Tíminn - 03.11.1965, Qupperneq 9

MIÐVIKUDAGUR 3. nóvember 1965
TÍIVIINN
n>
— Hefurðu þurft að reka
nemendur úr skólanum'?
— Það hefur komið fyriv r.ð
ég hef ekki átt annars úrk-jsts
en það eru aðeins örfá undan
tekningartilfelli. En auðvitað
verður að gera það, ef aðrar
leiðir reynast ekki fæxar. Nem
endur verða að sjá og skilja,
að reglum er framfylgt ann-
að myndi hafa mjög slæm á-
hrif á heildina.
— Hvernig er með samgang
kynjanna í skólanum?
— AuðVitað umgangast þau
í kennslutímum, matsal og frí
stundum sínum, en hér eru ali
ar heimsóknir milli kvnja á
svefnherbergi stranglega bann
aðar allan sólarhringinn. í
sumum skólum munu slikar
heimsóknir leyfðar hluta dags
unum vestan Mýrdalssands i V-
Skaft. Þá leggjum við einnig
áherzlu á að fá gesti hingað til
þess að tala við nemendur,
ræðumenn og listamenn. Ei'nn
ig fáum við á hverju ári hing-
að danskennara til þess að
kenna unglingunum nýjustu
dansana. Allt er þetta vel mer
ið, enda þurfa unglingar í
heimavistarskóla að hafa nóg
að gera.
— Hafa nemendur ekki gott
af því að vera á heimavistar-
skóla?
— Jú, ég tel, að þeir hafi
bað. Þeir kynnast þar ýmsu,
sem þeir ekki myndu gera á
sama átt heima hjá sér, þótt
góð heimili séu náttúrulega
meira virði en allt annað. Á
heimavistarskólum læra þau
í kennslustund hjá 3. bekk.
ins, en ég sé ekki, að slíkar
heimsóknir þjóm neinum
æskilegum tilgangi.
— En hvað með heimsóknir
utanaðkomandi?
— Vitanlega fá nemendur
að taka á móti foreldrum sín
um og systkinum, ef þau koma
í heimsókn, og sýna þeim hor
bergi sín, en aðrar heimsóknir
utanaðkomandi er mér ekkert
um.
— Það er látið mikið 3f
félagslífi nemenda í Skóga-
skóla.
— Félagslíf er hér mikið
og við reynum að láta nemend
ur að sem mestu leyti sjálfa
um að bera það uppi. Þeir sjá
til dæmis sjálfir að öllu leyti
um vikulegar kvikmyndasýn-
ingar og bekkirnir sjá til skipt
is um skemmtikvöld öðru
hverju. Á föstudagskvöldum
laugardagskvöldum og sunnu-
dagskvöldum er oftast eitthvað
til skemmtunar fyrir nemend
ur og álít ég það nauðsyulegt
því að þeir þurfa vissulega að
geta dreift huganum frá bók-
lestrinum. Svo er haldin skóla
hátíð. eða árshátíð, og hún er
alltaf síðasta daginn tyrú
páskafríið. Þá höldum v;ð
einnig árlega bindindisnátið og
bjóðum til hennar öllum börn
um á aldrinum 12 og 13 ára
úr Rangárvallasýslu og sveit
í ríkara mæli að standa á eig
in fótum, taka tillit til ann-
arra og venjast aga.
— Telurðu, að byggja eigi
fleiri heimavistarskóla?
— Já, alveg tvímælalaust,,
enda sýnir aðsóknin í þá, að
fleiri er þörf. Það þarf að
byggja heimavistarskóla fyrir
þá landshluta sem enn hafa
enga, og það þarf að efla þá,
sem fyrir eru. Nú er að verða
sú breyting á fræðslukerfinu.
að unglingafræðslan færist inn
í barnaskólana, og þá liggur
fyrir, að héraðsskólarnir
verða tveggja ára skólar og
þetta hefur vitanlega ýrnsar
breytingar í för með sé>
— Viltu láta lengis s ••
tímann?
— Já, ég teJ það æskilegi
en ég held að meira aðkallanrb
sé að framfylgja þeim reglum
sem f.vri'r eru Sannleikurinn
er sá, að þessi mál eru mjög á
reiki. Tökum til dæmis aðsfcðn
mun barna í Reykjavik oa ÚÞ
á landi Úti á landi hefja börn
in víðs ári síðar skólagöngu
þau byrja mánuði síðar i árin.
og víða koma þau aðeins rnnat
hvern dag í skólann Sanv
ætlazt til að >a, kom etn.- -v
undirbúin i skóla gagnfræða
stigsins og börnin úr þerrbv I
inu — og þau gera bað líka
• ftestum tllfeilum
Sjötugur í dag:
Erlingur Pálsson
yfirlögregluþjónn
Einn hinn merkasti afreksmað-
ur og íþróttafrömuður þjóðarinn
ar, Erlingur Pálsson yfirlögreglu
þjónn í Reykjavík, er sjötugur í
dag.
