Tíminn - 03.11.1965, Side 5

MIÐVIKUDAGUR 3. nóvember 1965
Útgefandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og tndriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar- Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur, Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr 90.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EJDDA b.f.
Öflugri aðgerðir
Segja má, að fregnir þær, sem birtar hafa verið
síðustu daga af starfi skattalögreglunnar sýni gerla, að
ekki er vanþörf á öflugu skattaeftirliti. Með stofnun
skattalögreglunnar steig fyrrverandi fjármálaráðherra
því rétt spor. Reynslan sýnir hins vegar nú þegar, að það
spor var alltof stutt, og þetta eftirlit þarf að vera miklu
öflugra og áhrifaríkara en orðið er. Eftir hálfs annars
árs starf hafa aðeins verið teknir til athugunar um 120
skattaaðilar, og athugun á þeim öllum nvergi nærri
lokið.
Af þessum takmarkaða hópi hafa þó þegar verið „leið-
réttir“ skattar 22 aðila og nemur hækkunin hvorki meira
né minna en nær 7 millj. kr. hjá þeim einum.
Varla mun ósanngjarnt að draga þá ályktun af þessu,
að sannað megi nú telja, að Skattsvikin séu mjög mikil,
og mest hjá ýmsum ,stórum“ aðilum og fjármagnsmikl-
um, og kemur það raunar ekki á óvart. Hér hefur að-
eins fengizt staðfesting á ríku almenningsáliti.
Þessi fyrsta reynslurannsókn bendir og eindregið til
þess, að brýn nauðsyn sé að auka og efla skattrannsókn-
ina og hafa éngin vettlingatök, meðan verið er að upp-
ræta þetta mein, sem á sér svo djúpar rætur. Þgð er ekki
nóg að taka fyrir rúmt hundrað skattagjaldenda á hálfu
öðru ári og afgreiða rúma tvo tugi á sama tíma. Það
er heldur ekki nóg að „leiðrétta“ skattinn hjá þeim, sem
hafa dregið svona ferlega undan, heldur verður að láta
málin fara hiklaust rétta boðleið réttar og dóms, og á
sama hátt og skattskráin er birt öllum almenningi á að
sjálfsögðu að birta þessa nýju „skattskrá" að minnsta
kosti þegar endanlegur dómur er fallinn.
Á það er líka rétt að benda, að ekki er réttmætt, að
yfirmaður skattalögreglunnar hafi eindæmi um val á
þeim skattgreiðendum, sem rannsaka skal hjá, heldur
er miklu vænlegra til almennrar betrunar. að lögboðið
sé að draga út ákveðinn hundraðshluta nafna einstak-
linga og fyrirtækja, sem rannsaka skal, og geri annar
aðili en s'kattalögreglan það úrtak. Þetta mundi firra
yfirmann skattalögreglu tortryggni í þessum efnum, og
það mundi hafa meiri áhrif því að þá gæti hver einasti
skattgreiðandi búizt við að lenda í slíkum útdrætti. Yf-
irstjórn skattalögreglu hefði auðvitað eftir sem áður
frjálsar hendur um rannsókn hjá hverjum, sem væri
eftir því, sem henni þætti ástæða til.
Söluskatturinn
Einn þáttur þessara skattsvika og að sumu leyti sá
alvarlegasti, er söluskattsvikin. Ríkisskattanefnd hefur
hækkað söluskatt hjá nokkrum aðilum um 2 millj. kr.
eftir rannsókn. Þetta gefur til kynna. að söluskatti sé
stungið undan í verulegum mæli Er þar um hreinan
og beinan stuld að ræða. því að þarna stingur lögskyldur
innheimtuaðili ríkissjóðs í sinn vasa fé sem hann tekur
við hjá almenningi. Er alveg sérstök ástæða til þess fyr-
ir ríkið að hafa hart eftirlit með þessum innneimtumönn-
um sínum, og skvlda þess gagnvart almennmgi. sem inn-
ir greiðsluna af hendi. er og sérstaklega rík þessu efni.
