Alþýðublaðið - 09.12.1934, Qupperneq 1
Munið
Alþýðuhúsið.
Greiðið
hlutafé yðar.
RirSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝBUFLOKKURINN
XV ÁRGANGUR
SUNNUDAGINN 9. DES. 1934.
352. TÖLUBLAÐ
Samnlniar um Sogslánið,
kaup á efni til virkjunarinnar og vinnu við
hána, voru undirritaðir í Stokkhólmi í gær.
VerklO býrjar tafarlaust og verður
lokið baustið 1936 eða sumarlð 1937
A LÞÝÐUBLAÐINU barst í gærkveldi skeyti írá
Jóni Þorlákssyni borgarstjóra, sem staddur er
í Stokkhólmi, þess efnis, að samningar um lántöku
Reykjavíkurbæjar til Sogsvirkjunarinnar, kaup á
efni til virkjunarinnar og framkvæmd hennar, hefðu
verið undirritaðir í Stokkhólmi síðdegis í gær.
Alþýðublaðið hefir áður skjrt frá efni þessara
samninga og er sú frásögn staðfest með skeyti
borgarstjóra.
Með þessum samningum er hrundið í fram-
kvæmd einu af þeim stórmálum, sem Alþýðuflokk-
urinn hefir barist fyrir undanfarin ár
RfKISSTJÓRNIN sendi í i'yrra-
dag umbcfösmanni síjium við
samningana uim láatökuna til
Sogsvirkjunarinnar, Jóni Krabbe,
skrifstofustjóra, skieyti, þar siem
hoinum var veitt fult uimboð til
þess að undirrita samningana fyr-
ir hönd rikisstjórnarinniar, með
þeim skiimálum, sem nánar vom
tiitekinir í skeytinu.
Ríkdð tekur eins o.g kunnugt
er ábyrgð á láninu, og hefix rjk-
isstjórsnirn aðistoðað við lántökuna
frá upphafi. Er óhætt að full-
yrða, að afskifti rikisstjórnariinn-
ar af lántökunni hafa orðið til
þess, að hún hefir tekist fyrr en
búist var við, og áreiðanliegt, að
málið ætti enn pá langt í land,
ef aðfitoðar hennar hefði ekki1 not-
ið við. Eada var 1 intakan til Sogs-
virkjunarilnnar eitt af p.eim atrið'-
um ^sem samið var um miili Al-
pýðufliokksins og Framsóknar-
flokksins við stjómarmyndunina
í sumar, og ejitt af peim rnáium,
sem Alþýðiufliokkurinn lagðá rík-
asta áherzliu á að yrði hraðláð
siem miest
Umboðsmaður rikisstjórnarinn-
ar, Jón Knabbe, hefir staðið í
stöðugu sambandi við rikisstjórn-
ina, og hefir siem fulltrúi hennar
haft vieruleg áhrif á lánskjöriín
o,g tóinsskilmálana, eiws og peir
urðlu að eindingu.
Samningar um efniskaup
og vinnu. við virkjunina.
í sambandi við iánssaminingana
voru undirritaðir sammngar uim
S
framkvæmd virikjunarirmar og
kaup á efn,i til hennar. Hiefir á-
ætlun um virkjuinarkiostnaðinn
hækkað nokkuð frá pvi, sern
norsku verkfræðiugarwir, sem
hér voru, gerðu ráð fyrir. Nemu|r
sú hækkun um 200 púsundurn
króinia, og mun pað stafa af pví,
að nauðsynlegt póttí að stöðin
væri útbúin með rafmagnstækjum
til orkusölu til staða utan Reykja-
víkur.
Samningar hafa verið gierðir við
danska firmað Höjgaard & Schuítz
um vinuu við byggingu stöðvar-
innar fynir 2 mil.ljónir og 50 pús-
und fslenzkar krónur. Rafmagns-
féiagið A. S. E. A. (Almanna
Svemska Elektricitáts Aktiebo-
laget) í Vestierás hefir tekið að
sér að Jeggja til vélar og raf-
magnstæki tiJ virkjumardnnar fyrir
972 púsund sænskar krónur.
