Alþýðublaðið - 14.06.1959, Blaðsíða 3

hinnar sokknu borgar
standa teinréttir enn und-
ir þykkum feldi sævar-
gróðursins. Fornleifafræð-
ingar eru að kanna brot
af hlutum, sem virðast
hafa verið forn skrautker
og aðrar leifar, sem kaf-
arar hafa komið með upp
af botni hafsins.
Þar nálægt, sem lokað-
ar dyr virðast vera á
múrnum, fannst flöt
málmplata, skellótt og
tærð. Mönnum er ekki
ljóst, hvaða málmur þetta
er, þótt fullyrt sé, að
hvorki sé það blý né járn.
Rústirnar ná yfir mikið
svæði, og virðist borgin
hafa verið umgirt virkis-
görðum, einkum sjálf mið
skammt frá hvítum hömr-
um Ghiaie.
Hinir voldugu Forn-
Grikkir reistu borgina Ar-
go til þess að greiða fyrir
útflutningi á víni og gran-
ít, en fyrir þetta tvennt
er eyjan fræg enn í dag.
Ef rétt er á gizkað, var
borgin í blóma á fjórðu
öld fyrir Krist, skömmu
eftir að Grikkir komu frá
Sýrakúsu til þess að
leggja undir sig eyna, sem
þá var kölluð Aethalia.
Þrír ítalir tóku nýlega
myndir neðansjávar af
rústunum tæpan hálfan
annan km. frá strörid hinn
ar fögru eyjar, þar sem
Napoleon var í útlegð
forðum. Granítmúrar
POTOFERRAIO, Elþu. —
Rústir fornrar, grískrar
borgar er að finna á botni
Miðjarðarhafs. Það er á-
litið, að þær séu af grísku
hafnarborginni Argo, og
liggur hún míluvegar und
an strönd eyjarinnar Elbu
HumarveiíSi er víst sæmileg . . . Tveir bátar frá Kefía-
vílt stunduðu humarveiðar um tíma, en muriu svo hafa hætt
. , . Hornafjarðarbátar og jafnvel bátar frá Djúpavogi
munu vera nýlega byrjaðir eða í þann veginn að byrja.
HÚNVETNINGAMÓT verður háð á Hveravöllum 1S.—■
19. júlí í sumar ... Húnvetningar úr Reykjavík og annars
staðar á Suðurlancli hyegiast fara í hópferð til Hveravalla,
en önnur hópferð verður farin úr byggðum Húnþings til móts.
við þá, er að sunnan koma. . . . Slíkt mót upp á háöræfum má
kallast nýjung.
Guðmundur Böðvarsson skáld og bóndi á Kirkjubóli í
Hvítársíðu sendir frá sér nýja lióðabók í haust.
Eftirfarandi saga er sögð ur verstöð einni: Samkomulag
var gert rim það, að takmarka netatrössiifjöldann, og sjsykli
enginn þátur hafa nema fimm trossur í sjó . . . Þá týndi einn
báturinn einni af sínum trossum, en fékk að bæta við hjá sér
í slcarðið . . . Síðan týndi hann tvieimur í viðbót, og fékk áð>
fylla í skörðin .... Þessi bátur fiskaði vel, og í lokin komi
hann með allar trossurnar í land og voru þær þá átta.
Þelr Sveinn Snorri Höskuldsson og Ólafur Jórisson haía
látið af ristjórn bókmenntatímaritsins Dagskrár . . . Ekki vit-
að hver eða hverjir taka við.
Ýmsir vegfarendur hafa orð á því, hve brekkan framan
við Nesti við Elliðaár lef snyrtileg . . . Mönnum dettur í hug, að
umhverfis ósa Elliðaánna ætti að verða skemmtigarður í fram
tíðinni.
PRETORIA, (UPI). — Ásak-
anir um morð, ofbeldi og
þrælahald hafa undanfarið
vakið óhemju umtal í Suður-
Afríku. Hefur málið komið
fyrir hæstaréttinn í Pretoria
og rannsakar hann nú hvort
eitthvað sé hæft í þeim ásök-
unum, að innfæddir menn séu
raunverulega þrælar hvítra
bænda víðsvegar um Suður-
Afríku.
Málið, sem er fyrir réttin-
um fjallar um mann, sem
haldið hefur verið í nauðung-
arvinnu. En það hefur orðið
til þess að allt nauðungar-
vinnukerfið hefur verið tek-
ið til athugunar. Samkvæmt
því eru fangar ríkisins leigð-
ir bændum, sem eru þá bæði
fangaverðir og' vinnuveitend-
ur. Föngunum er borgað lít-
ilsháttar kaup.
Blöð innfæddra í Afríku
hafa lýst ástandinu á hinn
hroðalegasta hátt.
Málið, sem liggur fyrir Pre
toriuréttinum fjallar um Ja-
mes Musa Sadika. Hann
hvarf bókstaflega í október
síðastliðnum en eftir ákafa
leit í nokkra mánuði fann
eiginkona hans hann á bænda
býli í Transval. Konan fékk
málið í hendur frægasta lög-
fræðingi. Suður-Afrrku, Isaac
Meisels, sem þegar í stað tók
til starfa. í apríl var úrskurð-
að að Sadika skyldi strax
sleppt lausum og næst gerist
það að Sadika ákærir fyrrver-
andi húsbónda sinn, Potgieter
fyrir morð. Potgieter neitar
öllum ákærum. Vitni Sadika
eru fjórir Afríkumenn, sem
ásamt honum unnu á búgarði
Potgieters. Saka þeir hann
um morð, ofbeldi og barsmíð-
ar á vinnufólki sínu. Eitt vitn
ið, Robert Ncube, lýsti því
fyrir réttinum að 50 Afríku-
menn væru látnir sofa á stein
gólfi án vatns og ljóss. Þrjár
máltíðir voru á dag og sam-
anstóðu af hafragraut og
kaffi. Á sunnudögum var
skammtað ormétið kjöt.
