Alþýðublaðið - 06.05.1959, Blaðsíða 4

fltgeíandl: Alþýðuflokkurinn. Eltstjórar. Benedlkt Grönaai, Gisli J. Ást-
þórsson og Helgi Sœmundsson (áb). Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
eon. Fréttastjóri: Björgvin GuSmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
ion. Ritstjórnarsimar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiósiu-
«!mi: 14900. ASsetur: AlþýSuhúsiS. PrentsmiSja AlþýSubl. Hverfisg. 8—10
Héðimi og Hamúhal
í SÖGU ALÞÝÐUFLOKKSINS hafa tveir af
forustumönnurn hans valið sér það hlutverk að
ganga til samstarfs við kommúnista og freista
þess að skapa með þeim sameinaða vinstri fylk-
ingu, „'Sameiningarflokk alþýðu“ þða „Álþýðu-
toandalag". Sá fyrri og meiri þessara manna var
Héðin Valdimarsson. Jafn mikilhæfum forustu-
manni og honum tókst þó ekki að ráða við verk-
enið. Hinn nýi flokkur var innan skamms fullkom
lega á valdi kommúnista, hinna þjálfuðu samsæris
manna. Héðinn hafði manndóm til að draga sig
út úr stjórnmálum, er hann sá, að honum hafði
Riistekist, vonsvikinn eftir mistök sín.
Hinn síðari Alþýðuflokksforingi, sem hefur
gengið sörnu braut, er Hannibal Váldimarsson.
Honum fylgdi að vísu ekki nema brot af þeim
hóp, sem Héðkrn leiddi, en Hannibal hóf óheilla-
göngu sína á tíma, sem kom kommúnistum einkar
vel. Nú hefur farið á sömu lund og fyrr. Komm-
únistar hafa hossað Hannibal, á meðan þeir þurftu
mest á honum að halda, en síðan tekið af honum allt
sem hann færði þeim, og fest hann eins og fiugu
í köngulóarvef.
Fyrir Jirem árum átti Aiþýðubandalagið í
ýmsu sjálfstæða tilveru. Það hafði eigin skrif-
stofur fyrir kosningar, eigin slarfsmenn nokkra,
gaf út sitt eigið blað, og komu agentar kommún-
ista á yfirborðinu hvergi nærri. Nú er búið að
innbyrða skrifstofustarfsemi „bandalagsins‘4 í
hús kommúnista, taka blaðið Útsýn af þeim
Hannibal og Finnboga Valdimarssönar, en það
eru launaðir starfsmenn Sósíalistaflökksins, sem
fara út á land til að stofna „alþýðubandalagsfé-
lög,“ þar sem sósíalistafélög eru fyrir. Skrípa-
leikurinn er fullkomnaður.
Útvarpsrœða Friðjóns Skarphéðinssonar fé
lagsmálaráðherra 1, maí.
ÞEKKTU sjálfan þig, segir
gamalt máltæki. Ráðlegging
þessa spakmælis á ekki síður
við heilar stéttir en einstak-
linga, enda öllum holl. Sumir
gera sér að venju að hugleiða
genginn veg á áramótum, aðr-
ir á sérstökum hátíðisdögum.
Sumir kannski aldrei. En þó
segja megi, að stutt hugleið-
ing einu sinni á ári í önn líð-
andi stundar orki litlu til að-
gæzlu og skilnings, er það
samt virðingarverð athöfn,
sem enginn skyldi líta smáum
augum.
Verkalýður heims og fjöl-
margir aðrir launþegar hafa
valið sér 1. maí sem slíkan
hugleiðingadag. í-upphafi var
hann að vísu fyrst og fremst
kröfu- og baráttudagur, með-
an kjör verkamanna og aðbúð
öll var á örbirgðar stigi. Og
enn hlýtur hann að vera svo í
vanþróuðum löndum. En þar
sem verkalýðshreyfingin hefr
ur unnið sig fram .til þess að
vera ei+t af ríkjandi öflum
þjóðfélagsins, svo sem hún ó-
neitanlega er t.d. hér á landi,
hefur dagurinn æ meir fengið
þann svip, að minnzt sé unn-
inna sigra og hugleitt, hvar.
næst skuli sótt fram.
Auðvitað á íslenzkur verká-
lýður mörg verkefni óleyst,
að sjálfsögðu bíður hans enn
mörg baráttan, en þó verður
því ekki andmælt með rökum,
að aðstaða hans í þjóðfélaginu
er um margt mjög góð.
