Alþýðublaðið - 26.06.1959, Blaðsíða 4
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Grön-
dal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson (áb.). Full-
trúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson. Fréttastjóri: Björg-
vin Guðmundsson. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Aug-
lýsingasími; 14906 Afgreiðslusími: 14900. — Aðsetur: Al-
þýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisg. 8—10.
r
Island og Noregur
FRAMSÓKNARMENN reyna mjög að gera
það að tilfinningamáli að svipta eigi sýslur og
kaupstaði réttindum sínum með kjördæmabreyt-
ingunni. Og fyrir ber, að sanngjarnir menn og gáf
aðir taki í þennan streng af ræktarsemi við upp-
runa sinn og átthaga. En að athuguðu máli er hér
um misskilning að ræða. Kjördæmabreytingin
þarf sannarlega ekki að særa neinar gamlar og góð
ar tilfinningar. Hún er aðeins tímabær nauðsyn.
Sýslur og kaupstaðir missa engin réttindi við
það, að fimm eða sex þingmenn séu kjörnir á
stóru landssvæði í stað eins eða tveggja í litlum
kjördæmum áður. íbúarnir halda sinni sýslu og
sínum kaupstað. Kjördæmabreytingin raskar
engum staðháttum. Og áróðurinn gegn hlutfalls-
kosningum nær engri átt. Viðurkenndustu lýð-
ræðisþjóðir heims hafa löngu tekið upp það kosn- j
ingafyrirkomulag með ágætum árangri. Hafa
hrakspár Framsóknarmanna hér vegna hlutfalls- '
kosninganna sannazt á frændþjóðum okkar á
Norðurlöndum? Vilja ekki gætnir og glöggir
menn, sem ræða og rita um kjördæmamálið af
tilfinningaástæðum, gera svo vel og svara þeirri
spurningu? Þeim ber skylda til að ræða kjördæma-
skipunina og kosningafyrirkomulagið málefna-
lega. ;
Lítum í þessu sambandi til Noregs og Norð-i
manna. Staðhættir eru að ýmsu leyti svipaðir'
þar og hér. Norðmenn búa við hlutfallskosning-
ar í stórum kjördæmum. Og hver er reynslan?
Er hún sú, sem Framsóknarmenn óttast? Oðru
nær. Jafnvægi í byggð landsins er meira í Nor-
egi en hér á landi, þó að þar hafi verið hlutfalls-
kosningar í stórum kjördæmum um áraskeið, en'
flestir þingmenn hér séu enn kosnir í litlum ein-]
menningskjördæmum. Ennfremur hafa áhrifj
héraðanna í Noregi aukizt varðandli atvinnu-|
framkvæmdir og fjárveitingar eftir að þau urðu
stærri og sterkari heildir. Eru þessar staðreynd
ir ekki veigamikil mótrök gegn fullyrðingum'
Framsóknarmanna?
Tilfinningamál eins og þau, að kjördæma-
breytingin megi ekki koma til sögunnar af því að
andans menn íslendinga séu ættaðir úr sveitum
landsins, eru létt á metaskálunum. Fæðingarstaðir
margra frægustu snillinga okkar í bókmenntum
og listum eru komnir í eyði, en ríki þessara and-
ans manna hefur,þar fyrir ekki glatazt. Allt land-
ið hefur orðið þeirra kjördæmi. Auðvitað eigum
við að meta og varðveita arf fortíðarinnar. En
samt er ekkert áhorfsmál að breyta til og hyggja
að nútíð og framtíð. íslenzkt lýðræði á sér eins
sögu í Reykjavík og á Þingvelli, og kristindóm-
urinn missti naumast gildi sitt við, að biskups-
stóll fluttist úr Skálholti í höfuðstaðinn. Þannig
er ógerlegt að miða allt við fortíðina. Það gera
ekki einu sinni Framsóknarmenn.
i!
Kjésið A-íisfann
London.
UXGFRÚ Mary Hunt
ætlar sér að skjóta tígris-
dýr ^.næsta ári. Hún lýsti
þessu hátíðlega yfir á fín-
asta hóteli Englands og
hún veit hva^ hún var að
tala um. Mary er 29 ára
og upprunninn í Chicago
en lifir nú að því að vera
leiðsögumaður á tígris-
dýraveiðum á Indlandi. —
Hún fór fyrst til Indlands
fyrir tveimur árum og
lenti þá á tígrisdýraveið-
urn með Rahajananum í
Cooch Behar. Mary var
svo hrifin af tígrisdýra-
veiðum á fílum ,að hún
ákvað að snúa heim til
Bandarikjanna og reyna
að græða peninga á því
ð skipuleggja tígrisdýra-
veiðar. Og ’henni tókst á
stuttum tíma að fá nokkra
Inada sína til að eyða 6000
dollurum fyrir ferð til
Indlands Og að skjóta eitt
tígrisdýr. Sjálf stundar
Mary ekki veiðar enn, en
hún er leiðsögumaður
veiðimannanna og hrifn-
ing hennar yfir starfi sínu
á sér engin takmörk. Á
myndinni sézt hún ásamt
einuml viðskiptavina sinna
eftir að hann felldi stórt
tígrisdýr.
