Alþýðublaðið - 08.04.1959, Blaðsíða 4

Ctgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ást-
þórsson og Helgi Sœmundsson (áb). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmars-
£on. Fréttastjóri: Ðjörgvin GuSmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
son. Ritstjórnarsimar: 14901 og 14902. Auglýsingarfmi: 14906. Afgreiðslu-
siliii: 14900. ASsetur: Alþýðuhúsiö. Prentsmiðja AlþýSubl. Hverfisg. 8—10.
Hvorki meira né minna!
; TIMINN heldur áfram að birta vitnanir um
1 ,'kjördæmamálið. Á 'sunnudag varð fyrir valinu til
þess hlutskiptis Gunnar Dal, skáld og erindreki.
Fyrirsagnir greinarinnar segja allt um efni henn-
ar ög málflutning. Þær eru þetta smáræði: ,.Af-
:nám kjördæmanna felur í sér dauðadóm hins ís-
lenzka lýðræðis. Ef héröð landsins afsala sér rétti
isínum, tákna þær kosningar, er nú fara í hönd,
A endalok þeirrar menningar, er hefur réttlætt
sjálfstæða tilveru þessarar þjöðar.“ Hvorki meira
:né minna!
Gunnar Dal hefði getað stytt sér fimbulfambið
um kj ördæmamá'iið með yfirlýsingu eitthvað á
_ þéssa leio: ,,Ég ætla að kjósa Framsóknarflokk-
inn í vor og gera þannig mitt til að varðveita ís-
lenzkt lýðræði og íslenzka bændamenningu.“ Svo
‘hefði Tíminn getað sagt í gær: „Lásuð þið játning-
una hans Gunnars Dal um kjördæmamálið á
eunnudag? Var hún ekki dásamleg?“
, Auðvitað er ekkert við það að athuga, þó
að Gunnar Dal ætli að kjósa Framsóknarflokk-
inn í þjónustuskyni við íslenzkt lýðræði og ís-
lenzka bændamenningu. En hvers vegna biður
maðurinn ekki um fyrirgefningu gamalla svnda
| fyrst hann er orðinn svona heittrúaður? Gunnar
Dal studdi Þjóðvarnarfiokkinn í síðustu kosning
um af álíka fjálgleik og Framsóknarflokkinn
] nú. En Þj óðvarnarflokkurinn mun svo andvígur
í lýðræðinu og bændamenningunni, að blað hans
fer hörðum orðum um, hvað hlutur Reykvíkinga
eigi að .verða lítill . samkvæmt fyrirhugaðri
- breytingii á kjördæmaskipuninni, Gunnar Dal
má þannig lofa guð fyrir, að atkvæði hans mátti
| sín ekki meira en raun varð á í síðustu kosn-
,• ingum. Hann var sem sé að kalla dauðadóm vfir
] lýðræðið okkar og blessaða bændamenninguna
j með því að styðja Þjóðvarnarflokkinn orðhvaíur
, og heittrúaður eins og maðurinn er nú, þegar
hann býður Framsóknarflokknum sverð sitt og
: vopnfimi
l Röksemdir Gunnars Dal um kjördæmamálið
ekipta litlu. Til þess eru þær allt of líkar vitnun-
'■ um nýfrélsaðs fólks, sem enn er ekki í jafnvægi
• eftir safnaðarbreytinguna. Hins vegar er ekki úr
; vegi að óska Framsóknarflokknum til hamingju
i ineð liðsaukann. Og víst er gott, hvað manninum
. líður vel eftir tilfærsluna. Já, sennilega kýs Gunn-
ar Bal Framsóknarflokkinn ,viið kosningarnar í
. vor. Svo eru menn að kvarta um, að lítið beri tii
tíðinda á íslandi um þessar mundir.
I Nöfum fll sölu
fittings fyrir svört og galvaniseruð rör, galvaniserað-
an skrúfaðan fittings fvrir skólpieiðslur. Margar
“ stærðir. Ennfremur .sigti fyrir sand- og malarhörp-
un. Allar stærðir. — Upplýsingar á skrifstofu vorri
\ í síma 14944 kl. 10—12 f.h.
Sölunefnd varnarliðseigna.
Rainer Maria Rilke: Sögur af ur bókarinnar naumast stór-
frétt. Þó er hún fagnaðarefni.
himnaföður. Hannes Péturs-
son íslenzkaði. Almenna bóka
félagið. Bók mónaðarins febr
úar 1959. Prentverk Odds
Björnssonar.
