Alþýðublaðið - 22.11.1934, Blaðsíða 3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
FIMTUDAGINN 22. NÓV. 1934.
A LÞÝÐUB EAÐIÐ
ÚTGEFANDl :
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. V ALÐ'EM ARSSófi
Ritstiórn .ag afgreiðsla: 1;
Hverfisgötu 8—10.
S 1 M A R :
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingE-r.
4901: Ritstjórn (innlendar ’fréttir).
1902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (hgima).
4904: F. R. Vald.eniarsson (heima).
4905: Prcntsmiðjan..
4P0C: Afgreiðsla.
Kaupgetuna verður
að takmarka
segir Magnús Jónsson
pró?éssor.
MAGNUS JÓNSSON presta-
kennari er einn hélzti íjár-
má laspekiingiur íihialdsiinis. Það var
þvj ekki nema mjög aö ivonum,
pó Morgunblaðið birti ræðu, sem
han;n. flutti í eíri dieild alþngis nú
í'yrir skemstu um gneiðslujöfnuð
■oig gjaldeyri.
Mongunblaðið vill segja: Magn-
ús., fjármálaspekiingur vor,. hefir'
talað; hlýði nú ailur lands,lýður,
því hann flyt'ur þjóðinná .hinn
gléðilega boðskap flokks vorp. —
Þess er svo fastlega vænzt, að
allur íhaldssöfnuðuriinn stanidá
upp og segi: Amen, amen. Dýrð
sé Magnúsi.
Og nú vi.lt þú, lesari góður, fá
að hieyra eitthvað af þessnm boð-
skap. Hér er sýnishorn: „Kaup-
gietuna. verður að takmáriká með
' gæti legri fjármálastjórln þess op-
fnbera og íhald'i bankanna um
íjárveitingar.“
n i : :: i : i :i ! : 1 :
Hvað segir verkamaðurinn ?
Hvað þ:g snertir, verkamaður
góðiur, þá er kenningin þiessi:
Kaup þitt verður að lækka, svo.
það sé trygt, að þú kaupir minna.
Það igerir ekkert, í augunr guðs-
mannsins, þó að þú verðir að
nieita þér um eitthvað af brýn-
ustu nauðþurftum, einkum ef svo
ve! skyldi nú takast til, að Magn-
ús fiengi laun sín hækkuð, eins og
ha. n befir beðið þingið um. En
þiessi þáttur ,sem að verkamönn-
um veit, vekur enga undrun, haivn
er að eins ný staðfesting þess,
að. miegin-áhugamál íhaldsins er
æ hið sarna, sem. sé það, að
baita verkamienn kaupkúgun til
þess að beina peningum þjóðar-
íinnar braut í sína eigin vasa. —
Magnúsi verður bara á að vera í
hreinskilnaria lagi, því hann segir
undandráttar- og refja-laust: Ég
þarf að fá hækkuð laun; mfn
kaupgeta verður að aukast, en þú
/skalt sitja með launalækkun og
jþverrandi kaupgetu.
. Verkamenn! Enn eru yður gjaf-
ir igefnar af íhaldinu. Þið munuð
ekki gleyrna aö launa siem vert er.
Hvað segja framleiðendur?
Þá gleytnir guðsmaðurkin ekki
framlieiðendum.
Þtegar þú, framleiðandi góður,
hvort siem þú stundar nú land-
ábúnað, sjávarútveg eða iðnað,
kemur imn í bankartn og biður
um lán til að reka. atvinnu þrna,
þá á bankastjórinn að segja: Við
verðum að halda í við þig, svo
að þú igetir nreð engu móti rekið
atvinnu þíina, nema þú lækkir all-
ar kaupgreiðslur, svo að kaup-
getan nönfci. Og þú, sem selur
vörur þínar á innlendum markaði.,
verður að sætta þig við það, að
sá markaður rýrni, því úr kaup-
getunni verður að draga, hvað
se mþað kostar.
Hvað segja kaupmenn ?
Sízt hefði það nú setdð: á Magn-
úsi, að g.leyma þeirri stétt'iinni,
sem trúlegast hiefir stiutt hanni
til þings, kaupmannastéttinini. —
Boðskapúriinn nær Ifka eirlnig tíl
hennar og' hljóðar þannig:
Kaupmenn! Ykkur á að veflnda
glegn innfiutniingshöftum, þau
draga úr atviinnu ykkar, þau eru
ofisókm á hendur ykkur. En það
má til með að draga úr kaupgetu
alls almennings (ekki Magnúsar),
svo nnenn venjist af þeirn óvanda
að verzla. Þú mátt ha.fa frjálsai
hendur með að kaupa inn vörur
-eiins og þú viit, en það verður að
tryggja með þverrandi kaupgetu,
að þú getir sem allna íninst sielt.
