Alþýðublaðið - 01.09.1959, Síða 3
iw........................................................„■iiiii.miu.iliiiiumiúiKii.I.I.II, .................... iiiiiii..........................................................................................i.mimmmr ..............................................mm.mmmii.............
• •
FYRIR tíu árum áttu íslendingar .frumkvæði að því á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna í New York, að alþjóða laganefnd samtakanna, sem
átti að taka lög hafsins til meðferðar, var einnig falið að rannsaka lög um
landhelgi. Bretar og fleiri börðust hatramlega gegn því, að nefndinni væri
fengið þetta verkefni, en fengu ekki hindrað það. Þegar nefndin haiði
lokið verki sínu, var ákveðið að kalla saman sérstaka ráðstefnu — Genfar-
ráðstefnuna 1958. Hún vann mikið verk,. en tókst ekki að leysa það höfuð-
atriði, að gera samþykkt um landhelgi og fiskveiðitakmörk.
Mál þessi voru því enn rædd á allsherjarþingi SÞ í fyrrahaust, og
blandaðist þá að sjálfsögðu landhelgisdeila íslendinga og Breta mjög í
málið. ítarlegast var málið rætt í laganefnd þingsins, 6. nefndinni, en þar
sátu margir sömu sérfræðingarnir, sem þjóðirnar höfðu sent á Genfarráð-
stefnuna.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ telur fróðlegt fyrir lesendur sína að fá stuttar svip-
myndir af þeim hliðum landhelgismála, sem umræðurnar snerust um, en
það eru einmitt þau atriði, sem fram eru borin á báða bóga í deilu okkar
og Breta. Því miður er aðeins hægt að hafa örfáar setningar eftir ræðu-
mönnum, og fulitrúar margra þjóða ræddu ekki efnisatriði, heldur aðeins
formsatriði um næstu ráðstefnu. Hér er því að sjálfsögðu ekki um neina
tæmandi mynd að ræða.
Tvö höfuðatriði eru í þessu máli: 1) Hver er nú lögleg landhelgi að
þjóðarétti, 3 mílur eða 12? 2) Geta ríki fært landbelgi sína út einhliða —
án samninga við önnur ríki, og þarmeð rýrt hið frjálsa „opna haf“? Hér
fara á eftir raddir um þessi atriði og nokkur fleiri, teknar úr skýrslu Sam-
einuðu þjóðanna um umræður í sjöttu nefndinni.
f aðalstöðvum Sameinuðu þjóðanna í New York fóru
fram umræður þær, sem hér eru birtar glefsur úr. Urðu
þær í laganefnd allsherjarþingsins s.l. haust, eftir að fs-
lendingar höfðu fært landhelgi sína út í 12 mílur. Þar
sátu margir helztu þjóðréttarfræðingar heims, sumir
hinir sömu, sem áður sóttu landhelgisráðstefnuna í Genf.
Afstaða þeirra var mjög mismunandi, margir andvígir
ílslenzku afstöðunni, aðrir hliðhollir.
12 mílur eru ólöglegar.
3 mílur eru þjóðaréttur.
W. V. J. Evans (Bretlandi):
Þar sem ekkert samkomulag náðist í Genf
um að breyta gildandi reglu þjóðaréttar, var
það eftir sem áður skoðun ríkisstjómar henn-
ar hátignar, að landhelgi ríkja væri almennt
takmörkuð við þrjár mílur og að strandríki
hefði ekki einkarétt til fiskveiða utan við land-
helgi sína.
Charles Chaumont (Frakklandi):
Franska ríkisstjórnin heldur áfram að að-
hyllast þriggja mílna regluna.
Alberto Zuleta Angel (Colombíu):
Regla, sem minnihluti ríkja fylgir, enda
bótt það séu stórveldi og fyrri ráðamenn víð-
áttumikilla heimsvelda, er ekki þjóðaréttur.
Þess vegna hafa þau ríki, sem hafa víðari
Jandhelgi en 3 mílur, til dæmis 12 mílur, ekki
horfið frá neinni reglu þjóðaréttar.
Arthuro M. Tolentino (Filippseyjum):
Hvorki hefur verið til almenn framkvæmd
eða samningar er settu þrjár mílur sem breidd
landhelginnar. Við opnun Genfarfundarins
néldu aðeins 20 af 70 strandríkjum enn við 3
mílna mörkin.
Auk þess, sem fram kemur í umsögnum um
3ja mílna landhelgina, var þetta meðal ann-
ars sagt:
W. V. J. Evans (Bretlandi);
Brezk herskip eru á úthafinu (svo!) við
strendur íslands eingöngu til að vernda brezka
íiskimenn frá ólöglegum afskiptum og hand-
töku á hafi úti og eru því í fullu samræmi við
þjóðarétt.
Charles Chaumont (Frakklandi):
Ef tekin væri upp 12 mílna landhelgi, mundi
úthafið (þ. e. allt hafsvæði utan landhelgi)
minnka um 3 milljónir enskra fermílna, eða
sem svarar flatarmáli Bandaríkjanna, og ná-
iega öll sund mundu verða innan landhelgi.