Er þar fyrst að nefna, að
samtök hans eru ein þau f jöl
mennustu ög áhrifaríkustu
um ýmis mál í landinu. Stétt
arskipting, í þeirri merkingu
sem oftast er lagt í það orð,
er hverfandi. Segja má, áð
leiðin til menntunar liggi
öilum opin, hvar í stétt sem
Friðjón Skaipliéðinsson
þeir standa, og dæmin höf-
um vér alls stáðar fyrir oss,
að synir verkamanna og
hænda skipi æðstu virðing-
arstöður þjóðfélagsins. Sann-
ast hér hið fornkveðna, að
menntun er máttur. Þann
mátt getur íslenzkur þegn
öðlazt, sem hæfileika og
dugnað hefur til að tileinka
sér hann. Þar skipta ekki
stéttir, sem lieldur á ekki að
vera.
En þekkir íslenzkur verka-
lýður sjálfan sig? Hefur hann
fullan skilning á valdi sínu?
Skilur hann til hlítar, hvílíkr-
ar aðstöðu hann hefur aflaS
sér? Og er honum ljóst, hvaða
skyldur valdið og aðstaðan
-leggur honum á herðar?
Þessu er varpað hér fram
til umhugsunar, en að sjálf-
sögðu ekki sem staðhæfing x
spurnárformi.
Það er gömul arfleifð frá
þeim dögum, er verkalýðs-
hreyfingin var að rísa á legg
sem þjóðfélagsafl og kjör
verkamanna voru enn á ör-
birgðarstiginu, að halda bar-
áttuglaðar kröfuræður i. maí.
Kröfur hafa til síns ágætis
nokkuð, en enginn skyldi
gleyma því, að engu minna
er um það vert, að gæta þess,
sem áunniz*~ hefur en afla nýs.
Kaup verkamannsins og laun-
þegans, afrakstur bóndans og
sjómannsins af erfiði sínu er
aðeins önnur hliðin á kjörum
þeirra. Atvinnuöryggi, aðild
þeirra að ráöstöfun þjóðar-
teknanna, áhrif þeirra á laga-
setningu ríkisvaldsins, hlut-
deild þeirra og ákvörðunar-
þáttur í því, hvaðá steinar eru
lagðir í grunnirin undir fram-
tíð þjóðarinnar, og hvernig
þeir eru lagðir, allt eru þetta
atriði, Sem enginn framsýnn
forystumaður stéttar má
gleyma að gera henni sem
ljósust. Hann verður einnig
Framhald á 10. siðu.
Sá er munur á mönnum, að Hannibal lætur
etns og ekkert sé. Hann er eins og keisarinn í nýju
fötunum sínum. En þjóðin sér vel, að það er ekk-
ert Alþýðubandálag til. Það er aðeins nýtt nafn
-a Sósíalistaflokknum. Þjóðin sér, að Hannibal er
ekki sj álfstæður stjórnmálamaður lengur. Hann á
s eilt sitt pólitíska líf undir kommúnistum og þjónar
■ | þeim dyggilega tii að fresta þeim pólitíska dauða,
aem blasir við honum.
Það væri betur, ef Hannibal hefði manndóm
Heðins, og segði skilið við kommúnistá í stað þess
að láta þá nota sig eins og skynlausan lepp öllu
iengur.
H a n n es
á hor nin u
3 hvífasitnmrferð-
ir F. í.
FERÐAFÉLAG íslawds ráð-
«erir þrjár ferðir um Hvíta-
sinmuhelgina. Ein ferðin verð-
«ir farin á Snæfellsnes, Verð-
«s" lagt af stað 16. maí og ekið
w'estuv að Hamraendum eða
* Aniarstapa og gist jþar. Farn-
^ ar rerða göngu- og skíðaferðir
; á Snæfellsjökul. Einnig verð-
Húr farið iít að 'Lóndröngmn, í
Sönghelli og unihverii Arnar-
-js’éáþa skoðað. FerSIn tekur 2%
■-dag-.
'( Önnur feröin verður til
Þórsmerkur og farið 16, maí.
Gist verður í sæluhúsi F. í.
Ferðin mun taka 2% dag.
Þriðja ferðin verður í Land-
mannalaugar og hún verður
einnig farin 16. maí. Cxöngu-
ferðir verða í umhverfi laug-
anna, á næstu fjöll, inti í
Brandsgil og víðar. Gist verð-
ur í sæluhúsi S. í. Á heimleið
verður ekið að Landmanna-
helli og ef til vill gengið á
Loðmund. Férðin tekur 2Vi
dag. '
ýý Ilúmar hægt að
kveldi.