Várkstad.en í Karlstad lieggur til
túrbínur fyrir 274 púsund sænskar
krónur. Auk p.ess hafa verið gerð-
ir nokkrir smærri samrringar um
efni og vinnu tiJ virkjunarinnar.
Ósamið er. enn um efni fyrir um
400 púsuind íslenzkar knónur, og
má kaupa palð, í Svíþjóð ieðía Dan-
mörku.
Lánskjörin.
Lámið ier 51/2 miJljón sæmskra
krórna að upphæð eða um 6V2
milljóin ÍBlenzkra króna, vextir
4(4 % 'Og útboðsgengi 97 V2 %•
Lánið er tekið til 25 ára. Það er
afborgunarlaust fyrstu 3 árin og
greiðsist síðan með árliegum af-
borgunum. Lánsupphæðin hefir
hækkað um V2 milljóm króna fbá
því, sem gert var ráð fyrir í |upp-
hafi, iog er pað aðallega vegna
pess ,að afföll og annar kostnað-
ur heíir orðið meiri en búist var
við. Niettóútborgun mun verða
923/4 0/0, og verða raunveruliegir
viextLr af láninu pvi rúmlega
5 Va 0/0.
Lámjð er tekið hjá Stockholms
Enskilda Bank, og mum sá banki
og Handelsbanken í Kaupmianinla-
höfn bjóða pað út í sameiningu
Innbrotsþjótar
handsamaðir.
LögnagJan tók í gær fasta tvo
menn grunaða um imnbrot, sem
framiÖ var í Kaffi Royal fyrir
skömmu. Meðgekk annar peirra
piégar að hafa frarnið innbrotið: og
játaði, að hinn hefði verið mie;ð
sér í því. Hinn maðurinn neitar
pó enn að eiga n»okkum þátt í
innbrotiiniu, .og sitja I>eir nú báðifc’
í gæzluvarðhaldi. Sá, sem játaði
á sig innbnotið, heitlr Magnús
GísJasion, og er það sá hinn sami,
siem fór ti.1 Danmerkur í sumar
ipg faldi sig í ifistimii á kiöinmi út,
en var sendur heim aftur af lög-
regl un,ni í Höfn. Hann játaði einn-
ig á sig niokkra aðra smápjófnaði,
að hafa stolið frakka í Kennara-
skólanum o. fl.
Verkið á samkvæmt samning-
umum að byrja tafarlaust og verð-
ur liokið haustiði 1936 eðía í sííðasta
lagi sumarið 1937. ,Það er tekið1
fram í samningunmu, að aJlir
verkamenm, sem vinna að virkjun-
inmi, skuli vera íslenzkir og kumn-
áttumenn og verkfræðingar einn-
ig, eftir pví sem kostur er á.
Vinnan skal vera grieidd með
taxta verkl ýðsfé I aganna í Reykja-
vílk, kr. 1,36 á kiukkutímami.
í skeyti pví, siem horgarstjóri
siendi Alþýðúblaðiinu í gærkveldi,
gat hann pess, að hann, og Stein-
grímur Jónsson rafmagnsstjóri,
sem hefir aðstoðað hann við
saminiragana, myndu koma heim
með Detlifossi 22. p. m. og myndi
lrann þá gefa nánari upplýsimgar
urn samniragana.
J a fuað a rmanna f élag
stofnað á Patreksfirði.
EINKASKEYTl TIL ALÞÝÐUBL.
PATREKSFIRÐI i gærkveldi.
Jaflnaðannannafélag var stofnað
hér á Patreksfirði í gærkveldi.
Félagið heitir „Leiftur“ og voru
stofnendur piess 28, fliestír verka-
miann og sjómenn hér í þorpitnu.
Stjóm félagsins var kosin á fund-
inum og skipa hana Guðfiranur
Einarsson formaðúr, Davíð Da-
víðSaon gjaldkeri og Magnús
Brynjólfsson ritari. Nefnd var
eilnmig kosin á fundinum, til þess
að undirbúa lög félaglsins.
Frumvarp
til laga um fiskimála-
nefnd var afgreitt til
efri deildar í gær.
