Alþýðublaðið - 14.08.1959, Blaðsíða 2

V e ð r i ð :
Norðaustan stinningskaldi,
léttskýjað.
☆
LISTASAFN Einars Jónsson
ar, að Hnitbjörgum, er opið
daglega kl. 1.30—3.30.
☆
MINJASAFN bæjarins. Safn
deildin Skúlatúni 2 er opin
daglega kl. 2—4. Árbæjar-
safn opið daglega frá kl. 2
—6. Báðar safndeildir eru
lokaðar á mánudögum.
ÚTVARPIÐ: 20.30 Erindi:
Málaferlin gegn Zaeco og
Vanzetti (Bárður Jakobs-
son lögfræðingur). 20.55
Tónleikar. 21.10 Ítalíu-
bréf frá Eggert Stefáns-
syni: í ítölskum útgerðar
bæ (Andrés Björnsson
flytur). 21.25 Þáttur af
músíklífinu (Leifur Þórar
insson). 22.10 Kvöldsagan
„Allt fyrir hreinlætið."
22.30 Á léttum strengjum.
☆
Lárus Sigurjónsson
skáld er 85 ára í dag.
☆
Bandalag ísl. skáta.
Foringjaskólin.n_að Úlfljóts
vatni verður frá 12.—19.
sept. og er ætlaður fyrir
sveitaforingja og sveitafor-
ingjaefni. Aldur 15 ára og
eldri. Umsóknir sendist skrif-
stofu BÍS. Pósthólf831, Rvík.
☆
ISjónuefni.
Nýlega hafa opinberað trú
lofun sína ungfrú Halldóra
Bjarnadóttir skrifstofumær,
Ægissíðu 72, og Ragnar Ingi-
marsson verkfr/jeðingur,
Rauðalæk 28.
☆
lieiðrétting.
í fregn í blaðinu á miðviku
dag féll niður setning og rugl
aði frásögnina verulega, þar
sem sagt var frá meiðslum í
bílslysinu á Sipi>firði. Edda
Rolladóttir, Reykjavík, hlaut
stnáskurð á handlegg, en
Kristín Kristinsdóttir, Akur-
eyri, handleggsbrotnaði.
I. O. G. T:
Þingstúka Reykjavíkur,
KVÖLDVAKA. — Þingstúka
'.Reykjavíkur efnir til kvöld-
vöku að Jaðri n. k. laugardags
kvöld fyrir templara og gesti
jþeirra. Ýmis skemmtiatriði,
ávarp, frásöguþættir, upplest-
■ur, kvartettsöngur, kvik-
myndasýning o. fl. Farið verð-
ir frá Góðtemplarahúsinu ann
að kvöld, laugardag, kl. 8 e.h.
(Sfánar auglýst á morgun.
Þingstúka Reykjavíkur.
4oaaDGooapiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
Barnavagn
Óska Gitir að kaupa vel
meðfarinn barnavagn. —
Upplýsingar í síma 50633
í dag.
- sagi Gylfi Þ. Gíslason, mennlamálaráSherra, á alþingi
í skýrslu um fríverzlunarmilin.
MENNTAMÁLARÁÐHERRA,
Gylfi Þ. Gíslason, flutti al-
Ijingi skýrslu um fríverzlunar-
málin í fyrradag. Sagði hann,
að þróunin í þessum málum
væri nú uggvænieg fyrir ís-
lendinga og yfir vofði, að Evr-
ópa klofnaði í tvær viðskipta-
hcildir.
Ráðherrann vék í þessari
skýrslu sinni að hinni nýju til-
lögu um stofnun 7-ríkja frí-
verzlunarsvæðis. Áttu Svíar
frumkvæðið en þessi ríki hafa
tekið bátt í viðræðunum auk
Svíþjóðar; Noregur, Danmörk,
Bretland, Portúgal, Sviss og
Austurríki. Þessar nýju frí-
verzlunartillögur eru í aðalat-
riðum mjög svipaðar þeim,
sem upphaflega voru lagðar
fram varðandi stofnun fríverzl
unarsvæðis fyrir alla Evrópu.
Gert er ráð fyrir ag tollar og
höft milli þátttökuríkja verði
afnumin á tæpum 10 árum.
Fyrsta tollalækkunin, 20%, á
að fara fram 1. júní 1960, en
hin síðasta, 10%, 1. jan. 1970.
Innflutnings- og gjaldeyrishöft
yrðu einnig afnumin smám
saman, á jafn löngum tíma.
Þessi ákvæði um fríverzlun
skuli einnig ná til allra ann-
arra vörutegunda en landbún-
aðarafurða og fiskafurða. Er
hér um að ræða atriði, er skipt-
ir íslendinga meginmáli. Um
meðferð fiskafurða ríkir ó-
vissa. Norðmenn lögðu fram
tillögu um að fríverzlunin næði
til svonefnds iðnaðarfisks, þ. e.
a. s. lýsis, mjöls, freðfisks og
niðursoðinna fiskafurða,- Útlit
er fyrir, að samkomulag verði
um að fríverzlunin taki til lýs-
is og mjöls en hins vegar er
andstaða, einkum frá Bretum,
gegn því að fríverzlunin nái
til annarra unninna fiskafurða.
