Tíminn - 03.11.1965, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 3. nóvember 1965
ÞiNGFRETTIR
TlMINN
OFFRAMLEIÐSLA MJÓLKUR OG HÆKKUN FRAMLEIÐSLUKOSTNABAR LANDBUNAÐARINS
SOK RIKISSTJORNARINNAR
Umræður um verð landbúnaðarvara halda enn áfram
HÉiÉ þórarinn
ÞÓRARINSSON
taldi að útflutn-
ingsuppbætur
Jandbúnaðarvara
væru vissulega
orðnar miklar og
|sköpuðu vanda-
mál. Viðskiptamálaráðherra hefði
einkum gefið tvær ástæður fyrir
þessari þróun. Ilin fyrri væri vax-
andi framleiðslukostnaður og
oukið bil milli hans og erlends
verðlags. Sú síðari væri of mikil
framleiðsla mjólkur. Þessar ástæð
ur væru vissulega réttar, en hver
bæri ábyrgð á þróuninni annar
en ríkisstjórnin. Verðbólgan yxi
gífurlega og leiddi til auldns
kostnaðar. Á tímabilinu 1955 til
1965 hefði vísitala byggingarkostn
aðar hækkað um 10 stig að meðal-
tali á ári, en síðustu tvö ár um
30 stig að meðaltali á ári. Stefnu-
leysi ríkisstjómarinnar í efna-
hagsmálum og taumlaus verðbólga
væri orsök kostnaðaraukans.
Ákvörðun ríldsstjórnarinnar um
langt bil að halda kjötverði niðri,
þrátt fyrir gagnstæðar óskir
hefði svo leitt til meiri
m j ólkurfr amleiðslu
heldur en kjötfrámleiðslu. Það
vzesítgrst og fremst á valdi ríkis
Stjonnarinnar, hvort tækist að
Sfiiffira vaxandi framleiðslukostnað
landbúnaðarins. Bændur ættu eng-
an þátt í núverandi öngþveiti, rík-
isstjórnin bæri alla sök.
BJÖRN PÁLS-
SON taldi ekki
mikla ástæðu til
að gera mikinn
hávaða út af
bráðabirgðalög-
unum. Þau giltu
í eitt ár og
bændur væru
sæmilega ánægðir með verðlag
afurðanna. Bændur hefðu átt í
nokkrum erfiðleikum 1961 til 1963
en verðlag afurða hefði verið hag
stæðara 1964 og 1965. Verðbólg-
an hefði aldrei verið meiri en
nú og ætti drýgstan þátt í verð-
hækkunum á landbúnaðarvörum
ásamt hækkandi sköttum 7,5%
söluskattur væri til dæmis lagð-
ur á kjöt og mjólk, og 2% til
stofnlánadeildar Búnaðarbank-
ans, Bændahallar og fleira.
Bændur hefðu aukið framleiðni
sína síðustu áratugina og hagnýtt
sér tækniþróunina. Vera mætti að
nægilegrar hagsýni hefði verið
gætt við vélarkaup og í búrekstri.
En þar væri bændastéttina eina
um að saka, því að slíkt hefði
átt sér stað bæði í sjávarútvegi
iog iðnaði. Allir viðurkenndu að
' mjólkurframleiðslan þyrfti að
ÁföndLefri deildar mælti Þorvaldur G. Kristjánsson fyrir nefndar-
áKi wm láutöku vegna vega- og flugvallagerða. Helgi Bergs kvaðst
standa að ncfndarálítinu, en áréttaði, að hann teldi óæskilegt, að fjár-
öfhm fil þeirra framkvæmda, sem áður hefði verið venja að hafa
í f járiðgum, flyttist yfir í sérlán. Einnig talaði Magnús Jónsson. Björn
Jónsson mælti fyrir frumvarpi sínu um ráðstafanir vegna sjávarútvegs
ins og tók sjávarútvegsmálaráðherra vel í mál hans, kvaðst vera
búinn að ákveða að skipa nefnd í málið.
Páll Þorsteinsson mælti fyrir frumvarpi um breytingar á íþrótta-
lögunum, þess efnis, að skipaðir verði íþróttanámsstjórar. Taldi Páll
að með íþróttalösunu.m frá 1940 hefði verið stigið stórt skref á sviði
uppeldismála. Tilgangur íþróttalaganna væri að auka hcilbrigði
manna og hreysti, líkamsfegurð, vinnuþrek og táp. fþróttir auka vissu-
lega heilbrigði og táp hinnar ungu kynslóðar. Atvinnuhættir þjóðar-
innar taka breytingum, þannig að þeim mönnum fjölgar sífellt, er
vinna innanhúss, annaðhvort þjónustu.störf eða við iðnað, en Þeir
verða æ færri í hlutfalli við fólksfjölda, er hafa við störf sín útivist og
hreyfingu. Af því leiðir, að íþróttir hafa nú og framvegis mikilvægu
og auknu hlutverki að gegna á sviði uppeldis og menntunar þjóðar-
innar og að þær þar að efla.