Ýr Skyggnzt um.
ýý Boðskapurinn.
ÍZ Fréttayfirlit ,á dauð-
um tíma.
Hlægiiegir í augum
heimsins.
HÚMAR HÆGT AÐ KVELDI
sýnir okkur fjölskyldulíf í nak-
inni upplausn. Leikritið er ein
skýrasta myndin, sem okkur
hefur verið gefin af niðurlæg-
ingu fjölskyldulífsins, vonleysi
og gjaldþroti. Þetta er ákaflega
áhrifamikið leikrit og ósjálfrátt
fara menn að skyggnast í kring-
um sig, hvort þeir þekki ekki
eða kannist við álíka f jölskyldu
líf í umhverfinu. Og dæmi finn-
ast.
MANNI ER EKKI alveg Ijóst,
hvað valdið hefur upphafinu,
nema ef vera skyldi svik eigin-
mannsins og föðurins við innsta
eðli sitt og hæfileika, en þessi
svik hans eiga sér djúpar rætur
í flótta föður hans og fátækt og
umkomuleysi móður hans, er
hún barðist fyrir börnunum.
Þessi skoptur æskuáranna veld-
ur því, að hann velur auðveld-
■ustu leiðina til þess að afla sér
fjár, en það er sprottið af ótt-
anum við fátæktina.
FJÖLSKYLDAN er algerlega
sundruð. Móðirin flýr inn á dul-
arlönd eiturlyfjanna og þau eru
hinn kolsvarti skuggi, sem hvílir
yfir fjölskyldulífinu öllu. Eldri
sonurinn er drykkjusjúklingur
og yngri sonurinn tæringarveik
ur. — Þetta er átakanlegt leik-
rit og hefur mikinn og tímabær-
an boðskap að flytja, einnig okk
ur íslendingum einmitt nú. —
Leikurinn er frábær, og er vafa-
mál að Arndís Björnsdóttir hafi
nokkurn tíma komizt hærra á
hinum glæsilega listferli sínum.
ÉG HELD, að Kristbjörg
Kjeld ætti að taka sér frí um
sinn frá leiklist. Hún er alltaf
Anna Frank. Hún lifði sig inn í
það hlutverk svo mjög, að það
er eins og það sé orðið eðli henn
; ar að vera Anna Frank, en ekki
fjölhæfa listakonan Kristbjörg
Kjeld, sem við vorum að vona.
Kristbjörg Kjeld þyrfti að fara
utan og nema, breyta um um-
hverfi um sinn, kynnast nýju
lífi, losa sig við Önnu Frank.
Kristbjörgu stafar mikil hætta
af Önnu.
ÞAÐ ER EKKI RÉTT, sem
haldið var frarn fyrir nokkru í
pistlum mínum, að ekki væri
lesið fréttayfirlit á morgnana.
Það er gert með veðurfréttunum
kl. 10.10. Hins vegar var ekki
nema eðlilegt þó að þessu væri
haldið fram. Áður en klukkurini
var flýtt, var fréttayfirlitið lesið
kl. 9. Þá hætta og nær allir,
nema sjómenn ef til vill, hlusta
ekki kl. 10.10. Þess vegna kem-
ur fréttayíirlitið ekki að notum
þá.
ÞJÓÐIN ER ÖLL sammála i
landhelgisdeilunni. Þess vegna
finnst mér það broslegt þegar
menn eru með æsingaræður og
hatursskrif út af þessu máli. Það
er ástæðulaust að brýna íslenzku
þjóðina og ofsaskrif gegn Bret-
um eru algerlega þýðingarlaus.
Hins vegar er rétt að vorkenna
Bretum. Þetta mikla og fyrrum
volduga heimsveldj eltist nú.
eingöngu við eyþjóðir. Þeir eru
nýhættir að berjast við Kýpur-
búa. Nú halda þeir Möltubúum
í fjötrum, hafa þar numið stjórn.
arskrána úr gildi og kúgað verk
lýðshreyfinguna.—Og loks eru
þeir að fikta við að brjóta land-
lielgi íslendinga.
MAÐUR GETUR VARLA
hugsað sér aumari örlög gamals
og mikilsvirts stórveldis. Og al-
veg er furðulegt, að Bretar skuli
ekki sjálfir sjá eymd sína. Þeir
eru bókstaflega broslegir í aug-
um heimsins.
6. maí 1959
Alþýðublaðið