Alþýðublaðið - 08.10.1959, Blaðsíða 4
Ötgefaiiu, AipyóufloKKunnn. — Framkvæmdastjon. ingoltur KrlstjánaBon.
— Kltstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson
(áb ). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björg-
Tln GuBmundsson. — Símar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýa-
tngaidmi 14 906 Aösetur: AlþýSuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðalna,
Hverfisgata 8—10.
Drau rnamað urinn
RITSTJÓRI Tímans elur með sér þann draum,
að á íslandi verði í framtíðinni tveggja flokka
kerfi. Heilbrigð flokkaskipun er að hans dómi
sú, að kjósendur skipi sér annars vegar 1 Sjálf-
s'tæðisflokkinn og hins vegar í Framsóknarflokk-
inn. Þar með á vandi íslenzkra stjómmála að vera
leystur um alla framtíð.
Þórarinn Þórarinsson dregur upp í blaði sínu
í gær mynd af draumi þessum í framkvæmd. —
Verkið lofar meistarann. Myndin er á þessa lund:
„Hin eðlilega og ákjósanlega flokkaskipun
hér er vissulega sú, að kjósendur skipi sér f tvo
meginflokka. Annar flokkurinn yrði flokkur
hægri stefnunnar, sem trúir á, að það sé hezt og
farsælast, að örfáir svokallaðir ,sterkir‘ einstakl-
ingar eigi atvinnutækin og ráði yfir verzluninni,
en fjöldinn allur starfi í þjónustu þeirra. Þetta
er hin raunverulega stefna Sjálfstæðisflokks-
ins, þó að hann látist vera flokkur allra stétta
til að villa á sér heimildir. Hinn flokkurinn yrði
flokkur vinstri stefnunnar, sem hefur það tak-
mark að gera sem allra flesta einstaklinga and-
lega frjálsa og efnalega sjálfstæða, með því að
gera þá að beinum þátttakendum í framleiðsl-
unni og verzluninni, með einum eða öðrum
hætti, en þessu takmarki má ná eftir leiðum
samvinnu, einkaframtaks og þjóðnýtingar, eftir
því hverjar aðstæður eru í hverju tilfelli. Þetta
er stefna Framsóknarflokksins. Hann er því
merkisberi vinstri stefnunnar.“
Meó öðrúm orðum: Meginandstæðurnar í
heimsstjórnmálum samtíðarinnar, kapítalisminn,
sem byggir á einkarekstri, og sósíalisminn, sem
. byggir á þjóðnýtingu, myndu búa saman í sátt og
friði á bújörð Framsóknarflokksins, verkaskipting
in yrði aðeins aðstæðurnar í hverju tilfelli, kapí-
talisminn réði til dæmis á sumrin, sósíalisminn á
vetrin og samvinnustefnan vor og haust. Frumherj
ar Framsóknarflokksins voru menn kennisetninga
í stjórnmálum, en svona stór draumur komst þó
ekki inn í höfuð þeirra, þeim datt aldrei í hug, að
þvílík hentistefna væri hugsanlegt fyrirbæri.
En Þórarinn Þórarinsson á alls ekki að miða þessa
hugmynd við ísland eitt, þó að byrjunin komi hér
vitaskuld til sögunnar. Hann þarf að gefa austrinu
og vestrinu kost á að sameinast í íslenzka Fram-
sóknarflokknum til að gera mannkynið andlega
frjálst og efnalega sjálfbjarga. Framsóknarflokkur
inn ætti að bjóða Eisenhower og Krústjov hingað
heim, kalla svo á Þórarin Þórarinsson og segja ein
um munni: Sjá, þarna kemur draumamaðurinn!
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
vantar unglinga til að bera blaðið til áskrifenda
í þessum hverfum: ^
Lindargötu,
Hverfisgötu.
Talið við afgreiðsluna. — Sími 14-900.
BARDAGARNIR í Laos hafa
að mestu legið niðri undanfar-
ið. Veldur þar mestu regntím-
inn, sem monsúnvindurinn
rekur yfir þetta land frum-
skóga og fjalla, og svo rann-
sóknarnefnd sú, sem Samein-
uðu þjóðirnar skipuðu til þess
að kanna ástandið í landinu.
Frá því að bardagar hófust
þarna um miðjan júlí hefur
„styrjöldin“ þar einkum ver-
ið eins konar eltingarleikur
með strjálum skyndiárásum
og umsátrum um afskekkt
virki. Styrjöldin í Laos hefur
verið einhver hin rólegasta
sem um getur á þessari öld
kjarnorku- og glóbalstrategíu.