NÝ MÁL: Ríkisstjórnin hefúr lagt fram frumvarp til laga um
aukatekjur ríkissjóðs. Jónas Rafnar dómsmálaráðherra, hvað líði
endurskoðun laga um hlutafélög. Þrír þingmenn Alþýðubandalagsins
leggja fram frumvarp til laga um verkfall opinberra starfsmanna. Meg-
inefni frumvai'psins er svohljóðandi: Ríkisstjómin skal í samráði við
stjórn Bandalags starfsmanna ríkis og bæja og stjómir Þeirra sér-
félaga þess, er málið sérstaklega varðar, undirbúa frumvarp til laga
um réttindi og skyldur starfsmannafélaga, er gegna þess háttar störf-
um, að framkvæmd þeirra varði líf og heilsu almennings. Skal frum-
varpið miða að því að tryggja rétt þessa starfsfólks til liagsmunabar-
áttu ,eins og frekast samræmist öryggi um líf og heilsu almennings.
Þegar samkomulag hefur náðst um slíkt frumvarp milli samtaka þess-
ara og ríkisstjómar, skal leggja það fyrir Alþingi.
Rannsóknarskip
Jón Skaftason hefur lagt fram
eftirfarandi fyrirspurair til ríkis-
stjómarinnar:
1. Hafa verið gerðir samningar
um smíði rannsóknarskips í þágu
sjávarútvegsins?
2. Hve mikið fé er fyrir hendi
til smíði skipsins?
3. Hvað er talið að vel búið
rannsóknarskip kosti nú?
miðast við innanlands neyzlu. Ein
stakir bændur gætu ekki leyst það
vandamál, heldur yrði ríkisstjórn-
in að leysa það í samráði við
bændasamtökin og mjólkurvinnslu
stöðvamar. Það þarf hvorki að
rífa fjós eða fækka kúm, aðeins að
draga úr fóðurbætiskaupum. Þrjár
leiðir væru til. Sú fyrsta væri að
hafa tiltölulega hærra verð á sauð-
fjárafurðum en mjólkurafurðum.
Gallinn við það væri að þá myndu
mjólkurframleiðendur búa við lak
ari kjör. Það væri ranglátt. Önn-
ur leiðin væri að takmarka inn-
flutning á fóðurvörum, en ýmsir
örðugleikar væru á því. Þriðja
i leiðin væri að gera áætlun um,
hve þjóðin hefði þörf fyrir miklar
mjólkurafurðir, skipta því sem
réttlátast milli þeirra héraða, sem
hagkvæmt væri að stunda mjólk-
urframleiðslu í. Einstökum bænd-
um væri svo tilkynnt, hve mikla
mjólk mjólkurvinnslustöðvarnar
tækju af þeim. Eðlilega yrði þá
að taka tillit til fjölskyldustærð-
ar og hvort hagkvæmara væri að
framleiða mjólk eða sauðfjáraf-
urðir á viðkomandi býlum. Bænd-
ur gætu svo gert það upp við
sig, hvort þeir vildu framleiða hið
ákveðna mjólkurmagn með mik-
illi fóðurbætisgjöf eða að mestu
leyti á heyi. Þessi aðferð mun
vera notuð í sumum löndum og
áleit Björn hana fyrir sitt leyti
hagkvæmasta. Fyrir bændur væri
bezt að leysa þetta mál sem fyrst,
en það yrði tæpast gert nema
með vissum lagaákvæðum og fyr-
ir því yrði ríkisstjórnin að beita
sér. Ráðherrar Alþýðuflokksins töl
uðu mikið um að landbúnaðurinn
væri ekki rekinn á hagkvæman
hátt, en hefðu lítið gert til að
bæta úr því. Ýmsir álíta að ræður
þeirra miðist meira við það að
afla atkvæða með slíkum málflutn
ingi, sem sennilega yrði þá eink-
um á kostnað Sjálfstæðisfl.
Væri það ómaklegt, því kratar
væru allvel aldir á því búi. En
það væri nú þannig bæði með
menn og kálfa, að þeir launuðu
sjaldan ofbeldið.