Tvær stefnur.
Aiþýðuflokkurimn hefii1 ha! i
því fram, að kaupgetu almennings
‘yrði að auka. Mag'nús hefir hsyrt
Islendingar og O lympiuleikirnir.
Það er með íslenzku þjóðina
eins og dneng, sem vill bera sig
mannalega, sýna að hamn sé karl
í krapinu. Hún vill senda keppi-
nauta á Olympisku-leikana, þótt
hún hafi enga von um að þeir
beri sigur af hólmi, sbr. ávarp
Olympisku-nefndarinnar. i, dag-
blöðunum: „Vér íslendingar get-
um því miður ekki vænst þess,
að þeir íþróttamenn vorjr, sem
líklegas'tir eru til að keppa á
getið um þessa kenningu og lýsir
henni þannig; „Þetta ier eitthvert
ímesta óvit, sem heyrst hefir." —
Stefnur flokkanna eru því orðnar
skýrt afmarkaðar á þessu sviði.
Amnars vtegar berst Alþýðufiokk-
uriinn fyrir aukinni kaupgetu, það
er bættum ha,g almiennings. Hins
vegar | berst íhaldið fyrir mink-
andi kaupgetu, það er versnandi
hag almennings.
Þiessi afstaða íhaldsdns sýni.r
ijóslega tvo mieginþættd í stefnu
þiess, annars vegar viðleitni þess
til að safna auði á kostnað vinnr
andi stéttánna, og hins vegar
blinda og barnalega trú þess á
skipulagsleysi, trú þess á frjálisa
sanrkeppni. íhaldið viðurkennir
þörfina á því að koma á gnedðslu-
jöfnuði fyrir þjóðarbúið, en sér
ekkert ráö t'l þess, nema að draga
úr kaupgetu þjóðarinnar. Þjóðdn
á að leggjast í eins komar dvala,
draga úr öllum kröfum, semi hún
gerír til þess að lifa menningar-
lífi, og bíða svo og vona, að alt
lagist af sjálfu -sér.
Flokkur, sem vill skipuleggja
þjóðarbúið með almenniingsheill
fyrir aúgum, hlýtur í þessu sajm-
bandi að leggja áherzlu á það
tvent, að örva f.ram.leiðsluna og
leita henni nýrra markaða, og að
miða ánnflutning við þarfir og
get'u þjóðarinnar, og taka þalr'
jafnt tillit tii Péturs og Páls. [
Magnús Jónsson hefir urinið
þarft verk nreð gnein sinni, því
hann hefir tailað svo skýrt og
ótvírætt,, að enginm getur lengur
afsakað fylgi sitt við íhaldið með
því, að hann viti ekki að það vi.ll
draga úr kaupgetu alls alrnenn-
ings, það er lækka laun þeirra,
senr lægst eru launaðir, og skapa
kyrstöðu í atvimnuiífinu.
Olympisku-leikunum beri sigur af
hólnri né veki sérstaka athygli
á sér og þjóð vorri fyrir líkams-
ment hennar.“
Hvernig ætli að hiinar þjóðirnar
litu á þessa menn, ef. þær gætu
skygnst heim í ættland vort og
séð, hvernig alt er í haginn búið,
ef þær vissu, að þar vantar flest
•nauðsynleg skilyrði til íþröttaiðk-
ana. Hvar eru leikvellirnir, í-
þróttavellirnir og sundhaliirnar?
Þess er víist helzt að ieita í höf-
uðborgi'nni. Jú, þeim verður vísað
fram á Mela; þar eru grasvellirnir
fyrir útiíþróttirnar! Báran, það er
þá víst íþróttahöllin, ög loks kem-
ur tilvonandi sundhöllin með sín-
um þjóðfrægu brotnu rúðum. —
Ætli að þær myndu ekki segja
þeim að snaúta heim og byggja
hús og leggja velli, eða 'kanske
myndu þær sumar dást að þess-
um íþróttamönnum, sem þnátt
fyrir svo illan útbúnað hafa samt
drifið sig áfram, en leggja þiess
strangari dóm á yfirvöldin, sem
svona lítið hafi gert til að efla
líkamsment í landinu.
Erum við ekki sammála um
að iþróttirnar eigi að vera fyrir
almenning, að éitt aðaiatiiðið með
sýningum og kapp.leikjum sé
„propaganda", þ. e. að útbreiða
og vekja athygli á viðkomandi
íþrótt. Margir vitrir menn halda
því fram, að kappmót séu farin
að fara út í öfgar nú á dögum.
