Alþýðublaðið - 26.05.1959, Blaðsíða 4

ÆGO^Jömmcíi)
Otgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gisli J. Ást-
þcrsson og Helgi Sæmundsson (áb). Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
«on. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
aon. Ritstjómarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslu-
tlinl: 14900. Aðsetur: Alþýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðubl. Hverfisg. 8—10.
íslenzk fjarvera
í NÆSTA MÁNUÐI verður haldin í Lund-
únum ráðstefna Atlantshafsbandalagsins í tilefni
af tíu ára afmæli þess að viðstöddu mörgu stór-
menni. En ein þjóð verður þar fjarverandi. ís-
lendingar hafa ákveðið að taka ekki þátt í fagnaði
þessum. Þeirri ákvörðun mun áreiðanlega vel tek
ið. Bak við hana er íslenzkur þjóðarvilji. Okkur
er eins og sakir standa ógerlegt að sækja ráð-
stefnu til Lundúna að ræða alhliða eflingu At-
lantshafsbandalagsins og víðtækara og betra sam
starf þátttökuríkja þess. Afboð íslenzku undir-
búningsnefndarinnar getur engum komið á óvart.
Tilefni þessarar ákvörðunar er ofríki Breta
við okkur íslendinga í landhelgismálinu, en það
brýtur algerlega í bága við tilgang Atlantshaís-
bandalagsins. íslendingar méga sín ekki mikils
gagnvart ofbeldi, en þeir taka ekki í hönd ofrík-
ismannanna við hátíðleg tækifæri þeirra sam-
taka, sem Bretar raunverulega svívirða með
flotaaðgerðum sínum á íslandsmiðum. Þetta
skal öllum þátttökuríkjum Atlantshafsbanda-
lagsins ljóst. Og jafnframt er þeim hollt að íhuga
það athæfi Breta að f jandskapast við íslendinga
vegna stækkunar landhelginnar, þó að 25 aðrar
þjóðir hafi tólf sjómílna landhelgi og stærri án
þess að ofbeldi hafi komið á móti. Brezka stór-
veldið er með þessu að reyna mátt sinn við
minnsta þátttökuríki Atlantshafsbandalagsins.
Geta aðrar þjóðir í þeim samtökum unað sliku
offorsi við þann litla bróður, sem hefur stækkað
landhelgi sína aðeins vegna þeirrar nauðsynjar
að vernda fiskimið sín og grundvöllinn að af-
komu sinni og atvinnu nú og í framtíðinni?
Atlantshafsbandalagið getur ekki sem slíkt tekið
ákvarðanir í landhelgisdeilu Breta og íslendinga.
En þátttökuríkjunum ætti eigi að síður >að vera
ljóst hvílíkt áfall ofbeldi Breta er fyrir Atlants-
hafsbandalagið og yfirlýstan tilgang þess. Slíkt
og þvílíkt ætti að heyra fortíðinni til. Bretum
tekst hins vegar aldrei að kúga íslendinga. En þeir
hafa komið öðru í verk: Sómi þeirra blettast af
kúgunarviðleitninni við þá þjóð, sem sá þeim fyr
ir matvælum í síðustu heimsstyrjöld og galt hlut-
faiislega meira afhroð en ríkin, sem tefldu fram
æskumönnum sínum á vígvöllunum. Og þeir
setja með framferði sínu háðsmerki við tilgang
Atlantshafsbandalagsins. Þess vegna er íslenzka
fjarveran í Lundúnum harla skiljanleg. Og þess
vegna ættu allar frelsisunnandi þjc/ðir að láta
brezka stórveldið heyra og finna, hver er afstaða
þeirra í landhelgisdeilu Breta og Íslendinga.
Námskeið í kjólasaumi
Næsta námskeið £ kjólasaumi byrjar mánudag-
inn 1. júní. Kvöldtímar. Upplýsingar í síma
13085 kl. 2—4 eftir hádegi.
HILDUR SÍVERTSEN.
★ Sjálfstæðisflokkurinn
þrítugur.
★ Ihaldssamur ungling-
ur.
★ Oskir á afmælisdegi.
