Alþýðublaðið - 26.11.1934, Blaðsíða 1

XV ÁRGANGUR
MÁNUDAGINN 26. NÓV. 1934.
339. TÖLUBLAÐ
iílr baopendnr
fá Alþýð iblað
ið ókeyj is til
mánaðam 3ta.
RlfSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN

Avarp til islenzhrar alþýðu
Klögamálanem í Genf
frá 12, þingl Alþýiiisambands Isiands
12. pingi Alþýðusambands íslands var slitið í
gœr kl. l1^. Þetta var fjölmennasta ping
Alpýðusambandsins, sem haldið hefir verið og sóttu
pað á annað hundrað fulltrúar frá um 50 verk-
lýðs- og jafnaðarmannafélögum. Þingið stóð í
rúma viku. Á pinginu uar fullkomin eining um
öll mál, sem nokkru máli skiftu, og uar starf pessa
pings meira en nokkurs annars Alþýðusambands-
pings.
Áður en pinginu var slitið, sampykti pað i
einu hljóði eftirfarandi ÁVARP TIL ÍSLENZKRAR
ALÞÝÐU.
þanin% á bak aftur einnæði auð'
hefir verið fresfað fram fi desember
Italia og Aistnrriki styðja Ongverjaland
i.
UÐVALDSSKIPUL'ÁG-
IÐ hefir lokið sínu
sögiulega hlutverki, að toenna
mamnkyniniu að framleiða með ó-
trúlega lítilli fyriirhöfn gnægðir
nauðsynja og hvers konar gæða,
sem inægja mættiu til að full-
nægja hverju mannsbarni.
Hitt er þvi gersamlega um
mqgn, að dreifa þe&sum nauð-
synjum og gæðum út á meðal
manna, og hefir öll þróun. þess
frá öndverðu stefnt að því, siem
allir jafnaðarmenn sáu fyrir-og
nú er orðið að> vemlieika, að inn-
an um allsnægtir matar og fata
og hvers konar nauðsynja svelta
milljónir mahna heilu hungri,
kiæðiausar, inaktar og sjúkar og
bannaðar allar hjargir, dæmdar
til úrkynjiunar og glötunar. Þ>ess-
um hörmungaher fjölgar með
hverju ári siem líður, samkvæmt
órjúfanlegu lögmáli skipuiagsins.
Með sífielt afkastamieiri. vélum og
fullkomnari tækni. verða fledri og
fleiri mannshendur óþarfar og
atvkmulausar og jafnframt kaup-
getulausar. Vélarnar og tæknin
(eru í eign og umráðum tiltölu-
lega fárrja manna, siem hafa ekk-
ert markmið með framlíeiðislunni
— og geta ekki haft — annað £n
það að selja hana sér til hagin-
að,ar. Fyrir því reyriist alt í þann
hnút, að meira iog meira hrúgast
upp af varningi, sem engiim giet-
ur liáti'ð af hendi nema fyrir það
gjald, sem þeir, er þörfina hafa
fyrir hanin, eiga ekki til. Leiðpr
þietta, ief lekki. er við gert, beint
til efnalegs hruns og þar með
tortimingar al lri menningu. Þessi
bnútur verður ekki leystur án
þies>s að snierta við auðvaldsskipu-
lagilnu, því að hnúturinn er skipu-
'agið sjálft.
I II.
Mieðan auðvaldsskipulagið var í
uppgangi og hafði ekki runnið
skeið þróunar sinnar á enda, fór
alþýða auðvaldslandanna engain-
veginn að öllu leyti á mis við að
njóta fmmfarannia, sem af sikipu-
laginií leiddi (að vísu oft og tíð-
um á kostnað því kúgaðri ný-
lenduþjóða). Það var látið1 við-
gangast, að alþýðan heámti til
sín meira og minna frelsi til
að láta skoðanir sínar í Ijós (mál-
frelsi, prentfrielsi, fundafrelsi),
rétt til að bindast samtökum
hagsmunum sínum tM eflingar
Lárns Jóhannessoo
tapar öðru sinni áfengis-
máli fyrir hæsta rétti.
IOKTóBER féll dómur í und-
irrétti í máll, sem Láius Jó-
hanniesison hæstaréttarmála-
færslumaður hafði höfðað f. h.