Stundutn 'fer svo, að hinir lin-
gerðustu, sem einmitt þurfa stæl-
ingar við, drága íig í h.lé og hætta
að æfa, miðlungsmennirnir of-
neyna sig, en hinir stierknstu þoia
það kannske; en það þarf geysi-
legt þol 'Og þrek til að taka þátt
í leikjum eins og Olympisku-
leikjunum, þar sem úrvalsmienn,
mér liggur við að segja undra,
börn, milljónaþjóðanna keppa.
En ekki er nú svo sem alt unnið
með sigrunum, að þurfa að æfa
sig manga tíma á tlag, bara af
því að maður er heimsmieistari
og má ekki tapa tigninni. Nei,
það er þrældómur, en engin far-
sæld. Annað er þó að keppa við
mótstöðumenn en að kieppa til
að yfinstíga einhver sett met, eins
og oft á sér stað, slíta sér út tii
að yfirvinna dauða tölu, —»■ er þá
ekki komið út í öfgar? Það hefir
sagt mér læknir, að hnén á Nurmi
væru eins og á áttræðum öld-
ungi, svo útslitin væru þau. Hinn
hamstola eltingaleikur um mietið
á sér stað fyrst og fremst í
OIympisku-leikjum nútímans.
Nú skyldi enginn halda, að mér
Væri í nöp við íþróttir, þvert á
móti, þær enu mitt stærsta áhuga-
mál, að eins vil ég gera þær al-
mennings eign.
Því ekki að nota fjárstyrk þess
opinbera, sem fengist til Olym-
pisku-leikjanna, til þess að leggja
grundvöll fyrir góðu íþróttalífi
í landinu sjálfu? Ef almenniingur
er fús að styrkja menn til utan-
‘fara á íþróttaniót, skyldi hann þá
ekki miklu heldur vilja láta af
hendi fé til nauðsynlegra umbóta
sér og vinum síuum til gagns og
g'eð', 'Og ííða:t en ekk': sízt; skyki
þjóðíinn’i ekki vera meiri „sómi“
(mér skilst ó ávarpinu, að það
sé aðalliega sórna okkar vegna,
sem verið er að stofna til þ.ess-
arar farar) að því að koma hér
upp þiessum naiuðsynl-egu mienn-
ingartækjum, s-em þurfa til þess
að íþróttir geti blómgast og
breiðst út meðal landsmanna, en
að vera að auglýsa sig úti í lönd-
uin, og það jafnv-el þótt við kynn-
um að vinna á Olympisku-Ieikj-
unum 1936? Allir vita, að íþrótta-
félögiin ier(u í hinu mesta húsnæð-
isbasli, og að fjölda skóla vantar
sali til fimleikakiensliu, og hvar er
meiri þörf fiml'eikakensiu -en ein-
mitt í skólum, þar sem óharðn-
aðir unglingar sitja mestan hluta
dagsins yfir skræðum? Hafið þjð
taomið inn í Sundlaugar? Athugið
með hv-e tiltölulega litlum ti\l-
kostnaði mætti gera þama ágæt-
an baðstað, en hversu alt er jiar
nú af skomum skamti. Þar ber alt
vott Um, að þeir menn, sem ráða,
haldi þessu uppi svona rétt fyrir
siðasakir, haíi ekki nokkurn á-
hiuga eða skilning á sundíþrótt-
inni. Ætla þessir sömu mienn nú
að veita fé til Oíympisku-I'eikj-
anna?’
Ég vona bara, að meífei og kon-
ur vIöls vegar um landið, sera
talað er til í Ávarpinu, athugi
hver sé hin sanna frægð þjóðar-
innar; hvað sé mont og þjóðar-
gorgeir og hvað sé hin brýnasta
nauðsyn. Q.
Smjörlíkisgerð okkar, sem ætíð hefir
veriö brautryðjandi í pví, að lækka
smjörlíkisve ðið í landinu, kemur nú á
markaðinn með uýja endurbætta teg-
und af smjörlíki
Gula-bandið.
Smjörlíki þetta er það bezta, sem nokkru sinni hefir veriö
framleitt.
# • ,
Fæst ávalt í
KaupféEagi Reykj ivikur
og víðar og kostar að eins kr. 0,65 '/s kg. pk.
Biðjið verzlun yðar ætíð urn GOLA-BAKDiÐ, ef þér
þurfið að kaupa smjörlíki.
Kanpfélag Eyfirðinaa.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 22. NÓV. 1934.
Skógrækt.
Áhugamál allraa* Þfóðarinnar
Eftir Jóhann Skaptason.