RUMVARP til laga um fiski-
málanefnd var til þriðju umr
iræðu í tnlóðTi deild í gær. Bneyt-
ingartillaga meirihluta sjávarút-
vegsiniefndar um að vexta eina
miljón króna til nýrra markaðs-
liejita fyrir sjávarútveginn og til
nýrra verkuraaraðferða á sjávar-
afurðlum, ®em sagt var frá hér
í blaðinu á fimtudaginn, var sam-
pykt gegm atikvæði Péturs Hall-
dórsaonar eins. Hannes Jórasson
og Gíisli Sveinsison sátu hjá. —
Frumvarpið var síðan í heiJd
sampykt og se,nt til efri deildar.
Frumvarp skipulagsnefndar um
fierðamannaskrifstofu ríkisitns var
tii 2. umræðu, en atkvæðagrieiöslu
friesitað. Frumvarpið um rikisút-
gáfu skólabóka var til þriðju um-
ræðu. Báru íhaldsimenn sig afar-
il la yfir pví og létu Gunuar Thor-
oddsen lesa upp langa kafla úr
kenisilúbókum, sem ekki eru sarnd-
ar af íhaldsmönnum, til þess að
sýna, hvípíkur voði vofi yfir pjóð-
inni, ef petta frumvarp yrði að
Jö'gum! Umræðunum um frum-
varpið var frestað.
Nazistaforinglun
andarfkln ætla að
Bruckner
mjrrtnr af Nazistom
EINKASKEYTl TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS:
KAUPMANNAHÖFN i gærkveldi.
ganga f Þjóðabandalagið.
Bandarfkin, England, Frakkland og Holland
taka hðndana saman gegn yfirgangi Japana
f Anstnr-Asia.
SAMKVÆMT símskeyti frá
Prag er Hellmuth Briick-
ner, fyrverandi leiðtogi Naz-
istaflokksins i Schlesiu, sem
rekinn var frá embættum og
úr flokknum núna í víkunni,
horfinn.
Það er alment álitið að hann
muni hafa verið myrtur á laun
af Nazistum.
STAMPEN.
GöhrinB og Gðbbels
stóðu í gær og hringluðu
í sparibaukum á aðal-
torginuýí Beríin.
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í gærkvöidi.
FRÁ GENF er simað, að
þeir sem vel pekkja til,
segi að Bandaríkin ætli sér
innan skamms að ganga i
Þ jóðabandale gið.
Ástæðan til pess, að Baindá-
rikin hafla í hyggju að stíga petta
geysiliega pýðingarmikla spor, er
hinn vaxandi vígbúnaður Japalna
á sjönum, sem allir vita að er
fynst og fremst stefnt gegn Banda-
ríkjunum.
Upptaka Bandarikjiaínna í Þjóða-
bandalagið mundi þýða það, að
England, Frakkland, Hoiland og
Bandarikin stæðu eftirleiðis sam-
Friðarverðlann No-
hels Vyrir 1933 og
1934 verða veift
Angell og Hender son.
GÖBBELS.
EINKASKEYTI
TIL ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í gærkvcldi.
FRÁ BERLIN er símað, að allir
þektustu mienn Þýzkalands
hafi á laugardaginn farið út á
götur boriganna og glamrað þa.r
með sparibauka til pess að safna
fé fyrir hinn svo nefnda „sarn-
hjálpardag pýzku pjóðariininar“.
Meðal annara stóðu pedr Göh-
iding og Göbbels hlið við hlið hjá
Brandenborgarhliöinu 1 Beilín til
pess að afsanna frammi fyrir öll-
um almienniinigi parnn orðróm, sem
stöðugt gengur um það, að for-
ingjar Nazista, og pá sérstaklega
þieir Göhring og Göbbels, fjand-
skapist hvorir við aðra.
STAMPEN.
HENDERSON
OSLO í gærkveldi. (FO.)
r^kGBLADET í Osio segist í
dag hafa það eftir góðxun
heimildum, að næstu friðarverð-
lauu Nobelssjóðsins eigi Hender-
son að hljóta.
Jafnframt er sagt, að veita eigi
tveran friðarverðJaun nú, eiinnig
pau, sem féllu niður síðast, og
eigi Sir Norman Angell að hljóta
pau.