Ennfremur hafa Norðmenn lagt
til, að sérstakt samkomulag
verði gert til að stuðla að aukn-
um viðskiptum milli þátttöku-
ríkjanna með þær fiskafurðir
er fríverzlunin tæki ekki til.
Ekki hggur fyrir hverja af-
Stöðu aðrar þjóðir taka til þess-
arar tillögu en vænta má, að
hún nái fram að ganga.
Hér fer á eftir orðrétt nið-
urlag skýrslu ráðherrans:
UGGVÆNLEG ÞRÓUN.
Allt útlit er nú fyrir að þess-
ar nýju fríverzlunartillögur
nái fram að ganga og fríverzl-
unarbandalag Evrópu verði
stofnað einhvern tíma fyrir
mitt næsta ár. Því er ekki að
neita, að þessi þróun er að
mörgu leyti uggvænleg, ekki
sízt fyrir íslendinga. Yfir vof-
ir, að Evrópa klofni í tvær and-
stæðar viðskiptaheildir og
myndi það að sjálfsögðu hafa
óhagstæð áhrif, ekki sízt á þau
ríki innan Efnahagssamvinnu-
stofnunar Evrópu, sem utan við
standa. Ég hefi áður í skýrsl-
um mínum til alþingis rakið
þau óhagstæðu áhrif sem stofn-
un tollabandalags 6-veldanna
hlýtur að^ hafa á útflutnings-
verzlun íslendinga. Eru þau
fyrst og fremst fólgin í tvennu.
Annars vegar verður nýr með-
altalstollur settur á allan inn-
anna. Þetta þýðir t. d„ að á
Ítalíu, þar sem hingað til hefur
verið tollfrjáls innflutningur
flutning til tollabandalagsríkj-
á íslenzkum saltfiski, er gert
ráð fyrir 17% tolli, þegar Róm-
arsamningurinn er kominn full
komlega til framkvæmda. í
öðru lagi hefur tollabandalagið
þau áhrif, að aðstaða aðila ut-
an bess til samkeppni við fram-
leiðendur innan tollabandalags-
ins, versnar mjög verulega.
Þannig munu íslendingar eiga
erfiðara um vik að keppa við
þýzka og belgíska fiskframleið-
endur á markaði á Ítalíu og í
Frakklandi.
TOLLAR ÚT Á VIÐ
ÓBREYTTIR.
Áhrif hins væntanlega frí-
verzlunarbandalags á sam-
keppnisaðstöðu aðila utan þess,
eru að því leyti minni, að ekki
er gert ráð fyrir að tollar út á
við breytist. íslendingar þurfa
því ekki að óttast tollahækk-
anir af þessum sökum. Hins
vegar hljóta framleiðendur inn
an fríverzlunarbandalagsins að
hafa betri samkeppnisaðstöðu
en framleiðendur utan þess,
sérstaklega þegar um er að
ræða vörur, sem háir tollar eru
á gagnvart ríkjum utan banda-
lagsins. Nú er það svo, að allt
útlit er fyrir, að fríverzlunin
taki ekki til fiskafurða nema
að litlu leyti, og dregur það að
sjálfsögðu úr hinum óhagstæðu
áhrifum sem bandalagið hefur
á útflutningsverzlun íslend-
inga. Búast má við því, að sam-
keppnisaðstaða okkar varðandi
sölu á mjöli og lýsi versni
nokkuð, þar sem Norðmenn
geta flutt þær vörur tollfrjáíst
inn til hinna 7-ríkjanna. en ís-
lendingar yrðu að sæta nokkr-
um tollum. Þetta er að vísu
ekki mjög alvarlegt atriði,
vegna þess hve lágir tollar eru
á þessum vörum yfirleitt. Hitt
verður þó að hafa í huga, að
búast má við, að ýmsar ráð-
stafanir verði gerðar, eftir því
sem tímar líða, til þess að auka
fiskverzlun milli þátttökuríkja
fríverzlunarbandalagsins, t. d.
í samræmi við tillögur Norð-
manna. Gæti það vel orðið til
þess að rýra verulega samkeppn
isaðstöðu íslendinga í framtíð-
inni.
Yfirleitt er því óhætt að
segja, að bæði tollabandalag 6-
veldanna og hið fyrirhugaða
fríverzlunarbandalag ríkjanna
7 muni hafa óhagstæð áhrif á
útflutning íslendinga á fiskaf-
u.rðum.
Eins og sakir standa kann
hitt að virðast skipta litlu máli,
þótt þessi bandalög hafi tví-
mælalaust, í för með sér minnk
andi samkeppnisaðstöðu varð-
andi útflutning iðnaðarvarn-
ings frá íslandi, þar sem enn
er ekki um neinn teljandi út-
flutning að ræða af því tagi.
