Alþýðublaðið - 11.09.1959, Side 5

Til að fá líf i línurnar og láfa dansa hringi og ferninga.
„SKÓF á steini, brot í gang
stétt, hvort tveggja býSur upp
á ennþá meiri breytileik
forma en víðáttumikið lands-
lag og stendur þér nær. Og
hugmyndafiugi áhorfandans á
að leyfast frjálsræði, ég legg
áherzlu á það, eins og eigin
fantasía fær að leika sér með
liti og form. Esjan er ekki ein-
göngu falleg vegna ytri lína,
heldur vegna litabreytinga og
formáhrifa, og það er einmitt
þessi síbreytileiki lita og
forma, sem veitir ótakmark-
aða fjölbreytni. Landið hefur
alla tíð haft sterk áhrif á mig
og á mig verka öll þessi mál-
verk sem landslagsmyndir“.
Eitthvað á þessa leið tók
Hörður Ágústsson listmálari
til orða, er hann gekk með
austurveggnum í listamanna-
skálanum með fréttamanni
blaðsins, en þar hanga nálægt
þrjátíu olíumálverk. Það er
mikil birta yfir myndunum,
það er eitthvert ljós á ferðinni
í þeim flestum, við sjáum
Kjarval með skæran geisla-
baug um höfuð sámgróinn
hrauninu, eins og hann hefði
legið þar síðan hraunið rann.
„Hvernig á ungur listmálari
að sjá Kjarval öðruvísi en með
geislabaug og samvaxinn
hrauni?“ spyr Hörður, og víst
mun hann lengi verða talinn
hluti af íslenzku hrauni og
hraunið samgróið honum. —
„Málarinn neyðir áhorfand-
ann til að líta með sér á lands-
lagið á þann hátt, sem það er
túlkað, og það er myndamálið,
sem mestu varðar“.
Á vesturveggnum kveður
við nýjan tón, landslagið vík-
ur fyrir teikningum og klipp-
mjwidum. „Það er satt, — ég
þreifa fyrir mér á nýjum vett-
vangi, en berst þó á báðum
vígstöðvunum í einu, er að
rótast í þessu hvoru tveggja,
en hef ekki hugmynd um,
hvernig framtíðin verður. —
Segja má, að ég sé „rasjónal-
isti“ á morgnana og „róman-
tíker“ á kvöldin. Stundum
verðum við að hreinsa til ó-
þarfann til að komast að hinu
einfalda striki, sem er undir-

Hörður Ágústsson — á bak við hann er listaverk það, sem
hann gerði fyrir Búnaðarbankann við Laugaveg.
staðan. Grunntónninn í mús-
íkinni er aðeins einn, svo
kemur tónskáldið og lallar
með tóninn, hleypur eða stekk
ur með hann og úr verður
hrynjandi og hljómkviða. Hér
gildir sama lögmál og í tón-
list, að byrja nógu einfalt,
hreinsa til þangað til við
stöndum með nakta línuna,
ferning eða hring, og listamað
urinn er frjáls um að láta hlut
ina hlaupa um rúmið. Hann er
ekki eins og arkitekt, sem
stendur andspaénis sama
vanda með húshlið og glugga,
því að hann er bundinn af
notagildi gluggans. Hvar á
hann að vera og hve stór? spyr
arkitektinn til að skapist sam
ræmi, sem er undirstaða og
stafróf allrar listar. Það er
erfitt að útskýra músík, sum-
ir komast inn í hana gegnum
Tsjaikovsky, þetta er nokkuð,
sem maðurinn verður að upp-
lifa sjálfur. Ljós og litir, ljósir
blettir á dökku og dökkir á
Ijósu, eða línur, sem streyma
um formið, slitna og tengjast
og hoppa allavega. Áhorfand-
inn þarf að skynja hreyfing-
una. Mig dreymir um að gera'
abstrakt kvikmynd til að fá
líf í línurnar, til að láta dansa
hringi og ferninga. Og hérna
— og Hörður víkur sér að
einni myndinni — hérna hef
ég reyndar gert lítið handrit
að kvikmynd, línurnar koma
inn og dansa í hinum ólíkustu
og margbreytilegustu stelling
um, og hverfa og koma aftur
í annarri mynd. Þannig ætti
fólk miklu betra með að lesa
myndirnar og skilja . .
