Alþýðublaðið - 29.11.1934, Blaðsíða 2

FIMTUDAGINN 29. NÓV. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐI8
Styrkþegnr.
Viö, sem þurfum að leita á náð-
ir fátækraful ltrúarma hér í Reykja-
vfk, vegina atvmnulieysis, veikinda
eða amiara meina, fáum ósjaldan
að heyra að við stöndum tröppu !
meðar en þieir háu berrar í pjóð-
félagimu. Við fáum oft að heyra
orðiin „þurfalingur“ og „sveitar-
limur“, og ef við ekki tökiun öll-
um þeim sví,virðingum með þögn
og þolimmæði, þá erum við bara
„vanþakklátar skepnur“.
Lög um þuTfamannaframfæri
eru svo loðin og ónákvæm, að
það er algertega lagt í vald ihlut-
aðeigandi fátækrastjórnar, hvem-
ig hún framfærir síjna þurfamenn,
aðeiins tekið fram, að það vetíði
að vera á forsvaranlegan hátt, en
„forsvaranlegt" getur það varla
kallast, að ætla manni að lifa af
80 auium á dag hér í Reykja-
vik. Ég býst við að nokkrir þeir
menn séu til, sem g en ast myndu
við sliikan kost. Ég býst við því,
að Jón Þorláksson, þegar hann
var útij í Danmörku og eftir hans
eigin sögn matreiddi fyrir sig
sjáifan á •olíuvél, hafi ekki kom-
ist af með 80 aura með núverandi
vöruverði á dag, þrátt fyrir all-
an hans útreiknmg og verkfræði,
og er þó maðurinn ekki stór, að
minsta kosti kæmist hann þá af
með minni tekjur nú.
Nú eru til margir styrkþegar,
sem ekki einu sinni fá 80 aura
á dag, því þegar gamalmenni,
sjúklingar og aðrir einstæðingar
eiga í hlut, er klipið af þiessum
skamti og hann færður niður við
hvert tækifæri, sem mörg gef-
ast, þar sem engiin samtök eða
félagslíf er með þessu fólki.
Margt niðingsverkið hefir verið
framið á þessum aumingjum, án
þess að það hafi nokkurntíma
toomið í dagsljósið.
Á meðan okkar málum er svo
komið, að við njótum lítillar eða
engrar lagavemdar í þjóðfélag-
inu, verðum við að eiga okkar
samtök til þess að berjast fyrir
okkar kröfum og koma í veg fyr-
ir að okkur sé misþyrjnt eins og
verið hefir. Til þess megum við,
að óneyndu máli, vænta stuðn-
ings rikisstjómarinnar eiins og
hún er nú skipuð.
I kyrþey hefir verið unnið að
því, að stofna félag styrkþega í
Reytojavík, og eru nú þegar komn-
ir svo margir, að það getur farið
að byrja að starfa, en það kem-
ur því aðeins að notum, að fjöld-
inin standi saman með sílnar kröf-
ur og fylgi þeim fram.
Þeir, sem vildu bætast 1 hóp-
inin, leggi nöfn síin og heimilis-
rang í lokuðu umslagi inn á af-
greiðslu Alþýðublaðsins, sem
flestir fyrir 5. næsta máinaðar.
Styrkpegi.
Eu^ pið tfFflð ?
Það þykir heimskulegt og það
er hdmskalegt að tryggja ekki
húsbúnað sinn. og föt. Það kostar
tíjtið en bætir tjónið, ef það bier
að höndum, og það getur það
gert hvenær sem er, það hafa
dæmin iðuliega sýnt okkur. En
ekkeit dót engln föt eða nokkure
konar eigindómur er eins dýr-
mætt eins og heilsan og því hlýt.
ur skynsiemin að segja okkur, að
fyrst og fremst beri að tryggja
heilsuna svo vel, siem kostur er á.
Sú sjúkratrygging, sem bezt er
hægt að sjá sér borgið í hér í
bæ, er Sjúkmmmlag Reykjmík-
ur. Það er trygging, sem enginn,
sem rétt hefir ti:I að nota, ætti áð
láta undir höfuð ieggjast að nota
svo framt að hann eða hún mögu-
lega getur. Því er líkt farið msð
heilsuna eins o,g eldsvioðann: Bng-
in:n getur vitað hvenær eða hvern-
íg það ber að höndum, af því’
verður að tryggja sig fyrir því'.
Hér skullu sýnd nokkur dæmi af
handahófi, , hverja þýðingu slík
trygging hefir haft fyrir félaga
I S. R.
Verkamaður varð fyrir slysi og
jþurfti á mikil.li læknishjálp að
halida, svo og langri sjúkrahúss-
vist; hann fékk 350 kr. úr S. R.
