Alþýðublaðið - 19.11.1934, Blaðsíða 2
MÁNUDAGINN 19. NÓV. 1934
ALÞÝÐUBLAÐIÖ
2
Hinn samvizkusami
þingmaður.
Ef maður gæti orðið tvisvar
hissa á samri stund út af sama
atviki, þá hefi ég orðið það að
kvöldi dags 12. þ. m. við upp-
lestur þimgfrétta í útvarpinu, er
ég heyrði það, að Garðar Þor-
steimssön þimgmaður hefðpi í sam-
eiiniuðu þimgi flutt þingsályktunar-
tlllöigu um að alþiingii heimilaði
rí|kisstjóminni að Láta ranmsaka
tjón það, er einstakir menn urðu
fyrir í ofviðrinu 26. og 27. okt.
síðastl., jafnframt því, að ríkis-
stjónninjni heimilaðist að bæta
þeim skaðann. Mér varð það á
að hugsa, að hefði Garðar Þor-
steinsson lifað á þeim tímium er
mienin trúðu á galdra, að þá hefði
mátt siegja um hann, að hann
gæti breytt sér í allra vætta líki.
Mig hefði ekki undrað þó að til-
laga þœsi hefði verið borán fram'
af sumum öðrum þingmömnum,
enda get ég tekið það fram, að
mitt álit er það, að tillagan sé
nauðsynleg og beri að fram-
kvæma að svo mikiu Jeyti sem
hægt er. En það, sem mig undrar
stórlega, er það, að Garðar Þor-
steinsson skuli vera tillögumaðurv
inn, sökum þess, að ég veit ekki
betur en að eitt af hans störfum
sé það-, að svifta fátæka menn
eigmum á þann hátt, að taka að
sér innköilun skulda á hendur
þeim, og hefi ég þá sögu að
siegja af þeim háttvirta herra, að
þar sé hann síður miskunsamari
en ofviðri með að granda eignum
manna ef eimhverjar væru, og
miun ég með eftirfarandi sögu
rökstyðja á hver,n hátt Garðar
Þorsteinsson fer að því að hlaðá
örbirgð ofan á fátækt þeirra
manna, er hann framkvæmir áð-
urnefnt starf sitt á. '
Síðastiiðið sumar vann. ég á
plani á Siglufirði. Seinni partinn
í ágúst var ég kvaddur til við-
italls í síma. Sá, er við mig tal-
aði, var Óskar Borg lögfræðingur
á Isafirði. Sagði hann mér, a-ð
hann heíöi tekið til innheimtu á
mig ví|xil að upphæð 84 sterl-
ingspund.
Vfxillinn var tii orðinn vegna
vieiðarfæra, er ég og annar mað-
ur höfðum pantað frá enska firm-
anu James Ross. Umboðsmaður
enska firmans, sá, er pantaði fyr-
ir okk'ur, er Gunnar Axelsson á
Isafirði. Þegar pöntunin kom,
samþykti ég víxilin,n sern skip-
stjóri á því s’kipi, er pöntunin átti
að fara fyrir, en meðeigandi minn
að skipinu ásamt Útvegsbankan-
um á isafirði lét sér sæma að
krefja mig einan um alla upp-
hæðina á víxiinum, þrátt íyrir
það, að ég hafði ekkert notað af
veiðarfærunum. Þeir notuðu sér
aðeins það skjallega í málinu,
sem var það, að ég var
samþykkjandi víxiisins. Benti
ég Borg á þetta, en hann
kvaðst enga sanngirni geta
sýnt mé:r í þessiu máli, ég yrði
einn að greiða víxilinn og þetta
yrði að ganga fljótt. Endaðj sam-
tal okkar á þann hátt, að ég
kvaðst ekkert hafa til að borga
víxilinn með„ en myndi fá mainm á
tsafirði fcii að mæta í mjnn stað
út af þessu víxilmáli. Skömimu
seinna kom maðiur á yinnustöðima
til mín. Kvaðst hann heita Jón
Jóhannesson og vera sendur t'i
mjjn með skilaboð frá hæstarétt-
armálaflm. Garðari Þorsteinssyni
í Reykjavík. Honum sagðist svo
frá, að Garðar hefði tekiö til inn-
kölJunar á mig víxil að upphæð
84 sterlingspund fyrir enska firm-
að Jarnes Ross. Varð mér þá
ljóst, að það var Garðiar, en ekki
Óskar Borg, er hefði tekið kröf-
una á mig. Garðar hafði aðeins
fengið Borg fyrjr sig, ef ég væri/
á ísafirði. En þar sem hann vissi,
að ég var á Sigluörðd, þá slapp
Borg við friekara áframhald í mál-
inu, en Garðar vakti upp nýjan
postúla á Sigluíirði og sejndi hann
tU mí|n.
