Alþýðublaðið - 24.05.1959, Page 5

IIU1III1IUIII1II1II11U&
niiiiiiiimmimiiiimiiiimiiiimmuim
INDONESIA I HNOTSKURN
iniRmttmmuiMmiNjnmcmiHMiinir
Indónesía, sambandslýð-
veldi, fyrrum hollenzk ný-
lenda. Nær yfir Þrjár storar
eyja, Java, Súmatra og Ce-
lebes, og hluta af Borneó, auk
3000 minni og stærri eyja.
Flatarmál 1 905 890 ferkíló-
metra.
fbúar eru 84 milljónir, þar
;af 90 af ’hundraði Múhaoneðs-
trúar, 40 af hundraði eru ó-
læsir og óskrifandi.
Höfuðborg Djakarta á Java.
Hráefni. Hráolíuframleiðsila
er meiri í Indónesíu en
nokkru öðru landi í hinum
fjarlægari Austurlöndum. —
Auk þess er framleitt þar
rriikið magn af gúmmí, kaffi,
te, sykri, hrísgrjónum.
Saga. Holléndingar lögðu ]
Sundaeyjarnar undir sig um j
1600 og ríktu þar til ársins i
1942. Þá hernámu Japanir
eyjarnar o gsettu leppstjórn
á laggirnar. í stríðslok niynd-
aði Soekarno ríkisstjórn og 2.
nóvembei. 1949 var stofnað
lýðveldi á eyjunum.
hreyfingu gegn Japönum;. Upp .
gjöf Japana sumarið 1945 ;
kom svo snögglega að það liðu
sex vikur þar tii Bretar gátu
skipað liði á land í Indónesíu.
Á Þessu tímabili tókst Soe-
karno að rrjynda ríkisstjórn,
sem Bretar féllust á að sæti
áfram. Næstu fjögur ár háðu
innfæddir og Hollendingar
stríð, sem lauk með því að |
lýðveldið Indónesía var stofn
að. En það er léttara að gera
8n«Sokinn
Södra
Stilla
kinesiska
Medan

^?Í8ka rvpnhW^

AuslrrJien
S
OEKARNO forseti Indónes-
íu var fyrir skömm'U á ferð á
Norðurlöndum. í því tilefni
hefur margt verið um hann
skrifað í Norðurlandablöðin
og rifjað upp hvað hann hef-
ur gert fyrir þjóð sína á Iiðn-
um árum. Eftirfarandi grein
er stytt úr Stocklholms Tid-
ningen.
1 þrjá áratugi hefur Soeka-rno
verið sameiningartákn Indón-
esíumanna. Hann hefur niotið
óvenjulegra vinsælda meðal
almennings og er um leið eins
feonar þjóðhetja. En á síðustu
árum hafa vinsældir hans
meðal menntamanna og her-
manna þorrið að mum. í aug-
um Vesturlandabúai er hann
ráðgáta. Hann virðist vera
tækifærissinni og þjóðmála-
skúmur. Sjálfur kveðst hann
vera hversdagslegur maður,
en það er hann ekki. Hann er
fi'ábær ræðumaður og býr yfir
persónulegum töfrum.
uppreisn en stjórna ríki. Síðan
lýðtveldrð var stofnað hefur
sífelld ókyrrð verið í landinu,
stjórnarkreppur og uppreisnr
ir. Eins og stendur ríkja her-
foringjar yfir vissum svæðum
í Indónesíu. Uppreisnarmenn
kref jast þess að Soekarno ríki
í samrssíni við stjórnarskrána
og láti ,af dekri sínu við kom-
múnista. Talið er að ríkis-
stjórnin ráði raunverulega
ekki yfir mema Java eins o.g
stendur.
s
s
oekarno fæddist í Surabaja
á Java 6. júiíí 1901. Faðir hans
var fá'tækur kennari, en af
gamalM og fínni ætt. Móðir
'hans var af hástétt eyjarinn-
ar. 14 ára að aldri var Soe-
karno komið í fóstur hjá
kaupmanni í Surabaja. Kaup-
maður þessi var virkur þjóð-
ernissinni og dáðist einkum
að Marx og G. B4 Shaw. Hann
gifti Soekarno dóttur sína og f
kom honum til náms í verk-
fræðingaskóla Hollenddnga í
Bandung. Soekarno varð bygg
ingarverkfræðingur, en þrátt
fyr.jr frábæra verkfræðdhæfi-
leika sneri hann sér strax að
stjórnmálum. Hann skildi við.
konu sína og sleit öllu sam-
bandi við fóstui'föður sinn,
gdftist ríkri ekkju og tók upp
samstarf við Mohammed
Hatta. Þessir tveir menn áttu
eftir að vinna saman-um á-ra-
bil að írelsun þjóðar sinn-ar
undan yfirráðum Hollendinga.