Rosenbiergs hótelieiganda gegn
Áfengiisverzlun ríkisins og fjár-
málaráðlverra f. h. ríkissjóðs.
Voxu stofndir dæmdir til að
greiða Lárusi Jóhannessyni kr.
62 190,50 mieð 5°/o ársvöxtum frá
29. desiembier 1933 til greiðslu-
dags.
Með dómi í hæstaréttii, siem
kveðiinn var upp í morgUn:, var
undirréttandóminum hrundið og
Áfengiisverzliunin og rikissjóður
algerlega sýknuð.
(verkalýðsfélög, samvinnufélög)
og síðasit en tekki sízt pólitísk
réttindi (almennur kosniingiarétt-
ur). Alt þettia hefir hún notað
til þiess að bæta lífskjör sín á
margan hátt og til eflingar hvers
konar alþýðlegrj, líkamlegri og
andliegii menniingu. En. slík al-
þýðuréttindi samrýmast ekki auð-
valdsis'kipulaghiu á því stigi þró-
uuarinnar, siem það stendur nú
á. Pólitískt lýðræði og einræðá;
yfi'r- atviinnutækjunum getur ekki
lengur farið siaman. Alþýða, sem
líður meiiri: og mieiri nauð innan
um sívaxandi allsnægt og vopn-
uð ef slíkum tækjum sem hið
póaíiska lýð'ræði >er, hlýtur að
krefjast fullnægingar þarfa sinna.
Þeirri1 kröfu ter auðvaldsskipulag-
inu um miegm að sinnia. Það er
driottnum þies>s, einokunarherrum
framlieiðslutækjanna, Ijóst, jafn-
framt því, seim þeir em stað-
ráðnir í að berjast svo lengi sem
unt or fyrir sinni tilveru. Þeirra
hoibragð ier þá nazisroinn. Mieð
honum .afvopna þeir alla alþýðu,
afniema alt lýðræði, hefta mál-
frelsi, prientfœlsi og fundafnelsi,
leysa. upp verklýðsfélög og sam-
vihnufélög, leggja niður þingin,
þiurka út hinn aimenna kosiningar-
rétt og brynja sig til axla með
hversi koinar morðtólum. Þegar
þþsis'u hefir verið komiö í kring,
ejr tekki vandgert við alla alþýðu,
kröfur hennar heyrast lekki og
því síður hefir hún nokkur tök
á áð fylgja þeim fram. Á þann
hátt — og á þenina eina hátt —
er ienin um siinn, og hver veit
hveirsu ilengi — unt að treina líf-
ið í hirnu mienningarfjandsiami]>ega
auðiral dsskipui agi.
III.
Hver er orsök þess, að alþýða
háílfrar Evrópu hefir orðið of-
bieldiis -iog ©inræðis-stefnu auð>
valdsins að bráð, jafrivel í þeim
löindum, þar siem lýðræðis- og
jafnaðarmannia-flokkar höfðu sam-
leigiinlega farið með völdin? Þvi
að jafnaðarmienn hafa hvergi haft
einir þingmieirihluta.
Hún er sú, að þeim lýðræðis-
og jafnaðarmaninia-stjórnum láð-
ist, meðan þær sótu að
völdum, að meyta valdsins. sem
hi'nar viUnan.di stéttir höfðu nneð
atkvæðum sfnum fengið þeim í
hendur tdil þess að koma á full-
komnu lýðræði einnig í atvir|nulífi
þjóðamna, iétu undir höfuð leggj-
aist að ta>ka að sér stjórn at-
vinnumálanna, framkvæima skipu-
lagninigu þeirra með hagsmuni al-
þýðunnar fyrir augum og brjóta
valdiins yf.r framleiðslutækjunum.
Þær vanræktu að ráðast á sjálfa
orsök atvinnuleysisins, auðvalds-
skipulagið sjálft, og gátu þess
vþgna ekki leyst það hlutverk,
siqm hinar vimiandi stéttir höfðu
fyrst og fremst falið þ>eiim: að
vinina bug á atvinuulieysiinu. Þær
máistu þess vegna traust vinnu-
stéttamna og með því hið póli-
tíska vald, og aðstöðu til að
verjast árásium og >ofbeldi auð-
váldsins.