Það eru fá málefni nú á tímum,
sem eiga því, láni a-ð fagna að
viera áhugamál allra landsinanna.
En ég held, að allir ísliendingar
ó-ski þess, að trjágróður lands-
ins vaxi, þ. e. að hvert tré stækki
>og að skógar breiðist út og að
þeim fjölgi. FoTfeðúr okkar hafa
hiotið margt hnjóðsyrðjið, stund-
um ástæðulaust, fyrir að beita
skógana og brenna þá til kola-
gerðar. Þeir höfðu lekki erlend
kiol. Margiur hefir óskað þess, að
faðir sin.n eða afi hefði sett nið-
ur, þótt ekki væri nema eitt tré,
sem nú værf vaxið, heimilinu til
.prýði.
Á seinustu árum hefir garð-
rækt aukist mjög og trjárækt
kringum hús og bæi, svo við get-
um ef til vill vænzt þess, að börn
okkar og barnabörin blessi okkur
í gröfinnd eða hvar sem við verð’-
um, fyrir þá atorku og friamsýni,
sem trjágarðarnir bera vitni um á
. taomandi árium. Þessi undirgiiein
skógræktarinnar virðist því kom-
in á góðan rekspöl.
En hvermig er ástatt um skóg1-
ræktina sjálfa?
íslenzka birkið er selgt og harð-
feiigt, iog þótt það hafi átt við
marga örðugleika að etja af völd-
um manna og veðra, þá heldur
það enm velli hér og þar um
laudið. En padt btír]át í. bökkim.
Stormartnlr gnauða um riofbakk-
ana og gera gys að rótalriömgun-
um, sem fálma út í loftið, þegar
moldin er fokin burtu.
V(ða má sjá bjarkir., sem fyrir
nokkrum árum stóðú í miðjum
systrahóp og kinkuðu góð.látlega
taOilli tii kára, er hamn þaut yfir
bjarkalundimn, komnar- á heijar-
þrömina og berjast ömurlega um
á fáium rótum í hauststorimunum,
Nú liggja margar systur þeirfa
fúnar og orðnar að sprekum,
nieðan við barðið, á meinum, sem
stækkar ár frá ári. Árangúrs-
.laiust sá þær seinustu fi'æjum sín-
um út yfir melimn, í vom um, að
þau get’i vaxið þar upp og klætt
landið að nýju. Bömin þ:iria hafa
eigi fyr teygt kollinn upp ámiPþi
steiinan:nia_, en sauðféð kemur og
bitur þau ti.l bana.
Þ'ess þiek'kjast enin dæmi, að
berhöggvið ^é í skógunum. Þedr
eru fliestir beittir alt árið, og í
harbi'ndum fer bóndinn stundum
út í skóg og sagar af sitofni a.11-
ar greinar, sem upp úr hjarninú
standa, og rífur þær nibur ti.l
lífsbjargar soltnum kúm og sauð-
um.
Þegar snjóa leysir, blasir - við
ömurleg sýn. I_ þéttum hópum
standa limstýfðir bjarkasituhbiaTiiT-
ir hlið við hlið og reyna að
teygja neðstu greinarnar upp
mó'ti só.L :og sumri, mieðan fúihn
iæðis't frá svöðusárinu niðjúr eftir
sívöium barkhvítum. stofnunum,
lúinz hann að liokum nær róí'n i.
Þ,á er úti Um alt. Stubbarnir velta
jum. í nævsta hauststormi. Vindur-
inn tííur síðan upp l.ausan skóg-
svörðinn, og uppblásituriinn hefst.
Það er þiessi ömurlega sorgar-
saga íslenzku skóganjna, sem heí-
ir igert skógræktarmálið að á-
hugamáli allra landsmanna.
Það er löngu orðið lýðum Ijóst,
að landið er alt of nakið, og áð
skógannir hverfa alveg innan
skamms, ef ekkert er að hafst.
En hvað á að gera?
Ekki er hægt að drepa allan
búpening skógunum til bjargar.
Rétt er það. En það er hægt að
girða skógama.
En liver á að girða þá?
Það á ríkið að gera. En ríkið
girðir ekki skógana. Þess vegna
verða aðrir að gera það.
Skógræktarfélag Islands vili
giröa, friða og rækta alia íslenzka
skóga, svo þeir geti margfaldast
og orðið landi og þjóð til gagns
og prýði.
En geíur félagið girt skógana?
Girðiingar eru nokkuð dýrar. Á
félagið auð fjár?