ÞÝZKA SKÁLDIÐ Rainer
Maria Rilke, sem fæddist 1875,
en lézt 1926, er íslenzkum les-
endum óþekkt að kalla, þrátt
fyrir mikil áhrif úti í heimi.
Sama er að segja um marga
aðra athyglisverðustu fulltrúa
þýzkrar ljóðagerðar á síðustu
áratugum. Þetta mun illa farið
og sýnir tómlæti og einangrun
íslendinga. Jónas Hallgríms-
son lærði af Heine og keppti
við hann, en síðan slitnaði bráð
urinn milli þýzkrar og íslenzkr
ar ijóðlistar. Nú hefur orðið
breyting í þessu efni. Hún er
að frumkvæði Hannesar Pét-
urssonar. Hann dvaldist í
Þýzkalandi fyrir fáum árum og
nam tækni og vinnubrögð fjöl-
hæfra og listrænna kunnáttu-
manna á þýzku skáldaþingi.
Rilke varð honum kannski ekki j
þvílík fyrirmynd sem Heine
jónasi —■ og þó? Hann á þýzka
snillingnum áreiðanlega rnikið
að þakka. Og nú kemur ræktar-
semin til sögunnar. Hannes
kynnir Rilke löndum sínum
með bókinni „Sögur af himna-
föður“, en hún var bók mán-
aðarins hjá Almenna bókafé-
laginu í febrúar.
Þetta eru eins konar barna-
sögur. Rilke skrifaði bókina 25
ára gamall og víst áður en ljóð
hans tryggðu honum - frægan
sigur. Efnið er íslenzkum les-
endum fjarlægt og skáldskap-
Barnsleg nærfærni og mann-
rænn ynnileiki eru meginein-
kenni hennar. — Rilke opnar
smáfríðan en minnisstæðan
ævintýraheim í þessum fallegu
dæmisögum og skákar um-
hverfi sínu og samtíð sinni með
skemmtilegri kímni, sem stund
ÍRainer Maria Rilke
urn verður ærið ádeilusöm,
þrátt fyrir hófsemina og var-
færnina. Mann grunar við lest-
urinn stíltöfra þessa snjalla og
vandvirka skálds, og heims-
borgarinn Rainer Maria Rilke
er hér á ferðinni, þó að sögu-
sviðið virðist hvorki víðáttu-
mikið né margbreytilegt. Sá
H a n n es
á h o r n i n u
★ Ég fór og kom heim.
★ Og margt var breytt
★ Breytt kjördæma-
skipun.
•k Fjölgun þingmanna.
★ Tvö óskyld mál í hug-
um fólks.
ÉG TÖK MÉR LEYFI ogr fór
norður í land. Ég þurfti að fara
fyrr, en beið þar til ég taldi al-
veg víst að sumarið væri komið.
Ég fullyrti líka að það væri kom
ið og studdist við klæðnað
stúlknanna og blómin í garðin-
um mínum. Ég sagði að páska-
hretið kæmi ekki. En þetta fór
allt á annan veg — og sést bezt
á því hversu glámskyggnir og
ráðafáir við erum. — Það kom
aftur vetur — og stúlkurnar
skiptu um föt — og þegar ég
kom heim voru blómin mín föln
uð og kollarnir drúptu við mold
arbarðið.
MÉR LEIÐ ÁGÆTLEGA hjá
85 ára gamalli stúlku og yndis-
legum hjónum, meðal ungs fólks
og gamals og heyrði margar ævi
sögur og sá staði, sem ég hef
aldrei fyrr séð og ég undi mér
svo vel, að mig langaði ekkert
heim fyrst um sinn, en gat ekki
verið lengur, enda hlaðinn af
efni. Ég vildi ekki aka heim, en
flaug, og skil ég ekkert í fólki,
sem lætur sig muna um 85 kr.,
sem það er ódýrara að aka —
og þó ékki vegna matar á leið-
inni, en það er að fljúga með
Faxa.
ÉG TALAÐI svo að segja ekk
ert urri pólitík, en það kom fyrir
að ég spurði: „Hefur kjördæma-
breytingin áhrif hér í sýslu?“ Og
svarið var alltaf hið sama: „Nei,
svo virðist ekki vera, en það get
ur verið að mikil fjölgun þing-
manna hafi áhrif á móti. Fólk
telur yfirleitt óhjákvæmilegt að
breyta kjördæmaskipuninni, en
það vill ekki fjölga þingmönnum
um o£.“ — Þetta er staðreynd,
hvað svo sem úr verður. En mér
skilst, að allir flok-kar vilji
fjölga þingmönnum, einnig
Framsóknarflokkurinn, sem
einn er á móti breyttri kjör-
dæmaskipun.-
FÓLIC ÉURÐAR Á ÞVÍ, að
flokkar eru að tilkynna fram-
boð í kjördæmum áður en á-
kveðið hefur verið hvort kosn-
ingar fari fram í sumar eða
ekki. Það er bókstaflega hlægi-
legt. Að vísu gera allir ráð fyrir
að kosningar fari fram, en al-
þingi hefur enga ákvörðun tekið
í því efni enn sem komið er, og
samkvæmt reglunum, sem enn
gilda, eiga kosningar ekki að
fara.fram fyrr en á næsta sumri.
Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
■ sóknarflokkurinn keppast um
að tilkynna framboð. Þar koma
enn í ljós afbrýðisemin og keppn
in í þessum flokkum. Þeir eru
bara flokkar, ekki verkfæri þjóð
arinnar í vanda.
I VIÐTALI, sem birtist í út-
hefur kunnað að æfa sig ungur
í íþrótt máls og stíls.
Þýðing Hannesar Péturs-
sonar einkennist af mikiili til-
litssemi við meistarann, og bók
in er á góðri íslenzku. Hins
vegar dylst ekki, að Hannes
leggur meiri áherzlu á túlkun
andrúmsloftsins og stílsins en
djarflega speglun málsins og
frásagnarinnar. Sögurnar eru
dálítið fjarlægar, svo að les-
andinn verður að elta þser uppi
fil að sjá þær og heyra. Auk
þess efast ég. um, að kímni sú,
sem Rilke hafði á valdi sínu,
komi hér alls kostar í leiíirnar..
Hannes Pétursson er enn ekki
eins þjálfaður þýðandi og ætla
mætti af því, sem hann frum-
semur í lióði eða óbundnu
máli. Til dæmis lætur hann ó-
gert að þýða sum nafnorðin í
sögunum Hvernig sviksemin
barst til Rússlands, Dauði
Timofejs gamla söngvara og
Ljóðið um réttlætið. Rússneska
andrúmsloftið hiá Rilke hefði
þó sennilega batnað fremur en
versnað í íslenzkum vitum við
þá grímu. En Hannesi skal
sannarlega ekki vanþakkað.
Hann á þökk skilið fvrir að
velia bókina til kynningar á
Rilke, og þýðingin er honum
til sóma. þó að finna megi að
aukaatriðum.
Lokasprettur bókarinnar,
Saga sögð dimmunni, er í sér-
flokki sem skáldskapur og á
borð við fagurt og áhrifaríkt
kvæði. Rilke fer þar ekki geyst,
en hleypur brautina eigi að
síður heimsmeistaralega. Þeirri
sögu gleymir maðu.r varla að
sinni. Hélgi Sæmundsson.
varpinu nýlega við forstöðu-
konu hins ágæta kvennaskóla á
Blönduósi og fleiri starfskonur
þar, sagði ein þeirra, að hún
kenndi háttvísi og í sambandi
við það sagði hún, að fyrirmenn
þjóðarinnar þyrftu að læra
hana. Það fylgdi ekki sögunni
hvort hún var að mælast til
þess, að þeir kæmu í tíma til
hennar. Af þessu tilefni hefur
J. G. sent mér eftirfarandi bréí:
„ÉG ÞAKKA UMMÆLIN í út
varpsviðtali Ragnars Jóhannes-
sonar um háttvísina. Ég þurfti
nýlega að tala við einn af
fremstu mönnum Reykjavíkur.
Hann tók ekki undir kveðju
mína þegar ég kom inn. Hann
svaraði mér litlu sem engu, og
þó bar ég fram erindi mitt af
fullri kurteisi og friðsamlega,
enda gaf það ekki tilefni til ann
ars. Hann sagði mér að tala við
fulltrúa sinn, en vísaði mér ekki
til hans og hann tók ekki kveðju
minni þegar ég fór.
MENN HALDA KANNSKE
að eitthvað illt hafi farið á milli
okkar áður, en því fer fjarri, því
að ég hef aldrei talað við hann
fyrr og aldrei orðið fyrir honum
eða hann fýrir mér. Við vorum
ókunnug hvort öðru. Ég held að
þessi maður þyrfti að setjast í
kvennaskólann á Blönduósi og
læra háttvísi.“
Hannes á horninu.
Kemssk faiahreinsun
■fa fatapressun
k fatalitun
Efnalaugin KEMIKÓ
Laugavegi 53A
Sími, 12742.
8. apríl 1959
Alþýðublaííið