Alþýðublaðið - 02.12.1934, Blaðsíða 1

Munið
Alþýð uhúsið.
Greiðið
hlutafé yðar.
XV ÁRGANGUR
SUNNUDAGINN 2. DES. 1934.
345. TÖLUBLAÐ
RlfSTJÓEI: F. R; VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
Stofiflfl sérstakrar saka-
■ilaliirogliifyrirlalt landli
I í i , .!'.»■! :! : , ; .! H
er nauðsynleg f sambandi vlð| nýtt
sklpnlag á IðgreglumálnnKiai,; !P1
RÍKISSTJÓRNIN hefir ákveðið að hefja undir-
búning löggjafar um nýtt skipulag á öllum
lögreglumálum landsmanna.
Alþýðublaðið hefir af því tilefni snúið sér tii
Jónatans Hallvarðssonar iögreglufulltrúa, sem hefir
manna mesta reynslu og pekkingu á þessu sviði,
og hefir nýiega kynt sér lögreglumál eriendis, og
beðið hann að skýra frá áliti sínu og tiiiögum í
þessum málum. Gerir hann pað í eftirfarandi grein.
ÞaÖ er kunnara en fra þurfi
að segja, að alinent hefir iitii
rækt veií,ð lögð við iögr,eglumál
hér á landi, enda þótt tiltölulega
mikil nauðsyn góðrar löggæzlu
sé hér á sumum sviöum, og á éjg
þar við to.llgæzlu og végaeftíirlit,
og á öðrum sviðum befir þörf
góðrar löigneglu farið vaxandi
mjeð ári hverju í sambandi við
vöxt bæjanina og fjöigun afbrota.
Sérstök sakamálalögriegla hiefir
aidriei starfað hér á landi og eigi
kunnugt, að nema einpi af starf-
andi lögregluþjónum íandsins, yf-
irlögregluþjónniinn í Reykjavik,
hafi fengið neina sérmientum í
þessum efnum,.
Það dylst því engum, sem þiess-
um máium er kunnugur, að Jög-
regiumálum landsins er ekki þann
H. L Laxness
©
selur Bomiierforiaginu
útgáfurétt á ,Sölku Völku‘
HALLDÓR KILJAN LAXNESS.
ALLDÓR KILJAN LAXNESS
dveliur inú í Rómaborg. Sa^rn-
kvæmt bréfi, er han,n ritaði ný-
Jega frá Tynol ti:l Eggerts Bnjem,
sem gefur hér út bækur hans,
ætiaði! hann að fara þaðan til
Rómabiorgar og dvelja þar um.
hrí;ð, ien, þaðiain kvaðst han;n ætlia
um Kioinstantiniopiel t:il Rúss'iands,
en þar ætliar hann að dvelja fyrst
um sinn.
H. K. Laxnies,s hefir nú sieilt
hiiniu þekta sænska bókaútgáfu-
félagi, Bommiier í Stokkhólmi, út-
gáfurétt að bók sinni „Salka
Valfca“, og kemur hún út innan
skamms. Verður bókin þýdd úr
dönsku.
Salka Valka verður eir.a þýdda
bókiin, sem Bonniier giefur út á
þessu ári.
veg skipaö sem æskiliegt er og
sæmandi m,enningarþ]öð. Lögregl •
una vantar heildarskipuIag, skort-
i,r aligerjiega sérþiekkingu til saka-
málai'annsökna og ier loks of fá-
menin,. Þetta er að vonuin! í la:ndi,
þar siem svo að segja. ait ©h í mý-
siköpun, en vegna þess að styrk-
ur og menning lögreglunnar í
Jandinu er skilyrði fyrjr réttlátri
og viirkni framkvæmd laga og
stjórnvaldaráðis,tafania, þá er það
óumflýjanleg naiuðsyn, að taka
þiesisi mál til alvarlegrar íhugunar
og Jeggja nokkuð í sölurnar til
þiesis að koma viðunandi skipun á
þau. Þiað hefir vcrjö boðiuð end-
urskoðun á hegningai" og réttar-
fars-lögum landsins, og er hvort
tveggja bráðnauðsynlegt, en nfllía
sfcoðun er þó sú, að sú löggjöf,
sem tryggir endurbætur á lög-
reglumálunum út af fyrjr sig, sé
enn nauðisynjiegri. Að sumu ieyti
er aukin þekking lögreglunnar-
bedint skilyrði fyrir mannúðlegum
réttarfanslögum. Það þýðir t d.