Teiknimyndirnar og klipp-
myndirnar eru áhrif frá húsa-
teiknáranum í Herði Ágústs-
syni. Hann var reyndar byrj-
aður að læra arkitektúr og
hefur að undanförnu hjálpað
fólki við að byggja með því
að auðvelda litaval. Hann hef-
ur líka málað stórar vegg-
skreytingar í borðsalnum í
Arnarhvoli, í Búnaðarbankan-
um, í Bifröst í Borgarfirði og
í Reykjalundi, og auglýsinga-
veggi, svo sem Hörpusilki við
Snorrabraut, og auk þess hef-
ur hann teiknað margar bóka-
kápur.
Þessa dagana eru rétt tíu
ár liðin frá fyrstu málverka-
sýningu Harðar Ágústssonar í
Listamannaskálanum, en um
vorig 1949 kom hann fyrst
fram á sjónarsviðið með sýn-
Hérmeð úrskurðast lögtak fyrir gjaldfölln-
um en ógreiddum útsvörum 1959 til bæjar-
sjóðs Kópavogskaupstaðar, auk dráttarvaxta
og kostnaðar.
Verður lögtak framkvæmt að liðnum átta
dögum frá dagsetningu þessa úrskurða fyrir
öllu útsvari 1959 hjá þeim útsvarsgjaldend-
um, sem eigi hafa greitt fyrir þanm tíma all-
an þann hluta útsvars, sem greiddur átti að
vera 1. þ. m.
J
Bæjarfógetinn í Kópavogi,
7. september 1959.
Sigurgeir Jónsson.
ingu í París. Hann vakti mikla
athygli, og hélt þrjár sýning-
ar fyrrihluta áratugsins, en
hefur síðan ekki haldið sýn-
ingu síðustu fimm árin. Fyrir
þremur árum brá hann sér til
Parísar og eru margar myndir
á sýningunni þaðan.
Annars lifir Hörður borg-
aralegu lífi, á bíl og börn og
aðspurður úm breytingar
fyrsta áratug listamannafer-
ilsins segir hann, að inntakið
,sé enn hið sama', þótt formið
hafi nokkuð breytzt og skír-
skoti nú meira til arkitektsins
heldur en til þess ljóðræna»
„Það er eðlilegt“, segir hann,
„að fólk skilji ekki undir eins
allar myndir, en listamaður-
inn ætlast til þess, að fólk
nálgist þær fordómalaust. —
Þrátt fyrir tilraunir með ný-
mæli og nokkrar formbreyt-
ingar hef ég ekki slitnað úr
samhengi við fortíðina“.
BÆKUR OG
HÖFUNDAR
I
MAÐUR gæti haldið að
þeir íslendingar, sem dvelja
langvistum í öðrum löndum
og álfum, væru svo að segja
glataðir fyrir þjóðerni vort og
tungu, en því er sem betur fer
oft og einatt ekki þannig far-
ið. íslenzk þjóð og land hefur
áreiðanlega hvergi verið elsk-
að heitar en í útlegðinni hand
an við höfin. Þar blika minn-
ingarnar um heimalandið og
þjóðina í skærustum ljóma.
Richard Beck er gott skáld,
— það vissum við áður. Hann
er einn af ágætustu fulltrúum
íslenzkrar menningar erlend-
is, ■— það vissum við líka áður.
En að ísland og það sem ís-
lenzkt er, væri honum jafn-
hugstætt og raun ber vitni um
í ljóðum þessum, hefði maður
varla getað ímyndað sér. Hvar
sem hann fer, — vestur við
Kyrrahaf eða í þjóðgarði
Bandaríkjanna, minnist hann
íslands, og allt verður honum
tilefni til að hugsa heim, og
heima er á máli hans á íslandi.
