnaðarfélög.
5. Verksmiðjur (sic.) (þ. e. a. s.
verksmiðjuieigendur, félög eða
einstakir menn).
6. EinSitakir iðnaðarmenn.
Af því hvern.ig þetta samband
er hugsað bygt upp, er það Ijóst,
að P. G. hef/r ekki verið að
hugsa um sveinana eina þegar
hann samdi það, heldur hefir
þvert á móti iðjuhöldum verið
gert miklu hærra undir höfðá en
nú er, þar sem einstökum verk-
smiðjueigendum hefir vierið æ-tl-
að pláss í sambandinu. Um það
út af fyrir sig er kanske ekk-
ert að segja, þó að maður hefði
ekki búist við slíku eftir skrif-
urn P. G. nú. En það e,r annað í
þiessu frumvarpi, sem ég hnaut
um nú, etftir stóru orðln um fals-
að nafn, landssamband iðjuhölda
o. fl. þess háttar í gneiin P. G.,
og það er nafnið á þiessu sam-
bandi hans sjálfs. í þessu frum-
varpi er iðjuhöldum gert aðN
minsta kosti jafnhátt undir höfði
og nú er gert í Landssambandi
iðnaðar'manna, og maður skyldi
því ætla að þessi hnein&kilni mað-
ur færi nú ekki að vilia á sér
heimiidir í sínu eigin frumvarpi.
En hvað sk-eður? Hann kallar
frumvarp sitt Stjórnarskrá IÐN-
SAMBANDS íslands. Þetta sýnir
hve málvenjan er rík, jafnvel í
P. G. sjálfum, han,n siglir sjálfur
u-ndir sama falska „iðn“-flagginu
og Landssamband iðnaða'rmarina
gerir, nreð ver,ksmiðjue,igendúnna
sem kjölfestu, og nefnir hvergi
þetta „saklausa" orð „iðju“, sem
þó vifðist fylsta ástæða til, skv.
núverandi skoðun h-ans á þiessum
hiutum. —
Að liokum vil ég aðeins segja
þetta:
Þaði er ilt verk, sem P. G. hiefir
tekist á hendur mieð því að neyna
að afflytja svo Landssiamband
iðnaðiannanma í aúguni sveinafé-
laganna, að þau taki ekkr þátt í
starfsemi þiess. Þeir leiga að taka
Framleiðslan og (Jðlgnn
Þjóðarinnar.
Eftir Ólaf Friðriksson.
Ég hefi gengið út og inn um
híbýli verkania-nna í Danmörjku,
og þegar ég ber þau saman við
aðbúnað verkalýð'sins hér, þá er
munurinn auðsær — íhúðimar hér
laingtum smærri og Jjótari, hús-
gögn bæði færri og verri. Og
sarna verður útkoman ef rann-
sókninni er haídið áfnam, ranini-
sakaður er fatnaður o. s. frv.
Þegar leitað er að orsök þessa
mssmunar, kemur í Ijós, að hún
er flieiri en ein. En aðalorsökin
er hvorki misrnunur kaups né
vöruverðs, heldur hitt hve lítinn
hluta úr árinu islenzki verka-
maðurinn hefir vinnu.
Eins og nú er háttað atvinruur
vegum vorum, er virenan alt of
bundiin árst(ðun,um.
Áneiðanlegar skýrslur um hve
lanigan tftna ársins verkalýðuri'nln
hefir vinnu, eru ekki til, en kuntY
ugir menn áætla, að hann sé 5—6
mánúðir hér á Suðurlandi, en á
Niorðlurv og . Austur-landi ekki
nema 3—4 mánuðir.
Nú er bensýniliegt, að með
þriigg'ja mánaða atvininu getur
verkamaðurinn ekki unnið' fyrir
s-ér og fjölskyldu sinni niema á
tæpasta hátt. Og þó ólíkt sé betri
aðstaða þess manns, sem hefir
5 til 6 mánaða atvinnu, þá er
sýnilegt, að það, sem gerir mun-
inn á velmeg'un ísfenzka verka!-
mannsins og bræðra hans erlend-
is, er það, hvað fslendinguxinn
hefir vininu færni - dag-a í árinu
að meðaltali, heldur en verka-
(maðluriinn í þelm löndum, þar siem
viimuitni heíir verjð þainnig kiomt
ið' fyrir, að hún er minna háð
árs'tíðunum.
Fjölgun vinnudaganna
er því geysilega stó-rt atriði, þeg-
ar rætt er um fjárhagsliega fram|-
tíð landsins, bæði fyrir vqrM-,
lýðiren og fyrir allar aðrar stéttir,
sem lifa á þvi að framleiða eða
selja þær vörur, sem hann kaupir.
Eins O'g kunnugt e;r þá hefir
skipastóll landsins íarið mink-
andi undanfarið, og þó byrjað
hafi verjð á ýmsri nýrri framl-
leiðslu, þá vegur hún að iíkindum
ekld upp á móti því, siem tap-
ast hefir a,f skipum.
En nú er hvergi nærri nóg að
framleiðslutækin standil í stað, ef
ájstandið á ekki að versna, vinre.u-
dögum ársins á hver,n miann að
fækka, því þjöðinni fjölgar um
hálft annað þúsund á ári.
