Alþýðublaðið - 07.05.1959, Blaðsíða 4

Ötgelandi: AlþýSuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Grbndal, Gisll J. Ást-
þórsson og Helgi Sæmundsson (áb). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmars-
«on. Fréttastióri: Björgvin GuBmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
«on. Ritstjórna-rsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslu-
«uni: 14900. éðsetur: AlþýBuhúsið. Prentsmiðja Alþýðubl. Hverfisg. 8—10
Að bjarga lífi sínu
HERMANN JÓNASSON, formaður Fram-
. söknarilokksins, flutti langa ræðu um kjördæma-
rmálið í efri deild alþingis. Þar endurtók hann með
iltlum tilbreytingum sömu atriðin, sem flokks-
raenn hans höfðu flutt hvað eftir annað í 20—30
Hukkustunda ræðuhöldum um málið í neðri deild.
Svo endaði Hermann á því, sem hann telur vera
tilgang þríflokkanna með kjördæmabreytingunni.
Hvað Alþýðuflokknum viðvíkur er niðurstaða hans
sú, að Jón Emils hafi fengið forustumenn flokksins
til að taka þessa stefnu til að bj arga lífi flokksins! i
Ætla mæíti, að Hermann Jónasson hefði
smekk til að tala af örlítilli virðingu um líf eða
dauða Alþýðuflokksins, því enginn íslenzkur
stjórnmálamaður utan Alþýðuflokksins á flokkn
um eins mikið að þakka og Hermann, Er þar átt
við, að í bæði skiptin, sem Hermann Jónasson
varð forsætisráðherra, gerðist það með fulltingi
Alþýðuflokksins, og er erfitt að sjá, hvernig það
hefði getað gerzt án þess stuðnings. Hér er sann-
arlega ekki verið að telja eftir þennan stuðning.
því að Alþýðuflokkurinn hefur rnörgum áhuga-
málum sínum komið fram í ráðuneytum Her-
manns. En það er óhjákvæmilegt að minna á
þetta og vara Hermann við því að gera nú sam-
særi með kommúnistum um að koma Alþýðu-
f lokknum út af þingi í skjóli hróþlega óréttlátrar
kjördæmaskipunar. Hermann og flokkur hans
ættu að hugsa þá þraut vandlega til enda, áður
en þeir stíga fyrstu skrefin — ef þau hafa ekki
þegar verið stigin á bak við tjöldin.
Alþýðuflokkurinn hefur vissulega verið í
jþeirri hættu að koma ekki mönnum á þing. Þetta
' stafar af því, að fylgi flokksins er mjög dreift og
, kann hefur ekki verið talinn viss um að fá kjörinn
mann, en án þess fær hann ekki uppbótasæti.
' Þettá þýðir, að samkvæmt núverandi kosninga-
•-ckipulagi getur flokkur, sem hefur 11—12000
fejósendur, eða 10—15% alls kjörfylgis í landinu,
crðið fyrir því að fá ekki annan á þing. Á sama
fc.-ma hefði flokkur með 4—5000 atkvæði, um 5%
fejósenda, getað fengið mann eða menn kjörna.
Kvert mannsbam hlýtur að sjá, hversu hróplegt
ranglæti felst í slíkri skipan. Sá ílokkur, sem berst
fyrir afnámi þessarar f jarstæðu, er aðeins að berj-
-a.st fyrir heilbrigðri iskynsemi og einfaldasta rétt-
: læti.
Hitt er svo annað mál, að Alþýðufiokkurinn
feefur frá öndverðu haft skýra s-tefnu í þessum mál-
«um. Hann barðist á árunum. fram áð 1934 fyrir
jþví, að landið yrði allt eitt kjördæmi með hlutfalls-
feosningu. Þá var það jafnan yaratillaga flokksins,
, að landinu væri skipt í nokkur, stór kjördænii.
H ú hefur fiokkurinn fyrir nokkru tekið þá afdrátt-
| arlausu stefnubreytingu, að falla algerlega frá hug
myndinni urn aílt landið sem eitt kjördæmi, en :
"iaka upp baráttu fyrir hinni gömlu varatillögu
j ’ Jóns Baldvinssonar og þeirra félaga að .skipta
■t iandinu í fá, stór kjördæmi. Þrátt fyrir þessa
atefnubreytingu mun vilji Alþýðuflokksins í þessu
má’li hafa verið skýrari en annarra flokka, sem
liafa haft reikula og óljósa stefnu í málinu.
