Alþýðublaðið - 26.04.1959, Blaðsíða 4
CFtgefandi: Alþýöuilokkurinn. mtstjorar: Benedikt Gronaai. uisli J. Ást-
þórsson og Helgi S&mundsson (áb). Fulltrúi ritstjóraar: Sigvaldi Hjálinars-
son. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
son. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. AfgreiSsiu-
*uni: 14900. Aösetur: Alþýöuhúsiö. Prentsmiöja Alþýöuhl. Hverfisg. 8—10
Kall skyldunnar
ALMANNATRYGGINGARNAR eru mesta
réttlætismál íslenzks þjóðfélags. Þær tryggja, að
150—200 milljcnir króna af tekjum þjóðarinnar
eéu færðar tl!: frá ungum, hraustum og vinnandi
mönnum til gamalla, sjúkra, örkumla, fyrirvinnu-
•lausra.
A'lþýðuflokkurinn barðist fyrir þessu mikla
máli, meðan það mætti fyrirlitningu hjá valda-
mönnum, en skilningsleysi al'ls þorra borgaranna.
-Nú viðurkenna állir þessa starfsemi. Hlutverk Al-
þýðuflokksins er að standa vörð um tryggingakerf
ið, og berjast fyrir aukningu þess eftir því sem
framast er unnt á hverjum tíma. Flokkurinn legg-
ur á það höfuðáherzlu að gegna þessu hlutverki
eínu. .... ■ •
Síðastliðið ár var stöðug hækkun kaupgjalds
og verð'lags. Alþýðuflokknum tókst í ríkisstjórn að
fá bætur Trygginganna hækkaðar til samræmis
við laun. Samt eru bætur og lífeyrir alltof naumt
skammtað. Ellilífeyrir er til dæmis aðeins 17 % af
verkamannslaunum á íslandi, en 30,2% í Dan-
mörku og 35 % í Svíþjóð.
Hin aldna og virðulega forustukona verka-
kvertna í Reyltjavík, Jóhainna Egilsdóttir, sett-
ist á þing um skeið fyrir meira en ári í forföllum
annars þingmanns. Hún beið ekki boðanna og tók
þegar upp tryggingamálin. Enginn hreyfði and-
mælum, er hún las yfir þingheim hvatningu til
að bæta hag hinna gömlu, sjúku, örkumla, ekkna
og einstæðinga. Engin rödd gat verið sterkari
fyrir málstað þessa fólks.
Arangurinn af tillögu Jóhönnu varð nefnd,
sem starfað hefur að málinu. Árangurinn af starfi
nefndarinnar er frumvarp, sem Alþýðuflokks-
stjómin flutti þegar í stað. Það kemur að vísu frarn
svo seint á þingi, að óvíst er að ná samþykki á haust
þingi, þannig að hækkun bótanna komi til fram-
ivæmda um áramót, eins og ætlað er.
Um þetta mál sagði félagsmálaráðherra, Frið-
jón Skarphéðinsson í framsöguræðu á þingi:
,, . . . við höfum ekki neinn siðferði'legan rétt til að,
skera ellilaun, Örorkubætur og aðrar slíkar bætur
svo naumt við nögl sem nú er, að bótaþegar, sem
yfirleitt eru fólk, sem slitið hefur kröftum sínum
eða misst starfsorku af öðrum ástæðum, og er því
lakast sett af öllu fólki í landinu, hafi ekki sæmi-
'lega afkomu. En því miður fer því fjarri nú, að svo
sé.“
Séra Guðmundur Svcinsson:
ÍSLENZKA þjóðin hefur öðlazt sinni að víkja öllum trúmála-
nýjan biskup. Sigri prófessors
Sigurbjörns Einarssonar við
biskupskjörið hefur að verðugu
verið fagnað í blöðum og út-
varpi og mega allir una.
Almenningur fylgdist af á-
skoðunum til hliðar. Annar mað
ur í prófkjöri hlaut einkum
íýigi foókstafsmanna. Frjáls-
lyndir stráðu atkvæðum sínum
I í vindinn, Mjá vera, að þar hafi
’ eirihverju ráðið, að forsjónin
huga með fr&mvindu kjörsins hafði til hliðar vikið tveim' af
og ræddi margt um væntanleg-
an biskup. Er þáð að vonum.
Hér skyldi annað virðulegasta
embætti þjóðarinnar skipað.
Ýmislegt var þó með ólák-
indum. við kjör þetta.
Það bar fyrst til tíðmda, að
prófkjör svokallað, sem er
leynikosning presta og prófess-
ora, varð strax blaðamatur. Má
þjóðinni undarlegt þykja, því
að úrslit kosningar þessarar er
trúnaðarmál, sem prestum er
ætlaði að varðveita, en vera á
þeim til ábendingar i endanlegu
biskupskjöri. Mun það aðeins
einu sinn fyrr hafa hent klerk-
lega stétt, að bregðast þeim
trúnaði, og fullkomin leynd
hvílt yfir prófkjöri.
