Alþýðublaðið - 18.11.1934, Blaðsíða 2

SUtfNUDAGlNN 17. NÖV. 1934
Prestafélagsritlð 1934
Eftir séra Jakob Jónsson.
Ofannefnt rit er, komið út. Er
það fjölbreytt að efni, svo sem
venja er til. Það hefst á griein eft-
ir bisikupinin um Mantein Lúther,
er þar bmgðið upp nokkrum
myndúm úr lífi þessanar ósigr-
andi „samvizkuhetju", einkum
þeim, sem sýna, hvifíkur kjar'kur
og sanníæringarkraftur einkandi
þennan mikla marjn. Þá kemiur dr,.
Magnús Jónsson með alþýðliega
grein, sem nefnist: Vierður til-
vera guðs sönnuð? Ræðir þar um
þær höfuðrjöksiemdir, aem liöinn
timi heíir fært fyrir tilveruguðs
■og hvert sé gildi þeirra fyrir
hugsandi nútímamann. — Séra
Friðpik Haligrimsson skýiir frá
efni bókar einnar eftir Stanley
Jtones og próf. Ásmundur Guð-
mundsson þýðir kafla úr sömu
bók. Stanley Jones er frjálslyndur
og víðsýnn trúboði, amerískur,
mikill áhrifamaður á Indlandi. í
bókinni „Kiistur og mótlætið"
sýnir hann fram á, hvernig mót-
Lætið, ef það sé tekið á réttan
hátt, geri menn hæfarj til að
setja sig inin í annara kjör og
styrki þá í dnengilegú baráttu.
Hann lítur ekki á þjáninguna sem
„byrðí, sem bera á með jafnað-
argeði og auðmjúklegri undir-
gefni“, heldur „gjöf frá guði“,
sem þá fyrst kemur að motum,
ef barist er gegn því misjafna
og gengið á hólm við erfi'ðJeik-
ana.
„Um Oxfordhneyfinguna nýju“
fjallar þýdd grein eftir Norð-
manninn Surre Vorborg. Oxford-
hneyfingin heíir haft áhnif vfða
um lönd á síðari árum, og hvað
sem annars má um hana segja,
er það víst, að hún hefir haft
gaginigerð áhrif á líf og bneytni
manna af öllum stéttum. Er því
vansæmd fyrir hvem þann, sem
örlög mannikynsins ber fyrir
brjósti, að vita engin deili á henui.
Séra Bjami Jónsson skiifar
fjörlega gnein um Vilheim Beck,
bnautiiyðjanda heimatrúboðsins
danska. Beck var mikilmenni og
eldheitur starfsmaður að andleg-
um málum. Um heimatrúboðið og
stefnu þess hefir verið og er enn
mikið dellt, en sá, sem kynmir
sér sögu brautryðjandans, mun
komast að raun um, að hún hefir
átt sínar eðlilegu forsendur og
átt sitt erindi í heimijnn á sínum
tíma. — Guðrún Lárusdóttir al-
þingismaður iltar um Kristilegt
félag ungra kvenna, sögu þess
og starf; hvetur hún pnesta og
aðra t;l að stofna krisíileg æsku-
lýðsfélög, þar sem hægt sé að
koma því við.
Næst vil ég minnast á fjórar
gieimari, sem lesandur Alþýðu-
blaðsims ættu öðrum fremur að
hafa hug á að kynnast. Þeim,
sem fylgst hafa mieð í því, sem
genst hiefir á pnestafundum hin
siðari ár, er kunnugt um það, að
félagsmálin draga stöðugt meir
og meir að sér athygli kinkjunn-
ar manma. Mun það í fyrsta lagi
ei|ga rót sína að nekja til þess,
að Éstenzkir pnestar gera sér yf-
irleitt far um að fylgjast vel með
í því, sem rætt er og ritað um
belztu vandamál nútímans, og í
öðru lagi til þein ar eimföldu staö-
reyndar, að hi;n félagsliegu vanda-
mál eru í mörgum pnestaköllum
orðin svo aðkallandi, að prestur-
inn stendur andspænis þeim í
hverju spori, er hann innir sál-
gæzlustörf sín af hendi. Tímarit
Prestafélagsins, undir íitstjórn
Sigurðar prófessors Sívertsen, ber
vott um hið sama og fundirnir.
