Alþýðublaðið - 06.08.1959, Blaðsíða 6

1 Vesfm.eyja
I hefst á
iiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiiiii
Ási í Bæ nieð gítarinn silin.
minnsta kosti tvöfalt fleiri,
því fjöllin- tóku jafnóðum
undir með sínu „úrraúrra“
og bjargfuglinn bætti við í
endann: „ra ra ra — ra ra
ra ra — ra ra“.
í frásögn Markúsar Sig-
urðssonar af hátíð 1911, —
sem haldin var í minningu
Jóns Sigurðssonar, stendur
þetta:
.....Þess skal sérstak-
lega getið, að aðkomumönn-
um þótti mjög mikið til
bjargsigsins koma, enda er
það sú íþrótt, sem enginn
viðvaningur býðst til að
leika eftir.. Það var ekki
laust við, að sumum þætti
ægilegt að sjá manninn
koma ofan af svimhárri
bjargsbrúninni og róla sér
í löngum og þungum sveifl-
um að og frá berginu. En
sigið tókst ágætlega. Sveifl-
unum linnti ekki fyrr en
maðurinn stóð á grænni
grund. Maðurinn sneri aldr-
ei, fæturinir vissu jafnan að
berginu, engin steinvala í
höfuðið og slysalaust með
öllu. 1 f
Klukkan tíu um
var byrjað að stíg
undir húsþaki og
þáttur hátíðahaldsin
lakast sóttur. Get <
V estmannaey ingum
hróss . . .“
Þjóðhátíðin fór fri
og venjulega í ágúst
um hc/.a segir með
ars:
„Það dró dálítið ú
inni, að ýmsir breic
og hey þennan mor
Samt var mkiill ma:
saman kominn. Tjölc
yfir sextíu að tölu. 1
nýbreytni við hátí?
að kvenfélagið líkn
ir henni og undirbj
enda var Herjólfsö
venjulega vel skrey
einkum með blóms
Kvenfélagið á þakki
ar fyrir þessa röggi
gleðiefni hlýtur það
okkur karlmönnu:
hvert skipti er vi2
kvenþjóðina rísa á f
hefjast handa . .
Þannig mætti le:
grípa niður í lýsing
„ÞEIR, sem verið hafa á
þjóðhátíð í Herjólfsdal, —
gleyma aldrei töfrum næt-
urinnar í dalnum. Þegar
rökkur ágústskvöldsins fær
ist yfir dalinn ojf Ijós eru
tendruð í hundruðum tjaida
og um hátíðasvæðið, er sem
opnazt hafi ævintýraheim-
ur. Hámarki nær þessi furðu
nótt, þegar kveikt er bál
eitt mikið á Fjósakletti og
flugeldar þjóta um loftið. —
Bálið lýsir upp umhverfið
og birtan teygir sig upp eft
ir hlíðum dalsins, en hið
efra breiðir nóttin vængi
sína yfir þetta tröllslega
fjallasvið. — Hvarvetna
glymja raddir, söngur og
hljóðfærasláttur, af dans-
pöllum, úr tjöldum og ofan
úr brekkum. Öll þessi hljóð
renna saman í eina mikla
hljómkviðu og við og við
gellur í trompettum bílhorn
anna, innan um harmonik-
ur, gítara og mandolín, en
brekkukórar annast söng-
inn. Og alls staðar er fólk á
stjái. Raunar er sinfónían
orðin að furðulegri óperu,
þar sem viðstaddar þúsund-
is eru leikendur.
Segja má, að það sé út í
hött að vera að reyna að
vera lýsa þjóðhátíðarnótt í
Herjólfsdal. Menn verða að
lifa slíka nótt sjálfir til þess
að komast í skilning um
töfra hennar. Ágústnótt í
Herjólfsdal er undurfagurt
ævintýri, sem hverjum
manni verður ógleyman-
legt.“
Þessi rómantíska og skáld
lega lýsing á þjóðhátíð 1
Vestmannaeyjum er tekin
upp úr Þjóðhátíðablaði
þeirra Eyjabú.a, sem gefið
.er út árlega á hátíðinni. —
Greinarhöfundur kallar sig
„Hrifinn þjóðhátíðargest"
— og hrifinn er hann vissu-
lega. Lýsingarorðin eru
kannski dálítið hástemmd á
köflum, en samt erum við
sannfærðir um, að fjölncarg
ir taka í sama streng. Þjóð-
bátíðin í Eyjum getur ver-
ið hreinasta ævintýri, að
sögn þeirra, sem til þekkja.