Ríkið verður að herða að miklum mun eftirlitið með
skilum söluskattsins enda ætti hað að vera unnt ef
engin augnaþjónusta er þar við höfð.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Nýja stjórnin í Vestur-Þýzkalandi
Reynist hún óstarfhæf á vettvangi utanríkismála?
ÞÓTT Ludvig Erhard ynni
mikinn persónulegan sigur í
þingkosningunum í Vestur-
Þýzkalandi, gekk honum stjóm
armyndunin mjög erfiðlega eft
ir kosningarnar. Ástæðan var
einkum ágreiningur milli
Frjálsra demókrata, og kristi-
lega flokksins í Bæjaralandi
sem er undir forustu Strauss.
Um skeið var jafnvel útlit fyr-
ir, að Erhard kynni að mis-
heppnast stjórnarmyndunin.
Eins og kunnugt er, eru að-
alflokkamir í Vestur-Þýzka-
landi Þrír, Kristilegir demó-
kratar, Sosíaldemókratar og
Frjálsir demókratar. Síðan
1960 hafa Kristilegir demókrat
ar og Frjálsir demókratar
myndað ríkisstjórnina, en í
kosningunum, sem þá fóru
fram, biðu Krístilegir demó-
kratar verulegan ósigur, misstu
meirihluta sinn á þingi og urðu
því að leita samstarfs við
Frjálsa demókrata. í kosning
unum nú unnu bæði Sósíal
demókratar og Kristilegir
demókratar á, en Frjálsir demó
kratar töpuðu mestu af fylgis
aukningu sinni frá 1960. Samt
héldu þeir áfram oddaaðstöðu
sinní í þinginu.
Deild Kristilega demókrata
i í Bæjaralandi hefur frá upp-
hafi starfað sem sérstæður
ílokkur. Seinustu árin hefur
þessi flokkur gerzt meira og
minna óháður undir forustu
Frans-Josefs Strauss, sem er nú
svipmesti, en óvandaðasti
stjórnmálamaður Vestur-Þýzka
lands. Strauss var um skeið
varnarmálaráðherra, en var
hrakinn úr því starfi fyrir
atbeina Frjálsra demókrata,
þegar hann reyndi að beíta ó-
lögum og ofbeldi í skiptum við
andstæðinga sina, einkum þó
aðstendur blaðsins „Der
Spiegel“, en þeir höfðu deilt
á yfirgang hans. Strauss hefur
haft mikinn hug á að ná sér
niðri á Frjálsum demókrötum
fyrir þetta, einkum þó nú eftir
kosningarnar, þar sem hann
taldi það bæta mjög vígstöðu
sína, að flokkur hans í Bæjara
landi jók fylgi sitt, en, Frjáls
ir demókratar töpuðu.
ÞAÐ, sem Strauss setti á
oddinn með fullum stuðningi
Adenauers, var að svipta
Mende, foringja Frjálsra demó
krata, embætti sínu sem ráð-
herra Þýzkra samríkismála, en
því embættí fylgir einkum að
annast um þau litlu samskipti,
sem eru milli Vestur-Þýzka-
lands og Austur-ýzkalands.
Mende hefur ekki farið dult
með, að hann vildi auka sam-
sldpti landanna og vinna þannig
að sameiningu þeirra í áföng
um, án þess að Austur-Þýzka
land yrði nokkurn tíma viður-
kennt sem sjálfstætt ríki. Til
þess að auðvelda þetta. hefur
Mende viljað að horfið yrði
frá Hallsteinskenningunni svo
nefndu, sem nú stendur eink
um í vegi bættrar sambúðar
Vestur-Þýzkalands við Austur-
Evrópu. Strauss vill hínsvegar
halda dauðahaldi í Hallsteins
kenninguna og telur einu leið
ina til að sameina Þýzkaland.
Richard Jager
að, Vestur-Þýzkaland verði
sterkt hernaðarlega og óttinn
við það neyði Rússa til að
fallast á sameininguna. Af
þéssum ástæðum krafðist hann,
að Mende léti af umræddu
embætti og einnig léti Gerhard
Schröder, sem er úr flokki
Kristilegra demókrata, af
embætti utanríkisráðherra, en
Schröder hefur hallazt að svip
aðri stefnu og Mende.