Auk þess að vera í fararbroddi
á sviði íþróttamálanna um ára-
tuga skeið, á Erlingur að baki
farsælan starfsferil í lögregluliði
höfuðborgarinnar í full 45 ár og
forystumaður í stéttarsamtökum
lögreglumanna um langt skeið. En
þjóðkunnur er hann fyrst og
og fremst fyrir íþróttaafrek sín
og önnur afsldpti af íþróttamálum,
enda mjög að verðléikum.
Erlingur Pálsson er vaxinn úr
jarðvegi sunnlenzkrar sveitamenn
ingar, þróttmikill sproti á sterk
um ættarmeiði með skýrum ein-
kennum og kynfestu. Fæddur er
hann að Árhrauni á Skeiðum í
Árnessýslu 3. nóv. 1895, sonur
hjónanna Ólafar Steíngrímsdóttur
og Páls Erlingssonar, sem þar
bjuggu og síðar að Efra-Apavatni,
þar sem Erlingur sleit barnsskón
um. í móðurætt er Erlingur 4. mað
ur frá Sveini lækni í Vík Pálssyni,
því að lang-amma hans var Sig-
ríður Sveinsdóttir frá Vík. Einnig
er hann 5. maður frá Bjarna land
lækní Pálssyni og 6. maður frá
Sk.úla fógeta. í föðurætt er Erling
ur m. a. 5. maður frá Nikulási
sýslumanni í Rangárþingi Magnús
syni og 9. liður frá Guðbrandi
Hólabiskupi, og auðrakin er föð-
urætt hans til Randíðar í Hvassa
felli. Föðurbróðir Erlings var, sem
alkunna er, Þorsteinn skáld
Erlingsson.
Tíu ára að aldri fluttist Erling
ur með foreldrum sínum og bræðr
um til Reykjavíkur. Faðir hans
hafði þá um 15—20 ára skeið
stundað sundkennslu með búskap
og sjómennsku, en brá nú búi til
þess að helga sig sundkennslu ein-
vörðungu. Var sundkennslan Pálí
meira en brauðstrit. Hún var hug-
sjónastarf. Má segja, að hann hafi
flestum öðrum fremur lagt varan
legan grundvöll undir sundmennt
þjóðarinnar á Þessari öld og orðið
áhrifamestur sundkennari henn-
ar.
Barn að aldri tók Erlingur að
kenna sund með föður sínum og
vann að sundkennslu fram undir
1920, er hann hóf lögreglustörf.
Jafnframt stundaði hann á ungl
íngsárum sínum kaupavinnu í Ár-
nessýlu og sjóróðra á Suðurnesj
um og ýmsa aðra atvinnu, enda
bráðþroska og tápmikill að hverju
sem hann gekk. Hann fór utan
árið 1914 og nam nýjustu sundað
ferðir á ágætum íþróttaskóla í
Lundúnum. Hlaut hann lof fyrir
frammistöðu sína þar og viður
kenningu sem úrvals sundmaður.
Var hann þá þegar orðinn frækn
asti kappsundsmaður íslendinga og
eftir dvölina í Lundúnum ótvírætt
þeirra kunnáttumestur Lærði
hann m a skrið=unrl oe flutti þá
qðfp-A h f t-r ’t-h
A Pessui' i ii ■ c .engi síðan
'ók Erlingui þalt i úteljandi sund
mótum og sundþtautum oc bar
>1 nm þn' oe 'eikm H»nn var og
hinn líðtækasti i glimu og fleiri
íþróttum, en lét sundþjálfunina
sitja í fyrirrúmi. Hann vandist því
nngur að synda í sjó vetur og sum
ar. tók m a átta sinnum þátt i
svonefndu „nýárssundi“ og hafði
alltaf sigur. Löngu eftir að nýárs
sundið var af lagt sem keppnis
grein hélt Erlingur þeim sið að
synda í sjó á nýjársdag, hvernig
sem veður var. Hefur hann gert
Þetta fram undir þennan dag, og
er það til marks um þrek hans
og viljastyrk. Þá þreytti hann ung-
ur „Engeyjarsund" óg „Viðeyjar-
sund“, og árið 1927 vann hann
mesta sundafrek íslenzks manns á
síðari öldum, er hann synti úr
Drangey hina sömu leið og Grett
ir Ásmundarson forðum. Drang-
eyjarsundið skipaði Erlingi á heið
ursbekk meðal íslenzkra afreks-
manna, enda mun þess lengi
minnzt í íþróttasögu okkar, svo
einstætt má það teljast, þó að aðr
ir hafi síðar leikið það eftir hon
um. Oftar en einu sinni sigraði
hann í hinu svonefnda íslendinga
sundi (500 m sjósundi), sem nú
er niður lagt fyrir löngu.