Fréttaritari New York Times
í Vientiane segir, að skothríð-
in hafi verið meiri í stjórnar-
skrifstofunum í Laos en á víg-
völlunum.
KRÁTT FYRIR litlar hern-
aðaraðgerðir hafa margir ótt-
azt, að atburðirnir í Laos yrðu
til þess að kommúnistum opn-
aðist leið til valda í allri Suð-
austur-Asíu. En við nánari at-
hugun kemur í ljós, að sú kenn
ing fær vart staðizt. Laos er
frumstætt land, vegir eru þar
fáir og vegagerð erfið, járn-
brautarlínur svo til engar, ör-
fáir grasflugvellir eru í land-
inu, en engir stórir flugvellir,
sem hernaðarflugvélar gætu
athafnað sig á. Það er íalið
útilokað að gera Laos að hem-
aðarbækistöð, sem ógnað gæti
nálægum löndum. Frá hem-
aðarlegu sjónarmiði er Laos
ekki mikilvægt, enda þótt það
liggi milli Kína, Norður-Viet-
Nam annars vegar og Suður-
Vit-Nam, Cambodia og Thai-
lands hins vegar. En frá sál-
fræðilegu sjónarmiði mundi
kommúnistastjórn í.Laos hafa
gífurleg áhrif í nærliggjandi
löndum. Laos er veikur hlekk-
r r
ur á þessu svæði og stefnu
sinni trúir ráðast kommúnist-
ar fyrst á veika punkta, hvar
sem þá er að finna.
En ÁRÁS kommúnista er
ekki mesta vandamál stjórn-
arinnar í Vientiane heldur
það, að almenningur í landinu
veit lítið um stjórnmál yfir-
leitt. Helmingur landsbúa veit
ekki, að til sé ríkisstjórn í
Hannes
á h o r n i n u
Bónécsonur skrifar.
H Hver viíl gerast til
þess að hrinda dýr-
tíðinni af stað að
nýju?
ÍZ Það eru ekki bænd-
ur, heldur þeir, sem
vilja liðveixlu þeirra.
BÓNDASONUR skrifar: „Það
er á allra vitorði, að verðlag í
Iandinu sl. 9—10 mánuði hefur
verið sérstaklega stöðugt. Á það
bæði við vöruverðlag sem og
allt verðlag á vinnu og hverri
annarri þjónustu. Þó hefur verð
lag lækkað á sumum vörutegund
um, t. d. á lyfjum nú nýlega stór
kostlega, fyrir aðgerðir stjórn-
arvaldanna. Aftur hafa einstaka
verzlanir gert sér mat úr að
hækka sumar vörur, en álmer.nt
aiun það ekkj vera.
VERKFÖLL HAFA ENGIN
verið, þegar frá er talið prent-
araverkfallið og mjólkurfræð-
ingadeilan sem engin áhrif
höfðu í sjálfu sér Atvinnanhefur
verið mikil og jöfn í landinu og
útlit er fyrir að svo veroi, ef
ekki einstaka stéttir gera sér
leik að því að rífa niður það,
sem tekizt hefur að byggja upp.
AFKOMA BÁTAÚTVEGSINS
sæmileg og betri en mörg ár und
anfarin, afkoma togaranna hefði
orðið góð, ef aflabrestur hefði
ekki orðið. Afkoma bænda einn-
ig góð. nema þar sem óþurrkar
hafa rýrt tekjur þeirra, þeir
hafa ennþá haldið áfram að stór
auka túnin, grafa skurði, aukið
vélakost og búið í haginn fyrir
sig. Öllu slíku fagnar þjóðin.
Rafmagnið kemur nú á æ fleiri
býli, að vegagerð er unnið, lík-
lega meir en nokkru sinni fyrr.
Flugvellir byggðir, hafnar- og
Vitabyggingar sízt minni en áð-
ur. Það er góðæri á íslandi.
ÞAÐ VIRÐIST SVO að til
séu nokkrir menn meðal þjóðar
innar, sem langi til að sleppa
dýrtíðardraugnum úr fylgsni
sínu, og allstór hópur togar nú í
alla skanka hans til að gefa non
um líftóru á ný. Það má ffiinna á
samþykktir eins og frá aðalfundi
Kaupfél. Skaftfellinga, frá fundi
stéttarfélags bænda o. fl. Þar
var krafizt hærra verðs fyrir
kjöt og aðrar afurðir bænda og
jafnvel krafizt greiðslna aftur í
tímann handa þeim. Engum ætti
að vera Ijósara en íslenzkum
bændum að allar hækkanir á af-
urðum þeirra á innlendum mark
aði kalla á nýja dýrtíðarskrúfu,
sem hefði á skömmum tíma
svelgt ímyndaðar bætur.