Jacques Houard (Belgíu):
Ef ekki semst um málamiðlun, mun belgíska
stjórnin líta svo á, að þrjár mílur haldist ó-
breyttar.
A. J. P. Tammes (Hollandi):
Alþjóða laganefndin neitaði að véfengja rétt
annarra ríkja til að neita að viðurkenna út-
færslu landhelgi út fyrir þriggja mílna tak-
mörkin.
Koto Matsudaira (Japan);
Japanska sendinefndin telur þriggja mílna
mörkin einu viðurkenndu reglu þjóðaréttar
um takmörk landhelginnar. Útvíkkun fram
yfir það er ekki gild nema hún sé beinlínis
viðurkennd og viðtekin af öllum þjóðum —
eða staðfest með alþjóðlegri samþykkt.
James G. Johnson (Líberíu);
Líbería hefur alltaf fylgt þriggja mílna regl-
unni og mun halda því áfram, þar til henni
verður breytt með alþjóðlegri samþykkt.
3 mílur eru EKKI þjóða-
réttur.
Garcia Hobles (Mexíkó):
Af skýrslu Sameinuðu þjóðanna er það áug-
ijóst, að þriggja mílna mörkin, sem (þjóðrétt-
arfræðingurinn) Gidel hafði fyrir 25 árum
kallað ..fallið átrúnaðargoð“, var algerlega
dauð. Reglunni. hafði aldrei verið almennt
fylgt. Hún var aldrei viðurkennd af skandi-
navisku löndunum, Miðjarðarhafslöndunum,
Rússlandi og ýmsum Mið- og Suður-Ameríku-
ríkjum.
P. D. Morozov (Sovétríkjunum):
Það er því minnihluti ríkja, sem hefur tekið
þriggja mílna regluna og vill troða henni með
valdi upp á aðrar þjóðir.
JVT. Melchior (Danmörk):
Hin klassisku þriggja mílna mörk eru ekki
lengur framkvæmanleg.
Mustanha Abdesselam (Túnis):
Það var athyglisvert, að allar tillögur, sem
bornar voru undir atkvæði á Genfarfundinum
gerðu ráð fyrir annað hvort 6 eða 12 mílna
landhelgi.
Mustafa Kamil Yaseen (Iraq):
Ef þriggja mílna reglan hefur nokkru sinni
verið til, þá er hún það ekki nú.
Diaz Gonzales (Venezuela):
Umræður á Genfarfundinum sýndu fyrst, að
hin svokallaða þriggja mílna regla var úrelt,
og hin eina regla, sem til er, er sú, að engin
almenn regla sé til.
G. S. Thorvaldson (Kanada):
Kanada hefur alvarlegar áhyggjur af því,
að ekki eru til nein alþjóðleg lög um breidd
landhelginnar og fiskveiðibelti þar fyrir utan,
viðurkennd af samfélagi þjóðanna sem heild.
Hans G. Andersen (fslandi):
Margar sendinefndir héldu því fram í byrj-
un Genfarfundarins, að þriggja mílna mörkin
væru regla í þjóðarétti, og strandríkið gæti
ekki hindrað erlend skip frá fiskveiðum utan
þeirra. Ráðstefnan hefur sýnt, að þetta er ekki
í samræmi við staðreyndir alþjóðlegs lífs.
Krispis (Grikklandi);
Skoðun grísku stjórnarinnar varðandi regl-
una um mjóa landhelgi, er óbreytt. (Hann gerði
þó undantekningu um ísland, sem lýst er ann-
ars staðar í blaðinu).
12 mílur eru löglegar.
Usman Sastroamidjojo (Indónesíu):
Útfærsla ríkisstjórnar hans — eins og margra
annarra — í tólf mílur var aðeins óhjákvæmi-
leg afleiðing af vaxandi þörf fyrir öryggi og
nauðsvn á auðæfum sjávarins til matar og
lífsviðurværis.
Ferevdoun Adamiyat (fran):
Albjóða laganefndin sagði, að þjóðaréttur
leyfði ekki útfærslu landhelginnar út fyrir 12
mílur Réttur ríkja til að færa út í 12 mílur
ætti að viðurkennast.
Alherto Ualloa (Perú):
Þau lönd, eins og Perú, sem krefjast réttar
til að hafa „takmörkuð yfirráð“ yfir víðari
hafsvæðum en önnur ríki, hafa ávallt gert það
á þeim forsendum að slíkt þýddi ekki tak-
mörkun siglinga eða verzlunar, sem er grund-
völlur frelsis hafsins. Slíkar kröfur byggjast
á landfræðilegum, haffræðilegum, lífeðlis-
íræðilegum, efnahagslegum og félagslegum
aðstæðum.
Garcia Robles (Mexíkó):
Hefðin í þjóðarétti um þessi mál er mismun-
andi að efni, en byggist hefðbundnum rétti
Framhald á 5. síðu.
■uikiL-iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiia
Alþýðublaðið — 1. sept. 1959 3