Ræða Sigurðar
I BYRJUN 19. aldar setti
hinn frægi hagfræ§ingur Ri-
cardo i'ram þá kenningu, að
laun verkamanna hefðu ávallt
tilhneigingu til þess að svara
til þess lágmarks, sem nauð-
synlegt væri til þess að halda
lífi í verkamanninum og fjöl-
skyldu hans. Ef launin færu
upp fyrir þetta lágmark, fjölg-
aði fólkinu, og þar sem fram-
leiðslan ykist' ekki að sama
skapi, hlyti því að fækka aftur
vegna ónógra afkomumögu-
leika. Ef launin færu hins veg
ar niður 'fyrir lágmarkið,
myndi fólkinu fækka — jafn-
vægi gæti aðeins náðst, þegar
launin svöruðu til áður-
greindra lágmarkslífskj ara.
— Þetta var ekki fallegur boð
skapur enda hlaut kenninsin
nafnið „Járnharða launalög-
málið“.
Fræðimenn telja a'ð þessi
kenm'ng hafi haft við nokkur
rök að styðjast fyrr á öldum
og bildi enn méðarfrumstæðra
þjóða.
Reynslan hefur þó sýnt að
meðal menningarþjóða verður
fólksfiölgunin _ engan veginn
jafn ör og lögmálið gerir ráð
fyrir os að framleiðsluaukn-
ingin hefur vegna síaukinnar
tækni marefaldazt miklu örar
en fólksfiölgunin og miklu
örar erí hinn vísi Ricardo gat
séð fvrir. Má gera ráð fvrir
■ áð iafnvel ein tæknileg nýj-
ung, frá bví um síðustu alda-
mót. framleiðsla köfnunarefn-
isáburðar úr lofti, sem var
undirs+aða undir áður. óþekkta
mösuleika til ræktunar hefði
kollvarpað bessari kenningu,
þó ekki hefði annað komið til.
Það má ef til vill segja að
BSRB, 1. maí --
árlegir hátíðisdagar séu vel
til þess fállnir að líta yfir lið-
ið starfsár og horfa á það
Sigurður Ingimundarson
næsta. Samtíðin orkar þó
jafnan tvímælis og sýnist sitt
hverjum. — Meðan fylkingar
standa hvor gegn annari og
tilfinningalífið er í uppnámi
eftir dægurþras og félagsleg
átök undanfarinna mánuða,
getur verið erfitt að átta sig
á því af raunsæi, hvort stefnt
hafi vei’ið í rétta átt eða til
skynsamlegra úrræða gripið
hv.erju sinni.
Sem dæmi um umdeildar
ráðstafanir af þessu tagi, sem
erfitt er að fá almennt viður-
kennt mat á til ills eða góðs
eru síðustu ráðstafanir í efna-
hagsmálum.
Fylkingar standa hvor gegn
annari. Önnur segir að laun-
þegar hafi verið sviptir tíu
vísitölustigum bótalaust og
raunar meira, þar sem vísi-
talan er ekki réttur mæli-
kvarði og allt sé þdtta gert
að nauðsynjalausu. Hin segir
að aðgerðirnar hafi ekki verið
kjaraskerðing miðað við það
ástand, sem komið var og
framundan var. Hún bendir á
að kaupgreiðslu vísitala reikn
uð út 1. nóv. hafi verið 202
stie, en aðeins greidd með 185
stigum. Vísitöluskerðingin
hafi með öðrum orðum í nóv-
ember s.l. verið orðin 17 stig,
vegna bess að greiðsla á vísi-
töluhækkun kemur til fram-
kvæmda aðeins á þriggja mán
aða fresti. Þetta sama hefði
endur^ekið sig á þriggja mán-
aða fresti áfram og þó raunar
farið versnandi vegna vax-
andi verðbólguhraða. Og ekki
nóg með það að vísitölubæt-
urnar mvndu aldrei hrökkva
nema að litlu leyti til þess að
mæta hækkun á brýnustu lífs
nauðsynjum heldur myndi
vaxandi hluti hækkunarinnar
ganga til greiðslu á stighækk-
andi úfsvörum og öðru opin-
berum gjöldum. Þá er einnig
á bað bent að aðgerðirnar hafi
ekki aðeins orðið til þess að
koma í veg fyrir þessa þröun,
heldur hafi þær einnig orðið
til bess að koma í veg fyrir
stöðvun vertíðarflotans og að-
steðjandi atvinnuleysi.