OG ÞEGAR SVO BÆNDTIR
koma *með sínar kröfur, segja
verkalýðsfélögin upp samning-
um hvert á fætur öðru til að
vera tilbúin að mæta skrúfu
bændanna. Dýrtíðardansinn
byrjar á ný, öllum til tjóns og
bölvunar og þá ekki sízt þeim,
sem nú eru hvað harðastir að
toga hann úr híði sínu.
ERU ÞESSIR MENN sjálfráð-
ir gerða sinna, eða eru þeir í
raun og veru svona skammsýn-
ir? Ég veit það ekki, en hitt veit
ég, að mikið ábyrgðarleysi sýna
nú þeir menn, sem ætla að
hrinda dýrtíðinni af stað á ný.
Þeir geta beðið með sínar kröfur
fram yfir kosningar. þar tii ný
stjórn, með meirihluta þings að
baki sér, hefur verið mynduð.
Og þá, ef til vill efnahagskerfið
tekið til athugunar í heild.
Laos og veit varla, að ríkið
Laos er til. Stjórnin hefur
heldur ekkert gert til þess að
upplýsa almenning um undir-
stöðuatriði stjórnarhátta —•
enda er erfitt að ná
til hinna frumstæðu ættbálka,
sem lifa í fjallaskógunum.
Það er fráleitt að halda því
fram, að það sé hugmynda-
fræði kommúnista, — auð-
veld bráð. Fólkið veit blátt
áfram ekkert um pólitík, en
kommúnistgr lofa miklu og
ef stjórnin lofar engu þá get-
ur svo farið, að loforð kom-
múnista verði til þess að ætt-
arhöfðingjar gangi einhverj-
um lýðskrumurum kospmún-
ista á hönd. Stjórnin í Laos
ber ábyrgð á því, ef kommún-
istum tekst að ná á sitt vald
innfæddum höfðingjum í Sam-
neua héruðunum.
EnGINN vafi leikur á því, að
Kínverjar og kommúnista-
stjórnin í Norður-Viet-Nam
styðja uppreisnarhreyfingu
Pathet Lao með ráðum og dáð,
eða réttara sagt með vopnum
og mannafla. Yfirlýsingar frá
Peking og Moskvu benda og
til þess, að Laos hafi verið val
ið sem tilraunasvæði fyrir á-
gengni kommúnista f Asíu.
Sameinuðu þjóðirnar og
Bandaríkin hafa tekið upp
baráttu gegn þessari ásælni,
en Laos fellur ekki í hendur
kommúnistum, ef stjórn lands
ins tekur ábyrgð á stjórnar-
athöfnum og læknar meinið
innan frá.
ÉG FYRIR MITT LEYTI til,
að fyrst einu sinni tókst að
stöðva dýrtíðina, þá er okkur í
lófa lagið, ef ekki verði verð-
hækkanir erlendis á neyzluvör-
unum, að halda dýrtíðinnj i
skefjum. En til þess að svo verði,
verða allar stéttir þjóðfélagsinus
að taka höndum saman og slá
skjaldborg um þá stefnu, sem
miðar að því að dýrtíðin hækki
ekki. Þá mega ekki einstök stétt
arfélög taka sig út úr og kasta
fyrsta steininum því þá koma
fleiri á eftir, og ég hef þá trú, að
heildarsamtök almennings, sam-
tök sjómanna, verkamanna, iðn
aðarmanna ríkisstarfsmanna og
bæja og jafnvel bændasamtök
taki ekki að sér niðurrifsstarfið,
ef pólitískir spekúlantar verða
hafðir utan dyra.
ÉG HEF ALLTAF HALDIÐ
að íslenzkir bændur væru þeir
fyrstu í þjóðfélaginu, sem jafn-
an vildu sýna þegnskap, þsgar á
reyndi. En því hefði ég ekki trú-
að, að þegar jafnlítið reynir á
og nú með skitin rúm 3%, sem
um er deilt, að þeir vildu vera
til að kasta fyrsta steininum.
Það má segja að hér hafi þeir
stungið höfðinu í sandinn og
ekki viljað horfa fram á veginn.
En ég, sem er gamall bónda-
son, brennandi af áhuga fyrir
velferð íslenzkra bænda, hefði
kosið þeim betra hlutskipti en
verða forgöngumenn í niðurrifg
starfi.“
Hannes á horninu.
4 8. okt. 1959 — AlþýðubJaðið