Borg var, búinn að segja mér,
að krafan um greiðslu víxilsins
væri ekki frá James Ross, held-
ut væri hún frá ensku vátrygg-
ingarfélagi, er víxiHinn hefði ven-
ið trygður í, og væri það þv'i
það, er heimtaði að gengið yriði
að. Um þetta ræddi ég við Jón
sendimann Garðars, en hainin
sagði mér að Garðar Þorstejns-
son hefðá beðið sig að segja mér,
að ef ég vildi gefa jfirJýsingu
um, að ég ætti ekki nieitt til að
greiða víxiiinn mieð, þá losnaði ég
við opinbert gjaldþriot Ég ræddi
þetta inokkru nánar við Jón, því
mig óraði fyrir því, að eitthvað
byggi undir þessu, en að end-
ingu sagði ég Jóni, að mér væri
sama þó ég gæfi yfúlýsingu sann-
leikanum samkvæma um efnahag
minn, eÆ það væri rétt að hún
orkaði því, að ekki yrði þá fnek-
ar að mér gengið, og varð það úr,
að Jón fékk yfirlýsinguna.
Ekki þurfti ég lengi að bíða til
að fá fulla skýringu á þeim laga-
krókum, er hér höfðu verið hafði-
iir í frammi. Aðeins nokkrum dög-
um eftir að það átti sér stað, er
að framan er gneint, var ég
kvaddur í síma af Torfa Hjartar-
syni bæjarfógeta á Isafirði, þar
sem hann tilkynti mér, að Garð-
ar Þorsteinsson hæistaréttarmála-
flutmingsm. hefði sient sér kröfu
um að' gera mig gjaldþnota á-
samt því að Garðar hefði sient
sér yf'irlýsiingu, er ég hefði gefið
um efnahag rrinn. Varð mér þá
að fullu Ijóst hvers kyns brögð-
um ég hafði verið beittur. Ég
hafðii verið látinm gefa yfirlýsing-
una t'l þess að spara ensku vá-
tryggingarfélagi fé við að gera
mig gjalidþnota, og eftir því er
Jón Jóhannesson sagði mér og ég
bezt veit, er það Garðar Þor-
s’teinsson með ailan sinin mikla
Lærdóm í lögum, sem hefir í
þiessu tilfielli látið sér sæma, eða
tallið nauðsynlegt, að beita.óupp-
lýstan sjómann brögðum, tll þess
að erlendri peningastofnuin yrði
kostnaðarminna að koma fram
kröfum sínum. Beri maður saman
það, siem hér að framan er skráð,
við þá mannúð, er virðist spegl-
0,st í umræddri þingsályktunartil-
lögu, lýsir það óneitanlega því',
hvað þingmaðurinn í Garðari er
miskunnsamari en hæstaréttar-
málaflutningsmaðuriinn.
Við hæstaréttarmá laf íutnings-
manininn Garðar Þorsteitnsson vil
ég því leyfa mér að segja aðeins
þetta, að þingmaðurinn Garðar
Þ'orsteinsSion, sem öllu hheldu viil
hjálpa og hjúkra, ætti að bera
fram tillögu á alþingi um að
heimjla stjórninni að veita hæsta-
réttarímá I aí lutningsmanniinum G.