Sé hins vegar litið lengra fram
í tímann, er það alvarlegt fyr-
ir Islendinga, ef möguleikar
þeirra til að koma upp nýjum
útflutningsatvinnugreinum
versna verulega frá því sem nú
er.
ÍSLENDINGAR
UTAN VIÐ.
Eins og málin standa nú,
virðist ekki koma til greina fyr-
ir íslendinga að gerast aðilar
að öðru hvoru þeirra viðskipta
bandalags, sem ýmist hefur
verið komið á fót eða er í upp-
siglingu. Yrði hins vegar um
að ræða fríverzlunarsvæði fyr-
ir alla Evrópu, eins og áður var
um. rætt, mundi margt mæla
með því að íslendingar yrðu
þar aðilar, ef reglurnar um
fiskverzlunina yrðu viðunandi
og hef ég áður hér á hinu háa
alþingi lýst þeim rökum, sem
ég tel liggja til bess. Vonandi
verður hið nýja fríverzlunar-
bandalag ríkjanna sjö ekki
lokaspor í þessu máli, heldur
áfangi í átt til fríverzlunar-
bandalags, er taki til allra
ríkja Efnahagsstofnunar Evr-
ópu. Það er vitað, að hin 3 ao-
ildarríkin að Efnahagssam-
Nýi flugturninn við Akure
vinnustofnuninni, írland,
Grikkland - og Tyrkland, sera
eru utan við bandalögin tvö,
telja hagsmunum sínum bezt
borgið innan allsherjarfríverzl-
unarsvæðis Evrópu. Þó hafa nú
bæði Grikkland og Tyrkland
leitað eftir samningum við
tollabandalagið, en ekki er enn
vitað í hverju þeir eru fólgnir.
Ríkisstjórnin og sérfræðinga-
nefnd sú, sem ég hef ráðgast
við um þetta mál síðan það
komst á dagskrá, telur hins
vegar ekki tímabært að sinni,
að taka upp neina slíka samn-
inga við hvorugt bandalagið.
Ríkisstjórnin telur heppilegast
að bíða átekta um sinn og sjá
hverju fram vindur. Ef næstu
mánuðir líða án þess að teknir
verði að nýju upp samningar
um viðskiptabandalag, er taki
til allra aðildarríkja Efnahags-
samvinnus'ofnunar Evrópu, tel
ur ríkisstjórnin tímabært og
nauðsynlegt að leita hófanna
um samninga við helztu við-
skiptalönd okkar í bandalög-
unum eða bandalögin í heild, I
því skyni að þessi nýju við-
skiptasamtök torveldi ekki við-
skipti íslendinga við aðildar-
ríkin og rýri ekki viðskiptaaði
stöðu þjóðarinnar.
Framhald af 12. síðu.
bræðsla, en höfnin væri með
ágætum. — A.J.
)
SALTAÐ í 2400 TUNNUR
Á NORÐFIRÐI. j
Neskaupstað í gær.
HINGAÐ bárust 4000 mál f
nótt og eru allar þrær orðnar
fullar. (
Samtals er búið að salta hér
í 2400 tunnur. — O. S. i
Þormóður goði
Þetta er mynd úr liinum nýja flugturni, sem reistur hefur
verið við flugvöllinn á Akureyri. Er þetta fyrsti flugturn-
inn, sem byggður er af íslendingum. Á þriðjudaginn síðasta
var fyrstu flugvélinni veitt lendingarheimild úr turninum.
i
Framhald at 12. siðu.
merhaven og byggjendur vél-
anna, Krupp Macliinlabrik,
Essen, um bætur vegna út-
gjalda, er Bæjarútgerðin hef-
ur haft af legu skipsins I
Bremerliaven frá 12. febrúas
til 21. júlí þ. á.
Ennfremur um bætur vegna
stöðvunar skipsins frá veiðuna
í desember 1958 og á um«
ræddu tímabili á árinu 1959»
Voru umræddar bætuí
greiddar Bæjarútgerð Reykja-
víkur hinn 24. júlí, eða tveim
dögum eftir að b/v „Þormóð-
ur Goði“ fór heimleiðis frá
Bremerhavén. ,
Framhald af 1. síðu.
Eyjólíur
/
tölur til um fjölda þeirra, sem
reynt hafa en gefizt upp.
Af þessum 103 hafa aðeins
20 synt frá Englandi til Frakk-
lands, eins og kapteinn Webba
en hinir frá Frakklandi tjl Eng-
lands.
í fyrra reyndu t. d. 31 viS
sundið, en einungis 6 luku þ’/f,
Fyrsta konan synti yfi®
Ermasund 6. ágúst 1926. Hún
heitir Gertrude Ederle og ei
bandarísk. Vakti sund hennat
mikla athygli á sínum tírna. —
Tíminn var 14 klukkustundi®
og 35 mínútur. ij
Á deildafundum í dag verðgj
auk kosninga tekin fyrir frum-
varp um samkomudag hing
nýja þings svo og tvö frum-
vörp. um almannatryggingar og
áburðarverksmiðju. _i
2 14. ágúst 1959 — Alþýðublaðið