Alþýðublaðið - 15.04.1959, Blaðsíða 5

í
}
FIMMTUGUR f DAG
DOMSMALARAÐHERRA
í DAG er Friðjón Skarp-
héðinsson, sýslumaður Eyja-
fjarðarsýslu og bæjarfógeti á
Akureyri, alþingismaður Ak-
ureyringa og nú dómsmála-
ráðherra, fimmtugur.
Hann er fæddur að Odds-
stöðum í Miðaalahreppi í
Dalasýslu 15. apríl 1909, son-
ur Skarphéðins Jónssonar,
bónda þar, Jónssonar bónda
lengst í Stóra-Galtardal á
Fellsströnd Þorgeirssonar, og
konu hans Kristínar Pálma-
dóttur bónda á Svalbarði í
Miðdölum Ólafssonar. Er
Friðjón yngstur fjögurra
barna þeirra hjóna og ólst
hann upp við venjuleg sveita-
störf til 18 ára aldurs, en föð-
ur sinn missti hann 10 ára
sveinn.
18 ára gamall settist Frið-
jón Skarphéðinsson í 4. bekk
Menntaskólans. í, Revkjavík
og lauk þeðan stúdentsprófi
1930 með hárri 1. einkunn,
en lögfræðiprófi frá Háskóla
íslands 1935, einnig með
hárri 1. einkunn. Að námi
loknu var Friðjón fyrst tæp-
lega um ársskeið fulltrúi hjá
sýslumanni Gullbringu- og
Kjósarsýslu og bæjarfógeta
Hafnarfjarðarkaupstaðar, en
síðan um hríð við lögfræði-
leg störf hjá Olíuverzlun ís-
lands h. f. í Revkjavík.
Veturinn 1937—1938 dvaldi
Friðjón við framhaldsnám í
lögum í Khöfn. en um vorið
réðst hann bæjarstjóri Hafn-
arfjarðar og gegndi bví starfi
við ágætan orðstír, unz
hann var skipaður sýslumað-
ur Eyiafjarðarsýslu og bæj-
arfógeti Akureyrar frá 1.
marz 1945. Ári síðar var hann
kosinn í bæjarstiórn Akur-
eyrar fyrir Alþýðuflokkinn
við mjög mikla fylgisaukn-
ingu, en 1956 var hann kos-
inn þingmaður Akureyringa,
svo sem kunnugt er, og hef-
ur setið á þingi síðan. Þegar
ríkisstjórn Alþýðuflokksins
var mynduð í vetur, varð
Friðjón Skarphéðinsson dóms
málaráðherra hennar.
Kvæntur er Friðjón Skarp-
héðinsson Maríu Þórarins-
inssyni hafa verið falin, hve
víðs fjarri það er, sem sumir
telja algildan sannleik, „að
með frekjunni fáist metorð
og völd“. Hógværari mann
og síður ýtinn fyrir eigin
hönd en hann getur varla,
svo að vinum hans og fylgis-
frá formanni
Alþýðuflokksins
dóttur Egilson, hinni ágæt-
ustu konu. Hefur hún búið
mannj sínum fallegt og vist-
legt heimili.
Þau hjón eiga einn son,
Þórarin, er verður 21 árs á
morgun.
Einhverjum kann að finn-
ast, að upptalning sú, er hér
er að framan gerð um ætt-
erni, nám og störf Friðjóns
Skarphéðinssonar, gefi næsta
litlar upplýsingar um mann-
inn, og má bað til sanns veg-
ar færá. Þó má úr henni
lesa nokkra sögu, ef að er
gáð, og þá gleggsta, að enn
eru það a. m. k. í mörgum til-
fellum sem betur fer, hæfi-
leikar og mánnkostir, er
skila mönnum fram til mikilla
starfa og virðingar, en ekki
alltaf valdamikill frændgarð-
ur og framasókn, eins og
margir vilja staðhæfa. Við
búum sem þióð við svo bless-
unarlega litla stéttarskipt-
ingu, að bóndinn við orfið,
sjómaðurinn við árina, verka
maðurinn við hakann geta
eins vænzt bess að sjá sonu
sína og dætur í æðstu trún-
aðarstöðum þjóðfélagsins og
hinir, sem ekki vinna jafn-
hörðum höndum fyrir brauði
sínu. Og við metum sem þjóð
hæfileika og mannkosti svo
mikils, að þeir ráða sem bet-
ur fer enn drjúgum meir um
val manna í mikilsverð störf
oe stöður en völd, fjármunir
og ættarfylgd, þó að þeirra
áhrifa gæ-i og víða.