Þorsteinssyni edtt embætti í við-
bót við' þau, er hanin nú hefir,
svo að sjá megi, að hann geti
tifað án þiess að taka a'ð sér þann
ógeðfielda starfa, að innkalla af
fátækum verkamönnuim það e:n-
asta og seinasta, er þeir leiga til,
— s|ern \er jrelsib.
Reykjavík, 14/11 ’34.
Pékir Si'ffardsson.
Dr. phil. Carl S. Petersen, yf-
irbókavörður við konunglega
bókasafnið í Kaupmannahöfn,
hiefir ný.liega skrifað neðanmáls-
igrei'n í „PoJitikien“ um samvimru
danskra og íslenzkra vísinda-
manna og þýðingu heninar fyj’ir
þekkimgiu manna á fornöLd Norð-
urlanda. Hann lýsir meðal ajnin-
ars hiinum yfirgiipsmiklu vísinda-
legu afköstum prófiessiors Finns
Jóinssonar, og kallar hann „veimd-
Lofsamleg nminæli
um Finn Jónsson prófessor.
BSð
Bezfn slgarettnrnar i 20 atk. pðkknm, sem kosta
kr. 1,20, ern
Commander
Westminster
cigarettur.
Virginia
Þessi ágæta cigarettutegund fæst ávalt í heildsölu hjá
Tóbakseinkasölu Tíkisins,
Búmf til af
Westminsíer Tobacco Company Ltd.,
London.
ara föðurlandsins“, siem alt af
hafi verið rieiðubúin.n til þess að
verja íslienzkar erfðaskioðanir,
þegar efast var um áreiðanlieik
þéirra. Finnur Jóniss'On hefði unn-
ið einn af hinium glæsilegustu
vípindalegiu sigrum sjnum í ddl-
lunni við Sophus Bugge, hinn
fræga niortska ^101^01^, um
uppruna norirænu go'ðsagnanna.
(Sendiherrafrétt.)
Paraguay
tilkynnir stórsigur í stríð-
inu við BolivíUr
LONDON í gærkveldi. (FO.)
Hierstjó;r|nin í Paraguay befir í
dag geíið' út opinbera tillcyn'ningu
um það, að lið Paraguaý hafi
unnið stórkostiegan sigur á Bo-
liviiumönnum við El Car'nuen, ha.fi
tekið 8 fallbyssur og 7000 fanga,
og er ait lið Boliviumanna á þess-
um sióðum á valdi þeirra.
Aflabrögð
hafa verið tneg á ísafirði uind-
anfarið og gæftaíítið. Hávarður
ísfirðingur er :nú að byrja að
kaupa fisk til útflutnings á veig-
um Landsbankans.
Úr Borgarnesi
símar fréttaritari útvarpsins
þar, að þar sé nú Lokið slátriunar-
tí|ð, og hafi alls verið slátraðl
um 35 000 fjár, en það er held-
ur færra en í fyrra. Auk þess
hefir verið slátrað fjölda naut-
gripa.
I ;
Veggmyndir,
málverk og margs konat ramtm-
ar. Fjölbreytt úrval.
Freyjugötu 11.
Sími 2105.
I
Vfirbfiging-
ar á bUa.
Byggjum ofaná allar
tegundir af bílum,
vörubíla og lang-
ferðabíla.
Bílamálning og alt til-
heyrandi.
Bflill VilhjálmssoD,
Laugavegi 118.
Simi 1717.
Wý eflg daglega.
KLEIN,
Baldorsoðtu 14. Sími 3073.
DÍVANAR, DÝNUR og
alls konar stoppuð hús-
gögn. Vandað efni. Vönd-
uð vinna. — Vatnsstíg 3.
Húsgagnaverzlun
Reykjavikur.
Múrarart
8
Nýkomið
■HHamHi ||jg [ Skeiðar
. |W*b1
Máining & Járnvðrnr.
Sími 2876. Laugavegi 25. Sími 2876.
HÖLL HÆTTUNNAR
ungi svo, að han:n tók eikki eftir fótataki greifáns, siem var að
læðast út um gluggann til þess. að fela sig á svöilunum.