ekkiert að ætla sér að lo,s,a siak-
borning við skyldu síjna til þesis
að upplýsa mál með því að gefa
svör um sakarefnið í iandi, þár
san enginn maður kanin að hag-
nýta hlutræn sönmuiniargögn. Þar
siem þessi mál verða nú tekin til
endurskoðunar, vil ég hér á eftir
í stórum dráttum gera grein fyrir
verkefnum væntanliegrar saka-
málalögreglu og þeirri skipun, er
ég tel beppilegast að gerð verði á
henni.
Verkefai sakamálalög-
lefllannar.
Verkefni sakamál al ögregl unnar
verða aðallega:
1) Rannsókn saka- og Jögreglu-
máJia.
2) Eftirlit með dæmdum mönn-
um.
3) Eftirl.t með heilbrigðiiislög-
gjöf Jandsins.
4) EftárJlt með útlendingxnn.
5) Eftirlit með gistihúsum og
ininiliendum ferðamöninum.
1 kaupstöðum landsins verð.i
fastjstairfandi siakamálalögnegl u-
rnenn svo margir. áhverjum stað,
siem þörf þykir, og verður neynsil-
an að skera úr um það, hvað
nauðisyniliegt ier í því efni
I Reykjavík ætti að fela sér-
stökum manni, sem sérþekkingu
Anefir í þiessum máliuim, yfirstjórn
sakam,állalö,gregJunnar þar, en í
öðrum kaupstöðulm sé hún uim
daglieg störf undir stjórin viðkom-
andi Jögreglustjór,a. En vegna
JÓNATAN HALLVARÐSSON.
þesis, að lögiieglustjórar hafa al-
nnent enga sérþekkingu í þlassuim
máil'um og ei:m:g til þess að
trygigja samræm'i í starfi löigregl-
un'nar um Jand alt væri réttast
að feila yfirmanini Reykjaví'kur-
didiJidarinnar eftirlit með störfum
þesisarar iögreglu úti á landi, og
hieimiJa honum að taka í sínár
bendur rannsókn mála í öðrum
umdæmium, ef þau þykja ofvaxiin
þerrri lögreglu, sem fyrir er,
vegna þes,s að þau eru umfangsi-
mlilkil eðia á aninan hátt vandasöm.
Þá væri og heppilegast, að þessi
yíiYmaður lögneglunnar veitti
stöðurnar um land alt vegna þess,
að í þær þarf að velja menn me'ö
hliðsjón af sérþekkingu þeirra á
þiessum málum og hæfileika til
að starfa að þeim sérstaklega,
en um mat á sliku er þeiilm, bezt
tneystandi, sem nokkra sérþekk-
ingu hefir sjálfur.
Fyriir starf sakamálalögreglunn-
ar um land alt þa.rf áð veria jniokk-
urs komar miðstöð í Reykjavík,
þar sem hægt sé að fá ýmsar
upplýsi'ngar og stuðiniin.g í starif-
imu. Þar þarf að halda nákvæm.:>
hegniingarskrá fyrir ,alt landið,
íiingrafarasafin, laboratorium o. s.
frv.
Mentan Söoreglnnnar.
