Alþýðublaðið - 20.06.1959, Blaðsíða 4

■
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Grön-
dal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson (áb.). Full-
trúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson. Fréttastjóri: Björg-
vin Guðmundsson. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Aug-
lýsángasími; 14906 Afgreiðslusími: 14900. — Aðsetur: Al-
þýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisg. 8—10.
Kjördœmamálið á uppboð?
FRAMSÓKNARMENN nefna ekki stöðvun-
arvald í þessum kosningum eins og 1942. Ástæð-
an er einfaldlega sú, að þeir eru vonlausir um
að geta hindrað kjördæmabreytinguna upp á sitt
eindæmi. Hins vegar reikna þeir með þeim mögu-
leika, að kommúnistar komi til liðs við þá á sum-
arþinginu og geri þann kaupskap að falla frá
kjördæmabreytingunni gegn því að fá sæti í ríkis-
stjórn. Hálmstrá Framsóknar er með öðrum orð-
um meirihluti hennar og Alþýðubandalagsins.
Sumir frambjóðendur Framsóknarflokks-
ins eru ekkert myrkir í máli um þetta efni. Til
dæmis fullyrti Björn Pálsson á Löngumýri fyrir
nokkrum dögum norður í Húnaþingi, að Fram-
sóknarflokkurinn byndi þessa von sína við
Hannibal og Finnboga Rut Valdimarssyni, enda
séu þeir hinir ágætustu menn og að ýmsu leyti
farsælli leiðtogum Framsóknarflokksins. Er þar
með komið á daginn við hvað Hermann Jónas-
son átti í útvarpsumræðunum í vetur, þegar
hann reiknaði með þeim möguleika, að Fram-
sóknarflokknum bærist óvæntur liðskostur í
kjördæmamálinu.
Forustumenn Alþýðubandalagsins mun á-
reiðanlega greina á í þessu máli. Sumir þeirra
gera sér Ijóst, að svik í kjördæmamálinu eru sama
og sjálfsmorð fyrir flokkinn. En Valdimarssynirn-
ir hugsa sig vafalaust tvisvar um áður en þeir
hafna kaupskap, sem tryggði þeim völd og að-
stöðu. Og sjálfsagt álykta Lúðvík Jósepsson og
Karl Guðjónsson á svipaða lund.
Afstaða Valdimarssonanna fer heldur ekkert
dult. Hannibal hefur und^nfarið feijðazt um
Vestfirði til að berjast fyrir tveimur hugsjónum:
Annars vegar að Alþýðuflokkurinn f ái ekki mann
kosinn í kosningunum. Hins vegar að Alþýðu-
bandalagið og Framsóknarflokkurinn fái meiri
hluta á alþingi. Og nýlega komst eitt af málgögn-
um Alþýðubandalagsins, Baldur á Isafirði, svo
að orði, að Framsóknarflokkurinn gæti sjálfum
sér um kennt hversu komið væri fyrir honum í
kjördæmamálinu. Hann lét sem sé hjá líða að
taka höndum saman við Alþýðubandalagið um
að fella núverandi ríkisstjórn. Þá mátti kjör-
dæmamálið liggja í láginni.
Hitt er svo eftir að vita, hvort fylgjendur
Alþýðubandalagsins í Reykjavík og á Suðurnesj-
um verða ginnkeyptir að kjósa Valdimarssynina
á þing til að láta Framsóknarflokkinn bjóða í þá
á kostnað kjö|rdæmamálsins. Það kemur í ljós
við kosningarnar 28. júní.
Tilkynning
frá Menntaskólanum í Reykjavík.
Umsóknir um skólavist næsta vetur skulu hafa bor-
izt skrifstofu rektors helzt fyrir 1. júlí og eigi síðar
ien 15. ágúst.
LandSprófsskírteinf og skírnarvottorð skulu fylgja.
Rektor.
og Suðu
UpPREISNIR í Mið- og
Suður-Ameríku teljast ekki
stórtíðinda. Undanfarin hundr
að ár hafa flestar ríkisstjórn-
ir, sem myndaðar hafa verið
í þessum heimshluta, verið
hraktar frá völdum í skjóli
vopna og ofbeldis. Þrátt fyrir
aukið lýðræði í mörgum Suð-
ur~Ameríkuríkjum á seinni
árum þá er flestum þjóðum
þar stjórnað með harðri hendi
og með aðstoð hersins.