JafnsRðarmenn. á Siglufirði óska
stuðnings Alpýðnfiokksins Fið
frv.iam hafnarlðg fyrir Siglufjðrð.
ElNKASKEYTl
T/L ALÞÝÐUBLAÐSINS
SIGLUFIRÐI í gær.
Á fundi í Jafnaðamraunafélag’i
Siiglufjarðar í gærkvekli var
eftirfarandi tiilaga sampykt með
öllum gœiddunr atkvæðum:
Jaf n:aðarjnan'nia,fc!l ag Sigl ujfjarðár
skorar á þingmenn Alpýðufloklcs-
ins að lílta á nauðsyn SiglufjarÖár
iO|g sarnpykkja frumvarp pað tij
bafnarlaga fyiir Siglufjörð, sem
nú liggur fyrir alpingi. Vegna
aí ialeysis og hinraa nriklu skemda,
sein hér hafa orðið, bæði á ed'girí-
um bæjarins og aninara, er bæn-
um alveg ókleift að standa við
sínar skuldbindiragar án pess að
fá vörugjaldið eða ernhvern ann-
an sambærilegan tekjustoín. Út-
svörin purfa að hækka um 23
prósent, og er útsvarsstiginn pá
hærri hér en í öðrum bæjum.,
Sérlstaða Sigiufjarðar sést meðal
annars á pvi ,að hér hafa orðið
stór-skemdir og einnig á pví, að
hér er ekkert vörugjald lagt á
neyzJuvörur almennirags. Treystir
félagið piingmönnum flokksins til
hins bezta í pessu nauðsynjamáli
bæjarins.
Á fundinum voru 40 manns.
Dijrfjörö.
[Af tilefni p'essa skeytis vill
blaðið taka fram: Að Alpýðu-
flokkuTi'nn hefir ætið verið og er
pvi andvígur að veita bæjarfé-
ROOSEVELT
eiinuð í Austur-Asíu til pess að
verja sameiginlega hagsmuni á
móti yfirgangi Japana.
Það er jafnframt augljóst af
þessari frétt, að bæði Bandaríkin
og England hafa gefið upp alla
von um pað, að saminingatilraúnir
peirra við Japana um að takmarka
vígbúnaðinn á sjónum, beri raokk-
urn árangur.
STAMPEN.
Diagl Dorskn
verklýMélaganna
lokið.
OSLO í gærkveldi. (FB.)
Þingi verklýðsfélaganna lauk 1
gær. Hefir pað staðið yfir frá
25. f. m.
■Þiragið sampykti að skipuleggja
aivxtinuleysingjaraa í siambaindi við
Landssambandið, pannig, að peir
gangi hver í verklýðsfélag til-
heyrandi sirani atviranugrein, jafn-
óðum og peir fá atvinrau.
Samkvæmt Morgenbladet er
unnið að pví, að Voian verði kos-
inn formaður sambandsféláganraa
i byggingariðraaðinum, í stað
Aase, sem var kosinra gjaldkeri
í, Landssambandinu.
Engin fisksaia
í Osló í gær vegna verk-
falls.
OSLO í gærkveldi. (FO.)
Vegna verkfallsihs í Fiskehajlen
fór eragin sala á fiski fram'' í £,me,r
í Oslo.
Samkomulagshorfúr í deiiunni
eru nú taldar góðar.
Brezkt, ítalskt, hol-
lenzkt ogsænsktíög-
reglulið verðar sent
til Saar fyrir iól.
STOKKHÓLMI í gærkv. (FÚ.)
RÁ Ð Þjóðabandalagsins ræddi
í dag Saarmáiin og sérstak-
lega skipulag lögregluliðsins par.
Gert er ráð fyrir pví, að senda
pangað, pegar fyrir jól, tvær
brezkar og tvær ítalskar her-
sveitir, en eina hollienzk-sænsfca.
lögum hejmild til að nota vöru-
gjald sem tekjustofn. Hins vegar
vill hann vinna að því að létta
útgjaldabyrði . að verulegu
leyti af berðum bæjarfélaganraa,
með almeranum tryggingmn og
nýrrj framfærs lul öggjöf. ]