Ég hefi! nú! í fám orðum drepið
á mokkur aðalatriðin um fyrir-
komulag og starf væntanlsgrar
sakamálalögreg.lu hér á landi, en
starf sliki'iar lögrsglu er bæði
margþætt og merkilegt: Aðallstarf
bennar er vitanléga það, að ranini-
safca afbrot, sem hafa verið fraimi-
in, svo að komið verð'i frarn refs-
ingu gegn þeim, sem hlut eiga að
máli. En þetta er e,kki lengur hið
eina s'tarf sakamálalögreglunnai’,
haldur jafnfranit hiltt í samvinn'u
við gæzJulögregluna, að hindra
það,, að, afbrot sé yfirjeitt: framin.
Er mienn hugJ-eiða; hve mikil vérð-
mæti fara forgörð'um. vegua
g.læpa, og hve miklar sorgir og
þjániingar þieim eru saimfara, þá
skilja mienn, hversu mikils það
er varðandi einstaklinga og þjóð-
féJagið) í heild, að þetta starf
Jögreglunnar miegi takast siem.
(Frh. á 4. síðu.)
Þýzkaiand ber ábyrgðina,
ef Saarmálin leiða til éfriðar.
M’S'efi5’ sá, sem reyniir að flytja eisaea elaaasta lesadamærast&ar, stofn«
ap fa»Iðaum i Eaættu, sagðl Lavál á fnndi frnnska Þlngsins i gær
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐUBLAÐSlNS.
KAUPMANNAHÖFN í gærkvöidi.
AFUNDI i franska pinginu á
fðstndagskvöldið gerði
Laval, í sambandi víð umræð-
urnar um fjárlögin, grein fyrir
utanrikispólitik Frakkiands.
Hann sagði í ræðu sinni meðal
annars: „Sú pólitík, sem ég
rek, er pólitik sáttfýsinnar,
pólitík, sem hefir það eitt að
markmiði, að tryggja friðinn“.
Laval lagði áhe zlu á, að Þýzka-
landi stæði til boða að eiga sæti.
á öllum þieim alþjóðlegu umiræðu-
funöium, sem franskir stjórnimála-
mienn ættu nokkurn þátt i. En
utanT'íkiiSnáðhenann lét jafnframt
Hitler vita það, að þ,ess myndi'
verða knafist, að hann sýndi á-
kveðnaii vott um friðarvilja sinn
iO(g sáttfýsi en hingað til, ef Frakk-
land ætti að leggja trúniað á yfi:r-
lýsingar hans i þeim efnum.
„Hitier sver. og sárt við leggur,
pð hann vilji frið,“ hrópaði La-
val. „Við skorum á hann að sýna
þienjijan vilja í verki með þvi að
styðja pólitík Frakklands í Aust-
ur-Evrópu.“
Um Saar sagði Laval meðal
aúnarls: „Það er alls engin ástæða
til þess, að ekki sé hægt, að ;riáð,'a
fram úr Saarmálunum á algerlega
NAZISTAR SAFNAST SAMAN fyrir utan ráðhúsið í Saarbrticken.l
eðlilegan hátt. Frakkland er
reiðubúið til þess að bieygja sig
fy:ir úrs.i.tum atkvæðugreiðsiunn-
ar, oig það er því eingöngu undir
Þýzkalandi komið, hvoit ráðið
verður. fram úr SaanmáJunum,
vandrætalaust. Þýzkaland ber á-
byrg’ðiria, ef þau lieiða til ófriðar.“
Laval hélt íast við það, að Ör-
uggasta ráðið til þess að varð-
vejta friðinn væri að viðhalda
þqlm landamærum, sem nú væriu
í Evrópu. „Hver sá,“ sagði, hann,
„siejn gerir ti.lrauin til þiess að
flytja 'einn einasta landamæra-
staur, stofnar friðinum í Evrópu
í hættu.“
Ræða Lavals hefir vakið mjög
irikið umtal í í'rönskum blöðum.
STAMPEN.