Framhald á 10. síðu.
a n n e s
á h o r n i n u
ÍZ Fyrsti maí í nýjum
Að svíkast aftan a'ð
þeim, sem samið hef-
ur verið við.
ýf Ilverja átti að útiloka
ÍX Ræða Guðm. Hagálín
ÉG SA<3ÐI FYRSTA MAÍ, aS
þessi hátíðisdagur verkalýðsins
væri búinn að fá allt annan svip
en hann áður hafði. Nú blessa öll
dagblöð þennan dag.og taka þátt
í. því að hvetja verkafólkið til
þess að berjast fyrir bættum
kjörum sínum. Áður réðust öll
blöð, að Alþýðubiaðinu einu und
anteknu, á samtök alþýðunnar
og MorgunMaðið og Vísir keppt
ust um að lýsa eymd samtak-
anna og kröfugöngu þeirra.
, EN-SVONA BREYTAST tím-
arnir. Og hvað er nema gott eitt
um það að segja? ‘Bara að hugur
fylgi máli. Alþýðublaðið hefur
aLdrei breytt um stefnu frekar
en Alþýðuflokkurinn, en starfs-
aðferðimar breytast eftir því,
sem alþýðan vinnur fleiri sigra.
í dag er ekki krafizt þess sama
og fyrrum var gert. Enda þýð*
ingarlaust að hefja baráttu fyrir
því, sem þegar er unnið.
ÉN EINNIG að ýmsu fleiru
hefur dagurinn breytzt. Það
vakti mikla athygli, að Alþýðu-
sambandið neitaði að láta full-
trúa sinn tala í dagskrá útvarps-
ins þetta kvöld. Hvers vegna
| neitaði meirihluti sambands-
(stjórnar? Vegna þess, að hann
heimtaði að fá einn áð ráða dag-
skrá útvarpsins. Tilgangur hans
var að miða hana við flokkspóli-
tískan áróður. Það vildi eitt fá
að ráða svipnum. Þessi meiri-
hluti ætlaði að útiloka öll þau
launþegasamtök, sem ekki eru á
snærum hans.
EINN AÐALTILGANGUR-
INN var að útiloka að formaður
svo fjölmennra launþegasam-
taka sem Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, Sigurður Ingi-
mundarson, fengi að tala. Hans
rödd mátti ekki heyr.ast þennan
dag. Hvers vegna? Vegna þess
að hann er ekki kommúnisti, að-
eins- þess vegna og ekki vegna
neins annars. Svona er starfsemi
þessa fólks, enn ein sönnunin
fyrir því, að ekki er hægt að
semja við það, að það er aldrei
hægt að treysta því.
I»AÐ KOM SVO SEM FRAM
í fleiru, að ekki er hægt að hafa
samvinnu við kommúnista. Þeir
sviku samkomulagið um fyrsta
maí. Þeir ruddust inn í kröfu-
gönguna með sín sérstöku áróð-
ursspjöld--og þó höfðu fulltrú-
ar þeirra þegar gert samkómu-
lag um allar kröfur, sem fram
yrðu bornar. Þeir flykktust um
ræðustólinn og hrópuðu, þegar
Eggert Þorsteinsson, varaforseti
Alþýðusambandsins, talaði: —-
„Klappið þið ekki. Þetta er hel-
vítis krati.“ — Þetta er glögg
mynd af allri starfsemi þessara
manna.
DAGSKRÁ ÚTVARPSINS
um kvöldið vgr mjög góð. Ræð-
ur . félagsmáiaráðherra og Sig-
urðar Ingimundarsonar f jölluðu
um stefnu og stefnumark alþýð-
unnar. í dag,, baráttuna fyrrum
og sigrana, sem unnizt heiðu.
Þeir bentu til framtíðarinnar og
sögðu sitt álit ó því hvað næst
væri framundán.
RÆÐA GUÐMUNDAR Haga-
líns mun lengi í minnum höfð.
Hann rakti af skáldlegum krafti
og hugsjónaeldi söguna frá því
alþýðusamtökin tóku til starfa
— og dró upp línurnar fyrir
starfseminni í dag og í najstu
framtíð. Ræðan var þrungin af
eldmóði fyrir hugsjónum a-lþýð-
unnar og minnist ég ekki að hafa
heyrt betri ræðu til framgangs
stefnumálum fólksins en þessa
fyrstu maí ræðu Guðmundar
Hagalíns.
Hannes á horninu.
$ 7. maí 1959 — Alþýðublaðið