Á hverju ári bætast því við 7
til 8 hundruð karlmenn, sem þurfa
að fá atvinmu, og viðlíka margt
þátt í starfi þess og hafa öll
skilyrði til að geta látið mál þar
til siin taka, engu síður en aðrir,
oig það er afar-áríðandi bæði
þeim og öðrum iðnaðarmönnum,
að samtakaheild Jandssambands-
iins verði ekki rofin af neireum, þá
er fynst von um einhvem veru-
legan árangur.
Sína sérstöku stéttabaráttu geta
sveiinafélögin, og eiga, að heyja
á öðrum vettvangi, það kemur
þiessu máli ekkert við. —
Vegna annríkis hefir dregist
lengur ien skyldi að skrifa grein
þies’sa, en til þess að hafa henmar
full inot, vil ég sérstaklega fara
þiess á lieit við meðlimi sveinafé-
jag-anna í Reykjavík, að þeir Jesi
aftur greiin P. GC í AJþýðublaðJnu
31. okt. og 1. nóv. s. I. og kynni
sér sjðan vel lög og starfsiemi
Landssambands iðnaða’rmarina,
áður en þeir taka þá ákvörðun
að fylgja P. Q. í þessari ólneilla-
starfsemi hans. —
6/11 .34,
EmU Jónsson.
kvenfólk, sem annaðhvort þarf að
fá atvinnu sjálft, eða þarf að sjá
fyrir, af þeirri atvinnu, sem fyrir
er.
Það er því mauösyhlegt, að at-
vinínufyrirtækin vaxi að minBta
kosti jafn-hratt og þjóðin, og
helzt nokkuð örar, af framanf-
greindum ástæðum.
Enginn, sem kynt hefir sérmalr
ið, efast um að hér á landi megi
hefja og rieka margs konar fra'mf-
leiðs'lu, sem nú er óþekt hér, bæði
til niotkunar inna'nilands og tjl út-
flutnings.
En geturn við gert okkur von
um, að framtak einkahagsauuní-
anina sé þess megln'ugt, að auka
framlieiðsl-una þannig, að hin ár-
lega viðbót þjóðarinnar verði lek'ki
þiesis valdandi, að viinnudögunum
fækki að meðaltali á hvern mann,
þirátt fyrir þó allir sjái að nauð-
syn beri til að þeim fjölgi?
Ég skal þegar játa, að ég álít
að framleiðsla landsins verði iqnn
um laugam aldur að miklu leyti
að grumdvallast á framtaki ein-
stak I iingsliagsmunanna, það er að
frumkvæðið sé gróðavon þess, er
framleiðsiuna riekur, en ekki al-
mieminingshagsmunir. Hins vegar
giet ég ekki skilið í því, að neinn
af piosfulum eða doktorum. einka-
framtaksins treysti sér, að athug-
uðu máli, til þesis að halda því
fram, að einkafnamtakið (eða edn-
stak) i-ngisgróðavonin) sé fært um
að ráða fram úr því máli, er hér
hefir venið gcnt að umtalsefni:
auka fnamJeiðslurea svo að vinnu-
dögunum fani f jölgaredi.
• Hér er bersýnilegit að ei'nkal-
reksturinn nægir ekki; hér þurfa
aðgerðiir hins opinbera að koma
til, og það vill líika svo vel til að
allir flokkar, sem fulltrúa eiga á
þirngi', hafa í neyndinmi viðurkent,
að sium framleiðsla sé bezt komf
in (að' minsta kost'i að nokkru
leyti) í höndum hins opinbera,
eins og sjá má á fylgi allra
flokka með því, að ríkið neisi og
reki sildarverksmiðjur (já, og
nDeifra að segja kaupi þær úr leign
eijnsitakra manna, þegar þess er
kostur).
Ég veift að enn eru margir at-
virinuvegir ónotaðir af einkaframf-
takifnu, sem gæti gefdð þeim, sem
vild'u stunda þá atvinnu, góðan
hagnað og veitt fjölda manns
viininu. Ég veit lílka, að til eru at-
vi'ninuvegir ónotaðiir, sem með sér-
stökum sammingum (eða sérleyf-
um) gætu gefið góðan arð og
aukið mjöig atvinnuna í iandilnu.
En ég álít samt að þetta nægi
ekki til þess að vinmudögunuM
geti farið hlutfallsliega fjölgandí,
þráltt fyrir vöxt þjóðarinnar, þess
vegma þurfi frumkvæði til mikils
a'tvinimurekstuns að koma frá hinu
opinbera, fra rikiinu og frá sveita-
og bæjar-félögum.
Það er rétt að athuga, áðhvaða
leyti framleiðsla einkafriamtaksins
í eðli sínu er frábnigðiin framk
leiðslu, sem nekirn er af hinu op-
inbera. Einka-atvinnurekaindinjn
hlýtur al t af að reka atvinnu sina
frá því sjónarmiði að græða á
benmi. Ég hiefi reyndar iðulegá í
starfi mínu fyrir verklýðsfélögin
hitt atviinimurakendur, sem hafa
sagst halda .áfrani á erfiðum tímf-
um vegna þeirra, sem væru í
vimnu hjá þeim, og ég efast ekki
um að margir hafa sagt þetta
satt, þieár hafa ekki viljað skilja
við niemn sína frekar en Þórólfur
Kveldúlfssion. En þetta eru umd~
anteknBmgarnar, o-g geta ekki átt
sér stað nema um stutta stund
— hver sá einkanekstur, siem ekki
ber arð', hlýtur að hætta tiltölui-
Frh. á 4. síðu.