Alþýðublaðið - 23.06.1959, Blaðsíða 6

Á MORGUN er 24. júní,
— Jónsmessa.
Fyrr á öldum, þegar hlöð
voru engin og bækur fáar,
þegar þjóðsögurnar og
ævintýrin blómstruðu, —
var mikil trú bundin við
Jónsmessuna. Nú er þetta
horfið og í staðinn höfum
við fengið ótrúlegan og oft
ÞEGAR FJAM • - o. . IDIK IN E ÚL ■ ■ ■ LAUS
á tíðum uggvænlegan veru-
leik vísindanna. Þótt menn
hefðu óspart beitt ímyndun-
arafli sínu í þá daga og ó-
hikað látið gamminn geysa
í rökkrinu og einverunni,
þá hefði sá á sviptsundu ver
ið álitinn makalaus lygari,
sem hefði látið sér detta í
hug geimferðir, spútnika og
annað, sem er að verða dag-
legt brauð á okkar dógum.
Hið eina, sem enn eimir eft-
ir af gömlu trúnni á Jóns-
messunni er, að stundum
breyti þá um veður.' Við
skulum vona að svo verði
nú, þegar flesta er farið að
lengja eftir sumarblíðunni.
Kannski, að dyrnar opnist
að dásemdum sumarsins á
Jónsmessunótt uð þessu
sinni — nóttinni, sem er í
rauninni engin nótt, — að-
eins rómantískt rökkur í
nokkra tíma.
-Jy AÐ BABA SIG
NAKINN í DÖGG-
INNI.
Það er ýmislegt,- sem
ræða má um Jónsmessuna,
og við skulum byrja á því
að fletta upp í „íslenzkum
þjóðháttum“, eftir Jónas ■
Jónasson frá Hrafhagili. —
Þar stendur:
„Jónsmessan (24. júní)
var lengi mikill merkisdag-
ur á landi hér og haldin
heilög, þangað til hún var
numin úr helgidagatölu með
konungsbréfi 26 okt. 1770.
Einkum var afarmikil trú á
Jónsmessunóttinni. Þá flutu
uppi allir náttúrusteinar eða
komu upp, ef þeir voru til
í jörðu eða brunnum, og
verður þá að vera við til
að ná þeim. Þá hljóp kvika-
silfur saman. Þá verður og
að taka lásagras og mjaðurt
og þjófarót, ef þau grös
eiga að duga til þess, sem
átti að hafa þau: opna lása
og sjá þjófa. Þá er döggin
svo heilnæm, að manni
batna allir sjúkdómar, ef
menn velta sér í henni alls-
berir. Þá er og gott að sitja
úti á krossgötum. Nú er öll
trú á Jónsmessunni horfin,
nema sumir trúa því enn í
dag, að stundum breyti um
veður með henni, en aðrir
eigna það heldur sólstöðun-
um, sem eru rétt á undan“.
á vatnið. Ef hún flaut, var
það kvenmaður, sem hafði
stolið, en ef hún sökk, var
það drengur. Skugginn á
jurtinni átti að sýna, hver
maðurinn væri. Við athöfn-
ina áttlað lesa þennan kröft
uga formála: „Þjófur, ég
stefni þér heim aftur með
þann stuld, sem þú stalst
frá mér, með svo sterkri
stefnu, sem guð stefndi djöfl
inum úr paradís í hélvíti!1*
Margar fleiri jurtir höfðu
aðskiljanlegar náttúrur og
flestar þeirra urðu hvað
magnaðastar á Jónsmessu-
nótt.
Jy NORNIR RIÐA
M GANDREIÐ Á FUND
„Nornir ríða gandreið á fund húsbónda síns“ heitir þetta málverk eftir Falero.
Málarinn hugsar sér nornirnar sem föngulegar meyjar, sem sitji fagurlega á kúst-
sköftunum.
VV JURTIRMEÐ
W MERKILEGAR
NÁTTÚRUR.