EFTIR mikið þóf, leystist
þessi deila þannig, að Mende
og Schröder héldu embættum
sínum, en þó þannig, að hend
ur þeirra verða bundnar meira
en áður. Erhard iofaði að fylgj
ast sjálfur meira með þessum
málum. Þá fékk flokk-
ur Strauss formanninn í
utanríkismálanefnd þingsins.
Frjálsir demókratar féllu einn
ig frá þeirri afstöðu sinni að
Strauss mætti ekki verða ráð
herra, en þeir höfðu lýst því yf
ir fyrir kosningarnar, að þeir
myndu ekki sitja í stjórn með
Strauss. í framhaldi af því
bauð Erhard Strauss embætti
innanríkisráðherra, en hann
þáði það ekki. Eins og er
mun Strauss telja sig hafa
sterkari afstöðu utan stjórnar
en innan.
Þá fékk Strauss því til vegar
komið, að einn af nánustu
samherjum hans úr kristilega
flokknum í Bæjaralandi, Rich
ard Jager, var gerður dóms
málaráðherra. Jager er einn
mesti afturhaldsmaðurinn i
þýzka þinginu. og hefur nvað
eftir annað lýst aðdáun sinni
á stjóm þeirra Francos og Sal
azar. Hann er ekki aðeins mik
ill kommúnistahatari, heldur
hefur mjög horn ' síðu Sósíai
demókrata og frjálslyndra
Hann er 52 ára gamali og hef
ur um talsvert skeið verið foi
maður varnarmálanerndar
þingsins. Hann vann sem s'ik
ur ákaft gegn Heye flotafor-
ingja, þegar hann deildi á þýzka
herinr, fyrii að fylgja úreltum
ómannúðlegum aga. Heye
gegndi þá stöðu hernaðarlegs
eftirlitsmanns þingsins, en það
embætti var stofnað til að
tryggja þinginu nokkra að-
stöðu til að fylgjast með því,
hvort herinn væri endurreist-
ur í gömlum anda eða nýjum.
Fyrir atbeina Jagers og skoð-
anabræðra hans var Heye hrak
inn úr umræddu embætti
vegna þessarar gagnrýni
VIÐ stjórnarmyndunina hef
ur Erhard bersýnilega fylgt
þeirri reglu að reyna að gera
alla ánægða. Frjálsir demó-
kratar fengu að halda fjórum
ráðherraembættum eins og áð
ur, og engu veigaminni en áð-
ur. Fjármálaráðherrann og
húsnæðismálaráðerrann eru m.
a. úr hópi þeirra. Þrátt fyrir
það eru þeir ekki ánægðir,
því að þeim er þyrnir í augum
að Strauss og flokkur hans
hafa styrkt aðstöðu sína.
Strauss og samherjar hans eru
heldur ekki ánægðir, því að
þeir hafa fengið minna en þeir
fóru fram á. Þýzku blöðin
segja frá því bæði i spaugi og
alvöru, að Erhard haf; tekizt
að gera alla óánægðari en áð-
ur.
Þetta er þó ekki aðalgallinn
í sambandi við stjórnarmyndun
Erhards. Aðalgallinn er sá, að
stjórnin er bersýnilega svo
sundurþykk innbyrðis í utanrík
ismálum, að hún er ófær um
að hafa þar nokkurt nýtt frum
kvæði, sem er þó ójákvæmi
legt, eí vinna á að sameiningu
Þýzkalánds. Strauss hefur ber-
sýnilega það sterka aðstöðu,
að hann getur bundið hend-
ur þeirra Mendes og Schröd-
ers. Nokkuð veltur þetta þó á
því, hve öflugur kanslari Er-
hard reynist. Hann þarf sannar
lega að halda fa.st á málum
ef stjórn hans á ekki að vera
meira og minna óstarfhæt á
sviði utanríkismála vegna sund
urlyndisins innbyrðis
Þ.Þ.