Ncube segist hafa séð einn
vinnumanninn barinn til
dauða. Barsmíðar voru dag’-
legt brauð. Annað vitni kveðst
hafa séð einn innfæddan drep
inn á búgarðinum og höggvið
var í fætur þeirra til þess að
þeir gætu ekki flúið. Afríku-
menn segja að slíkt ástand sé
ekkert einsdæmi, einkum í
Transval og Höfðanýlend-
unni.
Ekki er vitað með vissu
hversu margir fangar eru í
nauðsungarvinnu hjá bænd-
um en á síðasta ári voru 36.
608 fangar, sem dæmdir voru
til stuttrar refsivistar sendir
til starfa hjá bændum í Trans
val. Ríkisstjórnin hefur nú
gefið út sérstaka reglugerð
um fæði, húsnæði og viður-
gerning við slíka fanga, en
þeim reglum er ekki fylgt og
engir eftirlitsmenn til að lítá
eftir að þeim reglum sé fram-
fylgt.
ÞAÐ upplýstist um síðustu
helgi að til alvarlegra átaka
hefði komið milli verkamanna
og lögreglu í tékkneska námu-
bænuin Brezno fyrir skömmu.
Fóru verkamenn kröfugöngur
til þess að mótæmla nauðung-
arvinnu í kolanámunum i
Ostra. Hundruð verkamanna
tóku þátt í mótmælagöngun-
um og skaut lögreglan tvo
þeirra til bana og margir særð
ust er skotið var á mannfjöld-
ann.
Verkamennirnir söfnuðust
saraan við ráðhúsið í Brezno,
en ráðamennirnir neituðu að
hlýðá á kröfur þeirra og var
lögreglu skipað að skjóta á
verkamennina. 70 verkamenn
voru hándteknir. Um sama
leyti lögðu járnbrautarlagn-
ingarmenn í Neusohlvor nið-
ur vinnu og kröfðust bættra
kjara. Lögreglan barði verk-
faílið niður. Víðar hefur kom-
ið til uppþota í Tékkóslóvakíu:
undanfarið og hefur krafan
ætíð verið sú, að hætt verði
að. senda menn nauðuga til
kolanámanna í Ostra, en tékk-
neska stjórnin hefur gripið til
þess ráðs vegna þess hve erf-
iðlega gengur að fá menn til
að vinna við námurnar.
Hið kommúnistiska skipu-
lag byggist einmitt á slíkri
nauðungarvinnu þegar við
þarf og andstaða verkamanna
í Tékkóslóvakíu er eðlileg af-
leiðing þeirrar stefnu. Ekkert
óttast Kremlforustan eins og
óróa á vinnumarkaði og er
ekki hikað við að láta lög-
reglu og herlið skjóta á verka-
menn ef það mætti verða til
að þagga niður kröfur þeirra.
s.
JÖ plágur herja á
mannkynið í dag: hávað-
inn, geislavirkt ryk, nær-
ingarmisræmi, taugaveikl
un, (af-ýmsum ástæðum),
alkóhólismi, (auk annar-
ar neyzlu eiturlyfja),
dýrkun hraðans, æsibók-
menntir og hrollvekjur.
Franskur læknir telur
þetta a. m. k. stærsta
vandamál nútímans. í því
sambandi segir hann um
hávaða:
Hinn þekkti vísinda-
maður Alexis Carrel sagði
að hávaði ætti stærstan
þátt í æðakölkun. í New
York hefur ltomið í ljós
að bau börn, sem alast upp
í hávaðasömustu hverfun-
um þjást frekar af bein-
kröm en önnur börn.
Gáínastig þeirra er einnig
lægra en barna, sem alast
upp við kyrrlátari að-
stæður.
Hj artasjúkdómafræðing
urinn, prófessor LaUbry
segir að hjartasjúkdómar
stafi að mikiu leyti af há-
vaða, einnig magasár og
fleiri nútímasjúkdómar.
Annar franskur læknir
upplýsti nýlega að sam-
kvæmt skýrslum að 20 af
hundraði þeirra, sem lagð
ir séu inn á sjúkrahús í
Frakklandi þjáist af sjúk-
dómum af völdum hávaða.
Hávaðinn kemur í veg
fyrir friðsamt heimilis-
líf, dregur úr afköstum
manna, bæði við andleg
og líkamleg störf.
Hávaði frá útvarpstækj
urn. stöðugur háv.aði frá
umferð, titrandi rúður og
hvéllir valda taugaveikl-
un og líkamlegum sjúk-
dómum. Hin síðari ár hef
ur mjög farið í vöxt að
hafa gjallandi útvai’ps-
tæki á vinnustöðum og
meira að segja látið í
veðri vaka að það væri
gert til þess að létta vinn-
una og veita þægilega
hvíld. Þct'a tiltæki er nú
talið vera stórhættulegt
fyrir viðkomandi og í stað
þess að veita hvíld valdi
það þreytu og véiklun.
Sem sagt: hávaðinn er ein
af þeim siö plágum, sem
nútímamaðurinn á við að
stríða og fær sennilega
aldrei unnið bug á.
KKAR A MILLl
Alþýðubiaðið — 14. júní 1959