Meira öryggi
WWMWWMWWWWWMMWMWMWWWWtWWWitVIÆ1
ALÞ J ÓÐ AVINNUMÁL A-
STOFNUNIN (ILO) hélt ný-
lega ráðstefnu sérfræðinga frá
14 Evrópulöndum, þa rsem lagt
var til að gefin yrði út sérstök
alþjóðleg „öryggisbók“ handa
bílstjórum og öðrum starfs-
mönnum, sem vinna við flutn-
inga landa á milli. í bókinni
verða m. a. kaflar um hvenær
vinna hefst, hvenær vinnu lýk-
ur og hvenær gerð eru matar-
hlé í hinum einstöku löndum.
Verður þannig bæði hægt að
nota hana á alþjóðlegum vett-
vangi og innan hvers einstaks
ríkis. Tilgangurinn með bók-
inni er að bæta vinnuskilyrðin
og auka öryggið á þjóðvegun-
um.
H a n n es
h o
r n i n u
★ Tekst að breyta til?
★ Nýr tónn í stjórn-
málaumr æðum.
★ Ræða dr. Gylfa Þ.
Gíslasonar.
★ Þjóðin getur kennt
st j órnmálamönnum
TEKZX að breyta stjórnmála-
umræðum? — Löngum hefur
verið talað um það, að stjórn-
málaumræður á íslandi séu hat-
rammari og skæðari en annars
staðar á byggðu bóli. Þetta mun
rétt vera. Það er rétt, að um-
ræðurnar hafa verið þannig að
andstæðingar hafa svert hvern
annan þar til ekki hefur verið
eftir neinn hreinn blettur. —
Annar hefur verið hreinn eng-
ill en hinn sannkallaður djöf-
ull.
EINS og iitvarpshlustendur
hljóta að hafa veitt athygli hafa
stjórnmálaumræður Alþýðu-
flokksmanna verið með allt öðr-
um hætti nú. Þeir hafa rætt
málin rólega, með rökum, — á-
reitnislaust eða áreitnislítið, og
alls ekki ráðist harkalega á and-
stæðingana, nema algerlega til-
neyddir — og þá fyrst og fremst
kommúnista, sem gerðu ítrek-
aðar tilraunir til að draga við-
kvæmt utanríkismál inn í orra-
hríðina og gera tortryggilega
alla forystumenn flokkanna —
nema sína eigin út af afstöðunni
til þess. Engin hætta er eins
geigvænleg fyrir íslenzku þjóð-
ina í því máli en sú ef aðrar
þjóðir halda að landhelgisdeil-
an við Breta sé einkamál íslenzk
ra kommúnista.
RÆÐA dr. Gylfa Þ. Gíslason-
ar í umræðunum í fyrrakvöld er
merkasta tilraunin til þess að
breyta stjórnmálaumræðunum.
Hann rakti í skýrum dráttum
efnahagslegt, menningarlegt og
atvinnulegt ástand með þjóð-
inni síðustu áratugina, ræddi
um það, sem fyrst og fremst
þyrfti að gera og dró upp lín-
urnar fyrir framtíðinni — Ræð-
an var áreitnislaus. Engin til-
raun gerð til að sverta andstæð-
ingana, en öll áherzla lögð á það,
að gera grein fyrir skoðunum
þessa stjórnmálamanns og flokks
hans á ástandinu eins og það er
og viðfangeefnum nútíðar
framtíðar.
og
MANNI leikur mikil forvitni
á því að sjá á næstu mánuðum
og árum, hvort kndsfeeðingarn-
ir láta sér skiljast að þannig eigi
umræður siðaðra manna að vera.
Ef þeir sjá það verður gagnger
breyting á stjórnmálaumræðum
okkar og baráttu flokkanna fyrir
kosningar. Þá yrði mikið unnið.
Það mundi eyða hatri og taum-
lausri tortryggni, skapa meiri og
einlægari samstarfsvilja millj
þeirra sem þjóðin velur til að
stjórna málum sínum í hvaða
flokki sem þeir standa — og
auðvelda henni átökin við við-
fangsefnin, sem dr. Gylfi lýsti
í ræðu sinni.
ÉG ER sannfærður um að
þjóðin óskar einlæglega eftir
því, að þannig verði raunin. En
hún má ekki gleyma því, að
þessu getur hún ráðið sjálf. —
Verðlaunar -hún svívirðingar,
hatur, áróður, tortryggni og
brigzl? Eða styður hún í verki
þá viðleitni, sem Alþýðuflokks-
menn hafa, í þessari kosninga-
baráttu gert til þess að hefja
stjórnmálaumræðurnar upp úr
þeirri for, sem málflutningnum
hefur verið sökkt í?
ÚRSLIT kosninganna hljóta
að sýna þetta. Við skulum vona,
að þjóðin sé að komast af gelgju
skeiðinu. Við skulum vona, að
forystumenn hennar láti sér
skiljast það, að orðbragð ónýtra
götustráka sé ekki vænlegt til
þess að afla sér trausts.
Hannes á horninu.
4 26. júní 1959 — Alþýðublaðið