á einu ári. Sú trygging hafði
ó einu árí. Sú trygging hafði
kostað 30—50 krónur.
AUslaus stúlka, sem átti fá-
tæka og heilsulausa foretdra,
misti heilsuna. Árið 1933 fékk hún
558 kr. úr samiiaginu. Ef tekiin eru
árín 1916 tiil 1933, að báðum með
töildum, hefir hún fengið nál. 3000
kr. Fyrír þá tryggingu hefir hún
greitt nál. 300 kr.
Stúika, sem ekki hefir góðar á-
stæður, hefir s. 1- 3 ór fengið |um
800 kr., og sjálf greitt til S. R. á
sama tíima um 100 kr.
Svoina dæmi mætti lengi nefna,
en þess ætti ekki að gerast þörf.
S. R. heíir haft svo mikla þýðingu
í fyrjr alþýðuna í Reykjavík og
fyrir bæilnm í hejld.
j Þess má geta, að fólk er nú
! mjög að vakna til meðvitundar
um þessa nauðsyn. Sí'ðustu mán-
uðá hefir tala nýrra félaga verið
40—50.
Hver einasta kona og hver ein-
asti maður, sem rétt hefir til að
yera í S. R., ættu að vera þar
því glaðari því minna sem þau
þurfa að nota það.
Enn eiga orð G. B. fyrv. land-
læknis við, er hanin notaði mifcið,
þegar hanm var að koma S. R. af
stað: „Be jð hver anmrs bir5ftn.“
Aiflýðaflo!(karinn
brezki skiftir um ritara
um næstu áramót.
LONDON í gærkveildi. (FO.)
J. S Middleton hefir veríö út-
nefndur r;itari verkamannaflokks-
ins í Englamidi, í stað Arthur Hen-
derisiom, og mun taka við störfumt
sínum um áramót.
Fæ Normann AngfJi
f íða ve ðlaunNobe’s?
OSLO' í gærkveldi. (FB.)
Dagbladet birtir í dag fnegn
um, að friðarverðlaun Nobels
muni i árverða veitt enska rithöf-
undiinum Noriman Angeíl. Fnegmin
mun byggjast á orðrómi, sem að
svo stöddu verður ekki sagt um,
vi'ð hve mikið' hefir að styðjast.
Fslix Gudmmds,s\Ofi'.
Tekiö vi1 áskrifendom
Aipýð bra ð.erðin, Lvg 61 og
Verzlun A'pýð brauðgerðar-
innar í Ve kam nnt búst
veita framvegis viðtöku áskrifenduM að Alþýðubl.
Minnist kostakjara blaðsins til
nýrra kaupenda:
1. Blaðið ókeypis til næstu mánaðamóta.
2. „Hvað nú ungi maður?M fy.ir hálfvirði.
3. Sunnudagsblað Alpýðublaðsins frá byrjun, ókeyp-
is meðan upplagið endist.
zí%míxmsmmmimmmmímmmmx.
§ Sími 2876. Sími 2876. §
i SAUMUR i
Allar stærðir fyrirliggjandi. ^
0 Máln nq & JárnviS nr Laugavegi 25. 0
csaíaöíaíaiaaíaíaíaöiasöaíaöRisuaísaöKö
Alpýfiamaflarian,
málgagn Alpýðuflokks-
ins á Akureyri.
Kemur út einu sinni i
viku.
Aukablöð pegar með
parf.
Kostar 5 krónur ár-
gangurinn.
Pantið Alpýðumanninn
hjá Alpýðublaðinu. Þá
iáið pið hann með
næstu ferð.
OTTO B. ARNAR,
löggiltur útvarpsvirki,
Hafnarstræti 11, sími 2799.
Uppsetning og viðgerðir á út-
_ varpstækjum.
8
JMAAUGLÝIINCAR
ALPÝflUBLAÐSINS
viflsjcjffl p<Eíiwi0r.y
Kjöt af fullorðnu fé, verð: Læri
50 aura V* kg. Súpukjöt 40 aura
V* kg. Kjötbúð Reykjavíkur Vestur-
götu 16. Sími 4769.
Regnhlífar teknar til viðgerðar
hjá Breiðfjörð, Laufásvegi 4.
NÁM-KENSLA®ff.:
Ung, mentuð stúlka óskar eftir
að lesa með börnum og ungling-
um í heimahúsum. Uppl. í síma
2785, Ásvallagötu 2.
Karlmanns-reiðhjól fundið á
Lokastíg 28.

Södd yðar ð Silfarplötanai“.