Undanfarnar vikur hefur
ríkt uppreisnarástand í Nica-
ragua og hafa uppreisnar-
menn notið aðstoðar annarra
ríkja í baráttu sinni gegn yf-
irrráðum Somoza forseta, sem
erfði ríki eftir föður sinn, sem
aftur á móti brauzt til valda
1932. Somoza heldur því fram,
að uppreisnin sé skipulögð frá
Costa Rica af háttsettum
mönnum þar. Hann kveðst
munu verða við völd þar til
yfir ljúki. Forsetinn segist að
vísu hafa öll ráð í hendi sér,
en uppreisnarmenn eru fjöl-
mennir og efnahagskreppa sú,
sem gengur yfir landið vegna
lækkunar á baðmullarverði á
heimsmarkaði getur orðið So-
moza dýr áður en yfir lýkur.
Það er einnig efnahagsvand
ræði, sem valda mestu um hið
ótrygga ástand í öðrum lönd-
um Suður-Ameríku. í Eaua-
dor hefur nýlega komið til al-
varlegra átaka og fjöldi
manns hafa fallið í götubar-
dögum og margir verið hand-
teknir. í Perú eru kröfugöng-
ur og uppþot tíð, en í Argen-
tínu liggur blátt bann við
hvers konar útifundum og
kröfugöngum. Fronizi forseti
reynir að standa á móti sam-
einuðum tilraunum kommún-
ista og Perónista til þess að
fella stjórn hans frá völdum.
í Paraguay ríkir hernaðar-
ástand, bylting er yfirvofandi
og hefur reyndar þegar brot-
izt út. í Bólivíu hefur einnig
komið til átaka.
Strandvarnarlið Ni-
caragua hefur haft nóg að
gera undanfarið við að verja
strendur landsins fyrir þrem-
ur vélbátum hlöðnum stríðs-
þyrstum Kúbumönnum, sem
vilja koma uppreisnarmönn-
um til aðstoðar. Þessi strand-
gæzla er helzta stolt Somoza
forseta hingað til.
ESS er ekki talið langt
að bíða, að upp úr sjóði í
Mexikó. Þar hafa verkföll og
kröfugöngur verið alltíð und-
anfarið og ríkisstjórnin hefur
gripið til ýmissa ráða til þess
að reyna að tryggja frið í land
inu. Tilkynnt hefur verið að
alger nýsköpun eigi að fara
fram í landinu á sviði land-
búnaðar og landsvæði stór-
jarðeigenda tekin eignarnámi
á mörgum stöðum. Verður
þessu landi skipt milli smá-
bænda. Einnig er í undirbún-
ingi að koma á fót samyrkju-
búum og samvinnufélagsskap.
Ríkisstjórnin kveðst munu
styrkja jafnt smábændabú-
skap og samvinnubúskap.
Sú ALDA uppreisna, sem
nú fer yfir Mið- og Suður-
Ameríku er af nokkuð öðrum
toga spunninn en byltingar
þær, sem þar hafa orðið hing-
að til. Verkalýður og bændur
á stóran þátt í þeim og miða
þær margar að því að koma
á hagkvæmari skiptingu auðs
ins í stað þess að auðga vissa
herforingja og leppa þeirra.
Sá tími rennur brátt upp að
lýðræðislegir stjórnarhættir
verði teknir upp í þessum lönd
um og hinar miklu auðlindir
Suður-Ameríku starfræktar f
þágu landsbúa en ekki ein-
stakra auðhringa.,
Samsteypan
vann á Sikiley
UM síðustu helgi fóru fram
kosningar til héraðsþingsins
á Sikiley. Kosningabaráttan
var 'mjög hörð. Síðan í haust
hefur þar verið við völd sam-
steypa hinna óskyldustu
flokka undir forustu Milazzo,
sem sagði sig úr flokki Kristi-
legra Demókrata í fyrra. Mil-
azzo starfar með kommúnist-
um, vinstri sósíalistum, kristn
um sósíalistum, konungssinn-
um og nýfasistum. Þessi furðu
lega flokkasamsteypa hélt
meirihlutanum, fékk 53 þing-
sæti af 90, kristilegir demó-
kratar og Jafnaðarmenn
fengu samtals 37.
