Alþýðublaðið - 03.03.1959, Blaðsíða 7

1. i l%aií4 m
KrÚSTJOV beið ekfei eftir
úrslítuníi viðræðna sinna við
Macmillan til að vísa tillög-
um Vesturveldanna um utan-
ríkisráðherrafund á bug. Hann
tók þann kost, að vísa henni
á bug meðan Macmillan var
að skoða stolt Sovétríkjanna,
kjarnorkuverið í Dúbna, þar
sem þeir gera tilraunir með
hagnýtingu vetnisorkunnar í
friðsamlegum tilgangi. Þessi
aðferð Krústjovs er sögð hafa
komið eins og kalt steypibað
yfir hina fjölmennu sendi-
nefnd Breta í Sovétríkjunum.
Enn meiri furðu vekur þó
ræða Krústjovs þegar aðdrag-
andi tillögu Vesturveldanna
er athugaður. I fyrrahaust gaf
Krústjov Vesturveldunum sex
mánaða frest til að búa sig
undir að Rússar afhentu
stjórn Austur-Þýzkalands öll
yfirráð í Berlín. Þessi frestur
rennur út í maílok n.k. Vest-
urveldin lögðu til að utanrik-
isráðherrar stórveldanna
kæmu saman fyrir þann tíma
til að samningaviðræður um
málið gætu hafizt áður en sá
frestur rennur út. Nú hefur
NeTAMAUCO heitir borg
ekki alllangt frá Feneyjum,
enda þótt enginn hafi litið
hana augum í 1000 ár. Hin
breiðu stræti Metamauco, hall
ir og turnar, kirkjur og lista-
verk eru undir tuttugu metra
undir yfirborði Adriahafsins.
Um langan aldur hafa forn-
leifafræðingar reýnt. að finna
Metamauco en áldrei tekizt
það fyrr en nú fyrir örfáum
vikum. Fiskimenn frá Feneyj-
um voru að veiðum um það
hil þrjá kílómetra frá Isola
del Lido skammt frá borginni
er eitthvað festist í net þeirra
og gáfust þeir upp við að losa
það. Var það skoðun þeirra
að netið hefði festst í kletti,
en nokkrir Feneyjabúar voru
annarar skoðunar. Meðal
þeirra var fornleifafræðing-
urinn Mario Galli, Giordini,
forstöðumaður vísindasafns-
ins í Féneyjum, og kaþólskur
prestur, Don Musolini kenn-
ari við háskólann í Padua.
Þessir þrímenningar hafa
manna mest. leitað að Meta-
mauco og þeir eru þess full-
vissir að net fiskimannanna
Krústjov hafnað þessari til-
lögu og í staðinn lagt til að
æðstu menn austurs og vest-
urs hittist og ræði vandamál-
in, enda þótt honum sé full-
ljóst, að undirbúningur að
slíkum fundi tekur Iengrii
, tíma en svo, að hann geti haf-
izt fyrr en eftir mánaðarmót-
in maí—júní.
rað er erfitt að gera sér
Ijóst, hvað Krústjov ætlast
fyrir með slíku háttalagi.
Hann hefur í flimtingum . að
utanríkisráðherrar hafi aldrei
leyst nein vandamál. En hvaða
árangur hefur náðst á fund-
um æðstu manna? Vill Krú-
stjov láta Berlínardeiluna
ganga sinn gang án íhlutunar
utanríkisráðherranna? Trúir
hann því, að hann hafi svo há
tromp á hendinni, að hann
geti beygt Vesturveldin í Ber-
línarmálinu.
Stjórnmálamenn á Vestur-
löndum fara varlega í að draga
ályktanir af, ræðu Krústjovs.
Þeir segja, að hann hafi ekki
sagt sitt síðasta orð varðandi
væntanlega samninga um Ber-
lín. Almenningur á erfitt með
að gera sér grein fyrir, að þeg
ar Krústjov hefur hafnað ut-
anríkisráðherrafundi, að kom
ið geti til mála að hann hafi
í hyggjú að fallast á hann eft-
ir allt saman. Ef til vill skýr-
ist þetta þegar Macmillan hef-
ur Iokið viðræðunum í Mos-
kvu.
I
K,
Kano heitir borg ein gömul og
ur um 1000 ára. tímabil veriS ein
ur í Vestur-Afiíku, jafnvel auðu
var eitt höfuðsetur hinnar blóm
miðöldum í Mið- og Vestur-Afrí
menn þangað fyrst og stuttu síð
tengdi hana við helztu samgöng
Áriega, er haldin mikil hátíð í K
skemmtanir og aldagamlir siðir e
hvar riddarar klæddir fornum bú
háð er til skemmtunar fólkinu.
fræg í Norður-Nigeríu.. Hún hef-
hver mildlvægasti verzlunarstað-
gri og frægari en Timbuktu. Hún
legu -menningar, sem þróaðist á
ku. Árið 1904 komu. brezkir kaup
ar var lögð járnbraut, sem
uleiðir nútímans á sjó og landi.
ano og fara þá fram sýningar og'
ndurvaktir. — Á myndinni sést
ningum geysas til orustu, sem
I
l.ónninn í ræðu Krústjovs
var slíkur, að vonir manna
um bætta sambúð stórveld-
anna hafa stórum dofnað.