Úrslit prófkjörs voru líka á
líklegustu biskupsefnum' þeirra.
Þegar svo var komið málum,
þótti eldra hópi frjálslyndra ó-
vænlega horfa. Brugðu þeir við
og hófu ráðagerðir að rétta folut
sinn. Vildu Þeir stofna til saim-
taka um líklegan framfojóð-
anda. Miklar urðu umræður
þeirra og athuganir. Kom ræð-
um þar niður að finna skyldi
mann, er líklegur væri til að
safna dreifðri hjörð og sundr-
aðri. Þótti einn til þess öðrum
hæfari, séra Einar Guðnason í
Reyfcholti, sóknarprestUr þar
og kennari. Var hann kunnur
dren'gskaparmiaður, og það á-
gætast um foann, að hann
myndi aldrei á neinu níðast,
sem foonum væri til trúað-
Hafði hann öðlast mannþekking
annan veg en almenningur mikla í löngu prestsstarfi og við
hefði í ráðið. Höfðu menn fyrir
satt að skipa mætti prestum í
þrjá flokka eftir trúmálaskoð-
unum: Frjálslynda, bókstafs-
menn og skoðanaleysingja.
Höfðu menn haldið, að hinn
fyrstnefndi flokkur væri fjöl-
mennastur, en síöasti minnstur.
Úrslit prófkjörs virtust hins nianna fyrir drenglyndis sakir
kennslu; Söguþekking hans var
og mikil og rneiri en fléstra
presta annarra. Þá hafði hann
og aldrei tekið þátt í trúmála-
deilum, en borið sáttarorð á
milli, er hann mátti. Þótt frjáls
lyndur væri í trúars'koðunum,
að nokkrir fyrirmenn presta-
stéttarinnar sömdu meðmæla-
bréf undir eigin nafni. Bréf
þetta var hógvært mjög eins .og
hæfir biskupskjöri. Þó minntu
bréfritarar á, að til væri félags
skapur, sem eitt sinn var til
Þess stofnaður að halda vörð
um frjálslyndi og víðsýni í
kirkju landsins. Þótti þeim
ekki rnieð ólíkindum, að það fé-
lag eðá meðlimiir þess vildu ein-
hverja afstöðu taka til væntan
legs biskupskjöi's. Mátti reikna
með, að ekki stæði þar öllum á
sama, hver skipaði æðsta emfo-
ætti kirkjunnar. Fyrrnefnt bréf
va'r sent Bræðralagsprestum
semi trúnaðarmál.
Nú líður á biskupskjör og
gerist ekkert til tíðinda. Þó
vissu menn af liðskönnun á
báða bóga og þótti eðlilegt. Á-
hugamenn skrifuðu kunningja-
bróf, nokkrir stunduðu yfirreið
ar og getið var trúfooðs á Norð-
urlandi.
Þá gerist það næstum sam-
tím-is, að hafin er á tveim víg-
stöðvumi allfurðuleg sókn fylg-
ismanna hins nýkjörna biskups.
Annað var næsta hlutdræg
grein í blaði, sero hóf göngu
síná um: betta leyti og kallaðist
Nýjar fréttir. Var þar farið
háðu'legum orðum um framfeoð
i séra Einars Guðnasonar til bisk
vegar benda til annars. Frjáls-
lyndir áttu engan kandidat, sem
líklegur mætti teljast til sigurs.
Sá, sem flest hlaut atkvæðih,
naut augsýnilega stuðnings fjöl, að gagni koma í yfirstandandi
menns hóps, sem kaus að þessu i kjöri. Var á það ráð brugðið,
naut hann trausts foókstafs- I ups, en hafin lofgjörð yfir séra
Sigurbirni Einarssýni. Skugga-
sveinar voru þarna að verki, og
enginn lýsti sig eiganda lofsins
og lastsins. Tilgangurinn var
samt augljós og alkunnur í ís-
lenzkri blaðamennsku. Hafa
Framhald á 10. síðu.
og velvilja.
Er fundið var biskupsefni
frj álslyndra var farið að hyggja
að ráðum, sem honum mættu
H
a
a nnes
h o r n i n
Hátíðahöldin á sum- Þessu er hætt- Það virðist ekki
, . . ■ vera nein fyrirhöfn. Hér getur
ardagmn tyrsta batna
☆
☆
með hverju ári.
Hvers vegna er hætt
við að lesa fréttayfir-
litið á morgnana.
Bifreiðaeigandi
kvartar sáran undan
kvabbi.
Hafnarfjörður.
Hafnarfiörður
Á
féla
verður haldinn mánudaginn 27. þessa mánaðar kl. 8,30 e. h.
í Alþýðuhúsinu,
FIJNDAREFNI :
1. Venjuieg' aðalfundarstörf.
2. Stjórnmálaviðhorfið og næstu kosningar.
Enui Jónsson forsætisráðherra talar.
Félagar, fjölmennið.
iS t j ó r n i n .
