Alþýðublaðið - 25.04.1959, Qupperneq 5

Svmm Einarmon:
PAEÍS í marz.
í PARÍS er.u milli fimmtíu
og 'sextíu. leiMíús,' ótalin þá
ópéran: Opera-Comique, óper
ettuleiklhús, svoköliuð Music-
Halls og svo Chansormiers
eins og Deux Anes óg Lune
Éousse, sem ílytja revyur í
frönskumi stíl. Það lætur því
að líkutni, að úr mörgu er að
velja, góðu, sæmilegu og mið
.ur þokkalegu. Það þarf held-
Ur.ekki að korna á óvart, að
engin ein leiksýning eða eitt
nýtt leikrit hefur vakið mesta
athygli hér í vetur, utan ýms
ar sýningar og ýmás leikrit.
'Comédie Francaise, hús Mo
liéres og Théatre National
Populaire (TNP), þar . sem
Jean Vilar ræður ríkjum,
•njóta að sjáifsögðu ríkis-
styrks, svo og úrvalsflokkur
eins og t.' d. Jean-Louis Bar-
raults. Hér er um að ræða
samstillta leikhópa í leikhús-
•um, sem rekin eru á „reper-
toire“-grundivelli, þ. e. a- s.
Srafa til meðferðar mörg eða
nokkur verkefni samtímis.
Hjá mörgumi einkáleikhúsun-
um gildir hins vegar hið svo-
kallaða „long-run system“,
ekki óþekkt fyrirbrigði á
Broadway og í West End, það
er um að gera að ráða ein-
Siverjar stjörnur í aðalhlut-
verkin, helzt nógu frægar, og
síðan gefi það guð og lukkan
að „leikritið gangi“, 'helzt
niokkur ár eða að minnsta
kosti svo að borgi uppsetning-
arkostnað ,sem er ekki lítill.
'Comédie Francaise er til
SíÚsa á tveimur stöðum, í Sal-
le Richelieu í Palais Royal og
i Salle Luxemburg í Odéon-
leikhúsinu, en þessir tveir
staðir hafa fcomið meir við
franska leiklistarsögu en flest
ir aðrir . í Salle Richelieu eru
sýnd verk sígildra höfunda
franskra, Möliéres, Racines,
Corneilles, Marivaux, Beau-
marchais, Mussets etc., en í
Salle Luxembourg ber meir
á yngri höfundum, Labice,
Feydeau, Bourdet, Salacrou,
Monfherlant, Achard og öðr-
um. E'kki er algengt að tekin
séu þar fyrir verk erlendra
höfunda, þó er um þessar
mundir verið að taka upp
sýningar á lei'kriti Pirandell-
os Sex ver.ur leita höfundar.
Síðastliðirii 2—3 ár hefur Pir-
andello verið vakinn upp á
leifehúsum víða um heimi, Sex
verur, en þó einkum og sér í
lagi Hinrik fjórði.
En það er ekki Comedáan
ein, sem léggur rækt við hinn
klassiska arf, þó að hún eigi
hins vegar sinn ríka þátt í Því,
hve sterka tilfihningu Fra'kk-
ar hafa fyrir lsínusm, klass-
ísku menningarverðmætum.
En 'hér er sem fíest stuðli að,
ekki sízt hvernig háttað er ál-
mennri menntun. Og leikhús-
in hin láta ekki sitt eftir
liggja. í vetur hafa til dæmis
verið síðdégissýningar á Tur-
caret eftir Lesage, 250 ára
gamalli kqmedíu með herlegu
samsafni af karakterum, hjá
André Barsacq í Atelierleik-
húsinu, hinu gamla, leikhusi
Charles Duilins uppi á Mont-
martre. Og t. d. Ihafa 'þeir báð-
ir, Barrault og Vilar, skapað
sýningar á sígildum verkúm,
sem þótt hafa ferskari og rík-
ari að blæbrigðum én sýning-
ar Jean Meyers í Comédie
Francaise, og þetta án þess að
brjóta í bága við gamlar stíl-
hefðir. Það kemur manni því
ekkert á óvart, að ritlhöfund-
urinn André Malraux, sem nú
gegnir ráðherraemíbætti, hef-
ur stungið-upp á því við Bar-
rault, að 'hann taki að sér
stjórn Odéonleikhússins ög
skilinn verði að rekstur þess
og Comedíunnar í Palais
Röyal. Barrault, sem hefur.