1930 settu. HoUendingar Soe-
karno í fáhgelsi og sat hann
þar í næstu 13 ár, eða þar til
Japanir hernámu Java. Hann
set-tist nú að í Djakárta á-
sarnt Hattj^ og jafnaðarmann-
i-num Sjadhir o-g u-n-nu þeir að
undirbúningi u-nd-ir sjálfstæði
landsin-s. Hatta og Soekamo
t-rúðu fastlega að öxúlveldin
færu með sigur a-f hólmi í
heimsstyrjíöldinni sxðari, en
Sjahir var v-iss um sig-ur banda
manna. Þetta leidd-i til þess
að Hatta og Soekarno tóku
upþ samsta-rf við Japani, en
Sjarhir s.kipulagði andspyrnú-
oekarno nýtur enn vinsælda
meðal þegna sinna að vissu
marki. Komt það berlega í 1-jós
fyrir nokkru er hann tók sér
nýjá eiginkonu án þess að
samþykki þeirrar, sem hann
átti fyrir, kæmi til. Þetta olli
miklum úlf alþyt meðá^ kvenna
l.andsins og úm tíma lei-t svo
út sem h-ann yrði að segja af
sér forsetasíSbætti. En hann
sat sém fastast og virðist þessi
óheppilega framkoma ekki
hafa valdxð honum teljandi ó-
vinsældum.
i að
smíða flug-
b.
AÐ ER MARGT, sem taka
verður til greina í sambandi
við byggingu eldkólfaknúinna
flugskeyta, er fara með allt
að nokkur þúsund km. hraða
á klukkustund — og langtum
fleira en við byggingu flug-
véla. Þar kemur t.d. til yfir-
borðshitun faratækisins af
völdum loftstrauma, og auk
þess fara flugskeyti yfirleitt
ekki með jöfnúm hraða og
flugvélar, heldur er hraði
þeirra sífellt að aukast eða
min-nka. Þá má nefna þyngd-
arbreytinguna, sem verður
vegna breytinga á þéttleika
loftsins á þeim svæðum, sem
flugskeytið fer um. Hugsan-
Legt er t.d., að mismunurinn
á þéttleika loftsins, sem.flug-
iiiiiiiiiiiimmmiiiiiiiiiiiiiiiviiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiuHnir
- i
i =
1 &lmagna
| Ijésgeisla
1 Tveir bandarískir vís-
| indiamenn, þeir dr. C. Hi
| Townes við Kolumbíuhá-
| skólann oytlr. A. L. Schaw
1 low við tilraunasitöð Bell-
| s-ímafyrirtækisins, vinna^
1 nú að tilraunum með nýja
| aðferð til þess að magna
| Ijésgeisla án þess að nota
| til þess meiri orku.
1 Ef aðferðin reynist full-
| nægjandi og almenn not
| höfð af henni, á hún váfa-
1 laxxst eftir að verða mikil-
1 va&cr við- sjón-varp, Ijós-
| myndiuin stjama og ann-
| a-rna fyrirbrigða í himin-
| geimnumi og við röntgexr-
| raxmsóknir og skyggningu.
| ’ Við' tilraunirnar höfðu
| vísindamennirnir tæki af-
| „maser“-gerð, svokallað-
; an sjón-maser, þar sem örv
1 a.ðar gassameindir voru not
1 aðiar. Orðið „maser“ heyr-
| ist nú æ oftar nefnt, og er
§ þá átt.við t-æki, sem magn-
| ar öröldurnar með því að
| örva útgeislunina. Maser-
| tæ-kin eru þa-niiig nýjar og
| mikilvirkari tegundár mag;o
1 ara.
| . Með ofangreindui tæki á
| að vera hægt að gera birt-
| una frá flashlj ósum og öðr-
| 'urni Ijósum'.miklu sterfea-rij.
| án þess að auka orkumagn
| ið, sem fer til að framleiða
| hana.
| Önnur tæki byggð á
I sömu forsendum: hafa ver-
| ið tekin í notkun í Banda-
I rikjcmuxni við útvarpsse-n-d-
| ingar, og til þess að stæ-kka
I svið i'atsjár- og útvarpssjár
| tækja. Auk þess benda Mk
| ur tii þess, að hægt verði
1 að x',ramleiða hliðstætt tæki
I se-jp magna infrarauðar öld
| ur. S-Mfet tæki myndi verða
| nc^ð til þess að hafa uppi
1 á hluítum með því að
| fylg-ja h-itabylgjum þeim,
1 er þeir geisla frá sér.