StormsveltarnienDirnir
nem vorn látnir myrða von Schlei-
cher, hafa á Bann verlð teknir af lífi
Verkfall
hjá Magmúsi SkafÞ
feld,
IGÆRDAG um kl. 3 var for-
manni Bifreiðastjórafélagsins
Hrieyíill t'Jkynt, að Magnús
Skaftfeld væri að gera tilraun til
að brjóta samninga bifrieiðástjóra
við bifreáðaeigiendur.
Stjónn bifríeiðástjóraféiagsins
aflaði sér upplýsinga um þetta,
og kom þá í Ijós,. að Magnús
Skaftfield hafði seit þriemur bif-
reiðflstjómm, sem hafa verið hjá
hoinum, bifieiðir á leigu gegn því',
að þeir greiddu honum 70—75o/o
af því, sem þeir keyrðu inn. En
tveir hifrieiðjastjórar vildu ekki
ganga að þess'u.
Þetta var auðvitað fujlkomið
b'not á samnin.gnum, sem, Magnús
hefir sjálfur undirskrifað eins og
aðriir bifneiðaeigendur, og fór því
sitjónn bifrieiðastjónafélagsiins fram
á það, að þessir þrír bifreiðar-
sitjórar hættu að aka, þar til öðru
vísi skipaðist.
Lögðu þeir allir niður vinnu
þegar í stað'.
Einum bifreiðarisitjóra, sem
j hafði sikýit forma :ni bifriejða-
s.tjóraféJiagsins frá þessu, ví'saði
Magnús buritu undir ieáns.
Sem stendur er deila milli Bif-
reiðastjórafélagsiins og Magnúsiar
S'kaftfelds, o,g er því öllum bif-
neiðastjórum óheimilt að ráða sig
hjá honum meðan á deilunni
stendur og þangað tij stjónn
Bifreiðastjórafélagsi'ns ‘ gefur leyfi
tii þess. r
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í gærkveldi.
C’OCIALDEMOKRATEN flyt-
o ur þá fregn frá Prag, að
það sé fullyrt i Berlín af mönn-
um, sem vel pekkja til, að
stormsveitarmennirnir, sem
myrtu von Schleicher og konu
lians morðdaginn mikla, 30.
júní í sumar, hafi verið skotnir.
von SCHLEfCHER og kona hans.
Þ>esisi frétt hefir enn ekki veriið
opinbieriliega staðfest, >en hafi
stormsveiitarmennirnir verið tiekn-
ir af Mi:, þá hefir það að sjálf-
sögðu verið giert til þess að veiita
rikisvarmanliðinu uppreisn æru
siinmar, því að von Schleicher var,
eáins og kunnugt er, einn hinn
allra þektasti af foriúgjum þess.
En jafnframt mun ýmsium hátt-
standandi mön.num Hitler-stjónn-
aiinnar hafa þótt örugigara fyrir
sig að Jiáta taka þessa menn af
Jífi til þ'ess að hindra það> í eitt
skifti fyrir öfJ, að þeir gætu
Ijóstrað upp sannleikanum um
morð von Schleichens hershöfð-
ingja og konu hams.
STAMPEN.
Vinstri flokkarnír
í Sviss heimta kreppuhjáip
og mótmæia l&Dnalækkunam.
ZÓRICH í gærkveldi. (FB.)
EFNDIN, sem sett var ástofn
af vinstri flokkunum og
studd er af fjölda mörgum bænd-
um, til þess að finna ráð til að
leysa kreppuvandræðin, hefir af-
her.t sambamdsstjótiiiqm áskorun,
sem undirrituð er af 335 000 kjós-
endum.
Schulthiss s parr.aðarmál aráð-
herra hefir játað það í ræðu, sem
haun héJt í dag, að fjárhagsá-
Etandiö í Jandinu sé mjög slæmt,
en telur það mundu Jeiöa til
hruns, ef farið væri að tllJögum'
niefindarinrrar, en hægri flíokkarnáh
halda því fram, að stuðmingsmenn
heninar vilji lækka .gengið.
i