verið í hálfgerðú húsnæðis-
hraki með fiokk sinn síðan
hann hrökklaðist frá Mari-
gnyieikhúsinu (hann er nú til
húsa í litlu leikhúsi, sem á sér
skemmtilega sögu, stendur
skammt frá Salle Richeliéu
og heitir Palais Royal), skrif-
aði nýlega grein í Le Monde
þar sem ihánn tékur vel á þetta
og stingur upp á að í Odeon
verði svið fyrir hið yngsta og
djarfasta við hlið TNp, sem
er a'lþýðuleikhús, og Comedí-
unnar, sem er gömul og virðu
leg og ihættir sér ekki út í nein
ævintýr. Þessi afstaða Bar-
raults er ekki ný, ihann ihefur
löngum haldið frarn nýjum
höfundumi,. og þegar hann var
sjálfur við Comedie Franc-
aise hér áður fyrr og vildi
setja á svið Le Soulier de sat-
in eftir Paul Claudel mætti
hann mikilli andúð innan
hinnar æruverðugu stofnun-
ar, sem hann var sakaður um
að vilja breyta í tilrauriaieik-
hús- Þetta var 1943, en í dag,
þegar 'Barrault tekur til með-
ferðar í annað sinn hið vold-
uga og vandmeðfærilega kver,
hvarfl.ar víst að fáum að aninn
ast á tilraunaleifchús í sam-
bandi við Claudel, svo viður-
kenndur o.g m-ikils metinn
sem hann nú er meðal
Frakka. Sviðssetning Bar-
raults nú er kannski ójöfn,
enda mætti það kallast
kraftaverk, ef .tækist að skapa
fullkomlega heilsteypt sviðs-
verk úr hinni umfangsmiklu
sáluraessu Claudels, en þarna
eru leikstjórnaratriði, sem eru
leyst af hendi af svo rniklu
hugviti, að' fáu verður við
jafnað. Barrault leikur sjálf-
ur aðalhlut\ærkið sem fyrr og
skilar því með fullum sóma.
Önnur sýning Barraults í vet-
ur er La vie Parisienne, hin
gamalkunna óperetta Offen.
bachs, sem í höndumi Bar-
raults verður sem ný fyrir
miakalausa leikgleði, hug-
myndaflug, fjör, smekk og
hraðaskyn. Þar kynnumst við
betur ýmsum öðr.um í leik-
flokknum, konu Barraults
Madeleine Renaud, Jean De-
sailly, Pierire- Bertin;, Simone
Valéiæ og öðrum úrvalsleikur-
um.
Annars er Compagnie Re-
naud-Barrault, eins og flokk-
urinn heitir fullu nafni, ekki
eitt um að flytja verk Clau-
dels í Párís í vetur. Á Théatre
Vieux Columbieer, ihinu.
gamla leikhúsi Jacques Co-
peaus, . er verið að sýna
L’Otage og í Théátre de Lu-r
téce L’Éqhange, hvort tveggja.
athyglisverð verik og hinar
sómasamlegustu sýningar. A£
yngri hÖfundimi' frönsknm,
sem á dagskrá eru, ber mest á
Eugéne Ionesco, því að verið
er að sýna eftir hann hvorki
meira né minna en 4 leikrit,
Tuer sans gage (nýtt leikrit,
sem hlotið hefur allmisjafna
dóma, en sumir vilja þó telja
hans bezta verk), Victimes de
dévoir; og svo La cantatrice
chauve (Sköllótta söngkonan)
og La Legon (Kennslustund-
in), sem sýnd eru í litlu leik-
húsi 'Huchette í Latínuhverf-
inu þriðja árið í röð, áhorf-
endum' til óþrjótandi gleði.
Ekki verður heldur hjá því
komizt að minast á nýjasta
leikrit Jean Anouilhs Hurlu-
berlu, sem sýnt er á Comedie
Ohamps Élysées og fjallar um
general (leikinn af Paui Meu-
risse), sem telur málefnum
ríkisins í óefni komiið óg setur
sig upp á móti stjórninni. At-
burðarásina skortir að sjálf-
sögðu ekki hliðstæður, en leik
ritið þykir bæði fyndið og
beiskt eins og önnur 'leikrit
Anouilhs frá síðustu árum.
Eins ber að nefna leikrit eftir
Audiberti, Hobereante, sem
sýnt var íí haúst við dræma að-
sókn, þrátt fyrir all'hlýlegar
viðtökur leikrýna- Annað leik
rit nýtt eftir þennari skáld-
lega og geðfellda ihöfund er í
uppsiglingu og verður frum-
sýnt í næsta mánuði.