Kommúnistarnii'r í þeisslum lönd-
ium veiktu frá upphafi aðstöðu
alþýðumnar o>g fullkiomniuðu ósig-
ur hennar með k I ofningsstarfsemi
sánini, án þess að bjóða upp á
nokkra þá Sitefniu, er úr vandanum
gæti. leyst, því að á starfsemi
kommúnista og á starfsemi lýð-
ræðjis- eða jafnaðarmánná-flokka,
sem eniga tiiraun gera ti l, er þeir
hafa aðstöðu til þess, að tiaka
stjórn atvumumálanna í sínar
hendur, ien í stað þess gera að
tei\m kröfur til auðvialdsskipulags-
ins um umbætur á kjöruan al-
þýðu, „atvin.nubætur“ og atvinnu-
leysisstyrki, kröfur, siem auð-
valdsiskipiulaginu er jafnvel um
miegn að uppfylia, leinkum þegar
þieirra er mest þörf: á kreppu-
tfmum — ier. mgimi gmndvallar-
rmmuy’'- Báðir eiga sammerkt í
því að gera kröfur, og jafnvel
ófriamkvæmainliegar kröfur, til um-
bóta á óviðunandi ástandi, án
þiesis að igera tilraun til að niema
orsökina burtu: auðvaldssk'ipu-
lagið sjálft, og án þess að gera
sér ljóst, að hún verður ekki
numin burtu imema tíotaö sé hve-rt
tækifséri til að rjúfa einokunarr
vald auðvaldsherranna yfir at-
vi nulíf/nu og au’. a að sama skapi
.iýðræðið' í atvinnumálumum, unz
auðvaldsskipulagilnu er bollvarp-
að og sócialistisku skipuiagi
bomið á. Einkahliutverk kommún-
istanna er alls staðar það, að
kalla yfir verkalýð'inn nazismanin
og hermdarverk hans með því
að. gefa auðvaldinu fordæmi um
uppivöðslu og 'Ofbeldisverk.
I þieim iömdnm, þar s>em stjórjn-
ir lýðræðis- >og jáfnaðarmanna-
fl'Okkanna hafa gert gamgskör að
því að taka stjórn atvinnumál-
anina að meira eða minna
ieyti í sínar hendur og
skipulieggja þau á lýðræðiisiegan
hátt til aukiinnar atvinnu (Dain-
mörk >og Svíþjóð), hefir fylgi
þieirra og traust vinnustéttanna
á þieim aukist og völd þeirra
verið trygð svo; að þær >eru nú
á góðum vegi mieð að leiða þjóð-
irnar út úr ógöngum kreppunnar,
Einnsi|g í þeim löndum, þar sem
alþýðuflokkarnir hafa sett sér hið
sama markmið og starfsskrá,
i England og Noregur) hefir fylgi
óeirra stóraukist, svo að séð er,
að skamt er að bíða þess, áð
>eir taki þar við stjörn.
Þesisa flokka og þeirra stefniu-
skrá, hefir A.lþýðufl>okkurinn tek-
ið sér til fyrirmyndar og berst
eins og þeir fyrir skipulagningu
atvinnulífsins til aukininar atvinnu
og kaupgetu í áttina til fulls lýð-
ræðis í atváínumálum eins og í
stjómmálum.
IV.
Á síðasta vetri og vori gerði
alþýða þessa lands sér það Ijóst,
að kúgunar- og ofbeldis-.stjörn
vofði yfir höfði hennar, ef hún
fengi flioikki stórútgerðar- og
stórkaupmanna, Sjálfstæðis-
fliokknium, völdin í hendur. Hún
skildi, að hættam á nazisma og
gerræði hér á landi stafar fyrst
og fremist frá foringjum þ>ess at-
vininiurekstrar, siem liengst er kom-
inm á braut auðvaldsskipulagsins,
stórútgerðimni. Þeir foringjar
höfðu um saroa ieyti sölsað undir
sig öll völd; í flokki b>orgiarastétt-
arinnar, Sjálfstæðisflokktíum, bol-
að þaðan burtu þeim foringjum
hans, siem enn aðhyltust lýðræði
og hægfara ihald, en tekið sjálfir
að boð>a opinberliega skoðanakúg-
un og ofbeldi að dæmi afbeldis-
fliokkamma úti í beiimi, siem hefðu
„rckið af höndum sér lauðu
hættuna" roeð blóðugri byltingu,
hmept hiinar vinnandi stéttir í
þrældóm og fangelsað >eða drepið>
foringja þeirra >og annara. frjáls-
lyndra flokka og hneyfinga.