HÁTÍÐAHÖLDIN á sumardag
inn fyrsta eru ailtaf að fá meiri
og meiri festu. Þetta er eðlilegt
og æskiíegt. Ég var viðstaddur
þegar dagurinn var í raun og
veru gerður að hátíðisdegi barn-
anna og ég hef getað fylgzt með
hátíðahölduniim síðan. Alltaf
•hafa þau verið að fá betri heild-
arsvip og nú var þátttakan mest
og svipurinn heilLegastur. Sum-
ardagurinn i'yrsti var mikill há-
tíðisdagur, þegar aðalsvipur
hans í sjávarþorpunum var sum
ardagsveizlur skipshafnanna, en
hann er orðinn enn meiri hátíð-
isdagur síðan hann varð hátíðis-
dagur barnanna.
' HLUSTANDI skrifar: „Hvern
ig stendur á því 'aS þulurinn á
morgnaiia er hættur að lesa að-
alatriðin úr morgunfréttunum.
Áður hefur sá háttur verið hafð
ur á, að þulurinn hefur lesið yf-
irlitið kl. 9. Nú er hann hættur
því, og ég leyfi mér að bera
fram þá spurningu, hvers vegna
því ekki verið nema um tvennt
að ræða: Annaðhvort gleymir
þulurinn að lesa yfirlitið, eða
þessu sjálfsagða atriði er bók-
staflega sleppt."
VOLKSWAGEN-EIGANDI
skrifar: „Verkfræðingur seldi
bíl, sem hann hafði átt í nokkur
ár og keypti engan anrian í stað
inn. Hann vár spurður þessarar
spurningar: „Bregður þér ekki
ósköp við að vera búínn að missa
bílinn?“ „Jú, ég kann mér ekki
læti, nú er ég frjáls maður, en
ekki lengur bílstjóraþræll fyrir
tugi manna-.“
, . ÞAÐ ER HART , að. m-enn
þurfi að selja bíla sína og vera
bíllausir, vegna þess að kunn-
ingjafólk þeirra kann ekki ein-
földustu mannasiðí. Hver ein-
asti drengskaparmaður er fús
til þess að bregða skjótt við til
hjálpar ef með þarf, t. d. ef slys
ber að höndum og koma meiddu
barni á slysavarðstöfu, en það
er særandi þegar gott fólk- krefst
bílþjónustu af vinum sínum að
ástæðulausu, aðeins til þess eins
að spara sér 15—20 kr. útgjöld
til einhverrar bílstöðvar.
VERST ER að mega ekki
bjóða þessu fólki að greiða fyrir
það gjaldið, sem leigubíll kost-
ar. Það hefur meira að segja
alloft komið fyrir, að bíleigend-
um foafi verið boðið í sam-
kvæmi til þess að á þeirra kostn
að væri hægt að bjóða öllum
veizlugestum ókeypis heimflutn-
ing.
FÓLK GERIR ÞETTA ekki af
illu, heldur af hugsunarleýsi,
vanþekkingu ásamt svolitlu
menningarleysi. Það heldur að
einkábíll svífi eins og loftandi
um vegina fyrirháfrtarlaust og
kostnaðarlaust, en því er allt
öðruvísi varið. Það er erfítt að
aka bíl um Reykjavík, bifreiða-
fjöldinn er á 11. þúsund, um-
ferð gangandi fólks óregluleg
og börn milli vita á hverju strái.
AUK ÞESSA er beinn kostn-
aður við bíla geysimikill,
gúmmí, smurningsolíur, benzín
rándýrt, skattar háir og vátrygg
ingargjöld. Auk þessa er stofn-
kostnaður slíkur, að um 300%
innflutningsgjöld eru af bílum,
sem einnig eru lögð á flutnings-
gjöld. Það er ekki eintóm sæla
að eiga bíl.
ALMENNINGUR þarf' að
fylgja þessum, reglum: Bjóðið
aldrei bíla annarra manna fram
til þjónustu. Komið aldrei gjöld
um og fyrirhöfn yfir á aðra til
þess eins að spara ykkur sjálf-
um nokkrar krónur, temjið ykk
ur háttvísi og aukið þar með
menningu þjóðarinnar. Hringið
að jafnaði á bílstöðvar, síma-
númerin eru þessi: 11580, 22422,
22440, 18911, 11720, 11508,
33500. Þau ættu að nægja.“
ÞEGAR ÉG HAFÐ LESIO
þetta bréf, þóttist ég skilja að
bréfritarinn væri orðinn þreýtt-
ur á kvabbinu. Ef til vill stend-
ur hann í alveg sérstökum erfið-
leikum, því að ekki hefur verið
kvartað yfir þessú við mig fyrr,
og berast mér þó margvíslegar
kvartanir. En hvað um það, ef
til vill er nauðsyn að drepa á
þetta — og því birti ég bréfið.
Ilannes á horninu.
4 26. apríl 1959 — Alþýðublaðið