Enn sýna bau trúnaðar-
störf, sem Friðjóni Skarphéð-
FRIÐJÓN SkarphéSinssnn
tók við bæjarstjóraembætt-
inú í Hafnarfirð'i á erfiðum
tíma í ársbyrjun 1938 og
gegndi þyí í tæp sjö ár með
sæmd og prýði, Þá kynntist
ég honum fyrst og lærði að
meta starfshæfni hans, dugn
að, skyldurækni og velvilja,
sem ásamt ágætum gáfum,
nákvæmni og samvizkusemi
gerði hann að þeim fyrir-
myndar embættismanni, sem
hann alía tíð hefur verið.
Síðan hefur hann dvalið á
u • u * , þetta tækifæri til að þakka
bæjarfogeti, þangað tii hann *_____ „„
nú í vetUr gerðist dóms- og
FRIÐJÓN SKARPHEÐINSSON.
hjá því, hvorki í Hafnarfirði
né á Akureyri, að eignast
traust og virðingu sajnborg-
ara sinna og raunar langt út
fyrir þær raðir. Ég vil nota
félagsmálaráðherra í núver-
andi stjórn, en þingmaður
Akureyrarkaupstaðar hefur
hann verið frá síðustu kosn-
ingum. Friðjón er maður
mjög hlédrægur og lítið gef-
ið um að vekja á sér athygli,
en hann hefur ekki komizt
honutn öll hans störf fyrir
Alþýðuflokkinn og samvinn-
ana við mig persónulega og
láta í ljós þá ósk á þessu
fimmtíu ára afmæli hans, að
við megum enn um langan
aldúr njóta samstarfsins við
hann.
EMIL JÓNSSON.

mönnum mun fremur þykja
of en van hlédrægni hans og
ófýsi að gegna forystustarfi,
þar sem þeir vita og þekkja,
hve vel er fyrir málum séð,
Kmningar
í Moskvu
MóSKVA (UPI). Það er kosn
ingadagur í Moskvu. Rauðir
fánar blakta á hverri stöng og
borgararnir flykkjast á kjör-
staðina.
Útlendingum gengur illa að
skilja hvernig kosningar þar
sem aðeins einn flokkur hefur
menn í kjöri geta verið annað
en leiðindaformsatriði. En í
Sovétríkjunum er kjördagur
mikill hátíðadagur.
Ég fór til skóla nokkurs í
einu af úthverfum Moskvu
þai"sem kosið var og fvlgdist
með. Þetta var allt mjög há-
tíðlegt. Léít tónlist og jass
hljómaði frá ótal hátölurum,
veitingar vóru á boðstólum
fyrir alla, sem komu á kjör-
staðinn, gosdrykkir og smurt
brauð. Börnin voru tekin í
gæzlu meðan foreldrarnir fóru
inn að kjósa.
svoein
Fyrst þurftu kjósendur að
sýna persónuskilríki og síðan
voru þeim fengnir þrír kjör-
seðlar í hendur, einn var með
frambjóðeridum til æðsta ráðs
ins, önnur með þeim, sem
kjósa átti í héraðsstjórn og
loks einum með nöfnum
þeirra, sem valdir höfðu ver-
ið í bæjarstjórnina. Þá var
ekki annað eftir en ganga að
kjörkassanum og setja seðl-
ana í hann, ekkert mas við að
velja milli frambjóðenda eða
gera X. En af hverju er ver-
ið að hafa kosningar þegar
búið er að velja alla fulltrú-
ana fyrirfram? Rússneski
fylgdarmaðurinn minn benti
mér á fjóra kjörklefa, sem
búnir voru borði, stól og
lampa. „Kosningar eru haldri-
ar,“ ságði hann, „til þess að
allir sem vilja geti farið inn
í kjörklefana og strikað lit þá,
sem eru á listanum, sem hin-
um er fenginn og skrifað önn-
ur nöfn í staðinn.“ Ég fylgd-
ist með kosningunni langa
stund, en engan sá ég fara inn
í kjörklefana.