Þar hafa alt af við og við birzt
greiinar um félagsmálafni, t. d.
eftir próf. Ásmund Guðmundsson
og Kristinn Stefánsson skóla-
stjóra, siem báðir lýstu fullri sam-
úð með verklýðshreyfingunni. I
þessu nýkomná hefti er synodus-
erindi eftir séra Benjamín Krist-
jánssom. Ræðir hann þar um hið
sérstaka hlutverk kirkjunnar á
vorum tímum, en það sé að göfga
hugsanir manna, hvatir og lífs-
skoðanir. Og hanm spyr, hvaða
lífsskoðun sé líklegri til að bera
fagra ávexti en lífsskoðun Jesú
Krists um guðdómlegan uppruna
og takmark mannanna, óendan-
legt dýrmæti leinstaklingsins,
bróðemi manmanina og kærleiks-
samfélag. Þar sem séra Benja-
mfn talar um þjóðfélagsmálin,
varar hann við því að „áfellast
ALÞ7ÐUBLAÐIÐ
2
fnemur hinar vinnandi stéttir
landanna fyrir það, þótt þær
þjappi sér saman til ofbeldis, ef
þær hyggja það nauðsynlegt til
að verja spón eða bita, heldpsr
m. yflrMétiir, pjódfmm, sem i{qi
sví\f\ast pess áÉ>. stofna til millj-
ómmoriia oy hryllileyysía eyai-
legyingxir til act. trnggja sénnark-
adi ec\a koma auaaafni slnu í yrdr
vœnlega veifu.“ Annars er séra
Benjamfn auðvitað langt frá því
að álíta ofbeldið æskilegt eða
gagnlegt tii úrlausnar. En ef
kommúnismi undirstéttanna not-
ar slikar aðferðir, er þá mikijl.
von til þess, að hann sé anjnað en
úthverfan á kapíktlisma yfirstétt-
anrn?“ *) Er engirjn vafi á því,
að séra Benjamin hneigist mjög
til jafr.aðarstefnunnar, og það er
von mí|n, að han:n eigi eftir að
leggja mikinn skerf til þeirxar
starfsemi, sem nú er unnin að
því að efla gagnkvæman skilning
og samstarf milli kirikjunnar og
socialismans. Er það vel faiiiði.
— Próf. dr. Richard Beck ritar
mjög fróðlega grein um „mann-
viniun og friðarvinámn Fridtjof
Nansen“. Undariega er ísienzkri
alþýðu þá farið, ef hún hefir
ekki ánægju af að fræðast um
þann mann., sem gat sér beims-
frægð sem heimskautafari og vís-
indamaður og afburða afreksmað-
ur í félagslegu starfi, t. d. við
það að stjórna heimför manna,
sem urðu fangar í stiiðinu, við
líiknarstarfsemi í rússnesku hung-
unsneyðinni 1921—22, starf í
þágu rú&sneskra og armeniskra
fló'ttamanna o. s. frv. — Merki-
ieg gnein er í ritinu eftir séra
Björn Magnússon á Borg um jap-
anska trúboðann og alþýðufor-
inigjann Kagawa. Séra Björn hefir
mætur á Kagawa og hefir unnið
þarft verk með því að kynna
hann ísienzkri alþýðu. Kagawa
mydi einhvern tíma hafa verið
talinn beigur maður sökum óeig-
in;gimi sinnar og trúarlegs eld-
móðs, en af því að hann álitur,
að „eintóm predikun dugi lítið
þeim, sem hvorki hefir fæði né
húsaskjól“, hefir hann gerst hiun
stæltasti foringi japanskra verka-
manna og bænda í baráttu fyrir
bættum lífskjörum. Það er engin
tilviljun, að grein um þennan
*) Leturbr. mín. — Jak. J.
mann kemiur undan penna séra
Björns á Borg.
■— Loks er þarna synodus-erindi
séra Guðmundar Einatssonar á
Mosfelli um líknarstarfsemi í
Danmörku. Segir hann þar meðal
annars frá hinum nýju fátækra-
lögum Dana (Social Reformlov).
Er þar um að ræða hina víðtæk-
ustu hjálparstarfsemi, sem, rfkinu
ber að inna af hendi eða styrkja
aðra til að framkvæma. Lögum
þessum hafa jafnaðlarmeun í ÍDalni-
mörku komið á, enda eru þau al-
tveg í anda þeirrar stefnu og um
leið kristindómsins. Séra Guð-
miundur óskar þess, að íslend-
ingar gætu komið á hjá sér svilp-
uðum lögum., „því að þóitt slík
lög yrðu misnotuð, þá myndu
þau færa inörgum, sem nú eiga
erfitt, mikla blessun og gleðij".