“
= ■
I 'i'- ■■
] ' ^
: -
: :-
:
; -
{
í-
:
= :
!
jMiiimiiiimiiiimiii'.iiuiiiimamimiiitiiiiiiuimmiHia
skeyti fer í gegnum í einni og
sömu ferð, sé allt frá því a'd
vera svipaður og þéttlexkinn,
við sjávarmál og niður í núlí.
A slíkri ferð getur þyngd far-
artækisins minnkað niður i
25 af hundraði og þaðan aS
minna írá því sem hann upp-
haflega var, og við það foæt-
ast vandamál- í samfoandi við
flóknar breytingar á þyngdÞ"
I arpunkti þess og þrýstipunktl."-
„Þyrnirós“, nýjasta teikni
m-ynd Walters Disneys, var
frumsýnd fyrir skömmu í
Hollywood og fleiri borgum
í Bandaríkjunum við góðar
undirtektir gagnrýnenda.
Handritið að myndinni er
byggt á ævintýrinu eftir
Charles Perrault (1628—
1708) um Þyrnirós. Tónlist-
in í myndinni er verk Tchai-
kovskys „Þyrnirós“ í útsetn-
ingu George Bruns.
Gagnrýnendur tóku mynd
inni forkunnar vel. Tímarit-
ið „Motion Picture Herald“
tekur svo djúpt í árinni að
telja hana „Mesta listaverk,
sem hefur verið skapað á
sviði teiknimynda“ og kveð-
ur myndina marka tímamót
í sögu teiknimynda. Éinnig
lýkur stórblaðið „The Christ
ian Science Monitor“ lofs-
orði á myndina og tónlistina
í henni, og telur hana „tækni
legt undur“.
Þess má geta, að 300 lista-
menn störfuðu að því að
teikna hinar 1.000,000 lit-
myndir, sem þurfti til kvik-
myndarinnar.
Homer Croý vinnur nú að
ævisögu einhvers frægasta
brautryðj.anda kvikmynda-
iðnaðarins, David Wark Grif-
fith, og er foað í fyrsta sinn,
sem rituð hefur verið bók
um starf h-ans og ævi. Gi'if-
fith dó árið 1948, og er hann
þekktur fvrir meistaraverk
eins og „The Birth of a
Nation“, sem var frumsýnd
árið Í915, og „IntoIerance“,
er hann fullgerði árið 1916.
Griffith safnaði í upphafi að
sér hópi úrvalsleikara, og
fóru sögur af kvikmyndafé-
lagi hans, jafnvel mörgum
árum eftir að það hafði ver-
ið leyst upp, Meðal frægra
leikara, er hann „uppgötv-
aði“, voru Mary Picóford,
Lillian og Dorothy Gish,
Mable Normand og Lionel
Barrymore. í ævisögunni, er
höfundur nefnir „Star Mak-
er“, er einnig að finna kvæði
eftir Griffith og ófullgert
handrit að sjálfsævisögu
hans.
Dóttir DeMilles, Cecilia
DeMiíle Harper, hefur ákveS
ið að framkvæma þá ráða-
gerð föður síns að kvik-
mymta sögu skatahreyfingar
itmar og stofnanda hennar,
Badetii-Poweil lávarðar. Er
unnið að samningu han-drits-
ins .unwiiir amsjón llenry Wil-
coxoni, er einnig mun stjórna
kvikmyudinni og verður ha£
izt haraia um kvikmyndun
hemiar á næsta ári. Frú
Harper er formaður félags-
skaparísis Motion Picture
Associates, en fyrir milli-
göngu haxnis er ágóði af kvik-
myndlum DeMilles lagður í
Millessjóðinn.
Alþýðublaði® — 24. ma£ 1959 §