Þið, sem ætlið að láta hljóðrita raddir ykker á
„Silfurplötu" og senda hana í jólagjöf til ættingja
og vina, bæði vestan hafs og austan, ættuð ekki
að draga það lengi úr þessu. — Hljóðritunar-
stöðin er í Bankastræti 7, uppi yfir Hljóðfæra-
húsinu, opin frá 3—7, og á öðrum tíma eftir
samkomulagi. Sami sími og í Hljöðfærahúsinu:
3656. Leitið upplýsinga og pantið í tíma hjá
Atla Ólafssyni, símar utan hljóðritunartíma:
3015 og 2756.
Ef þér takið
fjniskyldnfryqqinqn hjá SVE/I
hafið þér trygt fjölskyldu yðar í tilefni af fráfalli
yðar:
1. Fastar, mánaðarlegar tekjur í alt að tuttugu árum.
2. Ákveðna peningaupphæð bar er tuttugu ár eru
liðin frá því tryggingin var tekin.
Enginn fjölskyldufaðir hefir efni á því, að taka ekki þessa ágætu
tryggingu hjá SVEA.
Aðalumboð fyrir ísland:
C #. BROBERG,
Lækjartorgi 1. Sími 3132.
HÖLL HÆTTUNNAR
og lét eins og hantn sæi ekki de Goislin, þegar hainin gekik fram
hjá hennj.
í borðsalnum beib manina óvænt sjóin. Veggir,tiir voru þaktir
rósum, allavega litum, og ioftið var þungt af ilmi. Menn voru
orðlausir yfir þessarí rósadýrð um miðjan vetur.
„Hvaða galdna befir hún viðhaft til þess að flytja Suðurvltaiiu
hingað hedrn í Bellevue?"
„BlÖmavedzIa í deseanbeT!"
„ Jónsmesisudraumux!“
Kouuingumnn rétti fram betttdina til þess að slíta eitt blómið af,
Og jafnskjótt og hainn snertá það, kallaði maddama de Pompadiour:
„Sko! Minsta sinertiing með fingri koinungsins hefi’r gert blómið
óforgetngdlegt.“
Þetta Idt út fyrir að vera. siatt,, því að þieft'ta blóm eins og ölfl
hdn var gert úr Sévnes-postuilíni'.
Þegar það ranin upp fyrir mönnum, hve miklu fé hlyti að hafa
verið varið í þessa skneytíingu á salnum og af hve mikilM list
hún var gerð, því að ekfcent þessu l.ífct hafði áður sést í Fráíkk-
landi, þá varð alt í uppnámi og bæÖi karlar og koinur kÖlTuðn
upp yfir sig af undrun og aðdáun. ísskorpa hirðsiðanma noínaði
í bili fyrir furðunni og ytri form lurðu að lúta í lægra haldi fyríp
innri kendum.
Maddama de Pompadour mátti vera ánægð með veizlu sína.
Konungurinn lyfti glasi sínU:
„Vér þöikkum yður fyxirbö'fnina, maddamxa," sagði hann. ,,Nú
er frægð Sévnes itryigð. Dnekkum ská,l postutínsprinsassunmar!"
Austurriski sendibenranin skýrði félaga sínum frá því, að de
Pompadour befði að sögn sjálf uninið talsvert í til.aunastoíum
og gert meira ©n eina uppfinniiingu viðvíkjandi postuilíni. „Þetta,
er merkileg kona,“ sagði hana, „mieð aiinari hendinni býr hún
til miJliríkjasamning, en postulínsker með h:nœ.“
Margt var þarma sagt maddömunni til iofs, en hugsanir sumra
gestanna voru nokkuð á aninan veg. Forsætisráðherrann tautaðii
í skegg sér í hálfum hljóðum:
„Postulínspiinsessa! — í glenhúsi!"
Honum var sem hamn heyrðá brakið, þegar skríillinn byrjaðii
grjótkastið. Það sau'ð' í honum bræði.i yfir eyðs’lulsemi hennar.
Hann vissi of vel um ásigkomulag ríkissjóð'siins til þess að geta
horft á svona sóun með jafnaðargeði.
Fleiri skálar voru druknar, glasi klingt við g(Las og auga litið í
auga. Hlátur og gamanyríii blönduðust við nið gosibrumna og
hljóma úr fiðluim og hönpum og flautum og enm fieiri hljóðifærum.
Síðan voru 'Opnaðar hurðirna,r að hljómstofu, sem nýsaníðuðu
organi hafði verjð komið fyrír íl, og var nú á þáð Íei'Míð í fyrstá
sinn. Áheynendurnir sátiu í smáhópuan á silkiklæddum legubekkj-
um, e,n konungurínm sat í tignarsæti nokkuð <frá öðrum mönnum.
Kvenfóíkið svalaði sér með fílngerðuim blævængjum, sem þper
sveifluðu hægt og settliega, og litu um leið upp ti(f riddaranna,
sem hjöluðu við þær og bám þeim lof í eyra.