En þá sméri konungur sér alt i eirnu við og litaðist um án þiess
nokkur sýnilega ástæða væri tiil. Og alt lagðist ó sömu sveifinla',
því að í þessari andrá rendi fult tanglið sér fram undaln skýi og
varpaði hvítu og skæru ljósi á veggsvaJirnar og gluggainn og
Jýsti upp beint bak og bnieiðar herðar mannsins, s>em nú þóttist
sjá öriög sín fyrir. j
Loðvik konun'gur spratt á fætur í ofsareiði og dró sverð sifct J
úr s líðrum.
„Hver andskotinn! Karlmaður í herbiergi yðar, þegar konungur-
inn heimsækir yður! Þér móðgið ekki eða misbjóðið í smáum stíi,
maddama.“
Hann hljóp fram og ruddi um stól og héit á svefðinu í hendinnÁ
og ætlaði að reka þenman mhJn(n í gegn eins og óðan hund.
Maddömu de Pompadour var um megn að sefa bræði konungs.
Hún horfði á hanin agndofa og óttaslegin. En flóttamaðuriinn á
svölunum snéri sér við svo að sás't í andlit honum, því að hann'
vissi sig glataðan mann hvort eð var. Hanin var of drottinhiollur
hirðmaður til að bera vopn móti konungi síhum, og stóð því
hreyfiingarlaus ieims og mymidasitytta og beið banahöggsíins.
, 'Alt í eimu galL maddaman við: „Kyrrir, herra konungur.”
Hún þrei'f í hamdlíeggS|nn á komunginum og benti með skelfingu
á hreyfingarlausa veruna í gduigganum. Röddin titraði af hryll-
imgi, þegar hún hvísiaði eða öliiu heldur andvarpaði fram þessum
orðum:
„Sko! Það er de Vrie sáiugi gneifi!”
Konungur leit á fölt andlit mannsins í glugganum. Og hann
misti sverðið á góllð, þvi að hann kendi manninn, að þar var
kominn útiagi h-ans, só sami sem hann hafði séð dauðan og kaldan
í St. Germain-skógi. Þetta var áreiðanlega sami líkaminn og ma<Jd-
ama de Pompadour hafði skvett víninu yfiri
Allan mátt dró úr konungi við þessa sýn iog hann signdi sig í
ofboð'i. En maddömiunni var það Ijóst, aði þessi iamandi skelfing
hans gat ekki staðið iengi. Hún steig eitt skref aftur á bak og
velti um háúm glervasa, sem stóð hjá simbalinu. Þótt bragðið
væri gamalt og alkuunugt, þá er samt hávaði alt af hávaði, og
flestum mönnum verður aðs ldjta í þá átt, sem þieir lueyra óvæn(t
hijóð koma úr. Koniungurinn ieit úmi öxl til að sjá af hverju þetta
skröit stafaði. Þegar hainn leit aiftur út í gluggann, var vofain hoifin.
Maddama de P'ompadiour átti ekki erfitt mieð að fara að. snögta,
æst og utan við sig.
„Þetta er af því að ég spottaði líkið. Guð minn góður, ef hann
fylgir mér nú alla æfi og sækjr að mér.“
Hún var að sjá óhuggandi, en konungurinin stóð hjá henni og
hugsaði sitt mál.
„Eruð þér vissar um að enginn sé á svölunum?"
Ný skelfing gagntóik hana.
„Já, já, þar getur engiinn verið. Ég var þar í dag.“
Röddin var óstyrk, þegar hún sagði þetta.
Konungur gaf ekki gaum að fuilyrðing henjnar og gekk út að
glugganum.
„Leyfið þér mér að biðja um Ijós fyrst,” sagði hún fljótt tii
þess að tefja fyrir, honum, en ha,nn sat við siinn keip.
Maddaman íylgdi honum mieð augunum og gat ekkert að giert.
Hún var viss um, að nú hefði hún tsliegið út sínu síðasta spiii.