fstenzk alþýða til sjávar og
sveita svaraði þiessium hótunum
við kosmngarnar í sumar með
því að mynda sjálfkrafa sam>-
fylkingu um .iýðræðisfliokkana,
Alþýðuflokkinin >og Framsókiniar-
flioikkdnn.
Sú samfylking iog sigur henn-
ar við kosningarnar va:r fyrsta
svar alþýðunnar í landinu gegn
hinni ofstopafullu, skipulögðu
sókn, sem auðvaldið á fslandi
hiafði hafið á hendur lýðræðinu
og réttindum hiinna vininandi
stétta.
í 4 ára áætlun Alþýðuflokksins
var í fyiy-ta sinni hér á landi bent
á hdtía >eiiniu réttu vörn, sem beitt
verðiur gegn einræðistilhnieiging-
um auðvaldsins. Sú vörn er að
Háðast á atvinnuieysiö sem orsök
þieiirrar upplausnar í þjóðfélagmu,
sem kemúr fraro á knepputímum
og getur >orðið tii þ>ess að sundra
hinum vimnandi síéttum >og >ofur-
sielja þær >einræði og ofbeldi auð-
valdsinis.
4 ára áætlun Alþýðufliokksi'ns
krafðist þess, að baráttan gegn at-
vinuuleysánu >og útrýming þess
yrði aðaiverfcefni >og markroið
allnar stjórnmálastarfsemi lýð-
ræöfefl'okkanma á yfirstandandi
kjöiipiabili. Um þá stefnuskná og
með það verbefni fyrir augum
mynduðu lýðræðisflokkarnir
stjórn .saman á siðasta sumri.
Fyrsta verk þ>eirrar stjórnar
var aö sjá um, að atvinnan í
iandinu yrði 'díki minkuð frá því,
er orðið var, með því að at-
Frh. á 4 síðu.
EINKASKEYT1 TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í moþguin.
EINNIPARTINN á laugar-
daginn afhenti fulltrúi Ung-
verjalands i Genf aðalritara
Þjóðabandalagsins, Avenol,
mótmælaskjal gegn ákæru
Júgóslaviu.
Þetta mótmæ'laskjal er að
minsta kosti eins harðort og á-
kærain sjálf. Því ier lýst yfir, að
Ungverjaland muni finina ráð til
óess að verja þjóðarheíður sinn
gegn öilum þeim vélráðum, sem
búi að baki ákæruinni frá Júgó-
slavílU og lekki hafi ueitt annað
markmið >en það, að spilla áliti
manna á ungversku þjóðlinni.
Skjaliniu lýkur roeð kröfu um
það, að málið verði tekið fyrir
af Þjóðabandalagsráðinu svo fljótt
siem unt er. Því að áfnamhald á
því ástandi sem skapast hefir við
ákæru Júgóslavíu geti haft mjög
alvariegar afleiðingar fyrir frið-
|nm í Evrópu.
Þjóðabandalagsráðið
hefir frestað fundum
til 3. desember.
Stórveldin neyina fyrst og friemst
að draga málið á langimn til þess
að f-á tíma tii samronga, og hefir
Laval forystu í því. Það
hefir nú tekist með eimmi af þeim
bnellum, siem. utanrikiismálafull
trúar rikjanna >em svo æfðir í.
Ráð' Þ j ó ðaban d a iagsin s hefir
hvorki víisað málaleitun Júgó>sla-
vfu mé Ungverjalands frá, heldur
bara samþykt að fnesta fundi sín-
mn til 3. diesember undir því yfir-
skáini, að Saaruefndin hafi enin þá
ekki að fullu gengið frá tillög-
um sinum,. En -eá'ns og kuntnugt er,
var þiessi fundur í Þjóðabanda-
BlaO Hflllers
ríkisbiskups gort upp-
tækt í Þýzkaiaedi
LONDON í igær. (FO.)