En Erlingur var ekki aðeins
þolsunds- og kappsundsmaður í
fremstu röð, heldur hefur hann
eínnig um áratuga skeið verið að-
alforustumaður í félagslífi sund-
manna, m. a. sem formaður Sund
sambands íslands frá stofnun þess
1951 og fulltrúi á sundþingum
erlendis og fararstjóri sundmanna
oftar en flestir aðrir. Hann var
varaforseti Í.S.Í. 1933—1951 og
formaður Sundráðs Reykjavíkur
1932—1950. Oft heur hann sótt
Olympíuleika sem fararstjóri, var
m. a. aðalfararstjóri á Leikunum
i Lundúnum 1948. Á æskuárum
sínum var hann áhugasamur ung
mennafélagi og starfaði mikið í
Ungmennafélagi Reykjavíkur,
bæði að íþróttamálum og öðrum
menningar- og framfaramálum. —
Erlingur átti sæti í nefnd þeirri,
ei undirbjó íþróttalögin frá 1940,
sem sett voru að frumkvæði Her-
manns Jónassonar forsætisráð-
herra. Þau ollu byltíngu í íþrótta
málum þjóðarinnar. M. a. var þá
tekin upp sundskylda hér á landi,
og átti Erlingur mikinn Þátt í að
móta ákvæði laganna um það efni.
Verðui forysta hans á þvi sviði
seint fullmetin. Einnig hefur hann
frá fyrstu tíð setið i Laugardals
nefnd. sem forgöttgu hefur um að
koma upp fullkomnuin íþrótta-
mannvirkjum í höfuðboiginni, og
einnig var hann meðal helztu
hvatamanna að byggingu Sandhall
ar Reykjavíkur, og var m-a. for-
stjóri hennar um skeið, en lét fljót
lega af því starfi vegna eindreg
ínna tilmæla um að halda áfram
yfirmannsstöðu sinni hjá lögregl
unni.
Þó að Erligur ynni löngum mik
ið í þágu íþróttamála og ætti jafn
an langan og erfiðan starfsdag hjá
lögrgelunni með næturvöktum og
einatt næsta óreglubundinni
vinnu, þá var eins og starfsþoli
hans væri aldrei ofboðið. Um
langt skeið rak hann talsverðan
búskap á Bjargi við Sundlauga-
veg, meðan þess var kostur, hafði
framan af aðallega kúabú, síðar
svínabú, og jafnan nokkra garð
rækt. Fylgdi búrekstrinum að
sjálfsögðu mikil vinna og umsvif.
Gekk hann sjálfur að verkí eftir
því sem tími vannst til, reis árla
úr rekkju morgun hvem og sinnti
skepnuhirðingu og öðrum bústörf
um áður en hann hélt til vinnu
sinnar á lögreglustöðinni. Flesta
morgna mun hann hafa tekið
sundsprett í sundlaugunum eða í
sjónum. Er af öllu sýnt, að Erling
ur er hinn mesti þrekmaður, enda
sparaði hann sig lítt á þeim ár-
um, sem umsvif hans voru mest.
Þrátt fyrir dugnað og kappgirni er
Erlingur einstakur að jafnaðar-
géði og fer sér aldrei óðslega. Ef
til vill er skaplyndið hans megin
styrkur.
Erlingur naut lítillar skóla-
menntunar, eins og fleiri af hans
kynslóð, en hefur bætt sér hana
upp með sjálfsnámi í ýmsum grein
um. Er hann um margt vel að
sér, einkum þaullesinn í fslands
sögu og fornum og nýjum bók-
menntum þjóðarinnar. Hefur hann
á hraðbergi tilvitnanir í ljóð og
sögur, enda óvenjulega minnugur.
Er varla ofmælt, að hann kunni
utan að heilar Ijóðabækur og forn-
sögur, sem hann las og lærði í
æsku. Sjálfur er hann vel skáld
mæltur og bragfróður, iðkar m. a.
þá íþrótt sér og öðrum til gamans
að yrkja vísur undir dróttkvæðum
hætti með hinum flóknustu kenn
ingum og orðaröð.
Hann kvæntist 30. júní 1921 Sig-
ríði Sigurðardóttur bónda og
pósts á Hörgslandi á Síðu, síðar í
Árnanesi í Hornafirði, Pétursson
ar. Er Sigríður augmikil kona,
sem staðið hefur fyrir hinu fjöl
menna heimili og miklu umsvif
um þeirra hjóna með frábærri
' atorku, en hin síðarí ár hefur hún
oft átt við vanheilsu að stríða. Af
börnum Þeirra eru á lífi sjö dæt
ur.
Á þessum tímamótum í ævi
Erlings minnumst við gamlir sam-
herjar hans og vinir úr Ungmenna
félagi Reykjavíkur og íþróttahreyf
ingunnl hins frækna íþróttakappa
og brautryðjanda, en fyrst og
fremst hins ágæta félaga. Erling
ur er sérkennilegur persónuleiki
og enginn hversdagsmaður, en okk
ur gömlum vinum hans er efst i
huga, að hann er drengur góður,
eins og þær fornhetjur, sem við
lærðum að dá í æsku okkar, og
Erlingur hefur sjálfur svo mikl
ar mætur á.
Flyt ég honum og fjölskyldu
hans mínar innilegustu árnaðar
ósldr.
Guðm. Kr. Guðmundsson.