Félagið á, enn sem komiö er,
enga peninga til að girða skóg-
ana fyrir. En það á annað, sem
er peniinga ígiildi. Það hefir starf-
andi uugan og ötulan skógfræð-
ing, og það á velvild allra og
beitir sér fyrir máliefni, sem er
áhugamál allra.
Nú bíður það eftir því, að á-
huginn verði sýndur í verkinu,
og að þjóðin öl.l taki höndum
saman með félagi'ð í broddi fylk-
jngar og girði og friði alla is-
lenzka skóga og lendur, sem hent-
ugar eru til skógræktar.
Áður gat hver ei'nstaklingur
barið sér á brjóst og sagt: Þrátt
fyrir allan skógræktaráhuga minn,
þá get ég ekkert gert leinsamall,
og það eru engin samtök til, sem
hafa það markmið að framkvæma
vi.lja minn og annara í þessu
máli. Ég myndi glaður gefa
nokkrar krónur eða dagsverk t’l
skógræktar, ef ég vissi hvert ég
æt'ti að beiina gjöf minn.i eða
starfi.
Nú er öðru máli að gegna. Á
alþingishátíðinni 1930 var Skóg-
ræktarfélag íslands st ifnað. Það
var stofnað með áhuga þinn og
minn að bakhjarli, og það bíður
aðeins eftir svolitiu framlagi frá
sérhverjium þieim, er skógrækt
ann, til að geta uppfylt þá ósk
ailra Landsmanna, að klæða land-
Ið aftur skógi.
Nýlega var aðalfundur félags-
ins háður hér í Reykjavík. Þar
var skýrt frá störfum félagsins
og hag á undanfömum árum, og
framtíið þess rædd. Þar var
skorað á stjórn félagsins að bei’ta
sér fyrir því, að Bæjars'taðaskóg-
ur, sem roargir telja fegurstan
skóga hérlieindis, en siem nú er í
hættu af sandfoki, yrði girtur og
friðaðiur. Á fundinum lýsti dnn
félagsmianna því yfir, að ef fé-
Ja,gið beitti sér fyrir þessu, myndi
hann útvega helming vtmetsims í
gi:r'ðiin,giuna félaginu að kostnaðiar-
lausu. Ef félagið ætti marga slíka
unniendur, myndi það á skömm-
um tírna geta friðað aila íslenzka
skóga og með tíð og tíma klætt
tandið skógi að nýju.
Ennþá eru fáir menn i Skóg-
ræktarfélaginu, svo félagið hefir
mjög li'tlar tekjur. En félagið get-
ur ekki lifað án starfs, en star’f-
ið krefst fjárframlaga. Því leyf'i
ég mér að skora á al.la þá,
er fögrum frjágróðri unna og vita
hvers virði stórir birkiskógar
myndu vera ’landi voru, að ganga
í Skógræktarfé.lag islands nú þeg-
ar og stuðla með starfi sínu og
féiagsgjaldi að því, að klæðp.
landið í foinan skrúða.
í lögum Skógræktarfélagsins er
gert ráð fyrir því, að önnur fé-
Lög igerist styrktarfélaigar þess o g
grieiði hærri félagsgjöld en ein-
staklingar.
Hér í höfuðstaðinum og víða
'Um land er fjöldi félaga, sem
hafa oft áður orðið vel við, þegar
á þau hefir verið beditið til heilla
landi og lýð. Ég er þ'ess fullviss,
að þau láta nú eigi á sér standa.
Þótt kreppa sé í landi og þörf
sé allrar aðgæzlu í fjármálum,
þá yerðum við þó að muna það,
að á slíkum tímum»ier brýnust
þörf þiess, að menn skilji hvaða
márvarða þjóðarheill, og að' þau
séu iátin sitja í fyrirrúmi fyri-r
öðraim.
Ég vil að endingu benda Skóg-
rækfarfélaginu sjálfu á það, að
því er fuU þörf á að ganga óhik-
andi frain' í dagsins Ijós. Það
þarf eigi að skammast sín fyrir
að fcnýja á dyr landsmanna og
beiðasit liðsauka. Það gæti valið
sér árlegan hátíðisdag að sumar-
lagi og þá gefið mönnum tæki-
færi til að sýna félaginu hug siinn.
Ekki þætti mér ósennilegt, aÖ bi-
óin myndu fúslega helga félaginu
eiina sýningu áriega og styrkja
það með ágóða hennar. Hér eru
líka ýms lis'ta- og staemti-félög,
siem að sjálfsögðu myndu vilja
leggja fram siinn staerf, að ö-
gleymdum bílstöðvunum, sem
sennliliega myndu fáaniegar til að
lána ókeypis tvo til þrjá bíla
hver í áriiega skemtiferð félags-
(Frh. á 4. síðu.)