INKABLAÐ MiUlers rílris-
bfekups, sem nefnist „Fagn-
aðarboðsikapurtnn í Þriðja Rík-
inu“, var i dag gert upptækt,
vþgna greinjar í blaðinu eftir ríkis-
bisikupinn sjálfan.
I þies&ari grein hvetur hann
meðlilmi þýzku kristnu kirkjunn-
ar til þess, -að svífast einskis
til þes(s að koma fyrirætlunum
isimum í framkvamd. M. a. s>egir
biskupiinn : „Marteinn Lútber barð-
-d'st ekki roeð nieinum pá:Imavið>-
argridnum." Loks krefst b:sk-
upinin þ>ess af Göbbiels, að öll
útgáfustai'fsemi andstæðiinga riik-
iskirkjunnar sé bönnuð þeg,ar í
stað.
I síðast liðinni viku sugði bisk-
upinn af Baden sig úr öllu sam-
bandi við rikiskirkjuna og stofn-
aði á iný hina óháðu kirkju í
Baden. Fleiri kirkjuliegir leiðtog-
ar fara svipaðar lieiðir. Einn
þ'ejrra, æm er fyrri stuðningsmað-
ur dr. Mulliens, sagði í ræðu í
Frankfurt-am-Maifn í dag, að guð
gerði engan grieinaranun á því,
hvort demokratisk eða nationai-
, sóisíalistisk stjórn sæti að völd-
j tum í landinu.
LAVaL.
iagsráðSnu kai laður saman til þess
að ræða Saarmálin.
Þótt það koroi eintoennitega
fyrir sjónir, virtust bæði Ung-
vierjaliand og Júgóslavía vera á-
nægð með það að málánu væri
frestað. Báðir aðjlar gera sér her-
sýniitega vomir um það, að geta
safnað kröftum og fnekari sönn-
unargögmum fyrir næsta fund.
Eftir tíu daga byrjar taflið á
ný. STAMPEN.
Ungverskir heríoringjar
æfðu tilræðismennitia i
vopnaburði.
GENF í mongum. (FB.)
Samkvæmd áreiðanlegum heim-
illdum er því haidið fram, í á-
kænu Júgóslava á hendur Ung-
veirjum, að yfirforingjar úr ung-
venska hernum, allir hátt settir
roenu, séu samsekir t:lræðismöm>
unum. Er í ákæruskjalinu boðist
til þ>es>s að lieggja fram fullnaðatl-
sanmanir fynir því ,að yfirforingj-
ar þ>eir, sem um er að ræða,
hafi haft yfirurosjón roeð því að
æfa bermdarverksnnennina í mpð-
ferð sikotvopna o. s. frv. á ýms-
um búgörðum í Ungverjaiandi.
Ákæra Júgóslava á hendur Ung-
verjum verður birt á morgun
(þriðjudag), að því'er fullyrt var í
mongun (United Press).
Ítalía og Austurríki styðja
Ungverjaland á móti
Júgóslavíu
VINARBORG í morgun. (FB.)
Margir merkir eriendir stjórn-
málaroenn komu til Austurríkis í
gær og fyrradag, meðal anuaíra
Gömbös, forsætisráðhieiTa í Ung-
verjalandi.
Samkvæmt áxeiðanLegum beim-
•ildum, komu stjórnmálameun
þiesisir á fund til þess að ræ’öa
um ákæruskjalið á hendur Ung-
verjum, siem sent hefir verið
Þjóðabandalaginu.
Fuilyrt >er, að á fundánum hafi
verið stofnað til samvinnu með
Austurrfki, Ungverjalandi og
Italíu, svo að þessi þrjú ríki
standi saman í diftilunum um á-
kænu Júgóslava á bandalagsfumd'-
unmn í Genf, en eins og áður
heíir verið símað, styðja Rúroenar
og Tékkóslóvakar ákæru Júgó-
slava.
Opinber staðfesting befir ekki
fengist á því, að umræður stjórn-
málamannanna hafi verið þær,
sem að fraraan greinir. (United
Presis.)