Á Sikiley ríkir megn óá-
nægja með stjórnarfarið og
krefjast eyjarskeggjar frek-
ari sjálfstjórnar og jafnvel
sjálfstæðis. Lítið hefur verið
gert af hálfu stjórnarvald-
anna til þess að bæta kjör
fólksins á Sikiley og er þar
flest í niðurnízlu. í kosning-
unum á sunnudag bættu kom-
múnistar og kristilegir demó-
H a n n es
h o
r n i n u
★ Hefðin var brotin.
★ Aldrei eins margir
drukknir á götunum.
★ Kuldinn á þjóðhátíð-
ardaginn.
★ Póststofan svarar á-
Sökunum.
ÞAÐ VAR ORÐIN HEFÐ að
telja það fyrirlitlegt og til
skammar að sjást drukkinn á
götum úti á þjóðhátíðardaginn.
Almenningsálitið var komið í
góðan og heilbrigðan farveg,
enda hafði æ minna borið á
drukknum mönnum á almanna-
færi þennan dag. — Nú hefur
brugðið út af. Fleiri sáust
drukknir 17. júní nú en mörg ár
undanfarið — og serstaklega
varð þetta áberandi þegar líða
tók á kvöldið.
DRUKKNIR MENN eru allt-
af aumkunarverðir, en sérstak-
lega vekja þeir á sér athygli á
mestu hátíðisdögum þjóðarinn-
ar, þegar allir eiga að vinna að
því að virðuleiki og myndar-
skapur sé á öllu og öllum. Þess
vegna var hörmulegt að litast
um í miðbænum að kvöldi þjóð-
hátíðardagsins og sjá dauða-
drukkna vesalinga flækjast þar
um sjálfum sér og þjóðinni til
smánar.
ÉG ER EKKI fylgjandi því að
teknar séu myndir af mönnum
óvörum og birtar, en það flökrar
að mér að það sé gert þegar
drukknir menn eru að flækjast
um í margmenninu á þjóðhátíð-
ardaginn. Ef ekki er hægt að
kenna mönnum siðsamlega fram
göngu og þeir finna ekki sóma
sinn, þá geta þeir sjálfum sér
um kennt. Ég held að blaðaljós-
myndarar ættu næst að safna
myndasyrpu af slíkum peyjum
— og birta hana daginn eftir.
VEÐRIÐ VAR ÖMURLEGT á
þjóðhátíðardaginn. Samt lét al-
menningur sig ekki vanta á göt-
urnar. Það var þrekraun fyrir
okkur, hitaveitufólkið, að standa
á leikvanginum nýja í dalnum
þegar hann var vígður, en samt
stóðu þar um sex þúsundir
manna og fylgdust með því, er
fram fór. Það var erfitt að vera í
stúkunum og á pöllunum, en erf
iðara mun hafa verið fyrir í-
þrótta- og leikfimifólkið að
standa á sjálfum vellinum í níst-
ingskuldanum. \
EN ÞRÁTT FYRIR kuldann
hreifst maður af því, sem fyrir
augun bar og fram fór. Völlur-
inn var fagur og tilkomumikill
og æskufólkið, sem tók þátt í
þessari glæsilegu athöfn, var fag
urt og myndarlegt á að líta.
Margir urðu fyrir vonbrigðum.
af afrekunum í íþróttunum, en
þau mörkuðu vitanlega af að-
stæðunum og þær voru vægast
sagt einar þær verstu, sem í-
þróttafólk hefur átt við að etja.
FRÁ PÓSTSTOFUNNI hefur
mér borizt athugasemd við bréfi,
sem ég birti nýlega um sleifar-
lag hjá henni. Bréfritari minn
hafði sent bréf til drengs vegna
afmælis hans, en það hafði ekki
borizt á heimili drengsins fyrr
en viku eftir að það var sent, og
var bréfritarinn, sem vorilegt
var, óánægður með þetta.
SÖKIN ER AÐALLEGA bréf-
ritarans. Hann skrifaði utan á
bréfið nafn drengsins og heimil-
isfangið: Útskálar, Reykjavík.
Þetta er ófullnægjandi heimilis-
fang. Nú orðið þýðir ekki að
Setja aðeins bæja- eða húsanöfn
í Reykjavík á umslag. Bréfritar-
inn hafði gleymt að setja að auki
,,við Suðurlandsbraut". Hefði
hann gert það, þá myndu póst-
mennirnir hafa áttað sig á þess-
ari ófullnægjandi adressu. Það
er ekki hægt að krefjast þess að
þeir átti sig á svona bréfum.
Hannes á horninu.
4 20. júní 1959 — Alþýðublaðið