Maddama de Pompadour siat hjá konun'ginum, saninkölluð vinstri
handar drottrúng. Þetta var ánægjuleg stuind fyrir hana. Hún
fann til valds s(ns org vissi að hún, bar iarngt af sínum rauðkjóíl-
aða keppinaut. Hún vissi líjka að hún hafði töfrað konuinginn,
En þó var einhver geiigur í benni. Hún gat ekki riekið hann frá
sér, og ékki gat hún heldur, gert sér gnein fyrir hveimág á honum
stóð eða á hvað hann vissi. Al't í einu var sem Ijós nymni upp
fyrir henni. Romaiin, de Vríie. Hún, hafði siteiingleymt að hann var
til. Hún toom seint fná Parijs; hún hafði varla haít tíma til að
búa sig áður en veizlan bynjaði. Og nú var undarlegur geigur í
henni, tíklega af því einu, að hú» vissi að koinunguTinn og gnelifii ia|
voru undir einu og sama þaki. Henni þótti miður, að hún skyJdi
ekki hafa séð Lemoyne tM þess að biðja hann að fara gætilega.
Hún óskaði þess heitt, að veizJan værí úti.
Það var liðið af miðnætti þegar konungurinn sagði, að hann
ætlaði að fara. Fylgdarsveit hans fór með honum, en á undajns
honum gekk hirðsiðameistam hans, og bandari mönnum frá með
gulipriki og bað þá gefa konunginum gangrúm. Konungur gefck
hægt og hátignarlega fram gólfið, kinkaði ofurláið: koljli tií hirð-
ma mahópa beggja megin,, kaistaði orðum á mann og mann, og
sóttust allir eftir slfkum vinðiingarvottí.
Þegar kom að aðaldymm haíllarinnar, nam konungur skyndi-
lega staðar o.g sendi miestalt fylgdárlið sitt frá sér. Sjájlfur kvað'st
hann eiga eftir að tala um áriíðandi tefni við maddömuna.
Tveimur varðforingjum var sagt að bí'ða hans í forstofunni.
18. feafll.
Veggirnir tala.
LoÖvík konungur fór upp nijóan einkastiga, sem ,lá til búnings-
stofu maddömu de Pompadour. Hann settist niður og lét fara
veJ um sig og maut þess, a,ö þar var hainn algerliega einin. Inm um
gluggana heyrði hann til veiziugesta, sem voru að fara.
Hann viiti róiega, fyrir sér húsgögnin, sem hann kannaðist svo
vel við og sem var svo smeklkiega fyrir komib, að honum var
unun að. Á veggjunum héngu nýjustu málverk Davids og Bou-
cbers, en á mílli þieirra voru koparstungur, siam maddaman sjálf
hafði gert. Hún lagði gjörfa hönd á rnargt, sú kona. Teikningar
hennar lágu á skrifborðiimiu, sem var gert úr palísandie|r-;viði og
fílabeini og ait silfri rient.
Á borði rétt hjá 'konungiinum stóð títi.1 mynd af Maríu Thetnesu:
í gullnum gimstainaramma. Mynd þessa hafði drottnimgin giefið
maddömunni áður en sammángurinn við Austurríki var nndiir-
iitaður. Við hliðina á hemmi var gripur úr nagalrs'teini (onyx),
sem maddaman hafði sjálf höggvið til og grafið, og var hamn
I gerður til minningar um sáttmálann. Konunguiinn skoðaði hainn
vel og vandiega, og hugsaði lof um hann og konninia, sem hafði
smfðað hann. Svo i’itaðíst hanni alt í leiinu um í herberginu hálf
undrandi á svipinn. Hann stóð upp, ýtti stólnum aftur á bak og
settist aftur.
Eftjr nokkra stumd sipratt hann á fætur á ný og hiuistaði. Svo
tók hanm að ganga fram og aftur um gólfið.
Síðan opnaði hann gluggann, og lait út á veggsválirnar, alveg
eins og hann hafði gert þá fyrir nokkrum dögum. Aftur sméri
han,n til sætiis síjns, beygði sig og gætti undir borðið, þótt ekl.i,
gæti það beitið konunglegt.
Er hann hætti þessu undairlega háttalági þegar hurðin opnáðisit
; og maddama de Pompadour kom inn og maddama de Hausset
eftir henni. De Pompadour fleygði í hana blævæng, glófum,
i fe&tum og spennu'm, og sagði henni og skipaði hvað hún ætfci að
gera. Þá koín hún skyndilega auga á gestinn.
Engan niann hefði maddaima de Pompadour síður viijað sjá
| í búningsberíbergi ,sínu á þessari stundu en einmitt Loðvík XV.
Frakkakonung.
En þarna var hann kominn og seztur ærið maJundalega, og