Greinin gefu.r enn friemur góða
hiugmynd um hina víðtæku lík;n-
arstarfsemi dönsku kirkjunnar.
Loks eru ýmsar smágileinar, m.
a. um starfsemi Pnestafélags ís-
lands, bókaútgáfu, fundahöld o.
Kaupfélan
Reykjavikor
selur t. d.:
Vínber,*ljúffeng, kg. á 2,00
Epli ný, — - 2,00
-----Delicious, — - 2,20
Hveiti, venjulegt, — - 0,40
Hveiti, bezta teg. — - 0,45
Haframjöl, venjul. — - 0,40
Haframjöl, fínt. — - 0,50
Kartöflumjöl. — - 0,50
Auk þess allar aðrar venjulegar
matvörur og töluvert fjölbreytt
úrval af hreinlætisvörum, snyrti-
vörum, raktækjum bréfsefntm
o. fl. o. fl.
Góðar vörur. Sanngjarnt verð.
Kauptélag
Rejfkjavikor,
Bankastræti 2. Sími 1245.
fl.
Tveir faliegir sálmar eru og í
ritinu, annar eftir Kjartan Ólafs-
son, hinn þýddur af Valdimar
Snævarr. Við hinn fyrrnefinda er
lag eítir sér.a Halldór Jónassoin.
Mikið af ásökunum m.anna í
'garð kirkju og presta er sprott-
ið af ósæmilegri og óverjandi
fáfræði um það, sem úr þeirni
&tt er að fá. Þess vegna má gleðj-
ast yfir öllu því, sem eykur
kynni mann,a af hugðarefnum
kinkjiunnar, meðal annars tílmariti
Prestafélagsins.
Jcikob Jónsson.
t dag:
Jeppl ð Fjalli.
2 sýningar
kl. 3R* og kl. 8.
LækkaO verð.
5MAAÚCLÝ5INCAR
ALÞÝflUBLAÐSINS
VIÐIKIFTIOAGSINS0S
Veitið athygli! Mánaðarfæði
kostar að eins 60 krónur, að með-
töldu morgun- og eftir-miðdags-
kaffi, 1 krcnu tveir heitir réttir og
kaffi. Morgunkaffi alt af til kl. 9.
Fljót afgreiðsla. Matstofan Tryggva-
götu 6. j
» 1 »
Orgel-harmonlum oe Plano.-%
Leitið upplýsinga hjá mérv
ef þér viljið kaupa eða
eelja sllls hljo'ðfæri®
Upphlutasilki, kniplingar, bald-
éraðir borðar og’alt til upphluta,
ullarklæði, silkiklæði og alt til
peysufcta ávalt fyiirliggjandi. —
Verzl. „Dyngja".
Georgette með flöjilisrósum er
alt af fínast og hentugast í svunt-
ur, fyrirliggjandi í góðu úrvali.
Slífsi og slifsisborðai. — VERZL.
„DYNGJA".
Munstruð efni í upphlutsskyrtur
og svuntur á 8,75 í settið er komið
aftur. Verzl. „Dyngja“.
Vetrarsjöl, Kasemirsjöl, Frönsk
sjöl, kögur á sjöl. Verzl. ,Dyngja‘.
Svört ullartau í kápur, pils og
kjóla, nýkomin. Verzl. „Dyngja“
Umferöasklpnlag
í Frakklandi.
Aðgöngumiðar seldir í dag efti Reiðhjól í óskilum, Suðurpól
kl. 1. 17.
LONDON í 'gærkveldi. (FÚ.)
Frakkar em nú að láita fara
fram nýjar rannsóknir á götu-
fumíieilð í París, tl 1 þess að neyna
að ráða bót á glundnoða hennar
og slysum af völdum bennar. Þeir
sonda Jjósmyndara upp í loft í
fi'ugbelg, og taka þieir myndir af
umferðinni á helztu stöðum,, og
úr þeim á svo að vinna, til þess
að fá glögga hugmynd um það,
í hverju umferðinni sé ábótavant,
og hvernig koma megi á hana
bættri reglu.
Hreinn Pálsson
syngur
mánudaginn þann 19. nóv 1934 kl. 9 á
Laugavegi 38, á plötu, og framvegis. All-
Iar plötur Hreins Pálssonar, ásamt plötum
frá öllumverksmiðjum. Komið oghlustið!