Grösin, sem minnzt er á,
áttu öll að hafa merkilegar
náttúrur — og gefa nöfn-,.
in nokkuð til kynna, hvers
kyns þær voru. Álitið var,
að' þjófarótin væri vaxin
upp, þar sem þjófur hefði
verið hengdur og væri sprott
in upp úr náfroðunni upp
úr honum.. Þegar þjófarót
var tekin, varð að grafa út
fyrir aíla aiigana á henni,
án þess' að skerða nokkurn
þeirra nokkurs staðar, nema
meginrótina, sem gengur
beint niður í jörðina. Hana
varð að slíta. Sú náttúra
átti að fylgja henni, að sér-
hvert kvikindi, sem heyrði
hvellinn, þegar hún var slit-
in, var þegar dautt. Þeir,
sem grófu þjófarót, áttu því
að binda flóka um eyrun. —
Þjófarót átti að hafa þá nátt
úru að draga að sér grafsilf-
ur úr jörð. Fyrst varð þó að
stela undir hana peningi
bláfátækrar ekkju á milli
pistils og guðspjalls á ein-
hverri af þremur stórhátíð-
um ársins.
Mjaðurt var höfð til þess
að vita hver hafi stolið. —
Hana átti að taka á sjálfa
Jónsmessunótt um lágnætt-
ið, láta í mundlaug við
hreint vatn, og leggja urtina
SÍNS MEISTARA.
Jónsmessan er enn hátíð-
leg haldin víða í nágranna-
löndunum, — sérstaklega í
Noregi. Þar er fagnað kom-
andi sumri með söng og
dansi og kveikt Jónsmessu-
bál víða um landið. Löngu
áður byrja börnin að safna
tómum kössum og öðru, —
TYNDI
GIMSTEINNINN
KRULLI
sem þau safna sí
í veglegan hrauk
glatt á Jónsmessr
er semsagt mik:
tíð en flestum er
upprunalega ás
gleðskaparins. Bi
gamla daga kvei
að halda nornu:
hyski og illum;
hæfilegri fjarlæg
trú manna, að á
væru það ekki
mannlegar verur,
hátíð, heldur eii
tröll og aðrar;
verur.
Nornirnar átti
um loftið á kústs
granda öllu, sem
varð. Þess vegn
menn bál sér til a
Og hvert skyl
skammirnar ver;
gandreið á Jónsj
Jú, þær áttu að v
á fund síns meisti
föður, — fjandai
að kyssa hann ai
Álitið yar, að ein
ar bækistöð skra
í Harzen í Þýzb
einnig áttu að vi
fjöll í Noregi. Ti
staður hans á al
kringlunni var sa
sögðu á Heklu hé
Þar átti að vera :
inn í helvíti og
meistarinn eldi c
hvenær sem hor
aðist
VV FAÐMAÐI
IRNAR S\
AÐ ÞÆR <
ÞVÍ ALDÍ
Pokurinn tók
virðulegli á móti
um, bauð þeim þ
bak sitt að kysss
stödd athöfnii
amma hans,
gerði honnör
En dásamlegust ;
þó kveðjuathöfn:
skrattinn að fað
norn fyrir sig s
æðislega, að þæ
því ekki meðan J
Það þurfti þol
þess að sitja vi
Jón smessunóttinc
nornir og illa an<
íreistandi að fá
inn göngi.,'lúr me
sinni lil þess að
Urð nátiúrunnar
var álitið hættul
BIG BEN sló sex högg,
meðan flugvélin, sem Dekk-
erhjónin voru í, flaug lágt
yfir borgina. Og á sama
tíma liggur Frans í óþægi-
legum stellingum á gólfinu
í bílnum, sem ekur á hundr-
að kílómetra hraða. Bílstjór
inn er í léttu skapi og fiaut-
ar hvern lagstúfinn á íætur
öðrum, Skyndi'.
hann og uppgöÞ
speglinum, að la
er í bílnum. Ha
skjótt við og n
Q 23. júní 1959 — Alþýðublaðið