Þó að hann sé góður fóstur-
sonur Ameríku, er það furðu-
fátt í ljóðum hans, sem minnir
á hana. Sannast á þeim hið
fornkveðna, sem Sveinbjörn
Egilsson snéri svo snilldarlega
á íslenzku, að römm er sú taug
er rekka dregur föðurtúna til.
Kvæðin eru flest stutt, ort
að því er virðist í einu andar-
taki. Þau eru mild og blæ-
falleg og bera vitni um göfuga
skapgerð, sem ann hinu .góða
og háleita, hefur samúð með
smælingjunum og dáir góða
menn og mannvini eins og t.d.
Sigurgeir Sigurðsson biskup
og skáldið Sigurður Júlíus Jó-
hannesson.
Að hann kann einnig að
meta glens og gaman, sést á
fallegu vísunum um Vesturís-
lendinginn Káin.'
Sem dæmi um hinn fágaða
og smekklega frágang ljóð-
anna vil ég að lokum taka hér
upp eina sonnettu, sem heitir
„Sólsetur“.
Ljósálfar dansa á silfurþiljum
sævar.
Sól tjaldar vesturhimin geisla-
pelli,
höfuðtraf gullið hvítu vefur
felli,
hjúpuð í mjúka voð ins fyrsta
snævar.
Dagsaugu lokast. Hljóðstíð
nótt af hafi,
húmskikkju búin, treður vegu
jarðar.
Skuggmyndir tindra, titra í
lygnu jarðar.
Tungl rís sem demanfssigð úr
rökkurkafi.
t
Stjarnaugu opnast, himins
helgiljós
horfa með ljúfu brosi á foldu
niður.
Draumhöfgi vefur faðmi fölva
jörð.
Andinn sér nýja heima í
hrímsins rós.
Hjartanu vaggar fjarra vatna
kliður.
Dýrðleg er kvöldsins kirkja cg
tíðagjörð.
Jakob Jóh. Smári.
DE GAULLE, forseti Frakk-
lands, hefur hert tökin á hern
um. Undanfarna daga hefur
verið skýrt frá ýmsum stöðu-
veitingum innan hersins og er
sú mikilvægust, að frá 1. okt.
lætur André Zeller af störf-
um sem formaður herforingja
ráðsins, en við tekur Demetz
herforingi.
Demetz er sérfræðingur í
vélahernaði eins og de Qaulle
sjálfur. Hann var í þjónustu
de Gaulle vorið 1940, þegar
De Gaulle
hann skrapaði saman í flýti
nokkrar vélahersveitir og
vann eina stóra franska sigur-
inn í baráttunni við þýzka
innrásarherinn. Hann gekk í
hersveitir frjálsra Frakka þeg-
ar í stað og er talinn öruggiu:
fylgismaður de Gaulle.
Zeller hershöfðingi tilheyr-
ir aftur á móti þeim hluta
franska hersins, sem ekki eru
tryggir í fylgi sínu við for-
setann. Hann sagði af sér störf
um 1956 vegna ágreinings við
verandi hernaðarmálaráð-
herra, jafnaðarmanninn Max
Lejeume og skrifaði greinar-
flokk í Carrefour um óánægju
sína með stjórnina. Eftir 13.
maí-stjórnarbyltinguna gerði
de Gaulle hann að formanni
herforingjaráðsins, en nú hef-
ur verið talið, að Zeller standl
á bak við árásir í blöðum
á hendur hermála-
ráðherrans Guillaumat.
Þá hefur það vikið athygli,
að tengdasonur de Gaulle, Al-
ain de Boissieu, hefur verið
skipaður yfirmaður vélaber-
sveita Frakka. Hann hefur
áður verið herforingi í Alsír,
en sagt er, að hann hafi ósk-
að eftir að vera fluttur þaðan.
Framhald á 10. síðu
Alþýðublaðið — 11. sept. 1959 §