Fylgdarmaðurinn bætti við
að 2504 kjósendum í umdæm-
inu hefðu 1955 kosið fyrir
klukkan þrjú. Allir vilja verða
fyrstir til þess að greiða at-
kvæði, þar eð það er talið
bera vott uro þjóðraékni, Þeg-
ar kosningu lýkur hafa jafn-
an 99 af hundraði' greitt at-
kvæði.
Margir kjósendur komu til
mín og spurðu í hverju kosn-
ingar í Bandaríkjunum væru
frábrugðnar því, sem þeir áttu
að venjast. Ég reyndi að út-
skýra fyrir þeim kosninga-
kerfi okkar. Rússarnir fylgd-
ust mjög vel með því, sem ég
sagði, en sögðu aðeins: „Þetta
er alltof flókið. Okkar kerfi
er svo einfalt11.
sem hann hefur forystu fyrir.
Sumir hæfileikamenn eru
þannig gerðír, að gáfur þeirra
og hneigðir lúta svo á eina
lund, að líísleið þeirra má
heita sjálflögð frá bernsku.
Aðrir hafa svo fjölþættar
gáfur og hæfileika, að rás
lífsins og ytri aðstæður ýms-
ar ráða oft miklu um, hver
leiðin af mörgum eðlilegum
er gengin. Slíkur maður er
Friðjón Skarphéðinsson: hlé-
drægni hans og nónast ó-
mannblendni, samfara ást á
bókum og bókvísi, rökhyggja
hans og bolin athugun á mál- ♦
um vitnar um fræðimanns-
hæfileika; ljúfmennska hans
. gagnvart hverjum. sem til
hans leitar. og alúð hans og
röskleiki að leysa mál manna
' á farsælan hátt, samfara
ríkrj réttlætiskennd og ná-
kvæmni í embættisfærslu
hefur aflað honum almennra
vinsælda og virðingar sem
yfirvald; sem stiórnmálamað-
ur nýtur hnnn ekki sízt virð-
ingar ov álits fvrir sanngirni
sína í málfærslu, samfara ó-
hvikulli stefnufestu, og þar
mun marvur hafa rekið sig
á. sem ekki er mannþekkjari,
að bar er bjarg fyrir, þótt
brúnir s,éu ekki hvassar.
Friðjón Skarphéðinsson
skipaði sér ungur að árum
undir merki Alþýðuflokks
íslands. Samúð hans með oln*
bogabörnum lífsins, rík rétt-
lætiskennd og jafnréttisvilji
gerði honum það sjálfvalið:
Hitt hefur hann aldrei kosið
sjálfur að vera í fylkingár-
brjósti, heldur stvðja fast viði
Þar má segja, að hann hafi
verið borinn ofurliði. Öðrtim
hefur fundizt forysta haná
sjálfsögð.
Alþýðuflokknum á Akur-
eyri var það mikið happ, sem
hann fær seint fullþakkað, er
Friðjón Skarphéðinsson réð.-:fe
til starfs í bæinn. Með komu
hans og störfum hans fyrjri
flokkinn efldist Alþýðuilokk-
urirm verulega að athöfnum
og áhrifum. Þar gætti far-
sællar forystu Friðjóns og á-
lits sem annars s^aðar.
Þegar því Friðjón Skarp-
héðinsson stendur á hádegi
farsællar ævi, sendir Alþýði*
flokkurinn á Akureyri hor *
nm innilegar árnaðaró.skif
við störf í þágu alþjóðár,
væntir þess að mega ena
lengi njóta starfa hans cg
brautargengis hér á heima-
stáð og biður honum og fjöl-
skylöu hans bezta famaðai?
urri ógengin ár. — Br. S.
, Mótorlampar
fyrir benzín og steinolra,
H E Ð I N N
VÉLAVERZLUN
Alþýðublaðið — 15. apríl 1050 ||f