Af hinuni eiginlegu Boule-
vardihöfundum hafa t. d. verið
á ferðinni Félicien Marceau:
L’Oeuf (Eggið), La bonne
sope,‘ Marchel Aóhard' (La
Bagatelle, Patate) og Albert
Husson (La Copie de Mme
Aupic). Allt þetta ganian-
leikir, sumir ádeiiukenndir,
sem- sýndir ihafa verið lengi
vjð miklar vinsældir. Og svo
hefur Camus verið á ferðinni,
að vísu ekki með frumsamið
leikrit í þetta sinn, þess utan
hefur harni‘ sviðsett skáld-
sögu Dostojevskijs Les Possé-
dés (Illir andar). Þetta Þykir
honum háfa tekizt mætavel og
sýningin hefur vakið hvað
mesta athygli hér í Vetur. Söo-
HiriiiiiiiHiiiiiimumiMiuiiimmiiitiiimiiHiiiitmfmE?
1
35
I LESANDI hringöi
i fíkkar í fyrradag og var
| efnií auglýsing. fré
f Trading h.f., sem bírtist
| marz ag fjallaði unt tékfc- :
| neskar Ijósaperur. Yar þar j
| foá því: sfeýrt, að af ’þess- i
| um íékknesku .peruni hefðút j
| fjórar miíijónir selrt hér- i
I lendis, og jafnframí heiti^i
§ lö.OO® króna verðl:-,unum, ;
I ef menn gætu saimað, að ;
| pera af þcssari gerð hefði j
| sprungið „að ástæðulausuý,-;
| ef svo mætti orða það.
! Nú hafði tckknesk ijósa-r:
| pera sprungið’ lijá IesanclJ' |
| anum, og gerði hann sérji
| þá ferð til umboðsmaitns- i
| ins og bauðst til að taka,-
= við IÖ.000 krónunum.
En, segir heimilciarniaS-
| ur okkar, þetta va:S ekid i
= för til fjár. Honum i,ar j
| íekið fáiega, og jafnvel!
i ekki örgrant um ; S því:
| hafi verið dróttað að hqn-
I tmi, að hasrn hefði átt ein-
| bvern þátt í því að ór sem
= fór fyrir títtnefndxi peru.
| Nú liefur hann beðið'i
| biaðið að beina þeirri fyr-
! irspurn til umbaðsinSyj
| hverníg meHn • cigi -að bera .
= sig að til þéss að hreppa ]
| 10.000 króna verðlatinin, ef I
| þeir eru svo lánsamir að;:
| lemfa í perusprengingu. I,
^IIIMI.MHHilMIM.iiMIIMIIIMIIMIMUMIIMIIIIIIIIIIIIIfeiffiN!T
ur Dostojevskijs hafa
haft aðdráttarafl fyrir ieikibós
nienn, og hér í Frakklandi tbá
minnast Bræðranna KarajmíV'
zov í sviðsbúningi Jacques
Copeaus og Glæps og refsingt,
Framhald á 2. síðu.
MUWMUmMMUHMHHtHWI
Hraðskreið-
asti kjarn-
orkukaf-
báturinn
Groton, Connecticut.
UM ÞESSAR mundir er ver
ið að prófa nýjasta og lirað-
skreiðasta kj arnorkukaf bát,
sem Band ar í k j a m e n n énn
hafa smíðað. Er búizt við,
þeim tilraunum verði lokið
um næstu mánaðamót og bæt
ist ‘þá góður skipakostuF í
kjarnorkúkafbátaflota Banda-
ríkjanna á Norður-Atlants-
hafi.
Hinn- nýji kafhátur nefnist
Skipjack og er 2 850 tonn að
| stærð: Hann er hinri sjöundi
í röðinni af kafbátum þeim,
sem Bandaríkjamenn hafa
hýggt undanfarin ár, — hinn
fyrsti var Nautilus,. sem fór á
flot árið 1955. Hinir eru Skate,
Sargo, Seadragon, Swordfish,
og Seáwolf. liggur við, og er það mesti farnar vikur hefur hann
Talið er að Skipjach geti að hraði, sem kafbátur hefur náð. reyndur í Atlantshafinu
jafnaði farið 20 sjómílur og Hann er 252 fet á lengd og hinar verstu aðstæ'ður til þess
allt upp í 35 mílur ef mikið mesta breidd 31 fet. Undan- að sannprófa hæfni hans.
— 25. apn'l 1959
Alþýðublaðið