★ Draugurinn í útvarp-
inu.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKUR-
INN er þrítugur eftir því sem
Morgunblaðiff segir — og maffur
verffur að trúa því, enda er þaff
öllum hnútum kunnugt. — En
kona, sem las þetta í blaffinu á
sunnudaginn sagffi viff mig: „Ég
trúi þessu ekki. Ég hélt aff hann
væri aff minnsta kosti hundraff
ára“. — Maffur sagffi við mig
af þessu tilefni: „Þaff er furffu-
legt hvaff flokkurinn er ungur
að árum — og vera svona íhalds-
samur“.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKUR-
INN er annars nokkuð einkenni-
legt fyrirbrigði í norrænum
stjórnmálum. Venjulega eru
innes
o r n i n u
hægri flokkarnir nokkurskonar
kjölfesta í þjóðfélögunum, það
er þeirra að skapa jafnvægi í
átökunum milli róttækra hreyf-
inga og afturhaldssamra. Þannig
er Sjálfstæðisflokkurinn ekki.
Hann er alít of tækiíærissinn-
aður til þess. Það myndi ekki
flökra að hægri flokkum ann-
arra þjóða að spenna upp laun-
þegasamtök til kaupstreitu þó
að þeir væru í stjórnarandstöðu.
ÞESSI PISTILL er ekki skrif-
aður til þess að skamma Sjálf-
stæðisflokkinn á afmælisdaginn.
Ég myndi jafnvel óska honum
til hamingju með afmælið ef ég
óttaðist ekki að það gæti orðið
til þess að efla fylgi hans, — og
það vil ég ekki. Hins vegar get
ég borið fram aðrar heillaóskir
til hans. Ég vil vona það, að
hann eigi eftir að verða í fram-
tíðinni aflgjafi í framfarabar-
áttu alþýðufólksins, að hann beri
gæfu til að aukast) að ábyrgðar-
tilfinningu, frjálslyndi og hug-
rekki frá því sem verið hefur.
MEÐAN ég er að skrifti þetta
að morgni mánudags er Axel
Thorsteinsson að þylja mér frétt
irnar í útvarpið. — Oftast er
þessi grjótpáll stundvís og hann
er þáð einnig nú, en það er eins
og það fylgi honum draugur —
og í dag virðist hann vera með
versta móti.'iMeðan Axel þylur
lemur draiigurinn allt í kring-
um hann svo að hljóðið berst
um land allt.
ANNARS virðist draugurinn
ekki aðeins fylgja Axel, því að
hann verður eftir þegar Axel
hættir og heldur áfram að berja
meðan aðrir tala á öðrum tímum
dagsins, og þó er hann magnað-
astur á morgnana þegar hann er
í fylgd með rithöfundinum. ,—
Maður verður ekkert var við
þennan draug þegar maður hitt-
ir Axel á förnum vegi eða á
fundi. Það er aðeins meðan Axel
er í útvarpihu á morgnana, sem
hann gerir svona óþyrmilega
vart við sig.
HVENÆR flytur Ríkisútvarp-
ið í hús sitt við Skúlagötu? Einu
sinni var sagt frá því, að það
mundi flytja um síðustu áramót.
Það mun að vísu vera komið
þangað að einhverju leyti, en
ekki að öllu leyti. Maður er að
vona að barsmíðardraugurinn
verði eftir á Klapparstígnum
þegar útvarpið flytur. Silli og
Valdi koma aldrei fram í út-
varpinu svo að það væri ekki
svo mikill skaði þó að hann héldi
áfram að berja þar eftir að út-
varpið væri farið.
Hannes á horninu.
MINNINGARORÐ: ....
GUÐFSNNA THORLACSUS
F. 3. júlí 1877 — D. 20. maí 1959.
Fædd 3. júlí 1877.
Dáin 20. maí 1959.
MÁNUDAGINN 25. þ. m.
var til moldar borin Guðfinna
Guðnadóttir Thorlacius.
Kenndi hún sér lasleika á
hvítasunnudag og andaðist 3
sólarhringum síðar. Bana-
mein hennar var hjartabilun.
Guðfinna Thorlacius, eins
og hún var nefnd daglega, var
fædd í Reykjavík hinn 3. júlí
1877 og var því hartnær 82
ára, þegar hún lézt.
Bernsku- og æskuárin
dvaldi hún hjá foreldrum sín-
um Gróu Jóhannesdóttur og
Guðna Guðnasyni, steinsmið
í Guðnabæ hér í Reykjavík.
Guðnabær stóð þar sem nú er
Laugavegur 30 og var hann
þá 'í útjaðri bæjarins. Guð-
finna lifði það því að sjá fæð-
ingarbæ sinn vaxa úr litlu
sjávarþorpi í nýtízkuborg.