HÖLL HÆTTUNNAR
meira um þetta.“ Röddiin varð mildari. „Hvar funduö þér þ!e,n;na!n,
merkilega staðgengil, sem, allir viitust á nema ég?“
„í hesthúsunum míjnum í VrieoMne," svaraði Romaiin stiililega
og hógværliega. Honum varð hugsað t.l Péturs og þes.s ógnarverðs,
sem þessi heimsókn til maddömunnar hafði verið goldin. En alt
fanst honum þetta öðruvfci en hanm hafði gert ráð fyrir. Að vísu
var það ekki vel ljóst fyrir honum, en einhvern veginn fann harn
þó, að orð hennar voru önnur en þau, sem hann hafði búist við
og vonast eftir. Hann hafði aldrei ímyndað sér> að" hún færi alð
ásaka hann. Honum fanst eimsi og hainn lægi undir martröð og
heyrði kalda rödd hennar Iangt úr fjarska.
„I Vri&onne! Það var skrítið, að fjósastrákur skyldi vera svona
fuilkomiega líkur húsbónda sínum."
Það var dálítil þögn. Svo sagði hún:
„Ég geri ráð fyrir að þér hafið látið jarða hainn í Montmartlre.
Ég held ég hafi séð til likfylgdarin:nar.“
„Já,“ svaraði Romain dapurlega.
„Og er það þá staðreynd," sagði markgreifafrúin erns og hún
tryði ekki, „að hann liiggi nú við hlið föður yðar?“
Romain svaraði þessari spurningu hneint og hispurslaust:
„Já, það er staðneynd, og ef til vill er vit í þvf, hiviernig ör-
lögin hafa hagað þessu. Ég held — nei, ég trúi, að hann hafi átt
rétt á því.“
„En ef þjónannir þektu yður? Drottinin minn! ég þori ekki einu
sinni að hugsa um afleiðingamar af allra múnstu grunsemd. En
—“ röddiin varð nú blíðari, þegar hún sá von'origðasvipiun, á ho,n-
um, — „ég ætla ekki að ásaka yður.“
Hann stóð fyrir framan hana, fríður og karlmannlegur, og hún
virti hann fyrir sér og dáðist að fyrirhyggjulausri diirfsku hans,
að heimsækja hana. Því skaut líka upp i huga hennar, að hún
ætti n.ú sjálf talsverða sök á þessum bjánaskap hans. Hún var
þess vegna næsta mjúlki í máli, þegar hún hélt áfram:
„Ég er mjög óróleg vegna yðar, Romain, og ég skil því miður
i hvaða hættu þér eruð staddur."
Honum létti. „Engin hætta veldur mér skelfingar, nema hæ'ttan1
að eiga að skilja við yður. Komið þér með miér, markgreifafrú,
— Antoiniette."
Hann færði sig nær henini og sagði lágt og hratt og niiðurbæld
ástrfða logaði í hverju orði:
„Þér eruð mér hieimurinn. Vitið þðr, hve ást mín til yðar eirj
mifcil? Lífið er vitleysa og leiðiindi án yðar. Ég etska yður eins og
fyrsti maðuriinn elskaði fyrstu fconuna. Ég sé efcki eða heyri a|nm-
að en yður. Augun yðiar brehna sál mí)na. Orðin yðár skera hjarta
mitt. Ég fcrýp fyrir yður eins og á belgum stað, Ég ann yður
undirhyggjulaust. Heyrið þér hvað ég siegi? Ég eLska yður ofsa-
lega. Ég get efcki lifað án yðar. Komið þér mieð mér, Antoinettie,
komið þér með méf.“
Röddin skaif af geðshræringU: „Við skulum fara frá þessairi
voðalegu hirð, úr þes(&aii höll hættunnar. Við skulum féla ofckur
fyrir öllium augum, jafnvej fyrir langskygnum augum konungsinls
sjálfs." I
Akafiinn í loiiðíum hans var svo mikill og heitur, að maddaman
varð hrærð. Hú'n leyfði sér að hugsa um hve sæit víæri að lifa
með slíkum elskhuga. Þar þyrfti ekki mikið á sig að leggja til að
halda ást hans og aðdáun. Oft háfði hún verið dauðþreytt af
fyrirhöfninni við að halda huga konuingsiins óhverfum við ság.
Hugsunin knúði fram andvafp af vörum hein'nar, og um, leið áttaði
hún sig á raunveruleikanum.