Hún tók höndum fyrir andlit sér og reyndi að herða sig upp til
að taka því óttalega augnabliki, þegar konungurinin fyndi de Vrie.
Hún hieyrði, að konungur gekk eftir svölunum. Nokkur stund
lei.ð í óviissiu, en svo var hönd lögð á herðar henni. Hún ieit upp
og sá konunginn, siem sagði rólega:
„Þar var enginn. /Það er afár-merkilegt.“
Hún varð að taka á öllum leikarahæfileiikum sínum til þess
að dylja undrun sína og áraægju yfir þessu.
„Við skulum ekki hafa orð á þess:u,“ sagði hún eftir að hafa
látið sem hún hugsaði sig um, „eða kanske yðar hátign vilji hield-
ur segja frá öllu saman?“
„O nei,“ svariaði hanm. „Ég vildi meira en gjarnan hafa hljótt um
þetta, því að ekkert langar mjg til að koma af stað> deilum um
drauga.“
Maddaman var ekki aljskostar. ánægð yfir þessari rósemi kon-
ungs. Hann hafði náð sér svo fljótt eftir hræðsluna, að hún gat
ekki varist þiedrri hugsun, að hann grunaði eitthvað. Hún. máttii
tii að styrkja trú hans á afturgöngunni. Húm gerði sér upp hroll,
og sagði:
„Voðalegur fyrirburður var þetta. Hvað ætii hefði onði úr mér,
éf yðar hátign hefði ekki verjð hér mér t:il hjálpar? Ég fast um
að ég geti sofið næstu n;ætu.r.“
„Þetta iuefir ofiieynt tauigamar, svo að þér þarfnist hv , jar. Vtfr
ætlum því að yfirgefa yður.“
Konungur gekk fram að hurðinni.
„En, yðar hát:gn,“ sagði maddama’n sárbiðjandi, „þér farið þó .
ékki frá mér í irjeiðii?”
„Engan vegi|nn,“ svaraði konungur undir eins. „Þér eruð bezt'i
vLnurinn minin og sá 'ei'Ki, sem aldnei lætur mér leiðast. Þér hafið
alt af eitthvað nýtt til skemrimar í hve'rt skifti, sem ég heimsæki,
yður Ef ég vissi ekki að þér endurtakið yður ógjarnan sjálfa,
þá er ekki víst að ég þyrði að1 koma aítur. Fyrirburðurinn' í dag
befir breytt stefnu hugsana minna mjög rækilega, en ég kæri mig
ekkiert urn annan ieins.“
Sagði hiann þetta í alvöru? Eða var einhver vottur af háði í
orðum hans? Vildarkoraunni var órótt.
„Ég bið yðar hátign, að hafa þetta ekki að gamanmiálum. Það
er að vísu geigvænlegra fyrir mig ea yður. Mig hryl.Lir við þvi.
Aumkist þér ekki yfir vesali'aga de Pompadour?"
„Þér eigdð vorar heztu hugsanír og mieðaumkun," sagði; kon-
ungur vingjarinLegia, ea þó var eitthvað í fasi hams, sem benti til
að þessir atburðir allir hefðiu fengið honum hugsuinar.
X. kalli.
Vofan stynur.
Konungur var ekki fyr fcominn út ,ien maddama de Pompaidour
hraðaði sér út á veggsvaLinnar. Þar var enginn, fiinis og hainn hafði
sagt. Hún lieit indður og virtdi fyrir sér hæðinia, sem Romain hafðii
hlotið að detta, og hrol.Lur fór um hana. Hvernig gat hann stpkkið,
það án þess að hætta (imu'm sfiium eða jafinvel lífi?
Hún horfði iniður, í garðiiniiT, yfir rumna og Ikneski, en hvergi sá
hún nokkra hneyfingu. Hún, sfeildi ekkd, hverindg hann hafði gietað
komist óséður í burtu.
Hún snéri 'sér við, en leit svo aftur niður í garðiinm. Nú kom jhún
auga á mann, sem lá flatur á jörðinni í skugga, svo að hainn isást
varia.