Hann hafði tillögur Vestur-
veldanna um eftirlit með
banni við tilraunum með
kjarnorkuvopn verði fram-
fylgt. í flimtingum og sagði
að í framkvæmd yrði slíkt eft-
irlit aðeins allsherjar njósna-
kerfi, sem.skaðað gæti Sovét-
ríkin stórlega. En.þegar, þesau
„njósnakerfi“ á að koma á
bæði austan járntjalds og
vestan mætti ætla að jafnt á
væri komið, eða hafa Sovét-
ríkin einhverju því að leyna,
sem lífsnauðsyn er að halda
leyndu fyrir umheiminum.
lannski er óhætt að taka
þessar yfirlýsingar ekki of há-
'll
j W
aiiKiiiiiiiiiiiiamiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii diiiiiituuiuiuiiiititiiiiituiiiiiimmiiimmmiiiiiimiiimiiiiHriiiiHiiimmmittiiiiim
tíðlegar. Margt bendir tíl að
samningaumleitanir verði
teknar upp varðandi Þýzka-
land og ekki er vonlaust að
samkomulag náist í Genf um
bann við tilraunum með kjarn
orkuvopn og eftirlit með því
að því; banni verði framfylgt.
Það er almenn skoðun stjórn-
málamanna og blaðamanna á
Vesturlöndum, að Krústjov
æski eftír að nokkuö dragi úr
spennu í alþjóðamálum, svo>
honum veitist tækifæri til
þess að efna loforð þau, sem
hann gaf rússnesku þjóðinni
á 21. flokksþingi Kommúnistai
flokks Sovétrikjanna á dög-
unum. En það er einnig aug-
Ijóst mál, að hann setur harð-
ari, skilmála í utanríkismál-
um en oft áður. Eriðartalið er
blandað tilfinningu fyrir hon*
um miklu möguleikum, sem
sigrar Rússa á sviði geimrann
sókna, opna. Krústjov virðist
klæja í lófana eftir að láta tiT
skarar skríða á sama tíma og
friður er ein aðalforsenda
framfara í landi hans.
Stefán frá Hvítadal
Stefán frá Hyítadal: Frlr.
lidne dagar. LjóSaúrvaí þý/álK
á norskt landsmál af Iva*i;
Orgiand. Formáli eftir Hallú
dór Kiljan Laxness og Iv.®*
Orgland. Káputeikning effi*
Veslemöy Koppang. Fonnss-
forlag. Osló 1958.
i;
NORSKI sendikennariruSj
Ivar Orgland, hefur reynzt ís-
lenzkum bókmenntum ærinn
drengskaparmaður. Hann þýddi
fyrir nokkrum árum á norsiii;
landsmál gott úrval af kvæð-
um Davíðs Stefánssonar, og nin
kynnir hann löndum sínum st,
sama hátt Stefán heitinn frá
Hvítadal, en bókin kalláúí'
„Frá lidne dagar“. Útgefand-
inn er iandsmálsforlagið Fonna;
en þar er einn af ráðamönnum
annar íslandsvinur, Ivar Eske-
land. Búningur bókarinnar er
með þvílíkum ágætum, að' eins-
dæmi mega heita.
Förmáli Halldórs Kiljan Lasí
hafi krækzt í kirkjuturn í
hinni týndu borg. Á næsta
vori ætla þeir að gangast fyr-
ir að rannsaka stað þann, sem
fiskimennirnir töpuðu neti
sínu á. Rotariklúbbar á Ítalíu
og víðar um heim ætla að
leggja fram fé til rannsókn-
anna, sem framkvæmdar
verða af froskmönnum og
þjálfuðum köfurum.
B,
'orgin Metamauco var um
það þil 240 árum fyrir Krists
fæðingu byggð Etrúskum og
Grikkjum, en síðar Rómyerj-
um. Á tímum þjóðflutning-
anna miklu leitaði fjöldi
manns hælis í Metamauco og
verndar gegn innrásarherjun-
um, og einkum undan hersveit
Attila, sem á miðöldum var
kallaður svipa Guðs. Smám
saman blómgaðist borgin
vegna hinnar hagstæðu legu
sinnar til verzlunar og við-
skipta. Eriður og: ró ríkti jafn
an í Metamauco og íbúum-
hennar tókst alltaf að verjast
herskáum innrásarherjum.
En um 800 fór að halla und-
an fæti. Frakkar settust um
borgina, borgarbúar flýðu til
nærliggjandi eyja, Metamau-
co var yfirgefin og hæli þjófa
og betlara. Orsök þessarar
þróunar var hafið, sem smám
saman lagði borgina undir sig.
Um aldamótin 1100 var þriðj-
ungur borgarstæðisis komið í
kaf. Og þá gerðust þeir at-
burðir, sem flýttu fyrir sigi
borgarinnar. Landskjálftar
ollú því að Metamauco sökk
bókstaflega í hafið á nokkr-
um dögum.
F<
Fornleifafræðingar telja, að
marga merka gripi og' lista-
verk sé að finna í Montemau-
co. Talsvert af skjölum og rit-
um hafa 'geymst frá borginni
og er þar víða minnst á, hve
auðug Metamauco sé og hví-
líkur fjöldi listaverka prýcí
hana. Ekki er talið útilokað,
að marga gripi megi finna í
kjöílurum húsa í Montemau-
co, því ólíklegt er, að fólkið
hafi getað haft mikið með séi;,
þegar það yfirgaf hina sökkv-
andi borg. — Oft á tíðum hafa
fiskimenn fengið ýmsa forna
gripi í net sín á svipuðum
slóðum og talið er, að Meta-
mauco sé á. Ekki alls fyrir
löngu komu tvær bronsstytt-
ur £ net út af Feneyjum og
þær séu frá því um Krists
telja fornleifafræðingar, að
fæðingu.
Ivar Ovgland
ness um Stefán frá Hvítada! eú
hér sannarlega á réttum stað;
yplriur bví í senn orðstír nó-
belsverðíaunaskáldsms erlend-
is og sú staðreynd, að Laxnessf
Framhald á 11- <dðu.
Alþyðublaðíð — 3. marz 1959