Svar bennar var hvort tveggja í aenn, skynsamlegt og ákvleðið:
„Nei, nei, það er ómögulegt. Hugsið þér um ait það fóik, sem
á veligengni sína undir örliögum miiniuim, þjónustufólk mitt, ætt-
ingja mína og skjólstæðinga. Konunguriun er þeim góður aðieins
vegna mín. Formælingar óvina eru lítt bærilegar, en. miklu voða-
legri eru þó böllbænir frá viinum. Nei nei, Romain, það er nægij-
legt, að þér þurfið að gæta yðar fyrir þeirri hættu, sem yfiifr
yður vofir, þótt þér ieátíð lekki að meiri hættu fyrir mig.“
Hitt sagði hún efcki, sem henni kom þó í hug, að hún kærði |sig
ekkeit um nð missa hallir sinar, auð og vöid. En rödd hennar var
svo einbeitt, að Romain fann aíð henni var sama um ráðagerðir
hans. Hann var þó um of háður porsónuáhrifum frá benni til þess
að hann gæti að fullu áttað sig á sérgæðingsl'egri e'ðlishörku
hennar eða skiiið hvernig hún lék sér að hoinum, en hainn fa'r|r(
kuldann í orðum henmar. Hjartað stóð kyrt í brjósti honum og
hann þa^ði.
Svo sem til að dr,aga úr áhrifum 'orða sinna lagð/i m'addamain
báðar bendur á laxlir bonum og horfði undur blíðlega í atigu ha|ns.
Hún spafkaði hoinum að visu frá sér, e;.i hana langaði þó til að
halda ástum hans eins og aruraafa mainna. Farið var að rökkva í
berberginu, en Romaiin sá þó talandi augnaráðið og töfrandi brosiö
á andliti bennar, þar siem hún stóð rétt hjá honum og situddi
höndum á axlir hans.
Alt í leinu höffaði húin undan, og hann tók líka viðbragð' og
stökk aftur á bak, því að Goutjbellon kom formálaiaust inn.
„Ko'nungurimn, maddama, kríefst að fá að tala við yður strax.“
Maddaman bandaði greiÆanum að farja út á veggsvalirnar, en
áður en han:n var kominin að glugganum, sem þangað vissi, kom
kO'nungurinn iinn.
„Heimsókn yðar hátignar er mér óvæntur heiður," sagði rniadd-
1 aman með rödd, siem var dálítiö annarieg. Hún gat varla dulið
j geðshræringu sína, og ekki bætti það úr, að hún skiJdi ekki,
j hvaða erindi konungur gætii átt. Ógurlegar grunsemdir vöknuðu í
liugd hennar. ögn hæigðist henin,i viið að sjá að de Vrie stóð í
djúpum skugga af gluggatjöldunum, svo að lítið bar á hoiauim.
Hún var vön því, maddaman, að vaxa við hverja raun, og hú'n
ætlaði ekki að gefast upp að, þessu sinni fyr en ánnars væri ekfc'j
kostur. Hún lét konung setjast þanihig, að hann snéri bafcinu að
glugganum, sem síðasta bjarma þessa viðiburðaríka dags lagði nú
in.n um, og sagði Gourbellion, að hanm skyldi ekki koma með kerti
fyr en hún kallaði.
„Ljómi yðar hátiignar geifur ,nóga birtu,“ sagði hún, en þessii
skrautyrði höfðu engin áhri'f, því að1 konungur tók ekki eftir þeim.
Hanm vaf í þun|gUm hugsunum, og hafði ©kki orðið var við káp-
una og gerflð', siem Lá á góifinu.
„Er yðar hátigin þungt eða létt í s:kapi?“ dirfðist hún að spyrja,
því að fyrir enigan mum vildi hún láta konung þegja.
„Þungt,“ svaraði hann stutt. „í heilan klukkutíma hafa tvieir
berhöfðaðir forsietar og einn prestur kvalið m.ig með kjaftæði.“
„Um þingið, geri ég ráð fyriir? Eða var það furstaræfil l,i;nn;,
hann Friðrik? Það ættii að ílengja þau hvert með öðru,“
Maddaman stappaði í góifið og gekk fram og aftur um her-
bergið. Hún talaði fljótt og æst, og lét sér ekki verða orðfall,
við að spotta og óvirða fjariægásta og fremsta fjandmann sinn,
Friðrik Prússafcomiumg. Þanndg heppnaðist henni að , skemtá kon-