Björn sagði að höfuðvandamál-
ið væri síaukin verðbólga. Fram-
leiðslukostnaðurinn hækkaði ár
eftir ár. Sjávarútvegurinn væri
þegar kominn í vandræði, ef
verðlagið hefði ekki farið hækk-
andi. Niðurgreiðslur á kjöt og út-
flutningsuppbætur hækkuðu eðli-
lega í krónutölu eftir því sem
verðlag hækkaði innanlands. Of
mikil gengislækkun 1960 og vaxta
hækkun hefði átt drjúgan þátt að
auka verðbólguna. Með þeim ráð-
stöfunum hefði þeim steini verið
velt af stað, sem ríkisstjórninni
hefði ekki tekizt að stöðva, þótt
vafalaust væri ekki ríkisstjórn-
inni einni um að kenna. Endur-
teknar verðhækkanir hljóta að
leiða til þess, að útflutningsat
vinnuvegimir hætta að bera sig
og þá kemur ný gengislækkun.
Björn sagði að lokum að hann
teldi það ekki réttan hugsunar-
hátt hjá forseta ASÍ að Mjólkur-
bú Flóamanna og Mjólkursamsal-
an hefði gengið í fjandmanna-
flokk launþega með því að ganga
í Vinnuveitendasambandið, þótt
persónulega hefði hann álitið það
ástæðulaust. Vinnuveitendur væru
ekki og mættu ekki vera óvinir.
Persónulega væri sér bezt við þá,
sem hjá sér hefðu unnið. Skilyrði
raunhæfra samninga væri að vinnu
| veitendur og, launþegar litu raun-
hæft á hlutina og væru ekki óvin-
SIGURVIN EIN-
ARSSON taldi,
að viðskiptamála
ráðherra vildi,
að bændur hefðu
ekki sömu kjör
og aðrar stéttir.
Annað yrði ekki
skilið af dæmum
ráðherrans, þegar hann taldi bænd
ur ekki eiga rétt á kauphækkun,
þegar sjómenn öfluðu meira
j vegna aukinnar tækni, eða iðnað-
armenn tækju upp ákvæðisvinnu.
Ekki væri hægt að skilja tekju-
auka þessa atriða frá hinum al-
mennu tekjum þessara stétta. Ef
miða ætti kaup bænda á annað
borð við kjör þeirra, yrðu þetta
auðvitað að fylgja með í reikn-
ingnum. Allir landsmenn ættu a
taka þátt í tekjuaukningu sjávar-
útvegsins. Væri Ingólfur Jónsson
sammála Gylfa í þessu máli? Einn-
ig væri fróðlegt að vita, hvers
Kramham a ms 14
SUMARHEIMILI
KAUPST ADARBARNA
Einar Ágústsson, Sigurvin Ein-
arsson og Ingvar Gíslason flytja
Úllögu til þingsályktunar um sum
arheimili kaupstaðabarna í sveit:
Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að skipa fimm manna
milliþinganefnd til þess að gera
tillögur um stofnun sumarheimila
í sveitum fyrir börn úr kaupstöð-
um og kauptúnum.
Skal að því stefnt, að á slíkum
sumarheimilum hafi börnin við-
fangsefni, er geti orðið þeim að
sem mestum andlegum og líkam-
legum þroska, þ. á. m. ræktunar-
störf, gæzla húsdýra og umgengni
við þau.
Nefndin skal hafa samráð við
borgarstjórn Reykjavíkur, bæjar-
stjórnir kaupstaða, sveitarstjórn-
ir kauptúnahreppa og barnavernd
arráð íslands.
Ráðherra skipar fjóra nefndar-
menn eftir tilnefningu þingflokk-
anna, einn frá hverjum, en
| fimmta nefndarmanninn án til-
j nefningar, og skal hann vera for-
j maður nefndarinnar.
Nefndin skili áliti fyrir næsta
j reglulegt Alþingi.
Það var lengi háttur kaupstaða-
búa að koma börnum sínum í
sumardvöl á sveitaheimili. Var
það eftirsóknarvert og þótti hollt
og þroskavænlegt fyrir börnin.
Nú er öldin önnur hvað snert-
ir möguleika á slíkri sumardvöl
fyrir börn í sveit. Því veldur hin
mikla fólksfækkun, sem orðið hef-
ur á sv0 að segja verju einasta
sveitaheimili. Þar er ekki lengur
sá vinnukraftur innanhúss, sem
með þarf, til að sinna þörfum að-
komubarna. Þörfin fyrir sumar-
dvöl kaupstaðabarna í sveit er þó
ekki minni en áður, þvert á móti
vex hún óðfluga með fólksflutn-
ingum til þéttbýlisins. Ýmis fé-
lagssamtök í landinu hafa á við-
Pramh á bls 14
BÓKASÖFN
Þórarinn Þórarinsson spyrlfrá 29. maí 1957 um sameiningu
menntamálaráðherra: Landsbókasafns og Háskólabóka-
Hvað hefur ríkisstjórnin gert til safns o.fl.?
að framkvæma ályktun Alþingis'