•
A morgun fara Eyjabuar
úr vinnufötunum og halda
inn í Herjólfsdal til þess að
tjalda þar og dveljast við
söng, dans og gleðskap sam-
fleytt í þrjá daga. Bátarnir
hættu að róa síðastliðinn
þriðjudag til þess að unnt
yrði að verka aflann fyrir
þjóðhátíðina. Eyjabúar láta
ekkert aftra sér í því að
halda sína hátíð — nema þá
helzt afspyrnuveður. Þá
fresta þeir henni. Skemmst
er að minnast þess í fyrra,
þegar marsvínin bárust til
Eyja. Þeir ráku þau aftur
til þess að geta haldið sína
hátíð.
Margir kunna að spyrja:
tlvers vegna eru Vestmanna
eyingar að halda sérstaka
hátíð? Og kalla hana meira
að segja „þjóðhátíð". Þetta
á sína sögu, eins og svo
margt annað. Á þúsund ára
afmæli íslandsbyggðar 1874
— komust Vestmannaeying-
ar ekki á hátíðina og héldu
í staðinn sína eigin hátíð í
Herjólfsdal. Síðan hefur
venjunni verið haldið. Að
vísu hefur hátíðin ekki far-
ið fram árlega síðan, en frá
árinu 1916 hefur eftir því
Friðrik Jessyni í Vestmannaeyjum.
sem bezt er vitað engin há-
ííð fallið niður.
Þeir, sem nú halda til
Vestmannaeyja á þjóðhátíð-
ina og kannski einhverjir
aðrir hefðu ef til vill gaman
að heyra glefsur úr lýsing-
um á þjóðhátíðum skömmu
eftir aldamótin. Framhalds-
greinar um þetta efni hafa
birzt í Þjóðhátíðablaðinu
undanfarin ár og við skul-
um grípa hér og þar niður í
þær til gamans.
Steinn Sigurðsson skóla-
stjóri skrifar svo um þjóð-
hátíðina 1906 í ísafold:
„ , . . Hátíðastaðurinn var
samur og áður, í Herjólfs-
dal (Hann ber nafn af Herj-
ólfi þeim, sem fyrstur nam
Eyjarnar). Það er dálítil
dalkvos, sunnanmegin Dal-
fjalls, á útnorðurhorni
Heimaeyjarinnar. Þar er í
dalkvosinni miðri lítil tjörn,
og sytrar í hana ískalt og
tært vatn úr smálind, er
kemur fram úr göngum, —
sem fyrir löngu hafa verið
hlaðin upp, en eru nú nær
fallin saman aftur. Fjöll
lykja um dalinn á þrjá
vegu, en opnar dyr á móti
sól og suðri. Hér og hvar
standa stórir steinar, sem
einhverntíma hafa hrunið
niður úr fjallinu fyrir ofan,
og er einn þeirra notaður
fyrir ræðupall. Útlending-
um, sem komið hafa í Her-%
jólfsdal, ’.þykir náttúrufeg-
urð vera þar frábær og er
daiurinn því sjálfkjörinn til
hátíðahalds, ér fram fer
undir berum himni. Eins og
að undanförnu var ræðu-
steinninn skreyttur blóm-
sveigum og fánum. Dans-
pallur úr timbri var skreytt
ur á líkan hátt og sömuleið-
is hlið, er reist var á þeim
stað, er ganga skyldi inn á
sjálft hátíðasviðið. Klukk-
an 11 árd. hófst skrúðganga
frá þinghúsinu inn í Dal og
var hersöngslag blásið á
lúðra, þar. sem vegurinn var
því ekki til fyrirstöðu . . .
Þá mælti Halldór Gunn-
laugsson læknir fyrir minni
íslands. Hann endaði ræðu
sína með áskorun um að
hrópa nífalt húrra fyrir ís-
landi, ef nokkur sannur ís-
lendingur væri nærstaddur.
En húrrahrópin urðu að
Hann er ekki hár í loftinu þessi, en skemmtir :
síður á þjóðhátíðinni.
TÝNDI
GIMSTEINNINN
Á KRÁNNI sitja lögreglu
mennirnir frá Seotland
Yard og bíða í mikilli eftir-
væntingu. Þeim hefur verið
sagt að bíða frekari skip-
ana frá Walraven leynilög-
reglumanni. Það er komið
undir miðnætti, þegar sím-
inn hringir loksins. Veit-
inðámaðurinn svarar. Það
er Anna Pasman,
símanum, og biðu
andi röddu um hjál
strákar! Þá fáið þi
eitthvað að gera!‘
veitingamaðurinn
g 6. ágúst 1959 —
Alþýðublaðið