Hún lifðí bf>ð líka að sjá og
fylgiast með hinni tæknilegu
bvltingu, sem átt hefur sér
stað á þessu tímabili, og til
marks um þroskamöguleika
hennar má geta þess, að hún
hikaði eipi við á efri árum að
no'færa sér rafknúin tæki við
heimilisstörfin, í stað frum-
stæð,-a áhalda. Árið 1901 gift-
ist, Guðfinna Sigmundi Þor-
leifssvni Thorlacius, sjó-
manni, og varð þeim 6 barna
auðið. En þau eru:
Haraldur, skipstjóri, kvænt
ur Steinunni Þorsteinsdóttur,
Þorleifur, er lézt á bernsku-
skeiði, Guðni, skipstjóri,
kvæntur Margrétj Ólafsdótt-
ur, Gyða. gift Hermundi Tóm-
assyni, lögregluþjóni. Svan-
hvít, gift Finni B. Kristjáns-
syni, rafv.meistara og Jó-
hanna, gift Hannesi Þor-
steinssyni, stórkaupm.
Guðfinna missti eiginmann
sinn árið 1924, og stóð þá ein
á götunnj með barnahópinn
sinn.Atvinnumöguleikar voru
þá litlir og opinber aðstoð eng
in, en fátækt £ algleymingi.
Við þessar aðstæður varð það
hlutskipti Guðfinnu að hefja
lífsbaráttuna upp á eigin spýt-
ur. Mun þá einnig hafa mætt
mjög á eldri þörnunum að
draga þá björg í bú, sem nauð
synleg var, til þess að ekki
þyrfti að sundra heimilinu.
Sjálf mun Guðfinna hafa
unnið baki brotnu við öll til-
tæk störf, s. s. saumaskap,
fiskvinnu, matargerð, hrein-
gerningar o. fl. utan heimilis,
en heimilis/itörfin voru látin
bíða síðkvelda og næturinnar.
Með dæmafárri þrautseigju
sparsemi og fyrirhyggju leysti
hún það kraftaverk af hendi
að koma börnunum sínum til
manns, mennta þau eftir getu
og styðja þau síðan með ráð-
um og dáð til hinztu stundar.
Guðfinna mun hafa verið
heilsuhraust mestan hluta æv
innar, þar til síðustu árin. Þó
var aldrei kvartað eða nokk-
urt æðruorð sagt. Hún var
ein af þeim, sem alltaf átti
gnægð til þess að miðla öðr-
um, þrátt fyrir takmörkuð
efni. Hún átti líka alltaf hugg-
unarorð til handa þeim, sem
þjáðir voru, þrátt fyrir eigin
örðugleika. Hún flíkaði ekki
tilfinningum sínum og bar
sorgir sínar ekki á torg al-
múgans. Slíkt gat eigi sam-
rýmzt hinni traustu skapgerð.
Baráttu sína háði hún í kvrr-
þey, æðrulaus og einbeitt, unz
yfir lauk.
Nú er Iangur starfsdagur á
enda runninn. Dagur bjartra
æskudrauma og kærleika,
dagur erfiðleika og starfs,
dagur fagurra vona og kyrr-
látra stunda í hópi skilnings-
ríkra barna og glaðværra
barnabarna.
Þegar litið er á lífsstarf
Guðfinnu Thorlacius, hygg ég
að segja megi, að hún hafi fyr-
ir margra hluta sakir verið
gæfukona. Vissulega varð bún
að ganga gegnum marghátt-
aða erfiðleika á lífsleiðinni.
Hún naut ekki skólamenntun-
ar á nútímamælikvarða, enda
var þá öldin önnur. En hún
lærði £ skóla lífsins og reynsl-
unnar, enda þótt sá skóli væri
henni harður lærimeistari og
óvæginn á stundum. En sum-
um er sá eiginleiki gefinn að
vaxa með hverri nýrri raun,
og held ég að bað sé ekki of-
sagt, að Guðfinna hafi verið
ein af þeim.
Henni auðnaðist að sjá stór-
an hluta af lífsdraumi sínum
rætast; sjá börnin sín verða
að nýtum þjóðfélagsbegnum,
sem allir bera traust til. er til
þekkja. Og þegar allt kemur
til alls. getum vér dauðlegir
menn gert mikið stærri kröf-
ur til mannlegs lífs en þetta?
Þáttaskil hafa nú orðið.
Guðfinna Thorlacius hefur nú
ýtt úr vör og „lagt á bað leynd
ardóma haf. sem löngun vor
og mannvh fær ei brúað“, en
við samferðafólkið stöndum
eftir £ flæðarmálinu og flytj-
um henni alúðar þakkir og
hlýjar kveðjur.
Við, sem hana gerst þekkt-
um, vitum, að leiðarsteinn
hennar var nákvæmlega stillt
Framihald á 2. síðu.
4 26. maí 1959 — Alþýðublaðið